Natuur en milieu paragraaf 1t/m 5

§1 hoe is een landschap opgebouwd?

Landschapselementen: - Grondsoort - Relief - Bodem - Waterelementen - Begroeiingselementen - Elementen van agrarisch grondgebruik - Infrastructuele elementen - Gebouwen en nederzettingen

3 belangrijke kenmerken van landschap: - Natuurlijke opbouw - Cultuur-historische opbouw - Ecologische elementen

Natuurlijke opbouw: Ontstaan door geologische processen in het verleden. Natuurelementen vormen de basis voor het huidige landschap. - pleistoceen: ijstijd - haloceen: warmere tijd, nu

Cultuur-historische opbouw: Manier van inrichten van een landschap door de mens. Mengeling van oude en nieuwe elementen

Ecologische opbouw: Veel wisselwerkingen tussen de levende elementen en de niet levende elementen→ samenhangend geheel→ ecosysteem
ecotoop: weergave van ecosysteem op kaart
ecosystemen verbonden door stromingen water en lucht→ verplaatsing van stoffen
belangrijk kenmerk: diversiteit: het aantal soorten planten en dieren dat in een ruimte voorkomt

5 factoren die diversiteit beinvloeden: 1. de veranderlijkheid van het milieu: hoge veranderlijkheid→ lage diversiteit, lage veranderlijkheid→ hoge diversiteit
2. hoeveelheid energie en voedingsstoffen: veel energie en voedingsstoffen→ lage diversiteit, weinig energie en voedingsstoffen→ hoge diversiteit
3. variatie in milieuomstandigheden: verschillende soortenleefmilieus dicht bij elkaar→ diversiteit groter
gradienten: plaatsen waar geleidelijke overgangen in landschap voorkomen
4. omvang van natuurgebied: gote omvang natuurgebied→ hoge diversiteit
5. een goede spreiding van natuurelementen: goede spreiding→ diversiteit hoog door verbindingszones

Natuurlijk milieu 4 hoofdfuncties: - productiefunctie → producten leveren aan de mens - draagfunctie → voor alles wat we gagelijks doen is ruimte en grond nodig - informatiefunctie → natuur en milieu is voor de mens een belangrijke informatiefunctie - regulatiefunctie →zorgt voor een evenwicht, bv. Plantendek voorkomt bodemerosie

ecologische infrastructuur → meer samenhang in aanwezige natuur

kenmerken van eilanden theorie: - natuurkerngebied → grote natuurgebieden - verbindingszones → groene linten die natuurkerngebieden met elkaar verbind - stapstenen → kleine gebieden die verbindingszones onderbreken.

§2 kenmerken van het lÖsslandschap

natuurlijke opbouw - puinwaaierafzettingen aan voet van middelgebergte
In pleistoceen kwamen oude gebergten omhoog → rivieren sneden in de gebergtes, zoals de maas en rijn. Rivieren kregen teveel puin toegevoerd en namen dit mee → aan voet van middelgebergte daalde stroomsnelheid en werd puin afgezet. Rivierloop verplaatste zich continu → breede puinwaaiers van zand en grind. - Plateaus, hellingen en dalen
Zuid Limburg paar keer opgeheven → Maas doorsneed eigen rivierafzettingen erodeerde onderliggende gesteente. Van oorspronkelijke rivierbedding bleven restanten over → terrassen. Maas → plateaus, hellingen en dalen - lÖss als afdeklaag
In pleistoceen in zuid limburg, lÖss afgezet.( fijne stofdeeltjes) → waaide over droogliggende rivierbeddingen→ door wind meegenomen → neergelegd aan rand van middelgebergte. Löss is kalkrijk en vruchtbaar. Plateaus 10 tot 20 meter dik, hellingen 2 tot 5 meter dik.

Cultuur-historische opbouw - inrichting van de dalen
eerste mensen vestigde zich aan de rand van de dalen → hoger op de helling plateau of akker. Colluvium: in dalen dikke laag samengespoelde lÖss. Löss → erosie gevoellig. - Inrichtingvan hellingen en plateaus
Onderaan ontginnen van bos → akkers. Door bodemerosie→ akkers kwamen lager te liggen dan de bosgrond → stijlrand. Bij volgend stuk ontginnen stijlrand ongemoeid → graften → gaan erosie tegen. Tegenwoordig op hellingen veel grasland → voorkomt bodemerosie.

3 kenmerken van het zandlandschap

Dit wil je ook lezen:

Online oplichting

natuurlijke opbouw:

- Stuwwallen
Ijs over puinwaaierafzettingen → grondmorene( mengsel van keien en fijngemalen leem) afgezet van keileem. Ijs schoof verder → ijstongen → dalen uitgediept → tongbekkens
rievierafzettingen opgeduwt tot stuwwallen
aanwezige grondmorene wedr tijdens groeifase opgeduwd → lage stuwwallen uit keileem.

- Zacht, golvend dekzandlandschap: Laatste ijstijd → Nederland poolwoestijn → wind was landschapsvormer
Fijn zand werd dichtbij afgezet als dekzand. Einde ijstijd → planten leggen zand vast. Planten zorgen voor ontstaan van dekzandruggen → paraboolduinen , hoogte verschil van 1 tot 2 meter. Langs rivieren → rivierduinen → planten extra veel stuivend zand vastgehouden → langgerekte zandruggen. Dekzand → arm zand

Cultuur-historische opbouw - Essen, groengronden, heide en stuifzand. Op hogere natte gronden werden akkers aangelegd → essen
Op grote dekzandruggen → essen groot aan de rand van dorp. Kleine dekzandruggen → essen klein en verspreid. Laag landschap → groengronden
Heide,voldoende mest op akkers krijgen → schapen → essen dikke laag humus + bolle vorm. Stuifzand is dekzand door vernielingen van planten verstuiven → oorzaak: steken van dekzand op hoge drog plaatsen met dekzand. Stuifzand → grote hoogte verschillen. - Heideontginning, naaldbos
1900 heide omgezet in landbouwgrond → heideontginning→ regelmaatig en rechthoekig patroon. Stuifzand werd bebost en omgezet in naaldbos. - Moderne landschap
Na 1950 meer gericht op export → schaalvergroting
Moderne landbouwer minder variatie en echte natuur
Na 1980 meer aandacht natuurontwikkelingen en vergroten diversiteit
Provincie’s : Noord-Brabant, Limburg, overijssel, Drente en Gelderland.

§4 kenmerken van het rivierkleilandschap

natuurlijke opbouw - Oeverwallen en kommen in het oosterlijk rivierkleilandschap
In het haloceen veranderde rivierbeddingen in smalle meanderlopen → waterberging werd kleiner. Bij overstroming van rivieren spoeld zand en klei uit de bedding. Water werd geremd door bergroeiing → zand bezonk naast bedding → langgerekte zandige oeverwallen → stroomsnelheid was gering, dat alleen kleiig materiaal op de oeverwal afgezet kon worden. Op wat afstand oude rivierbeddingen met oeverwallen (stroomruggen) → rivier verzandde
Bij overstromingen rivierklei afgezet in kommen → klei bezonk als water tot rust kwamof als water zakte. Kommen lager dan oeverwallen versterkt door ontwatering - oeverwallen en kommen in westelijke rivierkleilandschap
aan zee. Bij eb konden rivieren goed afstromen. Bij vloed drong het zeewater de mondingen van rivieren binnen → stroomsnelheid werdsterk geremd → zand bleef bij overstroming in de bedding er werd alleen klei afgezet. Kommen zijn breder en bestaan door lage, natte ligging uit veen.

Cultuur- historische opbouw - dijken, uiterwaarden, overslagsgronden, wielen. Door aanleggen van dijken, loop van rivieren vastgelegd. Gebouwd op de rand van oeverwallen. Bij te hoog water werd er tussen de dijken een laagje zandig klei afgezet → uiterwaarden. Bij hoogwater overdruk van water in buitendijks gebied→water onder de dijk geperst. Aan binnenzijde komt het omhoog als kwelwater → bedrijgt stabiliteit van dijk. Neervallende water vormde een diep kolkgat → wiel
Meegenomen materiaal werd waaiervormig rondom het wiel afgezet en vormde een zandige of zavelige overslagsgrond. - Het grondgebied in het oostelijke rivierkleilandschap
oeverwalgronden → woningen, ook geschikt voor akkerbouw en fruitteeld
kommen, nat allen geschikt voor grasland. In neerslagrijke periode → veel water. → in centrum kom, lange weteringen gegraven die komwater via sluizen op rivier loosden. Vanaf 1950 nieuwe diepe watergangen gegraven die in natte periode water afvoeren en in droge periode water toevoeren. → elk grondgebruik mogelijk, veeteeld overheerst. - Het grondgebruik in het westelijk rivierkleilandschap
Bebouwing in lange stroken bij rivierdijken → langgerekte dijkdorpen. Grasland overheerst. De natte venige kommen worden ontwaterd door een dicht net van sloten.