Hoofdstuk 2

ANW samenvatting hoofdstuk 2. Techniek In dit hoofdstuk staat een aantal voorbeelden van een opeenvolging van kennis via technische toepassing naar gebruik. Soms alleen maar om de mens te plezieren, soms om de gezondheid of de arbeidsomstandigheden te verbeteren. Paragraaf 2.1 Cassettes en cd’s Om geluid vast te leggen zijn verschillende technieken mogelijk. De cassette gebruikt de magnetische eigenschappen van materialen. Het voordeel is dat de magnetische patronen op de band gemakkelijk te veranderen zijn. Dat is ook een nadeel omdat de band daardoor veel kwetsbaarder en nooit zonder ruis is. Door twee nieuwe technieken, digitalisering en lasertechniek, is het mogelijk geluid zonder ruis vast te leggen en weer te geven, en om nieuwe generatie geluiddragers te ontwikkelen. Een cd heeft nauwelijks last van slijtage of ruis. Nadeel: plastic van de cd kan smelten, of kopiëren met speciale apparatuur. Niet iedereen is even gelukkig met de ontwikkeling van apparatuur om cd’s te kopiëren. Op cd’s hoeft niet alleen muziek te staan, tegenwoordig staan er foto’s, tekeningen, tekst, films, encyclopedieën. Paragraaf 2.2 Toilet en reiniging. Tussen 1850 en 1900 leefden hele gezinnen op een kamer. Een gewoonte was om vuilnis en uitwerpselen op straat of in de grachten te gooien. En het grachtenwater werd ook als drinkwater gebruikt. Ziekten als cholera en tyfus kwamen veel voor. De bacteriën van uitwerpselen van besmette mensen kwamen in het drinkwater kwamen. De ontdekking van de oorzaak van veel ziektes heeft de ontwikkeling van het toilet gestimuleerd. Een betere hygiëne zorgt voor gezondere mensen, en dus een betere volksgezondheid. Kiebelton: de uitwerpselen van mensen werden opgevangen in een ton en eens per week werd die opgehaald en geleegd. Het werd vaak ook gebruikt om het platteland te mesten. Het huidige toilet is alleen te gebruiken, als je de beschikking hebt over waterleiding en riolering. Riolering is niet alleen erg duur om aan te leggen, ze moet ook ergens eindigen. Rioolwaterzuiveringsinstallaties maken het water zo weer schoon dat het op de oppervlakte water geloosd kan worden. De stortbak van het toilet is een voorbeeld van een mechanisch regelsysteem. Zonder ingreep van buiten zorgt dit ervoor dat de bak steeds tot het juiste niveau gevuld blijft. Eerst wordt de afvoerpijp in de stortbak geopend. De stortbak loopt leeg, en het spoelt nu dus door. Als de stortbak leeg is, wordt de afvoerpijp weer gesloten en gaat er een kraan open zodat de stortbak weer vol stroomt. Is de bak vol, dan is de kraan weer dicht. En begint het proces weer van voor af aan.
Paragraaf 2.3 Techniek op menselijke maat. Lang niet alle nieuwe producten zijn zo vervaardigd dat iedereen er een gemakkelijk gebruik van kan maken. Soms zijn ze ingewikkeld te bedienen, soms ‘zitten’ ze ongemakkelijk. Dat lijkt misschien een luxe probleem, maar het blijkt dat veel lichamelijke klachten te maken hebben met een niet goed aangepast ontwerp. Een ergonomisch ontwerp kent die problemen niet. De ontwerpers hebben percentieltabellen en een aantal ontwerpstrategieën ter beschikking. Hierdoor kunnen ze de producten afstemmen op de wensen van zoveel mogelijk mensen. Vaak is geld daarbij een beperkende factor. Ontwerpstrategieën: 1. Laag percentiel-strategie  kleine mensen, of rolstoelen
2. Hoog percentiel-strategie  hele lange mensen -- 3. Gemiddelde als maatstaf  hoogte wc-pot - 4. Verstelbaarheid-strategie  op eigen hoogte verstelbaar maken -- 5. Varianten-strategie  hetzelfe product, verschillende bruikbare methodes. Paragraaf 2.4 Ontwerpen. De ontwerper zet de wetenschappelijke en technische kennis om in producten. De belangrijkste voorwaarde is dat het apparaat doet wat het moet doen ( functionele eis). Daarnaast is van belang *hoe duur het apparaat is ( financiële eis), *hoe het eruit ziet ( vormgevingseis), *hoe gemakkelijk het te bedienen is ( ergonomische eis), en *of het milieuvriendelijk is ( milieu eis). Deze vier eisen hebben voor ieder ontwerp een ander gewicht. Een ontwerper kan een gewetensconflict krijgen, als hij iets maakt dat in zijn ogen schadelijk voor de mens of voor een groep mensen is. Per ontwerp en per product zullen ontwerpers zich moeten afvragen, of wat technisch mogelijk is ook ethisch verantwoord en maatschappelijk wenselijk is.