Samenvatting hoofdstuk 16 – Zappen door een Labyrint
Dikgedrukt = Zie begrippenlijst
Schuingedrukt = Zie personenlijst
Loveparade
Na de val van de Berlijnse muur is Berlijn vanaf de eerste daarop volgende zomer jaarlijks gasstad voor de Loveparade (1990). 50 Jongeren maken achter een Volkswagen al dansend een tocht door de stad. Doel: ‘Love and peace’. Love is meer een drug dan een doel. Dansfeest zonder politieke slogans.
Toscani
Idealisme kwijnt weg. Wie nog durft te dromen van een betere toekomst, is naïef. Vele soorten gelijk bestaan nu naast elkaar. We kiezen gedachten niet meer op grond van vaststaande normen, ideologie, politiek of religie, maar op hun directe bruikbaarheid.
Veel problemen die vragen om oplossing - Oliviero Toscani (1942) laat ze zien op grote billboards. Vormen een onderdeel van Benetton-reclame. Doel: problemen onder de aandacht trekken + mensen overhalen Benettonkleding te kopen. Winst en een intelligente boodschap kunnen goed samengaan.
High and low culture
Tegenstellingen blijken overbrugbaar. Culturen beïnvloeden elkaar sterk, maar ook het cultuur-eigene wordt sterk benadrukt. Vb: we bekommeren ons om de armoede in andere landen, maar schamen ons er niet meer voor onze eigen welvaart te tonen.
Mix high and low culture = mix tussen kunst en massacultuur. Ook kunstenaars moeten nu de technologie oppakken die voor de massamedia is ontwikkeld.
Jenny Holzer maakt hier gebruik van. Zij ‘vermomt’ haar werk als reclame, waardoor de impact veel groter wordt. Kiest de straat als expositieruimte - noodkreet op gebouw in verlichte letters. (PROTECT ME FROM WHAT I WANT, 1950)
Subculturen
Postmodernisme: tijd van het modernisme ligt achter ons. Wat vandaag nog de moeite waard is, verliest morgen al zijn geldigheid. Betekent vooral het wegvallen van het geloof dat die vernieuwing uiteindelijk zal leiden tot een betere toekomst.
Alleen jongeren kunnen de snelle ontwikkelingen nog bijbenen - doelgroep van de massamedia: vrije tijd, geld + openstaand voor nieuwe dingen.
Mainstream: De ‘neutrale’ meerderheid.
Subculturen: Kleinere, extremere groeperingen met een sterke onderlinge band.
Keuze voor subcultuur gaat vaak samen met de wil zich te onderscheiden van de grote massa.
Het privéleven openbaar
Openbaar maken van wat privé is hoort bij deze tijd - Talkshows en reality-tv. Biografische elementen spelen ook een rol in het werk van Rebecca Horn. Erotiek ziet Horn als het verlangen naar contact en eenwording met de ander. Dit verlangen is echter niet zonder gevaar, eenwording kan ook verlies van de eigen identiteit tot gevolgen hebben. Verlangen tegenover angst in haar installatie PAUWENMACHINE (1982). Machine wil imponeren. Prachtige vorm, maar zodra je binnenkomt blijken de priemen levensgevaarlijk te zijn en blokkeren ruw de doorgang naar de mooie vijver.
Videokunst
Jan Dibbets maakt in 1969 een opmerkelijke videotape: TV AS A FIREPLACE. Televisiebeeld neemt plaats in van haardvuur - ironisch commentaar op de dagelijkse overvloed van tv-beelden.
Film en video doen hun intrede. Nam June Paik ziet al vanaf begin jaren ’60 enorme mogelijkheden voor tv. Vindt dat tv uit handen moet worden genomen van stations die om politieke en economische redenen zich beperken tot amusement en oppervlakkige informatie. Hij vervreemdt tv, zoals de pop art strips en reclame vervreemdt. Hij ontwerpt bijvoorbeeld een TV-BRA FOR LIVING SCULPTURE (1969), tijdens een performance gedragen door een celliste. Haalt niet alleen tv van zijn plek, maar tast ook het beeld aan. In 1968 ontwikkeld hij een video-synthesizer, waarvan de resultaten lijken op de tegenwoordige MTV-clips. Synthesizer maakt het mogelijk om van tv schilderkunst te maken. Synthesizer wordt ingezet in een aantal grote video-installaties.
Video-installaties
Video wordt vooral gebruikt om, in samenhang met een complete installatie, de bezoekers rechtstreeks te confronteren met visies of emoties van de kunstenaar. ROOM OF ST. JOHN OF THE CROSS (1984) van Bill Viola is hiervan een voorbeeld. Je komt zaal binnen, lawaai van een storm komt op je af. Op een muur wordt een chaotisch bewegend videobeeld geprojecteerd van besneeuwde bergen. Verloren tussen lawaai en onrustige beelden ga je op zoek naar houvast. Midden in de zaal, kleine kubus met opening als een verlicht raam. Als je je hoofd erdoorheen steekt, hoor je bijna niets meer. Dreigende bergen van niet zie je op een kleine monitor, terwijl je heel zachtjes iemand gedichten hoort voorlezen. Zijn gedichten van zestiende-eeuwse Spaanse dichter en mysticus Johannes van het Kruis. Zijn geschreven tijdens een lange gevangenschap in een cel zonder ramen. Juist in die afzondering bezong hij de schepping en de liefde.
Net-art
Er bestaat internetkunst, maar deze net-art is moeilijk te definiëren. Op het net is elke artistieke context verdwenen. Op internet ontbreekt elk kader (geen muren van een museum bijvoorbeeld die betekenis geven aan de kunst). Sommige kunstenaars proberen de context zelf te scheppen door in de naam van de website duidelijk ‘art’ of ‘artist’ te verwerken.
Jenny Holzer maakt ook net-art. Haar quotes trekken voorbij op een eigen homepage, met daarbij het verzoek in te grijpen, te reageren of woorden te veranderen. Interactiviteit onderscheidt net-art van traditionele kunst.
Zo krijgt MY BOYFRIEND CAME BACK FROM THE WAR (1997) van Olia Lialina elke keer een andere vorm. Na eenvoudig startscherm krijgt de kijker de mogelijkheid woorden, foto’s en vragen aan te klikken. Het scherm deelt zich steeds verder op. Op die manier ontstaan er dialogen. Er blijkt geen echt gesprek mogelijk tussen de soldaat die net terug is van het front en zijn vriendin. Door het aanklikken, bepaalt de kijker hoe het gesprek verloopt.
Lara
Lara Croft is de hoofdrolspeelster uit de videogame Tomb Raider. Hoogtepunt in de computergame-industrie. Nog nooit wist een karakter dat slechts uit pixels bestaat het te schoppen tot internationaal idool.
In de dansvoorstelling LARA (1998) van Krisztina de Châtel gaan dansers de confrontatie aan met Lara. De dansers reageren op een in het decor opgenomen projectie van Tomb Raider. Het computerspel wordt bestuurd door een whizzkid. Echte en virtuele wereld worden zo door elkaar gegooid.
Pong
Aan het begin van de jaren ’80 komen er spelcomputers op de markt waarin je cassettes met verschillende games kunt plaatsen. Spelmogelijkheden zijn groot. In steeds hoger tempo gaat de ontwikkeling van games verder. Door het toepassen van driedimensionale animatietechnieken wordt de speler steeds meer bij de actie betrokken.
Virtual reality
Virtual reality - bij deze techniek wordt er een wereld geschapen die niet echt is, maar waar je wel doorheen kunt wandelen, dingen kunt oppakken en mensen kunt ontmoeten. (Lucky Letters, The Matrix)
MTV
De populaire videoclip maakt gebruik van veel experimentele en avant-gardistische** filmtechnieken.
** Avant-garde: Acties of bewegingen die nieuw of experimenteel van aard zijn. Sterke behoefte om van voor af aan te beginnen, na WOII.
Videoclips spelen een belangrijke rol in de populariteit van Michael Jackson, Prince en Madonna.
His Royal Badness
Prince is atletisch en theatraal. In close-ups en spotlights telt namelijk de kleinste beweging van het lichaam en gezicht. Zijn platencontract was van historische betekenis. Het is zeldzaam dat een Amerikaan van zwarte afkomst dezelfde absolute controle werd gegund als een blanke muzikant. Zijn muzikantensamenstelling is multiraciaal en hij kiest ook vrouwelijke muzikanten. Zijn muziek is toegankelijk voor iedereen.
Girl Power
Madonna is de 1e werkelijke mega-popster van het vrouwelijk geslacht. Ze shockeert en maakt haar fans attent op hun recht op zelfstandigheid en bepaalde het modebeeld. Ze is een femme fatale** + symbool van de vrijgevochten jaren-tachtigvrouw.
**Een femme fatale is een vrouw die haar schoonheid en seksualiteit gebruikt om mannen te verleiden en haar eigen geluk te vergroten. Een femme fatale is vaak stijlvol, arrogant, sterk, seksueel onafhankelijk, intelligent en heeft een laag beeld van mannen. Ze zal er alles aan doen om de situatie onder controle te houden.
Twee gezichten
Agressie is het handsmerk van de New Yorkse groep Public Enemy. In hun teksten trekken ze van leer tegen de discriminatie van de zwarte bevolking in de VS. Paramilitaire eenheid**, met de massamedia als belangrijkste wapen.
Paramilitaire eenheden: Groepen die zich hebben bewapend en gewapende acties uitvoeren, maar niet tot het reguliere leger horen.
Politieke boodschap wordt verpakt in de hiphop. In BRING THE NOISE (1988) laat de groep horen hoe ver je kunt gaan in het gebruik van samples. Chaotische, rauwe en opzwepende muziek ontstaat zo.
De La Soul werkt op een vergelijkbare manier, maar met een heel ander resultaat. Waar Public Enemy donker klinkt, is De La Soul vooral vrolijk. In EYE KNOW (1989) zijn samples hoorbaar van oude soulplaten. Trompetbreaks, gitaarloopjes en orgeltjes worden op de beat tot een geheel gesmeed. Twee groepen spelen een sleutelrol bij het volwassen worden van de hophop.
Ontstaan van de hiphop
Hiphop - Ontstaan op straat. Rond 1976 gaan zwarte jongeren in The Bronx straatfeesten organiseren. Centraal staat de dj die met behulp van twee pick-ups platen aan elkaar mixt. Door het herhalen van instrumentale tussenstukken (breaks) van nummers, ontstaat er een nieuwe sound. Een mc (Master of Ceremony) moedigt het publiek aan bij het dansen. Er worden nieuwe dansstijlen ontwikkelt, waaronder de breakdance. Graffiti is de beeldende variant van de hiphop.
DJ Grandmaster Flash vervolmaakt de techniek van het scratchen. Door platen met zijn vingers heen en weer te bewegen kan hij snel geluiden aan elkaar plakken en korte stukjes herhalen. (THE MESSAGE, hiphop enige lichtpunt in zwarte achterstandswijken). Hiphop is duidelijk verwant aan de disco.
Macho’s
Sommige rappers voeren hun rol als ‘boodschapper’ uit het getto’ tot in het uiterste door. Zij beschrijven het criminele leven in het getto vanuit de ik-persoon. Deze gansterrap wordt vaak verweten dat ze het criminele bestaan verheerlijken. Niet duidelijk of ze een spel spelen of niet.
Eind jaren 80, hiphop niet alleen nog maar een zwart of Amerikaans verschijnsel. Amsterdamse Osdorp Posse 1 van de 1e Nederlandse groepen die Ned-talige hiphop maakt. Hiphop vormt spreekbuis voor jongeren aan de onderkant van de maatschappij.
Naast stoere macho-kant, krijgt hiphop ook andere gezichten. Zo zijn er groepen die gaan experimenteren met andere genres. Combinatie van hiphop met soul levert een heel nieuw genre op: R&B. In DOO WOP (1998) van Lauryn Hill is te horen hoe 2 werelden samensmelten, Hill wisselt messcherpe raps af met zwoele vocalen op een hiphopritme.
Synthesizers
De 1e synthesizers zijn groot, ingewikkeld en raken gemakkelijk ontstemd. Elektronica en synthesizers passen beter bij ruige rock-‘n-roll is men van mening.
Wanneer Kraftwerk een hit scoort met een nummer waarin alleen elektronische instrumenten zijn gebruikt, krijgt men angstvisioenen van machines die de popmuziek overnemen. Kraftwerk speelt bewust in op dit beeld. AUTOBAHN (1975) - niet alleen sound, maar ook opbouw is heel anders dan gemiddelde popnummer.
In tijdperk van de disco blijken synthesizers ideaal voor het creëren van een hypnotiserende dansbeat. Zo ontstaat er een nieuw dansgenre, dat nog meer dan de disco de nadruk legtop het ritme: de house zware drumbeat met een sissende hi-hat staat centraal. In STRINGS OF LIFE (1987) van Derrick May is goed te horen hoe over deze basis stuiterende synthesizerklanken worden gezet.
House als totaalkunst
In 1988 waait de house over naar Europa. Overal worden massale houseparty’s georganiseerd, waarbij jongeren, al dan niet onder invloed van drugs, dansen tot in de ochtend. Het verschil met die andere nieuwe dansmuziek, hiphop, wordt steeds groter. Hiphop is relatief traag, en door de centrale rol die de rapper speelt, meer gericht op live optredens. House daarentegen is snelle feestmuziek, met de dj als entertainer. Love and peace is uitgangspunt v.d. house, in hiphop altijd dreigende ondertoon van het ruige straatleven.
Gerald van der Kaap is 1 van de 1e Ned kunstenaar die de houseclub gebruikt als platform voor zijn werk. Als vj projecteert van der Kaap allerlei beelden en animaties over de dansende menigte heen. Samen met de uitgebreide lichtshows, rookmachines en dreunende beats, wordt house een soort totaaltheater. Publiek wordt in een trance gebracht, sommigen ervaren deze als bijna religieus.
Ondertussen wordt de house steeds veelzijdiger. Elektronica is compacter en gemakkelijker te bedienen, waardoor nummer complexer kunnen worden. The Prodigy weet bovendien haarmuziek een gezicht te geven, door op te treden met rappers en dansers. In OUT OF SPACE (1994) worden vocalen en samples gebruikt, zonder dat de energie die zo typisch is voor house verloren gaat.
Ambient house
Ambient house - muziek die voornamelijk wordt gedraaid in chill-out ruimtes in discotheken. Hier kunnen je spieren en oren tot rust komen. Het ritme speelt nauwelijks een rol.
The Orb maakt muziek met klankpartijen van allerlei percussie-instrumenten, ijle synthesizerklanken en exotische samples. De luisteraar wordt niet opgezweept, maar juist in een rustige stemming gebracht.
In het begin van de eeuw spoort Erik Satie toeschouwers aan rustig door te praten terwijl hij speelt. Het idee komt pas veel later terug wanneer uitgebreide marketingonderzoeken aantonen dat achtergrondmuziek het koopgedrag van mensen positief beïnvloedt. In grote winkelcentra klink zachte muziek, meestal bewerkingen van bestaande nummers door grote orkesten met veel violen muzak (niet bedoeld om naar te luisteren).
Oost en west
De meest voorkomende vorm van postmodernisme in de pop is de cross-over: het combineren van verschillende stijlen. Wanneer er stijlen uit verschillende culturen worden gecombineerd is dat een etnische cross-over. Talvin Singh combineert oosterse elementen met westerse dance. Hij is een ervaren bespeler van de tabla, een Indiaas percussie-instrument met een kenmerkend hoog geluid. Wanneer in een cross-over de herkomst van de culturen nauwelijks meer hoorbaar is, ontstaat er in de pop meestal een nieuw genre. Zo is er de naam triphop bedacht voor de hypnotiserende combinatie van trage hiphop met reggae en allerlei vreemde geluiden - KARMACOMA (1994) van Massive Attack is daar een vb van.
Plakken en knippen
De sampler is het instrument waarmee je allerlei geluiden en muziekfragmenten kunt hergebruiken. Met een sampler kun je een geluid gewoon opnemen, in stukken hakken en zo vaak reproduceren als je maar wilt. Bovendien is het heel gemakkelijk om een loop te maken, een kort fragment dat oneindig herhaald kan worden.
Coldcut zet zich af tegen de door commercie gedomineerde dance-scene. Deze groep wil terug naar de experimenteerdrift van de eerste generatie house- en hiphoppioniers. In het nummer MORE BITS + PIECES laat het duo horen hoe het ook kan. In een duizelingwekkende vaart vliegen scratches, allerlei soorten drums, stemmen en samples over elkaar heen. De geluiden vormen geen harmonisch geheel. Als Dada-kunstenaars maken de leden gebruik van de collagetechniek. Bestaande stukken geluid worden vervormd of in een totaal andere context geplaatst. ‘Lijmresten en stukken plakband blijven zichtbaar’
Loser
Beck is erg postmodern. Hij maakt gebruik van kant-en-klare stijlen als blues, rock, hiphop, soul en funk. De cross-over levert een eigen sound op, maar de invloeden blijven herkenbaar. Net als Coldcut plakt Beck de onderdelen expres schreef aan elkaar vast.
Wat Beck onderscheidt van anderen is dat hij bewust speelt met verschillende imago’s, vaak op humoristische wijze. (LOSER, 1994). Ook op het podium neemt Beck steeds andere gedaantes aan. Hij verkleedt zich meerdere malen. Hij conformeert zich niet aan 1 stijl of 1 visie.
Duckstad
Grenzend aan het grote pretpark Disney World ligt het stadje Celebration. Er wordt gebouwd in een heel scala aan stijlen. Disney ziet de stad als een poging om een antwoord te vinden op de problemen waarmee hedendaagse steden mee te kampen hebben. Celebration ken geen criminaliteit, geen achterbuurten en geen parkeerproblemen. De burgers zijn strenge regels opgelegd om die orde te handhaven.
De architectuur van de stad is belangrijk. Bekende architecten als Robert Venturi en Aldo Rossi ontwierpen mee. De architectuur is niet puur functioneel, niet modern, maar het is wel het soort architectuur waar de burger trots op kan zijn. Extra details geven de huizen status. De architectuur van Celebration is niet modern, maar postmodern.
Learning from Vegas
In 1972 publiceert Venturi het boek LEARNING FROM VEGAS. Hierin keert hij zich tegen de modernistische architectuur. Het modernisme kiest voor functionaliteit: platte daken, beton, heldere constructies zonder franje. In de gokstad Las Vegas ziet Venturi betere architectuur. Deze communiceert met de voorbijganger.
De Italiaanse Architect Aldo Rossi beschrijft in L’architectura della città (1966) welke rol gebouwen spelen in onze herinnering. Een architect moet rekening houden met de beelden die in het geheugen zijn opgeslagen. Rossi ontleent hieraan zijn oertypen: een kerk heeft een toren, een huis een zadeldak met een schoorsteen. Deze kinderlijk eenvoudige vormen zijn in zijn werk altijd zichtbaar.
In zijn boek THE LANGUAGE OF POSTMODERN ARCHITECTURE (1977) geeft de architectuurcriticus Charles Jencks de architectuur van onder meer Venturi en Rossi een naam. Hij beschrijft een architectuurstijl die klassiek of historisch geïnspireerd is. Ornamenten verhogen de herkenbaarheid van gebouwen. Jencks noemt deze stijl: postmodernisme. Hij verwijt de modernistische architecten gebrek aan communicatieve vaardigheden en historisch besef. Hij vindt net als Rossi en Venturi dat je aan de vormgeving van een gebouw moet kunnen aflezen wat het is en waarom het er staat.
Museum: collectie of gebouw?
In 1977 is in Parijs het Centre Pompidou geopend. Kunst snel toegankelijk voor iedereen. ‘Grootste cultuursupermarkt ter wereld’. Het gebouw, ontworpen door Renzo Piano en Richard Rogers, is een centrum voor alle kunsten van de 20e eeuw.
In het hightech-ontwerp is alles functioneel. Wat de hightech-architectuur onderscheidt van het modernisme is de toepassing van nieuwe bouwmaterialen en nieuwe constructiemethoden.
Het Groninger museum is vanaf 1994 gehuisvest in een nieuw gebouw. Dit museumgebouw is nadrukkelijk bedoeld als kunstwerk en 1 van de duidelijkste voorbeelden van het postmodernisme in ons land. De supervisie voor het ontwerp ligt bij kunstenaar en designer Alessandro Mendini. Mendini wil in zijn architectuur verhalen vertellen. Kitsch, exotisme en historische stijlen zijn allemaal even belangrijk. Het museum is een sprookjeswereld.
Rem Koolhaas
De Nederlandse architect Rem Koolhaas heeft een sterrenstatus ontwikkelt. In 1978 publiceert hij DELERIOUS NEW YORK. Hierin beschrijft hij de relatie tussen de levensstijl van de bewoners van Manhattan en de architectonische en stedenbouwkundige inrichting van de stadswijk. Koolhaas ziet in Manhattan een nieuwe levensstijl ontstaan, die gepaard gaat met nieuwe architectuur. De wolkenkrabbers worden aangekleed als nostalgische paleizen of vreemde utopische sciencefictionmonsters.
In 1987 komt Koolhaas met een bouwproject: Het Nederlands Danstheater in Den Haag. Het is een samenstel van vormen die stedelijke associaties oproepen en staat daar als een baken voor stedelijk kunstgenot.
Rob Scholte en Jeff Koons
De Nederlander Rob Scholte maakt gebruikt van het beeldmanipulatieprogramma Photoshop. Hij manipuleert bestaande beelden uit de kunst en de media en plaatst ze in een nieuwe context. Grote nieuwsfeiten staan naast onbenullige wetenswaardigheden. Hij wordt vaak beschuldigt van het plegen van plagiaat. Werken: UTOPIA en NOSTALGIA.
Jeff Koons’ werken roepen steeds vragen op door de esthetiek van het banale in het museum te presenteren. Tussen 1990 en 1994 staat hij samen met zijn toenmalige echtgenote model voor pornografische beelden, schilderijen en films duidelijk voorbeeld van een postmoderne mix.
Damien Hirst en de gebroeders Saatchi
De kunstenaar Damien Hirst toont de dood - 1 van de laatste taboes in de kunst. Damien Hirst komt uit de ‘stal’ van de kunstverzamelaars Saatchi. Deze gebroeders zijn eigenaar van 1 van de grootste reclamebureaus ter wereld. Zij verzamelden werken van onbekende kunstenaars, en brachten deze kunst samen en ‘ontdekten’ zo een nieuwe soort trend. Kenmerkend voor het werk van de Saatchi-gebroeders is dat ze mediagevoelig, zeer conflicterend en grensverleggend zijn. Ze willen realistische kunst. Herkenbare, materiële objecten krijgen hun voorkeur.
Multi-mediatheater
In de voorstellingen van de Dogtroep zijn elementen herkenbaar uit circus, straattheater, beeldende kunst, cabaret en performance. Ze zijn altijd spectaculair omdat het publiek nooit weet wat er gebeuren gaat. Ze kiezen bijzondere locaties uit voor hun voorstellingen. Dogtroep begon als straattheatergroep. De groep gaat steeds meer gebruik maken van technologie. Dogtroep zet 1000 jaar geschiedenis neer op 1 plek.
Hangend op je kop
Niet alle kunst komt goed tot zijn recht in een museum. Voorwerpen worden met zoveel respect behandeld, dat de spontane werking soms verloren gaat.
DE LACH VAN NO. 12 is een tentoonstelling waarin theatrale elementen een grote rol spelen. Net zoals bij de Dogtroep worden kunst en spektakel door elkaar gegooid. De tentoonstelling is een combinatie tussen een pretpark, een theater en een laboratorium. Angst, plezier en afschuw krijgen de vrije loop. Pas later is er gelegenheid tot nadenken.
De naakte werkelijkheid
In 1991 zet de filmmaker Peter Greenaway levende naakte mensen in vitrines in het museum Boymans van Beuningen. Op postmodernistische wijze combineert Greenaway gebruiksvoorwerpen, schilderijen en reclameobjecten dwars door elkaar heen. Toch wil hij wel degelijk een verhaal vertellen. Hij is op zoek naar de veranderingen die er geleidelijk plaatsvinden in het deken over het lichaam. Door zijn verrassende combinaties van beelden ontstaan er nieuwe betekenissen. Zo zet hij bijvoorbeeld barok schilderij van Hercules naast 2 foto’s van gespierde filmhelden uit commerciële actiefilms. Hij lijkt de aandacht te willen vestigen op het verdwijnen van lichamelijkheid uit de moderne maatschappij.
De media lijkt ons geleidelijk ook van deze realistische beelden te gaan voorzien. Voorlopig hoogtepunt is op dat gebied de realitysoap BIG BROTHER.
Een nieuwe start
De stormachtige opkomst van de televisie heeft de filmindustrie aan het einde van de jaren 50 behoorlijk in de problemen gebracht. Het tv-beeld houdt de mensen thuis. De bioscoop vertoont veel van hetzelfde, wat eenmaal een succes recept is wordt tijdenlang herhaalt. Zo leidt het succes van het dramatische hippie-epos EASY RIDER (1969) van Dennis Hopper tot een eigen ‘subgenre’: de roadmovie.
Klassieke filmgenres worden overgenomen door de televisie, of verdwijnen nagenoeg. Bijzondere films zijn vaak veroordeeld tot kleine bioscopen in het ‘alternatieve’ circuit van niet-commerciële filmhuizen. De grote Amerikaanse filmmaatschappijen maken vooral commercieel ‘veilige’ films. Rampen, actie- en sciencefictionfilms trekken volle zalen, door de toepassing van spectaculaire stunts en special effects komt dit soort films het beste tot zijn recht op het grote bioscoopdoek.
Nieuwe Hollywoodsuccessen
In de jaren 70 ontwikkelt Hollywood een nieuwe filmindustrie die niet langer de concurrentie zoekt met de tv en geleidelijk aan trekken Hollywoodproducties weer volle bioscoopzalen (Hollywood revisited).
Steven Spielberg (regisseur) maakt in 1971 de spannende achtervolgingsfilm DUEL. De hele film bestaat uit 1 lange achtervolgingsscène waarbij de vertegenwoordiger schijnbaar doelloos wordt opgejaagd door een monsterlijke vrachtwagen. Spielberg lijkt hier een opvolger van de oude ‘master of suspense’, Hitchcock. In 1982 wijdt Spielberg zich aan een ander genre, de sciencefictionfilm ET, leidt niet tot geweld of toepassing futuristische techniek maar tot oprechte vriendschap. Spielberg is 1 van de regisseurs die Hollywood weer nieuw leven inblaast. Kenmerkend aan Spielberg’s films: geraffineerde special effects in combinatie met romantische thematiek.
Postmoderne film
Vanaf de jaren 80- wordt Hollywood grotendeels gerund door multinationale mediabedrijven die belangen hebben in tv, radio, kranten, tijdschriften en nieuwe media. Het is de kunst om rondom een film een compleet mediaverhaal neer te zetten. Vanaf het einde van de jaren 90 speelt internet een steeds prominentere rol in de promotie en begeleiding van films. Na de bioscoopvertoning komen films ook nog uit op video.
In de persoon van regisseur Quentin Tarantino komen film, video en tv samen. In zijn films verwijst hij naar andere films of tv-series. Dialogen van karakters bestaan uit onzinnige en lang uitgesponnen teksten en citaten. Tekst en beeld hebben vaak geen enkele relatie met elkaar. In 1991 schokt de film RESERVOIR DOGS het filmpubliek met de ene na de andere geweldsscène en een koel cynisme van de filmkarakters. Uiteindelijk verandert de film in 1 groot bloedbad. Tarantino’s cynisme blijkt als 1 van de acteurs fluitend een oor van een politieagent afsnijdt, terwijl er op de achtergrond vrolijke muziek klinkt. Het geweld in RESERVOIR DOGS verrast des te meer omdat de filmtijd vrijwel gelijk loopt met de echte tijd. Hierdoor lijkt de film op een klassieke tragedie, doorsneden met fragmenten uit een actiefilm.
Nieuwe regels
Hoge kosten zijn niet langer het struikelblok voor de ambitieuze jonge filmmaker.
FESTEN is geheel gefilmd met een kleine digitale camera. De film van de regisseur Thomas Vinterberg is gemaakt met een minimaal budget. Alles is gefilmd op 1 locatie, er zijn geen special effects gebruikt en de filmcrew is heel klein. FESTEN steunt vooral op het sterke verhaal.
Vinterbergs sobere stijl weerspiegelt de uitgangspunten van Dogma 95, een manifest dat Vinterberg opstelde met collega-regisseur Lars von Trier. Als is het woord Dogma ironisch bedoeld, het manifest gaat duidelijk in tegen de ‘alles-mag gedachte’ van de jaren 90. zij storen zich aan de holle toepassing van allerlei filmische trucs als kunstmatige belichting en geluids- en montage-effecten. Goed acteerwerk en een goed verhaal moeten het fundament vormen van een film. Dogma 95 pleit voor zuiverheid.
Begrippenlijst hoofdstuk 16 CKV2 (Zappen door een labyrint)
Subculturen Culturen die naast de algemene cultuur bestaan. Groepen met eigen en afwijkende waarden, normen en doelen.
Installatie Een kunstwerk waarbij de ruimte waarin tentoongesteld wordt bij het kunstwerk betrokken is.
Performance Handeling/actie van een kunstenaar in het bijzijn van het publiek, waarbij vooraf een concept is bedacht. Meestal is de handeling niet verhalend en kan het publiek in en uit lopen. De handeling is vaak eenvoudig, maar de betekenis is complex.
Vb: Joseph Beuys, Ulay & Abramovic.
Video-installatie Kunstwerk waarin 1 of meerdere videomonitoren een rol spelen. Bij een video-installatie speelt de opstelling va de monitoren in de expositieruimte en de eventuele combinatie met andere objecten in deze ruimte een rol.
Net-art Interactieve kunstwerken in de vorm van websites op internet.
Pixels Stippen die op een beeldscherm of in drukwerk samen de voor het oog zichtbare letters, vlakken enz. vormen. De dichtheid van het stippenraster bepaalt de scherpte van het beeld.
Virtual reality Met de computer gemaakte kunstmatige wereld.
Hiphop Verzamelnaam voor cultuur van zwarte stadsjeugd in de VS. Dansstijl, rap en graffiti zijn een uiting van deze cultuur, zoals ook bepaalde gedragscodes en voorkeur voor stijl van kleden.
Sample In de popmuziek: geluidsfragmenten verzameld en opgeslagen op band of schijf voor hergebruik in bijvoorbeeld een remix.
MC Master of Ceremony. Moedigt het publiek aan om te dansen.
Breakdance Acrobatische dansstijl, onderdeel van de hiphop-cultuur.
Scratching Techniek waarbij door het snel met de hand heen en weer draaien van een grammofoonplaat ultrakorte stukjes van deze plaat kunnen worden toegevoegd aan de muziek die op dat moment op het podium wordt gespeeld. De oude grammofoon wordt dus als een soort slaginstrument gebruikt. Vooral bekend als onderdeel van hiphop en rap.
R&B Combinatie van hiphop en soul. Vb: Lauryn Hill.
House Muziekstijl ontstaan vanuit de disco met een meer mechanische en snellere beat. Het remixen van bestaande nummers is in de housemuziek niet ongebruikelijk.
Videojockey Kortweg vj. In navolging van de dj mixt de vj bestaand en eigen beeldmateriaal tot animatieclips die in clubs als ondersteuning voor de dansmuziek worden geprojecteerd.
Ambient Letterlijk: Omgeving. Muziek waarbij door technische hulpmiddelen een ruimtelijk effect wordt bereikt. De ambientcomponisten, waaronder Brian Eno, maken geen songs in de traditionele zin maar sound-environments, ruimte gevuld met klanken.
Muzak Benaming voor muziek uitsluitend bedoeld om te dienen als achtergrondmuziek in bijvoorbeeld een restaurant of winkelcentrum. Het woord wordt bijna uitsluitend in denigrerende zin gebruikt.
Cross-over Het overschrijden van grenzen tussen kunst en populaire cultuur, en tussen verschillende culturen.
Tabla Trom uit India. Bestaat uit een cilindervormige en een conische trom, die elk verschillend gestemd zijn. Tabla wordt vaak gebruikt om de sitar te begeleiden.
Sampler Instrument waarmee je allerlei geluiden en muziekfragmenten kunt hergebruiken.
Loop Een kort fragment van een film- of geluidsband dat oneindig herhaald kan worden omdat begin en eind aan elkaar ‘geplakt’ zijn.
Postmodernisme Het postmodernisme gaat, in tegenstelling tot het modernisme, uit van de onmogelijkheid grote utopieën te verwezenlijken. Postmodernisme benadrukt dat maatschappelijk en persoonlijke ontwikkelingen instabiel zijn en door veel – vaak tegengestelde – culturele factoren wordt bepaald. Als stijlaanduiding in de kunsten geeft het begrip aan dat een veelheid van stijlen en uitgangspunten worden gecombineerd in 1 kunstwerk.
Hightech Architectuurstroming vanaf 1975 waarbij alle nadruk ligt op het zichtbaar maken van de technisch hoogwaardige constructie van het gebouw. Constructiemateriaal, veelal staalconstructies, bepalen het uiterlijk.
VB: Centre Pompidou in Parijs.
Realitysoap Reeks televisieprogramma’s waarin, vergelijkbaar met de soap, een verhaal zich in de loop van een reeks dagelijkse of wekelijkse uitzendingen voltrekt. De inhoud is niet verzonnen, maar wordt bepaald door werkelijke gebeurtenissen.
Vb: Big Brother, Gouden Kooi.
Roadmovie Film die zich grotendeels ‘on the road’ (op de weg of onderweg) afspeelt. Het reizen loopt vaak parallel aan de ontwikkeling van het verhaal.
Personenlijst CKV2 Hoofdstuk 16
Oliviero Toscani Reclames Benetton met maatschappelijke problemen. ‘Winst en een intelligente boodschap kunnen samen gaan.’
Jenny Holzer ‘Vermomt’ haar werk als reclame, gebruik makend van de nieuwste technologie/massamedia.
Vb: Protect me from what I want.
Rebecca Horn Biografische elementen spelen een rol. Erotiek: verlangen naar contact en eenwording met de ander. Dit verlangen is echter niet zonder gevaar, want eenwording kan ook verlies van de eigen identiteit tot gevolg hebben.
Vb: Pauwenmachine. Machine imponeert en verleidt, stap je de ruimte in blijken de priemen gevaarlijk te zijn en blokkering de doorgang naar de mooie vijver.
Jan Dibbets Levert ironisch commentaar op de dagelijkse overvloed van televisiebeelden.
Vb: TV as a fireplace.
Nam June Paik Ziet enorme mogelijkheden voor televisie. Vindt dat televisie uit handen moet worden genomen van stations die om politieke of economische redenen zich beperken tot amusement en oppervlakkige informatie. Nam June Paik ontwikkelde de video-synthesizer.
Vb: TV-Bra for Living Sculpture.
Bill Viola Maakt gebruik van video-installaties om bezoekers rechtstreeks te confronteren met visies of emoties van de kunstenaar.
Vb: Room of St. John of the Cross. Zaal, chaotisch beeld en lawaai van een storm. Midden in zaal kleine kubus, steek je je hoofd doorheen dan hoor je bijna niets meer. Dreigende bergen zijn klein geprojecteerd en je hoort zachtjes voorgelezen gedichten.
Olia Lialina Maakt net-art.
Vb: My boyfriend came back from the War. Kijker krijgt op website de mogelijkheid woorden, foto’s en vragen aan te klikken. Scherm deelt zich steeds verder op en zo ontstaan er dialogen. De kijker bepaalt hoe het gesprek verloopt.
Krisztina de Châtel Vb: Lara. Whizzkid bestuurt Lara Croft die op beeldscherm is geprojecteerd. Dansers reageren op Lara’s bewegingen.
Public Enemy Vertolkers van hiphop. Agressie is hun handelsmerk. De groep maakt gebruik van samples.
Vb: Bring the noise.
De la Soul Vertolker van hiphop, vrolijke klanken. Maken ook gebruik van samples.
Vb: Eye know.
Grandmaster Flash Dj die de techniek van het scratchen vervolmaakt.
Vb: The message.
Osdorp Posse Vertolker Nederlandstalige hiphop. Teksten knipogen nog naar de Amerikaanse gangsterraps. Vb: Moordenaar
Lauryn Hill Vertolkster van R&B.
Vb: Doo wop.
Kraftwerk Grondleggers van de housemuziek. Gebruiken veel elektronische instrumenten, wat de angst is van menig rocker.
Vb: Autobahn.
Derrick May Vertolker van de housemuziek.
Vb: Strings of life.
Gerald van der Knaap Nederlandse kunstenaar die de houseclub gebruikt als platform voor zijn werk. Als vj projecteert hij beelden en animaties.
The Prodigy Vertolkers van de housemuziek, waarbij ze ook gebruik maken van rappers en dansers.
Vb: Out of Space.
The Orb Vertolker van de ambient muziek. Maakt klanktapijten van allerlei percussie-instrumenten, ijle synthesizerklanken en exotische samples.
Talvin Singh Maakt gebruik van cross-overs. Hij combineert oosterse elementen met westerse dance. Ervaren bespeler van de tabla.
Massive Attack Vertolker van de triphop.
Vb: Karmacoma.
Coldcut Deze groep wil terug naar de eerste generatie van house en hiphoppioniers. Verzet zich tegen de door commercie gedomineerde dance-scene.
Vb: Fuck dance, let’s art.
Robert Venturi Is voor niet puur functionele architectuur, niet modern, maar wel voor het soort architectuur waar de burger trots op kan zijn.
Vb: Celebration. + publiceerde het boek: ‘Learning from Vegas’.
Aldo Rossi Architect stad Celebration + boek ‘L’architectura della città’.
Charles Jencks Geeft in zijn boek The language of postmodern architecture de architectuur van Venturi en Rossi een naam.
Renzo Piano Ontwerper Centre Pompidou.
Richard Rogers Ontwerper Centre Pompidou.
Alessandro Mendini Voor hem zijn kitsch, kunsthistorische stijlen en exotisme erg belangrijk. Erg postmodernistisch. Vb: Het Groninger Museum.
Rem Koolhaas Architect met een sterrenstatus.
Vb: Het Nederlands Danstheater.
Rob Scholte Maakt veelal gebruik van photoshop. Hij manipuleert bestaande beelden uit de kunst en media en plaatst ze in een nieuwe context.
Vb: Utopia.
Jeff Koons Weet veel van marketing en public relations (pr). Duidelijk postmodernist.
Vb: Made in Heaven.
Damien Hirst Hirst shockeert zijn publiek met de dood.
Vb: Dode haai, koeienkop in een bak met vliegen, doorgezaagde drachtige koe.
Dogtroep In hun voorstellingen zijn elementen herkenbaar uit circus, straattheater, beeldende kunst, cabaret en performance. Ze zijn altijd spectaculair omdat het publiek nooit weet wat er gaat gebeuren.
Vb: Noordwesterwals.
Peter Greenaway Zet levende mensen naakt in vitrines in het museum Boymans van Beuningen. Op postmodernistische wijze combineert hij gebruiksvoorwerpen, schilderijen en reclameobjecten. Hij is bang dat de lichamelijkheid verdwijnt uit de moderne maatschappij.
Dennis Hopper Grondlegger van het subgenre de roadmovie.
Vb: De film Easy Rider.
Steven Spielberg Legendarische regisseur, opvolger van Hitchcock. Hij werkt met veel special effects in combinatie met een romantische thematiek.
Vb: De films Duel en ET.
Quentin Tarantino Regisseur die film, video en tv samen laat komen. In zijn films verwijst hij naar andere films of televisieseries. Hij wisselt trage, lang uitgesproken dialogen af met geweldsscènes. Beeld en tekst hebben soms niets gemeen.
Vb: De film Resevoir Dogs.
Thomas Vinterberg Is vrij arm en sober en zo ook zijn films geven die indruk. Zijn met low budget gemaakt. Stoort zich aan de toevoegingen die films vaak krijgen, zoals trucs en lichteffecten. Niet postmodernistisch.
Vb: Dogma 95.
Dikgedrukt = Zie begrippenlijst
Schuingedrukt = Zie personenlijst
Loveparade
Na de val van de Berlijnse muur is Berlijn vanaf de eerste daarop volgende zomer jaarlijks gasstad voor de Loveparade (1990). 50 Jongeren maken achter een Volkswagen al dansend een tocht door de stad. Doel: ‘Love and peace’. Love is meer een drug dan een doel. Dansfeest zonder politieke slogans.
Toscani
Idealisme kwijnt weg. Wie nog durft te dromen van een betere toekomst, is naïef. Vele soorten gelijk bestaan nu naast elkaar. We kiezen gedachten niet meer op grond van vaststaande normen, ideologie, politiek of religie, maar op hun directe bruikbaarheid.
High and low culture
Tegenstellingen blijken overbrugbaar. Culturen beïnvloeden elkaar sterk, maar ook het cultuur-eigene wordt sterk benadrukt. Vb: we bekommeren ons om de armoede in andere landen, maar schamen ons er niet meer voor onze eigen welvaart te tonen.
Mix high and low culture = mix tussen kunst en massacultuur. Ook kunstenaars moeten nu de technologie oppakken die voor de massamedia is ontwikkeld.
Jenny Holzer maakt hier gebruik van. Zij ‘vermomt’ haar werk als reclame, waardoor de impact veel groter wordt. Kiest de straat als expositieruimte - noodkreet op gebouw in verlichte letters. (PROTECT ME FROM WHAT I WANT, 1950)
Subculturen
Postmodernisme: tijd van het modernisme ligt achter ons. Wat vandaag nog de moeite waard is, verliest morgen al zijn geldigheid. Betekent vooral het wegvallen van het geloof dat die vernieuwing uiteindelijk zal leiden tot een betere toekomst.
Alleen jongeren kunnen de snelle ontwikkelingen nog bijbenen - doelgroep van de massamedia: vrije tijd, geld + openstaand voor nieuwe dingen.
Mainstream: De ‘neutrale’ meerderheid.
Subculturen: Kleinere, extremere groeperingen met een sterke onderlinge band.
Keuze voor subcultuur gaat vaak samen met de wil zich te onderscheiden van de grote massa.
Het privéleven openbaar
Openbaar maken van wat privé is hoort bij deze tijd - Talkshows en reality-tv. Biografische elementen spelen ook een rol in het werk van Rebecca Horn. Erotiek ziet Horn als het verlangen naar contact en eenwording met de ander. Dit verlangen is echter niet zonder gevaar, eenwording kan ook verlies van de eigen identiteit tot gevolgen hebben. Verlangen tegenover angst in haar installatie PAUWENMACHINE (1982). Machine wil imponeren. Prachtige vorm, maar zodra je binnenkomt blijken de priemen levensgevaarlijk te zijn en blokkeren ruw de doorgang naar de mooie vijver.
Videokunst
Jan Dibbets maakt in 1969 een opmerkelijke videotape: TV AS A FIREPLACE. Televisiebeeld neemt plaats in van haardvuur - ironisch commentaar op de dagelijkse overvloed van tv-beelden.
Video-installaties
Video wordt vooral gebruikt om, in samenhang met een complete installatie, de bezoekers rechtstreeks te confronteren met visies of emoties van de kunstenaar. ROOM OF ST. JOHN OF THE CROSS (1984) van Bill Viola is hiervan een voorbeeld. Je komt zaal binnen, lawaai van een storm komt op je af. Op een muur wordt een chaotisch bewegend videobeeld geprojecteerd van besneeuwde bergen. Verloren tussen lawaai en onrustige beelden ga je op zoek naar houvast. Midden in de zaal, kleine kubus met opening als een verlicht raam. Als je je hoofd erdoorheen steekt, hoor je bijna niets meer. Dreigende bergen van niet zie je op een kleine monitor, terwijl je heel zachtjes iemand gedichten hoort voorlezen. Zijn gedichten van zestiende-eeuwse Spaanse dichter en mysticus Johannes van het Kruis. Zijn geschreven tijdens een lange gevangenschap in een cel zonder ramen. Juist in die afzondering bezong hij de schepping en de liefde.
Net-art
Er bestaat internetkunst, maar deze net-art is moeilijk te definiëren. Op het net is elke artistieke context verdwenen. Op internet ontbreekt elk kader (geen muren van een museum bijvoorbeeld die betekenis geven aan de kunst). Sommige kunstenaars proberen de context zelf te scheppen door in de naam van de website duidelijk ‘art’ of ‘artist’ te verwerken.
Jenny Holzer maakt ook net-art. Haar quotes trekken voorbij op een eigen homepage, met daarbij het verzoek in te grijpen, te reageren of woorden te veranderen. Interactiviteit onderscheidt net-art van traditionele kunst.
Zo krijgt MY BOYFRIEND CAME BACK FROM THE WAR (1997) van Olia Lialina elke keer een andere vorm. Na eenvoudig startscherm krijgt de kijker de mogelijkheid woorden, foto’s en vragen aan te klikken. Het scherm deelt zich steeds verder op. Op die manier ontstaan er dialogen. Er blijkt geen echt gesprek mogelijk tussen de soldaat die net terug is van het front en zijn vriendin. Door het aanklikken, bepaalt de kijker hoe het gesprek verloopt.
Lara
Lara Croft is de hoofdrolspeelster uit de videogame Tomb Raider. Hoogtepunt in de computergame-industrie. Nog nooit wist een karakter dat slechts uit pixels bestaat het te schoppen tot internationaal idool.
In de dansvoorstelling LARA (1998) van Krisztina de Châtel gaan dansers de confrontatie aan met Lara. De dansers reageren op een in het decor opgenomen projectie van Tomb Raider. Het computerspel wordt bestuurd door een whizzkid. Echte en virtuele wereld worden zo door elkaar gegooid.
Pong
Aan het begin van de jaren ’80 komen er spelcomputers op de markt waarin je cassettes met verschillende games kunt plaatsen. Spelmogelijkheden zijn groot. In steeds hoger tempo gaat de ontwikkeling van games verder. Door het toepassen van driedimensionale animatietechnieken wordt de speler steeds meer bij de actie betrokken.
Virtual reality - bij deze techniek wordt er een wereld geschapen die niet echt is, maar waar je wel doorheen kunt wandelen, dingen kunt oppakken en mensen kunt ontmoeten. (Lucky Letters, The Matrix)
MTV
De populaire videoclip maakt gebruik van veel experimentele en avant-gardistische** filmtechnieken.
** Avant-garde: Acties of bewegingen die nieuw of experimenteel van aard zijn. Sterke behoefte om van voor af aan te beginnen, na WOII.
Videoclips spelen een belangrijke rol in de populariteit van Michael Jackson, Prince en Madonna.
His Royal Badness
Prince is atletisch en theatraal. In close-ups en spotlights telt namelijk de kleinste beweging van het lichaam en gezicht. Zijn platencontract was van historische betekenis. Het is zeldzaam dat een Amerikaan van zwarte afkomst dezelfde absolute controle werd gegund als een blanke muzikant. Zijn muzikantensamenstelling is multiraciaal en hij kiest ook vrouwelijke muzikanten. Zijn muziek is toegankelijk voor iedereen.
Girl Power
Madonna is de 1e werkelijke mega-popster van het vrouwelijk geslacht. Ze shockeert en maakt haar fans attent op hun recht op zelfstandigheid en bepaalde het modebeeld. Ze is een femme fatale** + symbool van de vrijgevochten jaren-tachtigvrouw.
Twee gezichten
Agressie is het handsmerk van de New Yorkse groep Public Enemy. In hun teksten trekken ze van leer tegen de discriminatie van de zwarte bevolking in de VS. Paramilitaire eenheid**, met de massamedia als belangrijkste wapen.
Paramilitaire eenheden: Groepen die zich hebben bewapend en gewapende acties uitvoeren, maar niet tot het reguliere leger horen.
Politieke boodschap wordt verpakt in de hiphop. In BRING THE NOISE (1988) laat de groep horen hoe ver je kunt gaan in het gebruik van samples. Chaotische, rauwe en opzwepende muziek ontstaat zo.
De La Soul werkt op een vergelijkbare manier, maar met een heel ander resultaat. Waar Public Enemy donker klinkt, is De La Soul vooral vrolijk. In EYE KNOW (1989) zijn samples hoorbaar van oude soulplaten. Trompetbreaks, gitaarloopjes en orgeltjes worden op de beat tot een geheel gesmeed. Twee groepen spelen een sleutelrol bij het volwassen worden van de hophop.
Ontstaan van de hiphop
Hiphop - Ontstaan op straat. Rond 1976 gaan zwarte jongeren in The Bronx straatfeesten organiseren. Centraal staat de dj die met behulp van twee pick-ups platen aan elkaar mixt. Door het herhalen van instrumentale tussenstukken (breaks) van nummers, ontstaat er een nieuwe sound. Een mc (Master of Ceremony) moedigt het publiek aan bij het dansen. Er worden nieuwe dansstijlen ontwikkelt, waaronder de breakdance. Graffiti is de beeldende variant van de hiphop.
DJ Grandmaster Flash vervolmaakt de techniek van het scratchen. Door platen met zijn vingers heen en weer te bewegen kan hij snel geluiden aan elkaar plakken en korte stukjes herhalen. (THE MESSAGE, hiphop enige lichtpunt in zwarte achterstandswijken). Hiphop is duidelijk verwant aan de disco.
Sommige rappers voeren hun rol als ‘boodschapper’ uit het getto’ tot in het uiterste door. Zij beschrijven het criminele leven in het getto vanuit de ik-persoon. Deze gansterrap wordt vaak verweten dat ze het criminele bestaan verheerlijken. Niet duidelijk of ze een spel spelen of niet.
Eind jaren 80, hiphop niet alleen nog maar een zwart of Amerikaans verschijnsel. Amsterdamse Osdorp Posse 1 van de 1e Nederlandse groepen die Ned-talige hiphop maakt. Hiphop vormt spreekbuis voor jongeren aan de onderkant van de maatschappij.
Naast stoere macho-kant, krijgt hiphop ook andere gezichten. Zo zijn er groepen die gaan experimenteren met andere genres. Combinatie van hiphop met soul levert een heel nieuw genre op: R&B. In DOO WOP (1998) van Lauryn Hill is te horen hoe 2 werelden samensmelten, Hill wisselt messcherpe raps af met zwoele vocalen op een hiphopritme.
Synthesizers
De 1e synthesizers zijn groot, ingewikkeld en raken gemakkelijk ontstemd. Elektronica en synthesizers passen beter bij ruige rock-‘n-roll is men van mening.
Wanneer Kraftwerk een hit scoort met een nummer waarin alleen elektronische instrumenten zijn gebruikt, krijgt men angstvisioenen van machines die de popmuziek overnemen. Kraftwerk speelt bewust in op dit beeld. AUTOBAHN (1975) - niet alleen sound, maar ook opbouw is heel anders dan gemiddelde popnummer.
In tijdperk van de disco blijken synthesizers ideaal voor het creëren van een hypnotiserende dansbeat. Zo ontstaat er een nieuw dansgenre, dat nog meer dan de disco de nadruk legtop het ritme: de house zware drumbeat met een sissende hi-hat staat centraal. In STRINGS OF LIFE (1987) van Derrick May is goed te horen hoe over deze basis stuiterende synthesizerklanken worden gezet.
House als totaalkunst
In 1988 waait de house over naar Europa. Overal worden massale houseparty’s georganiseerd, waarbij jongeren, al dan niet onder invloed van drugs, dansen tot in de ochtend. Het verschil met die andere nieuwe dansmuziek, hiphop, wordt steeds groter. Hiphop is relatief traag, en door de centrale rol die de rapper speelt, meer gericht op live optredens. House daarentegen is snelle feestmuziek, met de dj als entertainer. Love and peace is uitgangspunt v.d. house, in hiphop altijd dreigende ondertoon van het ruige straatleven.
Ondertussen wordt de house steeds veelzijdiger. Elektronica is compacter en gemakkelijker te bedienen, waardoor nummer complexer kunnen worden. The Prodigy weet bovendien haarmuziek een gezicht te geven, door op te treden met rappers en dansers. In OUT OF SPACE (1994) worden vocalen en samples gebruikt, zonder dat de energie die zo typisch is voor house verloren gaat.
Ambient house
Ambient house - muziek die voornamelijk wordt gedraaid in chill-out ruimtes in discotheken. Hier kunnen je spieren en oren tot rust komen. Het ritme speelt nauwelijks een rol.
The Orb maakt muziek met klankpartijen van allerlei percussie-instrumenten, ijle synthesizerklanken en exotische samples. De luisteraar wordt niet opgezweept, maar juist in een rustige stemming gebracht.
In het begin van de eeuw spoort Erik Satie toeschouwers aan rustig door te praten terwijl hij speelt. Het idee komt pas veel later terug wanneer uitgebreide marketingonderzoeken aantonen dat achtergrondmuziek het koopgedrag van mensen positief beïnvloedt. In grote winkelcentra klink zachte muziek, meestal bewerkingen van bestaande nummers door grote orkesten met veel violen muzak (niet bedoeld om naar te luisteren).
Oost en west
De meest voorkomende vorm van postmodernisme in de pop is de cross-over: het combineren van verschillende stijlen. Wanneer er stijlen uit verschillende culturen worden gecombineerd is dat een etnische cross-over. Talvin Singh combineert oosterse elementen met westerse dance. Hij is een ervaren bespeler van de tabla, een Indiaas percussie-instrument met een kenmerkend hoog geluid. Wanneer in een cross-over de herkomst van de culturen nauwelijks meer hoorbaar is, ontstaat er in de pop meestal een nieuw genre. Zo is er de naam triphop bedacht voor de hypnotiserende combinatie van trage hiphop met reggae en allerlei vreemde geluiden - KARMACOMA (1994) van Massive Attack is daar een vb van.
Plakken en knippen
De sampler is het instrument waarmee je allerlei geluiden en muziekfragmenten kunt hergebruiken. Met een sampler kun je een geluid gewoon opnemen, in stukken hakken en zo vaak reproduceren als je maar wilt. Bovendien is het heel gemakkelijk om een loop te maken, een kort fragment dat oneindig herhaald kan worden.
Loser
Beck is erg postmodern. Hij maakt gebruik van kant-en-klare stijlen als blues, rock, hiphop, soul en funk. De cross-over levert een eigen sound op, maar de invloeden blijven herkenbaar. Net als Coldcut plakt Beck de onderdelen expres schreef aan elkaar vast.
Wat Beck onderscheidt van anderen is dat hij bewust speelt met verschillende imago’s, vaak op humoristische wijze. (LOSER, 1994). Ook op het podium neemt Beck steeds andere gedaantes aan. Hij verkleedt zich meerdere malen. Hij conformeert zich niet aan 1 stijl of 1 visie.
Duckstad
Grenzend aan het grote pretpark Disney World ligt het stadje Celebration. Er wordt gebouwd in een heel scala aan stijlen. Disney ziet de stad als een poging om een antwoord te vinden op de problemen waarmee hedendaagse steden mee te kampen hebben. Celebration ken geen criminaliteit, geen achterbuurten en geen parkeerproblemen. De burgers zijn strenge regels opgelegd om die orde te handhaven.
De architectuur van de stad is belangrijk. Bekende architecten als Robert Venturi en Aldo Rossi ontwierpen mee. De architectuur is niet puur functioneel, niet modern, maar het is wel het soort architectuur waar de burger trots op kan zijn. Extra details geven de huizen status. De architectuur van Celebration is niet modern, maar postmodern.
Learning from Vegas
In 1972 publiceert Venturi het boek LEARNING FROM VEGAS. Hierin keert hij zich tegen de modernistische architectuur. Het modernisme kiest voor functionaliteit: platte daken, beton, heldere constructies zonder franje. In de gokstad Las Vegas ziet Venturi betere architectuur. Deze communiceert met de voorbijganger.
De Italiaanse Architect Aldo Rossi beschrijft in L’architectura della città (1966) welke rol gebouwen spelen in onze herinnering. Een architect moet rekening houden met de beelden die in het geheugen zijn opgeslagen. Rossi ontleent hieraan zijn oertypen: een kerk heeft een toren, een huis een zadeldak met een schoorsteen. Deze kinderlijk eenvoudige vormen zijn in zijn werk altijd zichtbaar.
In zijn boek THE LANGUAGE OF POSTMODERN ARCHITECTURE (1977) geeft de architectuurcriticus Charles Jencks de architectuur van onder meer Venturi en Rossi een naam. Hij beschrijft een architectuurstijl die klassiek of historisch geïnspireerd is. Ornamenten verhogen de herkenbaarheid van gebouwen. Jencks noemt deze stijl: postmodernisme. Hij verwijt de modernistische architecten gebrek aan communicatieve vaardigheden en historisch besef. Hij vindt net als Rossi en Venturi dat je aan de vormgeving van een gebouw moet kunnen aflezen wat het is en waarom het er staat.
In 1977 is in Parijs het Centre Pompidou geopend. Kunst snel toegankelijk voor iedereen. ‘Grootste cultuursupermarkt ter wereld’. Het gebouw, ontworpen door Renzo Piano en Richard Rogers, is een centrum voor alle kunsten van de 20e eeuw.
In het hightech-ontwerp is alles functioneel. Wat de hightech-architectuur onderscheidt van het modernisme is de toepassing van nieuwe bouwmaterialen en nieuwe constructiemethoden.
Het Groninger museum is vanaf 1994 gehuisvest in een nieuw gebouw. Dit museumgebouw is nadrukkelijk bedoeld als kunstwerk en 1 van de duidelijkste voorbeelden van het postmodernisme in ons land. De supervisie voor het ontwerp ligt bij kunstenaar en designer Alessandro Mendini. Mendini wil in zijn architectuur verhalen vertellen. Kitsch, exotisme en historische stijlen zijn allemaal even belangrijk. Het museum is een sprookjeswereld.
Rem Koolhaas
De Nederlandse architect Rem Koolhaas heeft een sterrenstatus ontwikkelt. In 1978 publiceert hij DELERIOUS NEW YORK. Hierin beschrijft hij de relatie tussen de levensstijl van de bewoners van Manhattan en de architectonische en stedenbouwkundige inrichting van de stadswijk. Koolhaas ziet in Manhattan een nieuwe levensstijl ontstaan, die gepaard gaat met nieuwe architectuur. De wolkenkrabbers worden aangekleed als nostalgische paleizen of vreemde utopische sciencefictionmonsters.
In 1987 komt Koolhaas met een bouwproject: Het Nederlands Danstheater in Den Haag. Het is een samenstel van vormen die stedelijke associaties oproepen en staat daar als een baken voor stedelijk kunstgenot.
Rob Scholte en Jeff Koons
De Nederlander Rob Scholte maakt gebruikt van het beeldmanipulatieprogramma Photoshop. Hij manipuleert bestaande beelden uit de kunst en de media en plaatst ze in een nieuwe context. Grote nieuwsfeiten staan naast onbenullige wetenswaardigheden. Hij wordt vaak beschuldigt van het plegen van plagiaat. Werken: UTOPIA en NOSTALGIA.
Jeff Koons’ werken roepen steeds vragen op door de esthetiek van het banale in het museum te presenteren. Tussen 1990 en 1994 staat hij samen met zijn toenmalige echtgenote model voor pornografische beelden, schilderijen en films duidelijk voorbeeld van een postmoderne mix.
Damien Hirst en de gebroeders Saatchi
De kunstenaar Damien Hirst toont de dood - 1 van de laatste taboes in de kunst. Damien Hirst komt uit de ‘stal’ van de kunstverzamelaars Saatchi. Deze gebroeders zijn eigenaar van 1 van de grootste reclamebureaus ter wereld. Zij verzamelden werken van onbekende kunstenaars, en brachten deze kunst samen en ‘ontdekten’ zo een nieuwe soort trend. Kenmerkend voor het werk van de Saatchi-gebroeders is dat ze mediagevoelig, zeer conflicterend en grensverleggend zijn. Ze willen realistische kunst. Herkenbare, materiële objecten krijgen hun voorkeur.
In de voorstellingen van de Dogtroep zijn elementen herkenbaar uit circus, straattheater, beeldende kunst, cabaret en performance. Ze zijn altijd spectaculair omdat het publiek nooit weet wat er gebeuren gaat. Ze kiezen bijzondere locaties uit voor hun voorstellingen. Dogtroep begon als straattheatergroep. De groep gaat steeds meer gebruik maken van technologie. Dogtroep zet 1000 jaar geschiedenis neer op 1 plek.
Hangend op je kop
Niet alle kunst komt goed tot zijn recht in een museum. Voorwerpen worden met zoveel respect behandeld, dat de spontane werking soms verloren gaat.
DE LACH VAN NO. 12 is een tentoonstelling waarin theatrale elementen een grote rol spelen. Net zoals bij de Dogtroep worden kunst en spektakel door elkaar gegooid. De tentoonstelling is een combinatie tussen een pretpark, een theater en een laboratorium. Angst, plezier en afschuw krijgen de vrije loop. Pas later is er gelegenheid tot nadenken.
De naakte werkelijkheid
In 1991 zet de filmmaker Peter Greenaway levende naakte mensen in vitrines in het museum Boymans van Beuningen. Op postmodernistische wijze combineert Greenaway gebruiksvoorwerpen, schilderijen en reclameobjecten dwars door elkaar heen. Toch wil hij wel degelijk een verhaal vertellen. Hij is op zoek naar de veranderingen die er geleidelijk plaatsvinden in het deken over het lichaam. Door zijn verrassende combinaties van beelden ontstaan er nieuwe betekenissen. Zo zet hij bijvoorbeeld barok schilderij van Hercules naast 2 foto’s van gespierde filmhelden uit commerciële actiefilms. Hij lijkt de aandacht te willen vestigen op het verdwijnen van lichamelijkheid uit de moderne maatschappij.
De media lijkt ons geleidelijk ook van deze realistische beelden te gaan voorzien. Voorlopig hoogtepunt is op dat gebied de realitysoap BIG BROTHER.
Een nieuwe start
De stormachtige opkomst van de televisie heeft de filmindustrie aan het einde van de jaren 50 behoorlijk in de problemen gebracht. Het tv-beeld houdt de mensen thuis. De bioscoop vertoont veel van hetzelfde, wat eenmaal een succes recept is wordt tijdenlang herhaalt. Zo leidt het succes van het dramatische hippie-epos EASY RIDER (1969) van Dennis Hopper tot een eigen ‘subgenre’: de roadmovie.
Klassieke filmgenres worden overgenomen door de televisie, of verdwijnen nagenoeg. Bijzondere films zijn vaak veroordeeld tot kleine bioscopen in het ‘alternatieve’ circuit van niet-commerciële filmhuizen. De grote Amerikaanse filmmaatschappijen maken vooral commercieel ‘veilige’ films. Rampen, actie- en sciencefictionfilms trekken volle zalen, door de toepassing van spectaculaire stunts en special effects komt dit soort films het beste tot zijn recht op het grote bioscoopdoek.
In de jaren 70 ontwikkelt Hollywood een nieuwe filmindustrie die niet langer de concurrentie zoekt met de tv en geleidelijk aan trekken Hollywoodproducties weer volle bioscoopzalen (Hollywood revisited).
Steven Spielberg (regisseur) maakt in 1971 de spannende achtervolgingsfilm DUEL. De hele film bestaat uit 1 lange achtervolgingsscène waarbij de vertegenwoordiger schijnbaar doelloos wordt opgejaagd door een monsterlijke vrachtwagen. Spielberg lijkt hier een opvolger van de oude ‘master of suspense’, Hitchcock. In 1982 wijdt Spielberg zich aan een ander genre, de sciencefictionfilm ET, leidt niet tot geweld of toepassing futuristische techniek maar tot oprechte vriendschap. Spielberg is 1 van de regisseurs die Hollywood weer nieuw leven inblaast. Kenmerkend aan Spielberg’s films: geraffineerde special effects in combinatie met romantische thematiek.
Postmoderne film
Vanaf de jaren 80- wordt Hollywood grotendeels gerund door multinationale mediabedrijven die belangen hebben in tv, radio, kranten, tijdschriften en nieuwe media. Het is de kunst om rondom een film een compleet mediaverhaal neer te zetten. Vanaf het einde van de jaren 90 speelt internet een steeds prominentere rol in de promotie en begeleiding van films. Na de bioscoopvertoning komen films ook nog uit op video.
In de persoon van regisseur Quentin Tarantino komen film, video en tv samen. In zijn films verwijst hij naar andere films of tv-series. Dialogen van karakters bestaan uit onzinnige en lang uitgesponnen teksten en citaten. Tekst en beeld hebben vaak geen enkele relatie met elkaar. In 1991 schokt de film RESERVOIR DOGS het filmpubliek met de ene na de andere geweldsscène en een koel cynisme van de filmkarakters. Uiteindelijk verandert de film in 1 groot bloedbad. Tarantino’s cynisme blijkt als 1 van de acteurs fluitend een oor van een politieagent afsnijdt, terwijl er op de achtergrond vrolijke muziek klinkt. Het geweld in RESERVOIR DOGS verrast des te meer omdat de filmtijd vrijwel gelijk loopt met de echte tijd. Hierdoor lijkt de film op een klassieke tragedie, doorsneden met fragmenten uit een actiefilm.
Nieuwe regels
Hoge kosten zijn niet langer het struikelblok voor de ambitieuze jonge filmmaker.
FESTEN is geheel gefilmd met een kleine digitale camera. De film van de regisseur Thomas Vinterberg is gemaakt met een minimaal budget. Alles is gefilmd op 1 locatie, er zijn geen special effects gebruikt en de filmcrew is heel klein. FESTEN steunt vooral op het sterke verhaal.
Vinterbergs sobere stijl weerspiegelt de uitgangspunten van Dogma 95, een manifest dat Vinterberg opstelde met collega-regisseur Lars von Trier. Als is het woord Dogma ironisch bedoeld, het manifest gaat duidelijk in tegen de ‘alles-mag gedachte’ van de jaren 90. zij storen zich aan de holle toepassing van allerlei filmische trucs als kunstmatige belichting en geluids- en montage-effecten. Goed acteerwerk en een goed verhaal moeten het fundament vormen van een film. Dogma 95 pleit voor zuiverheid.
Begrippenlijst hoofdstuk 16 CKV2 (Zappen door een labyrint)
Subculturen Culturen die naast de algemene cultuur bestaan. Groepen met eigen en afwijkende waarden, normen en doelen.
Performance Handeling/actie van een kunstenaar in het bijzijn van het publiek, waarbij vooraf een concept is bedacht. Meestal is de handeling niet verhalend en kan het publiek in en uit lopen. De handeling is vaak eenvoudig, maar de betekenis is complex.
Vb: Joseph Beuys, Ulay & Abramovic.
Video-installatie Kunstwerk waarin 1 of meerdere videomonitoren een rol spelen. Bij een video-installatie speelt de opstelling va de monitoren in de expositieruimte en de eventuele combinatie met andere objecten in deze ruimte een rol.
Net-art Interactieve kunstwerken in de vorm van websites op internet.
Pixels Stippen die op een beeldscherm of in drukwerk samen de voor het oog zichtbare letters, vlakken enz. vormen. De dichtheid van het stippenraster bepaalt de scherpte van het beeld.
Virtual reality Met de computer gemaakte kunstmatige wereld.
Hiphop Verzamelnaam voor cultuur van zwarte stadsjeugd in de VS. Dansstijl, rap en graffiti zijn een uiting van deze cultuur, zoals ook bepaalde gedragscodes en voorkeur voor stijl van kleden.
Sample In de popmuziek: geluidsfragmenten verzameld en opgeslagen op band of schijf voor hergebruik in bijvoorbeeld een remix.
Breakdance Acrobatische dansstijl, onderdeel van de hiphop-cultuur.
Scratching Techniek waarbij door het snel met de hand heen en weer draaien van een grammofoonplaat ultrakorte stukjes van deze plaat kunnen worden toegevoegd aan de muziek die op dat moment op het podium wordt gespeeld. De oude grammofoon wordt dus als een soort slaginstrument gebruikt. Vooral bekend als onderdeel van hiphop en rap.
R&B Combinatie van hiphop en soul. Vb: Lauryn Hill.
House Muziekstijl ontstaan vanuit de disco met een meer mechanische en snellere beat. Het remixen van bestaande nummers is in de housemuziek niet ongebruikelijk.
Videojockey Kortweg vj. In navolging van de dj mixt de vj bestaand en eigen beeldmateriaal tot animatieclips die in clubs als ondersteuning voor de dansmuziek worden geprojecteerd.
Ambient Letterlijk: Omgeving. Muziek waarbij door technische hulpmiddelen een ruimtelijk effect wordt bereikt. De ambientcomponisten, waaronder Brian Eno, maken geen songs in de traditionele zin maar sound-environments, ruimte gevuld met klanken.
Muzak Benaming voor muziek uitsluitend bedoeld om te dienen als achtergrondmuziek in bijvoorbeeld een restaurant of winkelcentrum. Het woord wordt bijna uitsluitend in denigrerende zin gebruikt.
Tabla Trom uit India. Bestaat uit een cilindervormige en een conische trom, die elk verschillend gestemd zijn. Tabla wordt vaak gebruikt om de sitar te begeleiden.
Sampler Instrument waarmee je allerlei geluiden en muziekfragmenten kunt hergebruiken.
Loop Een kort fragment van een film- of geluidsband dat oneindig herhaald kan worden omdat begin en eind aan elkaar ‘geplakt’ zijn.
Postmodernisme Het postmodernisme gaat, in tegenstelling tot het modernisme, uit van de onmogelijkheid grote utopieën te verwezenlijken. Postmodernisme benadrukt dat maatschappelijk en persoonlijke ontwikkelingen instabiel zijn en door veel – vaak tegengestelde – culturele factoren wordt bepaald. Als stijlaanduiding in de kunsten geeft het begrip aan dat een veelheid van stijlen en uitgangspunten worden gecombineerd in 1 kunstwerk.
Hightech Architectuurstroming vanaf 1975 waarbij alle nadruk ligt op het zichtbaar maken van de technisch hoogwaardige constructie van het gebouw. Constructiemateriaal, veelal staalconstructies, bepalen het uiterlijk.
Realitysoap Reeks televisieprogramma’s waarin, vergelijkbaar met de soap, een verhaal zich in de loop van een reeks dagelijkse of wekelijkse uitzendingen voltrekt. De inhoud is niet verzonnen, maar wordt bepaald door werkelijke gebeurtenissen.
Vb: Big Brother, Gouden Kooi.
Roadmovie Film die zich grotendeels ‘on the road’ (op de weg of onderweg) afspeelt. Het reizen loopt vaak parallel aan de ontwikkeling van het verhaal.
Personenlijst CKV2 Hoofdstuk 16
Oliviero Toscani Reclames Benetton met maatschappelijke problemen. ‘Winst en een intelligente boodschap kunnen samen gaan.’
Jenny Holzer ‘Vermomt’ haar werk als reclame, gebruik makend van de nieuwste technologie/massamedia.
Vb: Protect me from what I want.
Rebecca Horn Biografische elementen spelen een rol. Erotiek: verlangen naar contact en eenwording met de ander. Dit verlangen is echter niet zonder gevaar, want eenwording kan ook verlies van de eigen identiteit tot gevolg hebben.
Vb: Pauwenmachine. Machine imponeert en verleidt, stap je de ruimte in blijken de priemen gevaarlijk te zijn en blokkering de doorgang naar de mooie vijver.
Jan Dibbets Levert ironisch commentaar op de dagelijkse overvloed van televisiebeelden.
Vb: TV as a fireplace.
Nam June Paik Ziet enorme mogelijkheden voor televisie. Vindt dat televisie uit handen moet worden genomen van stations die om politieke of economische redenen zich beperken tot amusement en oppervlakkige informatie. Nam June Paik ontwikkelde de video-synthesizer.
Vb: TV-Bra for Living Sculpture.
Bill Viola Maakt gebruik van video-installaties om bezoekers rechtstreeks te confronteren met visies of emoties van de kunstenaar.
Vb: Room of St. John of the Cross. Zaal, chaotisch beeld en lawaai van een storm. Midden in zaal kleine kubus, steek je je hoofd doorheen dan hoor je bijna niets meer. Dreigende bergen zijn klein geprojecteerd en je hoort zachtjes voorgelezen gedichten.
Olia Lialina Maakt net-art.
Vb: My boyfriend came back from the War. Kijker krijgt op website de mogelijkheid woorden, foto’s en vragen aan te klikken. Scherm deelt zich steeds verder op en zo ontstaan er dialogen. De kijker bepaalt hoe het gesprek verloopt.
Public Enemy Vertolkers van hiphop. Agressie is hun handelsmerk. De groep maakt gebruik van samples.
Vb: Bring the noise.
De la Soul Vertolker van hiphop, vrolijke klanken. Maken ook gebruik van samples.
Vb: Eye know.
Grandmaster Flash Dj die de techniek van het scratchen vervolmaakt.
Vb: The message.
Osdorp Posse Vertolker Nederlandstalige hiphop. Teksten knipogen nog naar de Amerikaanse gangsterraps. Vb: Moordenaar
Lauryn Hill Vertolkster van R&B.
Vb: Doo wop.
Kraftwerk Grondleggers van de housemuziek. Gebruiken veel elektronische instrumenten, wat de angst is van menig rocker.
Vb: Autobahn.
Derrick May Vertolker van de housemuziek.
Gerald van der Knaap Nederlandse kunstenaar die de houseclub gebruikt als platform voor zijn werk. Als vj projecteert hij beelden en animaties.
The Prodigy Vertolkers van de housemuziek, waarbij ze ook gebruik maken van rappers en dansers.
Vb: Out of Space.
The Orb Vertolker van de ambient muziek. Maakt klanktapijten van allerlei percussie-instrumenten, ijle synthesizerklanken en exotische samples.
Talvin Singh Maakt gebruik van cross-overs. Hij combineert oosterse elementen met westerse dance. Ervaren bespeler van de tabla.
Massive Attack Vertolker van de triphop.
Vb: Karmacoma.
Coldcut Deze groep wil terug naar de eerste generatie van house en hiphoppioniers. Verzet zich tegen de door commercie gedomineerde dance-scene.
Vb: Fuck dance, let’s art.
Vb: Celebration. + publiceerde het boek: ‘Learning from Vegas’.
Aldo Rossi Architect stad Celebration + boek ‘L’architectura della città’.
Charles Jencks Geeft in zijn boek The language of postmodern architecture de architectuur van Venturi en Rossi een naam.
Renzo Piano Ontwerper Centre Pompidou.
Richard Rogers Ontwerper Centre Pompidou.
Alessandro Mendini Voor hem zijn kitsch, kunsthistorische stijlen en exotisme erg belangrijk. Erg postmodernistisch. Vb: Het Groninger Museum.
Rem Koolhaas Architect met een sterrenstatus.
Vb: Het Nederlands Danstheater.
Rob Scholte Maakt veelal gebruik van photoshop. Hij manipuleert bestaande beelden uit de kunst en media en plaatst ze in een nieuwe context.
Vb: Utopia.
Jeff Koons Weet veel van marketing en public relations (pr). Duidelijk postmodernist.
Vb: Made in Heaven.
Damien Hirst Hirst shockeert zijn publiek met de dood.
Vb: Dode haai, koeienkop in een bak met vliegen, doorgezaagde drachtige koe.
Dogtroep In hun voorstellingen zijn elementen herkenbaar uit circus, straattheater, beeldende kunst, cabaret en performance. Ze zijn altijd spectaculair omdat het publiek nooit weet wat er gaat gebeuren.
Vb: Noordwesterwals.
Peter Greenaway Zet levende mensen naakt in vitrines in het museum Boymans van Beuningen. Op postmodernistische wijze combineert hij gebruiksvoorwerpen, schilderijen en reclameobjecten. Hij is bang dat de lichamelijkheid verdwijnt uit de moderne maatschappij.
Dennis Hopper Grondlegger van het subgenre de roadmovie.
Steven Spielberg Legendarische regisseur, opvolger van Hitchcock. Hij werkt met veel special effects in combinatie met een romantische thematiek.
Vb: De films Duel en ET.
Quentin Tarantino Regisseur die film, video en tv samen laat komen. In zijn films verwijst hij naar andere films of televisieseries. Hij wisselt trage, lang uitgesproken dialogen af met geweldsscènes. Beeld en tekst hebben soms niets gemeen.
Vb: De film Resevoir Dogs.
Thomas Vinterberg Is vrij arm en sober en zo ook zijn films geven die indruk. Zijn met low budget gemaakt. Stoort zich aan de toevoegingen die films vaak krijgen, zoals trucs en lichteffecten. Niet postmodernistisch.
Vb: Dogma 95.
REACTIES
:name
:name
:comment
1 seconde geleden