Thema 8: Mens en milieu

Biologie mens en milieu:

De zes dingen waarbij de mens afhankelijk is van het milieu:
- Het milieu levert voedsel.
Door fotosynthese in planten komt er steeds nieuw voedsel.
- Het milieu levert zuurstof.
Bij fotosynthese in planten ontstaat er zuurstof.
- Het milieu levert water.
- Het milieu levert energie.
- Het milieu levert grondstoffen.
Bijv. aardolie als grondstaf voor plastic of andere kunststoffen.
Delen van planten en dieren als grondstoffen voor o.a. kleding, papier en medicijnen.

- Het milieu geeft plaats voor recreatie.

Oorzaken en gevolgen van milieuproblemen
- Oorzaken van de milieuproblemen.
De enorme bevolkingtoename.
De veranderde manier van leven: er is nu veel (chemische) industrie, er zijn veel machines en apparaten en er komt steeds meer landbouw grond.
- Gevolgen van de milieuproblemen.
Door veel energieverbruik raken de energievoorraden uitgeput.
Door afvalstoffen wordt het milieu vervuild.
Doordat er steeds meer landbouwgrond komt, verdwijnen grote stukken natuur.
Veel soorten planten en dieren zijn uitgestorven.
Veel soorten planten en dieren worden met uitsterven bedreigd.

Manieren waardoor er meer voedsel kan worden gekweekt.
- Door bemesten van de bodem met stalmest of kunstmest.
Door het oogsten van voedingsgewassen verdwijnen er voedingsstoffen uit de bodem.
Door te bemesten, worden weer voedingsstoffen toegevoegd aan de bodem.

Stalmest bestaat uit uitwerpselen en urine van dieren.
Bacteriën en schimmels breken de mest af. Hierbij komen voedingstoffen vrij voor de planten, in de bodem.
Kunstmest bestaat uit alle voedingsstoffen die de planten nodig hebben.
- Door bewerken van de bodem (bijv. ploegen).
Plantenwortels kunnen beter in de bodem doordringen.
Door ploegen wordt de bodem luchtiger. Bacteriën en schimmels kunnen de stalmest zo sneller afbreken.
- Door beschermen van voedingsgewassen tegen ziekten en plagen met chemische bestrijdingsmiddelen.
- Door de veeteelt te voeren met krachtvoer.
Krachtvoer bevat precies alle voedingmiddelen die dieren nodig hebben.
- Door veredeling: het verbeteren van de eigenschappen van de voedingsgewassen of landbouwhuisdieren door selectie en kruising.
Selectie: planten of dieren met de beste eigenschappen uitgekozen om verder te kweken
Kruising: men laat twee organismen met verschillende gunstige eigenschappen zich voortplanten. Hierdoor kunnen de nakomelingen de gunstige eigenschappen van beide ouders krijgen.

De kenmerken en voor en nadelen van de landbouw in Nederland.
- Kenmerken van akkerbouw.

Grote bedrijven met heel veel grond.
De voedingsgewassen verbouwd in monoculturen.
Monocultuur: een grote akker waarop maar een soort gewas op wordt verbouwd.
- Voordelen van monoculturen.
Er kunnen grotere machines worden gebruikt om de bodem te bewerken en te oogsten: hierdoor kunnen de gewassen goedkoop worden verbouwd.
- Nadelen van monoculturen.
Er is veel kans op insectenplagen en op ziekten van gewassen. Hiertegen worden chemische bestrijdingsmiddelen gebruikt.
Chemische bestrijdingsmiddelen doden ook vaak nuttige organismen.
Chemische bestrijdingsmiddelen zijn giftig en doden dus ook de schadelijke organismen.
Er is een kans dat de bestrijdingsmiddelen in ons drinkwater terechtkomen.
De bodem raakt snel uitgeput. Daarom wordt veel kunstmest gebruikt. Ook kunstmest is schadelijk en kan in ons drinkwater terechtkomen.
- Kenmerken van intensive veehouderij (bio-industrie).
Bedrijven met veel landbouwhuisdieren maar weinig grond.

Veevoer wordt niet zelf verbouwd, maar gekocht (70% van de grondstoffen voor het veevoer komt uit het buitenland)
- Voordelen van bio-industrie.
De bedrijven leveren veel meer op (vlees, melk of eieren).
- Nadelen van bio-industrie.
De dieren hebben vaak geen prettig leven (bijv. kippen in een legbatterij).
Mestoverschot.
Gassen uit de mest zorgen voor verzuring van het milieu en voor toename van het broeikaseffect.
- Kenmerken van de tuinbouw.
Veel tuinbouw vindt plaats in kassen (glastuinbouw). In plaats van op de open grond.
In de kassen zijn gunstige omstandigheden: de gewassen krijgen precies op tijd water, voedingsstoffen, warmte en licht.
- Voordelen van de glastuinbouw.
De gewassen brengen zoveel mogelijk op.
Gewassen kunnen het hele jaar door worden verbouwd.
- Nadelen van glastuinbouw.
Het verbouwen van de producten kost veel energie.
Het koolstofdioxide dat ontstaat bij de verbranding van het aardgas zorgt voor toename van het broeikaseffect.

Er worden veel chemische bestrijdingsmiddelen gebruikt.

De oorzaken van zure regen.
- Zure regen is een verzamelnaam voor verschillende vormen van verzuring in het milieu (bijv. verzuring van de bodem).
- Oorzaken van de zure regen.
De bio-industrie: uit de mest komt ammoniakgas vrij. In de lucht ontstaat hieruit een stof die vooral met de regen in de bodem komt. In de bodem zorgt deze voor verzuring.
Het verkeer, de industrie en elektriciteitscentrales: bij verbranding van steenkool, aardolie of benzine komen afvalgassen vrij. Uit sommige van deze afvalgassen ontstaan in de luchtzure stoffen die o.a. met de regen naar beneden komen.

- Gevolgen van zure regen.
Wortelharen worden beschadigd, waardoor planten minder goed kunnen opnemen.
De fotosynthese wordt geremd: planten groeien minder goed.
Planten verzwakken: waardoor ze erg vatbaar worden voor ziekteverwekkers (bacteriën en schimmels).
Vooral naaldbomen zijn gevoelig voor zure regen. In bossen zijn bomen vaak ziek.
Veel waterdieren gaan dood (veel vennen zijn verzuurd).
Gebouwen en beeldhouwwerken worden aangetast.

Oorzaken en gevolgen van het broeikaseffect.
- Broeikaseffect: een deel van de warmte-uitstraling van de aarde wordt tegengehouden door gassen in de dampkring (atmosfeer).

Zonder dit broeikaseffect zou de temperatuur op aarde 30 graden Celsius lager zijn.
De belangrijkste zijn koolstofdioxide en waterdamp.
- Versterkt broeikaseffect: doordat er meer broeikasgassen aan de dampkring worden gegeven, wordt het broeikaseffect groter.
- Oorzaken van het versterkte broeikaseffect.
Door toenemend energieverbruik worden steeds meer steenkool, aardolie, benzine en aardgas verbrand. Daardoor komt er steeds meer koolstofdioxide in de lucht.
De bio-industrie: uit de mest komt methaangas vrij dat de in de dampkring werkt als broeikasgas.

- Gevolgen van het versterkte broeikaseffect.
Klimaatverandering: stijging van de gemiddelde temperatuur op aarde.
Stijging van de zeespiegel, doordat het zeewater uitzet door opwarming en doordat een deel van het poolijs en het ijs op gletsjers zal smelten: laaggelegen gebieden kunnen overstromen.
Door droogte zullen woestijnen groter worden.