Hoofdstuk 4.2, 4.3 + 4.5

Samenvatting paragraaf 2

Stroomstelsel:  geheel van de hoofdstroom en zijtakken dit bestaat uit 3 delen de bovenloop, de middenloop en de benedenloop.

Bovenloop: hoog in de bergen, hier ontspringt de rivier en stroomt die snel

Middenloop: loopt door dal, middelste deel

Benedenloop: dicht bij monding waar rivier door riviervlakte stroomt.

Verval: hoogteverschil tussen 2 plaatsen aan de rivier

Verhang: hoogteverschil per kilometer

Meanderen: kronkelen rivier, bij lage stroomsnelheid meer meanderen, dus weinig verhang.

Stroomgebied: verzamelgebied van een rivier waarbinnen alle neerslag via zijrivieren uiteindelijk in hoofdrivier stroomt

Waterscheiding: grens tussen stroomgebieden, meestal verhogingen in het landschap

Vertragingstijd: tijd die water van regenbui nodig heeft om in de rivier te komen, hangt af van onderliggende gesteente, bodem en vegetatie.

Regiem: waterafvoer gedurende een jaar, aan een herkomst water kun je zien wat voor rivier het is

• Gletsjerrivier: smeltwater uit bergen uit vooral het voorjaar
• Regenrivier: regenwater, met hoge afvoer in natte maanden
• Gemengde rivier: van beide wat, meest regelmatige regiem, voorbeeld rijn

Debiet: totale hoeveelheid water die rivier afvoert in een jaar

Piekafvoer: waterpeil stijgt sterk

Gevolgen van broeikaseffect:

• 1 graad tempstijging is soms wel 1 tot 3 procent meer neerslag, dus hoger debiet
• Meer extreme weersituaties bijvoorbeeld onregelmatiger neerslagregiem
• Stijging zeespiegel à water rivier wordt verder land in geduwd à hogere waterstanden

Samenvatting paragraaf 3

Stroomrug: rivierbedding + oeverwallen

Oeverwal: zijde rivierbedding (?)

Boederijen of dorpen werden op zelfgemaakte verhogingen gebouwd, de woerden of terpen.

Bepaalde ingrepen:

• Kribben aangelegd om rivier in stroomrug te houden en bevaarbaarheid te verbeteren.
• In uiterwaard gebouwd dus ophogen zomerdijk nodig
• Door ophogen dijken wordt sediment alleen maar afgezet nog in uiterwaarden en rivierbedding zelf plaats, zo hoogt rivier zichzelf op en moeten de dijken weer omhoog
• Rivieren gekanaliseerd, stuwen met sluizen aangelegd zodat rivier bevaarbaar blijft
• Bochten afsneden, dus snellere stroom
• Door verstedelijking, die de neerslag in het riool naar rivier laten stromen > vertragingstijd korter > veel water te verwerken soms

Paragraaf 5

Maatregelen in het verleden:

• Dijkverzwaringen > verhogen of verbreden dijk
• Noodoverloopgebieden > mocht hier overstromen
• Extra rivierloop gegraven
• Stuwen aangelegd

Maatregelen tot 2015

Project ruimte voor de rivier

• Verlagen uiterwaarden
• Aanleg nevengeul
• Verwijderen obstakels
• Uiterwaardverbreding
• Bergingsgebieden aanleggen
• Vermindering zijdelingse toestroom
• Kribverlaging
• Zomerbedverdieping
• Dijkverhoging
• Ontpoldering