Voor energievoorziening > afhankelijk van steenkool, aardgas en olie

Bij de verbranding hiervan > grote hoeveelheden CO2 vrij.

Verspreiden zich over de hele wereld > mondiale verontreiniging van de kringloop van de lucht.

Met een toename van CO2 > temperatuur op aarde stijgt: versterkte broeikaseffect

Er zijn mensen die zeggen dat de kleine temperatuurveranderingen van de afgelopen honderd jaar natuurlijke schommelingen zijn en dat er niets aan de hand is met de aarde. Deze wetenschappers beweren dat nog lang niet precies bekend is hoe de zonnestraling, de windrichting en de loop van de zeestromen het klimaat beïnvloeden. Laat staan wat de invloed is van een toename van CO2 in de atmosfeer.

Maar: De temperatuur is in de geschiedenis nog nooit zo snel gestegen als in de afgelopen eeuw. Het gevolg is dat het poolijs afsmelt, het water in de zeeën uitzet en dat hierdoor de zeespiegel stijgt. Een groep wetenschappers: De mens heeft dit veroorzaakt door op grote schaal brandstoffen in te zetten voor industrie en verkeer. De mens zal zelf iets aan dit probleem moeten doen, omdat de aarde zo’n snelle temperatuur stijging niet aan kan. Zeker als China en India net zo rijk en welvarend worden als hier. 

atmosfeer

dampkring, luchtlaag om de aarde

ozonlaag

de laag op 15 km hoogte in de atmosfeer, die ultraviolet licht tegenhoudt

ultraviolet licht

deel van de zonnestraling dat bij langdurige blootstelling kanker kan veroorzaken

ckf’s

gassen die o.a. in spuitbussen en koelkasten worden gebruikt, als ze vrijkomen tasten ze de ozonlaag aan

koolstofdioxide / CO2 / koolzuurgas

komt als gas voor in de dampkring. Het ontstaat o.a. door verbranding van fossiele brandstoffen; een van de broeikasgassen

zuurstof

gas dat onmisbaar is voor de ademhaling van mensen en dieren (en voor verbranding)

mondiale verontreiniging

vervuiling van invloed op de hele wereld

de natuurlijke broeikaseffect

de dampkring houdt een deel van de warmte vast die door de aarde wordt uitgestraald (nadat de zon eerst de aarde heeft verwarmt)

het versterkte broeikaseffect

de mensen brengen te veel broeikasgassen in de atmosfeer, waardoor het op aarde warmer wordt

Milieuproblemen en draagkracht in Nederland §5.7

draagkracht - blz. 100

Nederland gebruikt veel ruimte in het buitenland. We ‘kopen’ als het ware de draagkracht van andere gebieden erbij. Daardoor wordt de situatie in Nederland verergerd. Door het afval daarvan raakt ons ecosysteem overbelast. Er ontstaan problemen in onze leefomgeving, in ons milieu.      Denk bijv.  aan de verbouw van biobrandstoffen om onze elektriciteitscentrales zuiverder te stoken.

De ecologische voetafdruk van Nederland is groter dan van de gemiddelde wereldburger.

Zonder afwenteling zou Nederland grotere milieuproblemen binnen haar grenzen kennen.

In smog zitten naast verkeerde gassen ook fijne stofdeeltjes die de lucht aantasten. Ultrafijn stof kan zo diep doordringen dat het in je longen en zelfs in je bloed terecht kan komen.

Bij de Bio-industrie zitten kippen, varkens en kalveren met zoveel mogelijk in een hok en worden zo snel mogelijk vetgemest. Al deze dieren hebben voedsel nodig > poepen ook veel.

Een groot deel van het voedsel komt daarom uit Argentinië, Brazilië en Thailand. Niet alleen met vlees gaat het zo. De dieren in de bio-industrie produceren 100 miljoen ton mest per jaar. Dat zou eigenlijk terug moeten worden gestuurd naar Thailand, die kunnen het goed gebruiken en Nederland heeft daarin een overschot. Maar dat gebeurt niet.

Milieubeweging: Tweede Maasvlakte zorgt voor meer vervoer, dus:

•  meer verkeer
•  meer uitlaatgassen
•  meer broeikasgas
•  meer ultrafijn stof

Ondanks afwenteling wordt het milieu in Nederland belast omdat:

• Nederland dichtbevolkt is
•  De inwoners veel produceren en consumeren
•  Nederland veel veevoer importeert en de mest hier uitrijdt (vermesting)

Die miljoenen tonnen mest worden door de boeren uitgereden in Nederland. Daardoor wordt de bodem vervuilt. Dat heet: vermesting. Een deel van dat mest komt in het grondwater terecht. Daardoor worden ecosystemen bedreigd. Dit is uitputting van de bodem door te weinig voedingsstoffen.

bio-  brandstoffen

een brandstof die gewonnen wordt uit landbouwgewassen (bijv. mais). Het voorbeeld van een biobrandstof is dat de CO2 die bij verbranding ontstaat grotendeels wordt teruggewonnen bij de teelt van het gewas.

smog

lucht met vervuilde stoffen blijft boven een gebied hangen

ultrafijn stof

fijne stofdeeltjes die diep in de longen kunnen doordringen en die in het bloed terecht kunnen komen

milieu

de omgeving waarin we leven

bio-industrie

manier van veeteelt waarbij (veel) dieren op een klein oppervlak worden gehouden

vermesting

Er komt meer mest in de grond dan planten kunnen gebruiken.

Zijn er duurzame oplossingen? §5.8

draagkracht - blz. 102

Als Belgen chemisch afval in de Maas lozen, komt dat spul ook ons land binnen gestroomd door fluviale verontreiniging. Van de andere kant waaien Nederlandse rookgassen Duitsland binnen. In beide gevallen is er sprake van grensoverschrijdende milieuverontreiniging.

Het versterkte broeikaseffect is ook een voorbeeld dat je niet alleen op nationaal niveau kunt aanpakken en oplossen. Afwenteling op andere landen is dus ook voor de rijke landen een tijdelijke oplossing. De enige manier om het systeem aarde op langere termijn in evenwicht te houden, is internationaal beheer.

Als we willen dat onze aarde blijft bestaan, dan moeten we op een manier produceren die een goed leven op aarde voor toekomstige generaties niet in gevaar brengt. J e spreekt dan van duurzame ontwikkeling.

Als we willen dat onze aarde blijft bestaan, dan moeten we op een manier produceren die een goed leven op aarde voor toekomstige generaties niet in gevaar brengt. J e spreekt dan van duurzame ontwikkeling.

Systeem aarde bestaat dus uit verschillende kringlopen. Water, zuurstof en natuurlijke voedingsstoffen worden allemaal verbruikt en opnieuw gebruikt. Dat heet recyclen. Dat doen wij ook.

Van wieg tot wieg-principe:

• Door papier, aluminium en glas te recyclen > 3 vliegen in een klap
• De grondstoffen die je nodig hebt > minder snel op
• Minder energie nodig om het te maken
• Ontstaan minder afval
• Door statiegeld op flessen en het gescheiden inzamelen van afval proberen we steeds meer producten te recyclen

Onze ecologische voetafdruk wordt hierdoor kleiner en dat betekent dat we minder last leggen op de draagkracht van de aarde.

Kernafval ® radioactieve straling                                Kolencentrale ® CO2

Verbruiken ook steeds meer > benzine, kerosine en elektriciteit worden niet gemaakt van duurzame energiebronnen > vervuilen en raken op lange termijn uitgeput > aan kernenergie kleven weer andere nadelen:

De bedoeling van vertical farming  is dat in één hoog gebouw allerlei gewassen worden verbouwd én vee wordt gehouden. Het flatgebouw wordt volledig duurzaam ontwikkeld. De energie komt van een groot zonnepaneel op het dak, het water wordt intern gezuiverd en hergebruikt. Omdat de gewassen in een afgebouwde klimaat worden verbouwd, kan de oogst niet mislukken. Natuurrampen, insectenplagen en verlies van bodemkwaliteit zijn vrijwel uitgesloten. Bovendien kunnen gewassen het hele jaar groeien omdat er geen seizoenen zijn. Vertical farming spaart voedselkilometers uit. We eten weer voedsel dat in de buurt verbouwd wordt.

De echt duurzame energie is daarom de elektriciteit die opgewekt wordt met behulp van de zon, wind of waterkracht. Die noem je groene stroom. Met windmolens en zonnepanelen is er nog niet genoeg energie opgewekt.

Een andere manier om onze ecologische voetafdruk te verkleinen is met landbouw de lucht in gaan (hoge landbouwfabrieken). Dit heet: vertical farming.

Een andere manier om het probleem van de aantasting van de draagkracht tegen te gaan is de weg van consumeren naar consuminderen. Veel mensen zijn negatief omdat je een stukje welvaart moet ‘inleveren’.

fluviale verontreiniging

vervuiling, verspreid via rivieren

grensoverschrijdende milieuverontreiniging

vervuiling die grote delen van een continent beïnvloedt

duurzame ontwikkeling

zo met de aarde omgaan dat volgende generaties ook normaal op de aarde kunnen leven

recyclen

hergebruik van grondstoffen(afgedankte producten)

van wieg tot wieg

principe dat afval herboren dient te worden als grondstof voor een nieuw product

kernafval

Afval van kernreactoren dat nog lang gevaarlijke radioactieve straling uitzendt en daarom veilig opgeborgen moet worden

radioactieve straling

giftige kankerverwekkende straling die vrijkomt bij een kernreactie

groene stroom

elektriciteit die wordt opgewekt op een duurzame manier

vertical farming

(zie tekstvak hierboven)

consuminderen

minder consumeren; genoegen nemen met minder welvaart

Nederland en een duurzaam Europa? §5.9

draagkracht - blz. 104

In de strijd tegen klimaatverandering wil de EU het gebruik van duurzame energie bevorderen. Doelen voor 2020:

• 10% biobenzine

van alle benzine in 2020, moet 10% biobrandstof zijn. De EU wordt op dit gebied 'afwenteling' verweten.

• 20% energiebesparing door een hogere efficiëntie

denk aan zuinige motoren in auto's en isolatie van huizen

• 20% duurzame energie

dit is energie die wordt opgewekt zonder dat er broeikas gassen vrijkomen

                   Nederland denkt de productie van windenergie wel te kunnen verdubbelen. Grootste bijdrage voor duurzame energie > opvoeren gebruik van biomassa.

• 20% minder broeikasgas voor de EU als geheel

elk land heeft zijn eigen doelstelling tussen -20 (rijk landen met sterke economie)en +20 (arme landen met een zwakke economie)ten opzichte van 1990.

                   Nederland moet dus -20 > in de regeringsplannen is al een vermindering met 30% gepland.

emissierecht= recht om een bepaalde hoeveelheid afvalstof te lozen

`Om CO2 te mogen uitstoten hebben Nederlandse bedrijven emissierechten nodig.`,

Een van de maatregelen is dat het systeem voor de handel in emissierechten (ETS) wordt aangescherpt.

Landen mogen een deel van de emissierechten doorverkopen als ze onder de gestelde limiet voor CO2-uitstoot blijven.

In 2007 > Verenigde Naties organiseerde de Bali-klimaatconferentie. Aanleiding was het uitkomen van een nieuw klimaatrapport over de opwarming van de aarde.

ETS

Een Europees systeem om te handelen in emissierechten

Bali-klimaatconferentie

Een klimaatconferentie van de VN in 2007 op het Indonesische eiland Bali. Hier werd afgesproken om wereldwijd het opwarmen van de aarde tegen te gaan