Hoofdstuk 6, Duurzame ontwikkeling

§1 Inleiding Nu beseffen wij steeds meer dat voedsel opraakt en milieuvervuilingen dreigen. Regeringsleiders hebben “Our Common Future” gemaakt waarin ze pleiten voor duurzame ontwikkelingen à hulpbronnen benutten en technologische ontwikkelingen doen voor nu en de toekomst. Er moet een nieuw ecologisch evenwicht komen om de relatie tussen planten en dieren opnieuw af te stemmen. In duurzame ontwikkelingen spelen de volgende factoren een rol: - bevolkingsgroei - voedselproductie - uitputting van natuurlijke hulpbronnen - andere factoren
Ecologie: gaat over relatie tussen dieren en hun omgeving
§2 bevolkingsgroei en voedselproductie Voedseltekorten vaak gevolg van sterke bevolkingsgroei en tegenvallende voedselproductie. In de komende 30 jaar zijn er misschien wel 30 miljard meer monden te voeden, waardoor de voedselproductie zou moeten verdubbelen. Door groene revolutie steeg landbouwproductie. Tussen 1960-1990 zorgde het volgende voor stijgende opbrengst: - gewasverbetering - irrigatie - kunstmest - bestrijdingsmiddelen
Tegenwoordig stijgt de bevolking in Afrika, maar voedselhoeveelheid daalt. Voedsel + hygiëne verhoogt levensverwachting. Levensverwachting van vrouw neemt af door roken en alcohol. Minder kindersterfte door: - betere hygiëne - meer medicijnen à penicilline
Protectionisme: zichzelf beschermen van landen die economisch goed voor Europa zijn maar slecht voor de 3de wereld. Verzilting: door lage waterafvoer en hoge verdamping blijft veel zout in de bodem achter. Hierdoor krijgen rijst en tarwe problemen met groeien. (India, Pakistan) Winderosie: plantengroei verdwijnt (kappen) en aarde droogt uit. Hierdoor wind vrij spel en blaast de dunne vruchtbare laag weg over de aarde. Watererosie: door ontbreken van begroeiing op heuvels word door het water de vruchtbare bovenlaag los geweken à aardverschuivingen tot gevolg. Door erosie, overbeweiding (teveel dieren) en slechte landbouwmethode is veel land ongeschikt voor landbouw. Dus geen overbeweiding en voorzichtig houtkappen vooral in tropen waar vruchtbare laag snel weg is. Klimaat verandering kan vruchtbare gebieden laten verdwijnen. Woestijngebieden verspreiden zich nu door regenval die zich verplaatst. Nederland heeft met West-Europese landen een gemeenschappelijke landbouwpolitiek, omdat ze hoge, stabiele prijzen voor landbouwers willen waardoor het land uitgroeit tot belangrijk exportland. Agrarische productie gestegen door: - invoerheffingen - exportsubsidies
exportsubsidies zorgen ervoor dat mensen gemakkelijk hun producten overal kunnen aanbieden tegen lage prijzen. Gevolg hiervan voor ontwikkelingslanden is dat hun voedselproductie snel daalde en ze konden hier niet meer tegen op. Exportsubsidies worden nu afgebouwd, dat niet meteen zorgt voor productieverhoging want die is te erg verwaarloost. Om geen 40% water verloren te laten gaan aan irrigatie in Afrika moet er meer voorlichting komen over: - kunstmestgebruik (juiste tijd, plaats en hoeveelheid) - geïntegreerde bestrijding (pas spuiten als insecten het kwetsbaarst zijn) genetische modificatie: gewassen bestand maken tegen schimmels. Bij soja word bep. Gen ingebouwd zodat het bestand is. Omdat de wereld genoeg zout heeft word er gekeken naar de ontwikkeling van eetbare gewassen in zout §3 Uitputting Grootste deel brandstof voor verkeer en de rest voor verwarming enz. Westerse wereld heeft veel grote goederenproductieàhulpbronnen als energie, water, planten enz. hiervoor gebruikt. Hulpbronnen zijn vernieuwbaar (aanvullen) of niet-vernieuwbaar (uitputting). Aardolie kan opnieuw aangemaakt worden, maar dat duurt miljoenen jaren. Chemische industrie is afhankelijk van fossiele stoffen. Het besparen op hulpbronnen (d.m.v. bijv. biomassa) moet uitputting voorkomen. Vanaf 18e eeuw is er veel vraag naar energie. Voor verwarming van huizen, kassen enz. zijn er alternatieven: - zonnecollector: water direct voorverwarmen - pomp: warm water vanaf diepte na boven halen àverwarmdà en weer terug gaat. - Warmtekrachtkoppeling: water vanaf centrale door pijp naar huizen - Coproductie: (alleen grote bedrijven): zelf warmte/energie maken. Groot succes stimuleert vraag
Manieren om elektrische energie op te wekken: - zonnecellen: kost geld, overheid maakt hiervoor reclame dmv van subsidies. - Waterkracht: dmv water elektrische energie opwekken - Windmolens: Nederland heeft voldoende wind dus kan zo energie opwekken. - Afval: organisch afval en snoeihout zijn vervangers voor fossiele brandstoffen - Biomassa
Composietmaterialen: zijn koolstofvezel versterkte kunststoffen die erg licht zijnàgoed voor vliegtuigen. Alliages: komt voort uit metalen die gemengd zijn met andere metalen en zijn erg goed bestand tegen weersinvloeden. Metalen zijn technisch en economisch heel erg belangrijk!! Substitutie: vervangers. Zijn erg belangrijk want de prijs stijgt omdat de stoffen uitgeput raken. Zoektochten naar vervangers leiden soms naar betere materialen zoals bij vliegtuigindustrie en telecommunicatie. Watertekort: komt voor in wereld. Ontstaan door behoefte aan landbouwgrondbevloeiing om zo een betere productie te krijgen. 2/3 van ons water komt uit grondwater. 1/3 uit oppervlaktewater. Oplossing voor watertekort: infiltratie van regenwater zodat dit niet direct naar riool gaat en voorkomt overstromingen. Per persoon 200 liter per dag waarvan 3 liter als drinkwater. Recycling: opnieuw gebruiken. Ook oplossing tegen uitputting. Weten en voorschriften van EU regelen officieel de omgang met metalen zodat zij niet in milieu terechtkomen maar gerecycled worden. Voor winning van metalen is veel massa van andere stoffen nodig. §6.4 Het versterkte broeikaseffect Broeikaseffect is normaal. De temp op aarde stijgt al vanaf 19e eeuw en heeft tot gevolg dat water uitzet en ijs smelt. Maatregelen hiervoor: - dammen bouwen - dijken verhogen - temperatuurstijging tegengaan maar we weten nog niet hoe! Traag systeem: ondernemingen die wij nu doen hebben pas over 10talle jaren zichtbaar effect. Broeikaseffect ontstaat doordat koolstofdioxide, methaan en andere gassen voor groot deel de energie van de aarde absorberen, waardoor de atmosfeer en aarde een iets hogere temperatuur krijgt. Een verklaring voor vele CO2 is de explosie in de verbranding van fossiele grondstoffen, waardoor CO2 ontstaat. Toename van CO2 kan ook door brandhaarden komen. Hoeveelheid Methaan neemt ook toe door landbouw en veeteelt. Methaan ontstaat in de bodem van rijstvelden waar vergisting plaatsvindt. Ook poep is oorzaak van het ontstaan van Methaan. Versterking van broeikaseffect doordat er een toename is van geabsorbeerde energie. De concentratie koolstofdioxide in zee en in atmosfeer is in evenwicht, omdat de koraalriffen en organismen veel koolstofdioxide bevatten. Buffer: opslagvat zoals oceanen voor koolstofdioxide en hierdoor word de toevoer van koolstofdioxide naar de atmosfeer afgeremd. Koraalriffen sterven waardoor CO2 in atmosfeer komt. Door grote ongerustheid werd er een parlementaire enquête ingesteld die onderzocht of er verband was tussen temperatuurstijging en versterking van broeikaseffect.
§5 Duurzame maatregelen Met het instellen van de ecotax hoopte de overheid het gedrag van de consumenten om te buigen in de richting van een vermindering in uitstoot van koolstofdioxide en Cfk’s. Maar tot nu toe lukt dat nog niet echt. De regeringen van de EU-landen moeten milieuovereenkomsten met bedrijen sluiten. 1.Ze moeten niet alleen milieuvriendelijke producten maken. 2.Ze moeten ook efficiënt omgaan met de energie en de grondstoffen. Ook trekt de overheid meer geld uit voor de beperking van broeikasgassen als koolstofdioxide en methaan. Overheid trekt meer geld uit voor beperking van co2 en methaan. Ook aandacht van CO2 uitstoot: - energiebesparing in huizen, industrie en kassen (er word ander gedrag gevraagd) - stimuleren van technische vernieuwing in producten en productieprocessen die minder energie hoeven - stimuleren van de opwekking groene elektrische energie (goed voor broeikaseffect) - maatregelen nemen tegen het autoverkeer
stikstofverbindingen en chloorverbindingen zorgen voor aantasting van de ozonlaag. Stikstof kan niet op Antarctica want stikstof zou zich dan gaan verbinden met ijskristallen. Zoals al eerder gezegd, zijn windenergie, waterenergie en zonne-energie vormen van groene energie. Ze worden zo genoemd omdat er geen uitstoot van koolstofdioxide plaatsvindt. Ozon wordt afgebroken
In de stratosfeer, op zo’n 15 kilometer boven de aarde, bevind zich een kringloop van zuurstof en ozon. Maar er zijn ook bepaalde stoffen die de ozonlaag afbreken, zoals; - stikstofoxides; afkomstig van het aardoppervlak en van vliegtuiguitlaatgassen. - Chloorverbindingen; deze komen van de Cfk’s. Cfk’s komen voor in spuitbussen en in de koelvloeistoffen van de koelkasten en de diepvriezers. Ze zijn niet oplosbaar in water en worden dus niet weggespoeld. Stikstofoxiden en chloorverbindingen functioneren als katalysator. Een katalysator versnelt een chemisch proces zonder daarbij zelf verbruikt te worden. Hoog in de atmosfeer zit te weinig ozon om de UV-straling voldoende te absorberen. Daar spreken we van het gat in de ozonlaag. Dit gat vormt een grote bedreiging van de voedselketen in de zuidelijke wateren – plankton bijvoorbeeld is hel erg gevoelig voor de UV-straling. Het verdrag van Montreal
In dit verdrag staat dat de Cfk’s zoveel mogelijk worden verminderd. Dit heeft ervoor gezorgd dat in Nederland de productie van spuitbussen met Cfk’s erin geheel werd beëindigd. Verzuring en Eutrofiering
Eutrofiering: teveel voedingstoffen
Digatroof: te weinig voedingstoffen
Bij verbranding van brandstoffen in bv. elektriciteitscentrales ontstaan stikstofoxides en zwaveloxides. Als deze in aanraking komen met water, dan ontstaat er een verdund salpeterzuur. Dit zuur belemmert de groei van planten. Ook worden zacht-stenen bouwwerken aangetast. Maatregelen tegen de uitstoot van fosfaat, stikstof en zwaveloxides: - beperking van het aantal varkens en kippen - stimuleren van het gebruik van autokatalysator - bijhouden van mineralen boekhouding door boeren en tuinders. §6 Satellieten Geostationaire baan: baan waarin een satelliet om de aarde heen gaan (23uur en 56min) Satellieten kunnen dienen voor allerlei dingen: - telecommunicatie - spionage - het weerbericht - navigatie. Ze zenden bepaalde pakketjes informatie naar onze planeet; 1.Beelden in zichtbaar licht

2.Beelden in infrarood
3.Beelden in een andere golflengte die niet door de waterdamp in de atmosfeer wordt geabsorbeerd. Meteosats zien vanuit hun baan dat er veel waterdamp in de atmosfeer aanwezig is en wat de temperaturen van het aardoppervlak zijn. Zo wordt het weer gemakkelijk voorspelt. Andere satellieten draaien in een polaire baan. Ze volgen een cirkelbaan om de polen heen. Op ongeveer 1000km komen de satellieten op de zonnetijd voorbij. Dwz, dan wordt de zon even hoog aan de hemel waargenomen. Ze registreren ook de elektromagnetische straling die door de aarde gereflecteerd wordt of uitgezonden wordt. Hiermee kan informatiegewonnen worden over de temperatuur, de begroeiing, en de hoeveelheid water in doorweekte dijken. Remote-sensing: Het constateren van de veranderingen in de Aarde en haar atmosfeer. Deze satellieten zijn bij uitstek geschikt om deze taak uit te voeren. Co2 ontstaat bij verbranding van organische stoffen (natuur)