Hoofdstuk 4, Je verandert

Samenvatting
Hoofdstuk 4: Je verandert

4.1
Hoe noem je de verschillen tussen jongens en meisjes?
Er zijn drie soorten verschillen:
1) De verschillen die vanaf de geboorte zichtbaar zijn noem je de primaire geslachtskenmerken.
2) Secundaire geslachtskenmerken zijn de lichamelijke verschillen die in de puberteit ontstaan.
3) Verschillen in gedrag en denken tussen jongens en meisjes noem je tertiaire geslachtskenmerken.

Bron 4.


Begrippen geslachtskenmerken, primaire geslachtskenmerken, secundaire geslachtskenmerken, tertiaire geslachtskenmerken

Wat verandert er in de puberteit?
In de puberteit begint de groeispurt.
Meisjes worden ongesteld en jongens krijgen zaadlozingen.
Verschillen tussen jongens en meisjes in gedrag en denken worden groter.

Begrippen groeispurt, ongesteld, zaadlozingen

Welke levensfasen zijn er naast de puberteit nog meer?
Een mensenleven kun je verdelen in een aantal perioden of levensfasen.
Die fasen zijn:
1) baby,
2) peuter,
3) kleuter,
4) kind,
5) puber,
6) volwassene,
7) oudere.

Begrippen levensfasen

4.2
Waardoor worden de veranderingen in de puberteit geregeld?
De veranderingen in de puberteit worden geregeld door hormonen. Hormonen worden gemaakt door hormoonklieren.
De belangrijkste hormoonklier in je lichaam is de hypofyse. Dat is een klein orgaantje onderaan de hersenen. De hormoonklier geeft hormonen af aan het bloed. Via bloed of lymfe komen de hormonen dan langs alle cellen van je lichaam
Cellen reageren op hormonen die in één van de vormen van het celmembraan passen.


Begrippen hormonen, hormoonklier, hypofyse

Waardoor groei je zo hard in de puberteit?
Je groeit zo hard in de puberteit omdat de hypofyse extra groeihormoon afgeeft. Het tempo van celdeling en celgroei in je botten gaat daardoor omhoog: je lichaam maakt een groeispurt.

Begrippen groeihormoon, celdeling, celgroei

Verdieping
Hoe wordt je lengtegroei geregeld?
Je lengtegroei wordt geregeld door het groeihormoon. In de puberteit stimuleren geslachtshormonen extra afgifte van het groeihormoon.

Begrippen geslachtshormonen

Waardoor worden jongens gemiddeld langer dan meisjes?
Jongens worden gemiddeld langer dan meisjes omdat hun hypofyse later en meer groeihormoon afgeeft .

Bron 13.

Waardoor worden jongens en meisjes tegenwoordig gemiddeld langer dan vroeger?
Jongens en meisjes worden tegenwoordig langer omdat de voeding en de gezondheidszorg beter zijn dan vroeger.

4.3
Wat betekent ‘houden van’?
‘Houden van’ kan in de verschillende relaties tussen mensen iets anders betekenen. Met iemand op wie je net verliefd bent, ga je heel anders om dan met iemand met wie je al jaren bent bevriend.

Houden van een vrien(in) is iets anders dan houden van je ouders.

Waar vallen mensen op?
Heteroseksuelen vallen op mensen van het andere geslacht.
Homoseksuelen vallen op mensen van hetzelfde geslacht.
Biseksuelen vallen zowel op mannen als op vrouwen.
Sommige mensen voelen en gedragen zich vrouwelijk terwijl hun lichaam mannelijk is, of andersom. Dat heet transseksualiteit.

Begrippen heteroseksueel, homoseksuele, biseksuele, transseksualiteit

Wat is met elkaar naar bed gaan?
Met elkaar naar bed gaan, vrijen of geslachtsgemeenschap hebben betekent hetzelfde.
Bij geslachtsgemeenschap krijgt een man een zaadlozing en orgasme door prikkeling van de eikel. Een vrouw krijgen een orgasme als de clitoris voldoende geprikkeld is. Klaarkomen door jezelf te strelen heet zelfbevrediging of masturbatie.

Begrippen orgasme, zelfbevrediging, masturbatie

4.4
Hoe kun je ziek worden door seksueel contact?

Je kunt ziek worden door seksueel contact als je tijdens het vrijen besmet raakt met ziekteverwekkers uit de geslachtsorganen van de ander.
Soa’s worden veroorzaakt door bacteriën, virussen of beestjes zoals luizen en mijten.

Bron 22.

Begrippen soa’s, seksuele overdraagbare aandoeningen

Wat moet je doen als je denkt een soa te hebben?
Een soa gaat nooit vanzelf over. Als je denkt dat je een soa hebt, ga dan onmiddellijk naar de dokter.
De meeste soa’s zijn namelijk goed te genezen. Een uitzondering hierop is aids.

Begrippen aids

Hoe kun je een besmetting met soa’s voorkomen?
Je kunt besmetting met soa’s voorkomen door een condoom te gebruiken tijdens het vrijen.
Sommige mensen gaan met verschillende mensen naar bed, ze hebben wisselende seksuele contacten. Dat verhoogt de kans op soa’s.

Wat gebeurt er als je besmet bent met het aidsvirus?
Als je besmet bent met het HIV of aidsvirus ben je niet meteen ziek, maar wel seropositief.
Je hebt de ziekte aids als je klachten krijgt. Je witte bloedcellen werken dan niet goed meer, waardoor je geen goede afweer meer hebt tegen ziekteverwekkers.


Begrippen aidsvirus, HIV, seropositief