Thema 3

Thema 3 Allel: Een deel van een chromosoom dat de informatie bevat voor één erfelijke eigenschap. Relaties: gen. Autosomen: Alle chromosomen in een lichaamscel met uitzondering van de geslachtschromosomen. In een lichaamscel zijn 22 paar autosomen aanwezig. Chromosoom: In een chromosoom bevindt zich de informatie door de erfelijke eigenschappen van een organisme. Relatie: karyogram. Dihybride kruising: Kruising waarbij wordt gelet op de overerving van twee eigenschapen. Bij een dihybride kruising zijn twee genenparen betrokken. Relatie: monohybride overerving, onafhankelijke overerving.
Diploïde cel: Een cel waarbij de chromosomen in paren voorkomen (2n). Voorbeeld: lichaamscel, huidcel, spiercel. Geslachtscellen zijn niet diploïd. Dominant gen: Een gen dat altijd tot uiting komt in het fenotype. Relatie: recessief gen, homozygoot, heterozygoot. Eeneiige tweeling: Twee leden met hetzelfde gentype. Ze zijn van hetzelfde geslacht en sterk gelijkend. Fenotype: De waarneembare eigenschappen van een individu. Het wordt bepaald door het genotype en milieufactoren. Gekoppelde Overerving: Twee genenparen liggen in hetzelfde chromosomenpaar bij een dihybride kruising. Gen: Een gen bevat de informatie voor één erfelijke eigenschap. Een gen bestaat uit twee allelen. Genotype: De verzameling genen in een cel. Geslachtschromosomen: Deze chromosomen bepalen het geslacht. Bij een man zijn in de lichaamscel twee ongelijke geslachtschromosomen (XY) aanwezig. Bij een vrouw zijn er twee gelijke geslachtschromosomen (XX) aanwezig. Relatie: autosomen. Voorbeeld: x-chromosoom, y-chromosoom Haploïde cel: Een cel waarin de cellen enkelvoudig voorkomen (n). Relatie: zygote

Voorbeeld: geslachtscel, eicel, zaadcel. Lichaamscellen zijn niet haploïd. Heterozygoot: Het genenpaar voor een eigenschap bestaat uit twee ongelijke allelen. Homozygoot: Het genenpaar voor een eigenschap bestaat uit twee gelijke allelen. Intermediair Fenotype: Twee ongelijke allelen komen beide tot uiting in het fenotype Karyogram (chromosomen portret): Een afbeelding van de chromosomen van een cel, waarbij deze in paren zijn gerangschikt. Letale factor: Een allel dat in homozygote toestand geen levensvatbaar individu oplevert. Modificatie: Een verandering in het fenotype van een organisme, veroorzaakt door een milieufactor. Een modificatie wordt niet doorgegeven aan de nakomelingen. Voorbeeld: afbreken van takken van een eik door een storm. Monohybride Kruising: Kruising waarbij wordt gelet op de overerving van één eigenschap. Bij een monohybride kruising is één genenpaar betrokken.
Multipele allelen: Voor één erfelijke eigenschap bestaan drie of meer allelen. Voorbeeld: bloedgroep mens IA, IB, I. Onafhankelijke Overerving: De genenparen liggen in verschillende chromosomenparen bij een dihybride kruising. Onvolledig Dominant allel: Een dominant allel dat bij een heterozygoot individu een recessief allel ook enigszins tot uiting laat komen in het fenotype. Polygene overerving: Twee genen bepalen samen één eigenschap van het fenotype. Voorbeeld: de vorm van de kam bij kippen. Recessief allel: Een allel dat alleen tot uiting komt in het fenotype als er geen dominant allel aanwezig is. Twee-eiige tweeling: Twee leden met een verschillend genotype. Ze hoeven niet van hetzelfde geslacht te zijn en ze zijn niet perse gelijkend.