Hoofdstuk 1

Basisstof 1 Taxon groep organismen
Taxonomie wetenschap die zich bezighoudt met de regels van ordeningssystemen
Systematiek houdt zich bezig met het indelen van de organismen volgens het ordeningssysteem (indelingscriteria) 5 Indelingscriteria voor het vierrijkensysteem: - aantal cellen - celgrootte - bezit van organellen - celwanden - voedingswijze
Organismen waarbij een cel geen kernmembraan en celkern bevat -> prokaryoten
Organismen die dat wel bevatten -> eukaryoten

Autotrofe organismen zelfvoedend, hebben chlorofyl (bladgroen) in chloroplasten
Hetrerotrofe organismen niet zelfvoedend, hebben anderen nodig
Afdelingen (phyla) dieren: - eencellige dieren - platwormen - rondwormen - ringwormen - weekdieren - geleedpotigen - gewervelden - stekelhuidigen - holtedieren - sponzen
Afdelingen planten: - eencellige wieren - veelcellige wieren - mossen - varens en paardenstaarten - bedektzadigen - naaktzadigen
Afdelingen schimmels: - zwammen - schimmels - gisten (eencellig) Afdelingen bacteriën: - cyanobacteriën - bacteriën
Verdere onderverdeling van afdelingen (op volgorde): Klassen, orden, families, geslachten, soorten Basisstof 2 Organismen horen bij dezelfde soort als ze in staat zijn zich onderling voort te planten en daarbij vruchtbare nakomelingen voort brengen. Populatie groep individuen van dezelfde soort die in een bepaald gebied leven
Binaire naamgeving
Naamgeving opgezet door de Zweedse bioloog Linnaeus. De geslachtsnaam staat voorop met een hoofdletter, de soortaanduiding erachter met kleine letters. Basisstof 3 Microbiologie tak v.d. biologie die zich bezighoudt met het bestuderen van bacteriën

Bacteriën hebben slechts één kringvormig chromosoom, die niet (zoals bij planten en dieren) om eiwitmoleculen ligt. Ze planten zich voort d.m.v. deling. Pathogene bacteriën -> ziekteverwekkende bacteriën
Conjugatie bacteriën die een holle buis kunnen vormen naar een soortgenoot waardoor de gekopieerde plasmide naar een andere bacterie word verhuist. Cyanobacteriën een aparte groep binnen het rijk van de bacterien, bevatten chlorofyl en blauwe pigmenten. Endospore fase van tijdelijk zeer ongunstige omstandigheden, als bacterie een heel kleine cel vormt waarin het DNA met een heel klein beetje cytoplasma ligt. De endospore is dan omgeven door een ondoorlaatbaar, beschermend kapsel (cyste). Als omstandigheden weer gunstig worden wordt endospore weer een bacterie. Enkele uiterlijke vormen van bacterien: - rond - staafvormig - spiraalvormig - met zweepharen Basisstof 4 Gisten (eencellige schimmels) planten zich voort door knopvorming
Veelcellige schimmels planten zich voor door sporen
Veelcellige schimmels zijn meestal opgebouwd uit lange draden (schimmeldraden/hyfen) Hyfen scheiden enzymen af, die de voedingsstoffen in de boterham verteren. De verteringsproducten worden in de hyfen opgenomen. Er zijn hyfen met één celkern, met twee celkernen of met heel veel celkernen en grote cellen. Mycelium Netwerk van hyfen
Als hyfen een compacte massa vormen word het een paddestoel. Basisstof 5 Het plantenrijk is ingedeeld in vijf afdelingen: - wieren (algen) -> hebben geen wortels -> geen stengels -> geen bladeren -> geen hout- en bastvaten - mossen -> hebben geen echte wortels -> wel stengels en bladeren -> voortplanting door sporen -> sporen ontstaan in een sporendoosje, dat op een steeltje boven het mosplantje groeit - paardenstaarten -> wortels, stengels en bladeren -> hout- en bastvaten -> voortplanting door sporen -> sporen ontstaan in sporenvormend orgaantje aan het uiteinde van de stengel - varens -> wortels, stengels en bladeren -> hout- en bastvaten -> de bladeren zijn groot en meestal ingesneden -> voortplanting door sporen -> sporen ontstaan in sporenhoopjes onder de bladeren - zaadplanten -> wortels, stengels en bladeren -> hout en bastvaten -> voortplanting door zaden -> zaden ontstaan in bloemen
Plankton verzamelnaam voor micro-organismen die in water drijven

Fytoplankton plantaardig plankton
Zoöplankton dierlijk plankton
Korstmossen samenlevingsvormen van schimmels en algen
Mossen zijn te verdelen in levermossen en bladmossen
Zaadplanten zijn te verdelen in bedektzadigen (zaden zitten in vrucht) en naaktzadigen (zaden zitten onder schubben van een kegel) Basisstof 6 Bilateraal symmetrisch tweezijdig symmetrisch
Radiaal symmetrisch straalsgewijs symmetrisch
Asymmetrisch
Exoskelet uitwendig skelet
Endoskelet inwendig skelet
Diploïd -> geslachtelijke organismen
Haploïd -> niet-geslachtelijke organismen
Indeling dierenrijk: - eencellige dieren - platwormen - holtedieren - sponzen - rondwormen - ringwormen - stekelhuidigen - weekdieren (slakken, tweekleppigen, inktvissen) - geleedpotigen (insecten, duizendpoten, kreeftachtigen, spinachtigen) - gewervelden (zoogdieren, vogels, reptielen, amfibieën, vissen) Segmenten ‘schijfjes’ waar bv. duizendpoten of regenwormen uit zijn opgebouwd
Chitine hieruit zijn de meeste exoskeletten opgebouwd