hoofdstuk 4 conflicten

Aardrijkskunde hoofdstuk 4 conflicten                    vwo 3

Oorlog voeren is verboden. Volgens het nationaal recht moeten eerst alle diplomatieke middelen worden ingezet voordat een land de wapens mag opnemen. Daarom noemen we het meestal conflicten in plaats van oorlog.

Er zijn 2 soorten gewapende conflicten:

1. Internationale conflicten: spelen zich tussen staten af. Denk aan de oorlog die de VS in Irak voerde.
2. Interne conflicten of burgeroorlogen: blijven meestal binnen de grenzen van landen. Het gaan meestal tussen opstandelingen die vechten tegen de regering of tegen elkaar. Deze mensen kun je vrijheidsstrijden of terroristen nomen. Dat hangt af van welke partij je kiest. Terrorisme is geweld om een politiek doel te bereiken. Denk aan zelfmoordaanslagen van radicale moslims. Bij een intern conflict kan het ook gaan om een financieel doel. Dit kan zijn tussen bendes criminele zoals bij de drugsoorlog is Mexico. Als een intern conflict zich uitbreid over de land grenzen noem je dit een regionaal conflict. Dit kan als rebellen door het leger een ander land wordt ingejaagd.

Een territorium is het woongebied van een volk. Als er om dat gebied een grens ligt het een staat. Binnen een staat gelden wetten en regels. Een staat heeft recht op soevereiniteit of zelfbeschikking: de staat oefent zelf de macht uit en andere staten mogen zich niet met binnenlandse aangelegenheden bemoeien. Wanneer mensen in een staat voelen dat ze bij elkaar horen dor hun taal, geloof en omdat ze dezelfde geschiedenis hebben noem je dat een volk. Als een volk zijn eigen staat heeft met zijn eigen territorium is er weinig reden voor een conflict. Op de aarde zijn er ongeveer 5000 volken. En er zijn maar ongeveer 200 staten. Om de identiteit op het gebied van cultuur en afkomst van een volk aan te geven wordt ook wel het woord etniciteit gebruikt.

Als een volk sterk vasthoud aan de eigen geschiedenis en cultuur noem je dat een regionalisme. Als een volk naar onafhankelijkheid streeft noem je dat nationalisme. De wens tot afscheiding heet ook wel separatisme. In plaats van een complete afscheiding  te tolereren besluit een staat soms een autonome regio te vormen. Deze regio krijgt dan zelfbeschikking over een aantal zaken bijvoorbeeld onderwijs, belastingen en politie.

Tegenwoordig zijn er in veel plaatsen gewapende conflicten tussen moslims. 90% van de moslims is soenniet (volgen de profeet Mohammed) zij vinden de gelovigen die dat niet doen, geen echte moslims zijn. Sjiieten geloven dat Mohammed een opvolger, Ali heeft aangewezen en zij volgen zijn leer. Hoewel de religieuze verschillen niet zo groot zijn gaat het er vaak hard aan toe. Cultuur en religie is meestal niet de enige oorzaak van het gewapende conflict, de oorzaak ligt vaak in een combinatie van de oneerlijke verdeling van macht, het gevoel van achterstelling en armoede. In de demografische opbouw van deze landen zie je een jeugdbult.

Soms gaan conflicten over de verdeling van natuurlijke hulpbronnen (goud, aardolie of aardgas, maar ook water en wind) in een land met veel brandstoffen en mineralen is de kans op een gewapend conflict veel groter. Dit heet de paradox van de overvloed.

In een conflictgebied is vaak een autoritair regime, een dictatuur. Dat betekend dat de macht bij een persoon of een kleine groep ligt. In andere gebieden wordt er steeds door allerlei groepen gevochten om de macht dit heet een failed state of een mislukte staat. De overheid heeft vrijwel geen geen controle en over is corruptie, misdaad en economische chaos. Veel mensen zijn op de vlucht.

Een oorlog kost behalve mensenlevens ook heel veel geld. Rijke westerse landen bekostigen hun militaire uitgave van belastinggeld. Rebellengroepen doen dit door lucratieve bronnen van inkomsten zijn drugs, diamanten, olie en hout. Zonder die speciale inkomsten zou de oorlog heel snel afgelopen zijn. Door de oorlog is er dus geen geld meer voor onderwijs, landbouw en wegen. Door de oorlog verlamt de economie van een land volledig. Mensen kunnen niet meer werken omdat ze moeten vechten of vluchten. Akkers blijven onbewerkt achter. Mensen raken gewond en raken invalide. Ook het toerisme stort in elkaar. Na de oorlog moet de schade ook worden hersteld.

De oorlog heeft voor mannen en vrouwen andere gevolgen. Mannen gaan dood door het geweld en vrouwen vluchten vaak en worden dan slachtoffer van seksueel misbruik. Veel kinderen worden dan wees. Ziekenhuizen zijn vaak slecht bereikbaar. Fysieke gevolgen van de oorlog zijn dat er allemaal ziektes ontstaan door geen voorlichting en vaccinaties. Psychische gevolgen van het geweld kunnen nog jaren doorwerken. Dat wordt geuit in angst, hoofdpijn en depressie. Zelfs 2 generaties na de 2e wereldoorlog maken mensen nog ruzie over foute voorouders en ligt het herdenken van slachtoffers nog zeer gevoelig. De sociale gevolgen beperken zich niet tot het land van oorlog. Een conflict leidt bijna altijd tot vluchtelingen. De meeste vluchtelingen zijn te arm om naar de EU te komen. Als ze in hun eigen land blijven noem je dat ontheemd. Maar het zijn de buurlanden die het grootste deel opvangen.

Genocide is als er een bepaalde groep, volk of ras wordt uitgemoord. Wanner er bij een conflict veel doden zijn gevallen kun je dat aan de grafiek van leeftijdsopbouw zien. In de grafiek is dan een diepe inkeping te zien. Onder die inkeping zie je vaak een uitstulping: de vrede wordt gevierd met een geboorte golf (babyboom)

Ecologische gevolgen kunnen zijn door landbouwgif. In de Vietnam oorlog hebben de Amerikanen sterkt landbouwgif gebruikt. 35 jaar later is het aantal kankergevallen nog hoger dan in andere landen.