Hoofdstuk 2.2 t/m 2.4

§2:

Het heelal bestaat uit ontelbare sterren. Een daarvan is onze zon. De zon is net zoals de sterren één gloeiend hete gasbol die door kernreacties enorme hoeveelheden energie produceert. Rond onze zon draaien planeten, koude bollen die verwarmd en verlicht worden door de zon. De planeten die het dichtst bij de zon staan, zoals de aarde, zijn opgebouwd uit vast gesteente. De andere planeten bestaan uit gas. De zon doet er acht minuten over totdat het licht van de zon de aarde bereikt. De sterren daarentegen, staan zo ver weg dat het miljoenen jaren duurt voordat hun licht onze aarde bereikt.

Er zijn verschillende grote tussen de planeten. De aarde lijkt het meest op zijn buren: Mars en Venus. Overeenkomsten: - Ze zijn ongeveer even groot, - Bestaan uit hetzelfde materiaal, - Hebben een vergelijkbare opbouw en – Ze staan vrij dicht bij de zon.  Verschillen: - Wij hebben levende organismen op onze planeet, - De korst verschilt.

De aarde bestaat uit, als je de oceaanwater wegdenkt, uit twee soorten korst: De oceaanbodem en de continenten. Omdat de oceaanbodem bestaat uit het gesteente basalt, dat zwaar is, ligt dit deel van de aardkorst gemiddeld 4000 meter lager dan de continentale korst. De continentale korst bestaat uit lichtere gesteenten zoals graniet en sedimentgesteenten.

Inmiddels weten we dat al die levende organismen in staat zijn geweest om de omstandigheden op aarde naar hun hand te zetten. De kalksteenrotsen in Engeland bestaan uit enorme hoeveelheden samengeperste schelpen en kalkskeletjes van algen. Ook andere gesteenten zoals steenkool, bruinkool en veen zijn  opgebouwd uit overblijfselen van levende organismen, namelijk planten en bomen. Alle gesteenten die ontstaan uit de overblijfselen van planten en dieren, noemen we organische sedimentgesteenten. Op aarde komen dikke pakketten van dit soort gesteente voor. Tijdens het leven van die ontelbare planten en kalkdieren werd CO2opgenomen uit de atmosfeer. Hierdoor is de samenstelling van de atmosfeer veranderd. Grote hoeveelheden CO2 zitten nu opgeslagen in de aardkorst. Men denkt hierdoor dat de atmosfeer voor het grotendeels uit CO2 bestond. De ouderdom van de aarde wordt geschat op 4,5 miljard jaar. De aarde was eerst gloeiend heet en gesmolten. Later is dit afgekoeld en zijn de aardkern, aardmantel en de aardkorst gevormd. Door de enorme vulkanische activiteit, kwam er veel waterdamp en CO2 in de atmosfeer. Tijdens de afkoeling condenseerde een groot deel van de waterdamp tot water. Dit zit nu grotendeels in de oceanen. Langzaam werden de omstandigheden voor levendige organismen geschikt.

§3: Het gezicht van de aarde verandert.

Het klimaat op aarde is continu aan verandering onderhevig. En dit alles in wisselwerking met levende organismen. De aarde heeft in loop van tijd er steeds anders uitgezien.

• 620 miljoen jaar geleden ( het precambrium)

De continenten hebben een andere vorm en ligging. De dampkring bevat meer CO2 en minder zuurstof. Er is geen ozonlaag, hierdoor kunnen schadelijke, ultraviolette straling de aarde bereiken. Daarom kunnen organismen alleen onder water leven. Het landoppervlak is volledig kaal. Van die tijd worden nauwelijks fossielen gevonden, omdat ze haast geen harde delen bezitten.

• 270 miljoen jaar geleden ( het Perm)

De zeeën worden bewoond door een grote variatie aan vissen, weekdieren en dieren met schelpen zoals trilobieten. Het landoppervlak is bedekt met planten en bomen en het zuurstofgehalte is toegenomen. Het oppervlak wordt ook bewoond door verschillende soorten reptielen. De continenten vormen op dit moment het supercontinent dat Pangaea wordt genoemd. Door de grote omvang is het binnenland kurkdroog. Het woestijnklimaat en de wind hebben daar vrij spel. Alleen de randen van dit continent kennen zee- invloed

• 100 miljoen jaar geleden ( het Krijt)

De continenten liggen los van elkaar. Deze periode is waarschijnlijk het warmst op aarde en de zeespiegel staat 300 meter hoger dan nu. In de zeeën leven verschillende diersoorten, waaronder ammonieten. Dit zijn inktvissen met een opvallende schelp die in het water zweven. De kalkskeletjes van algen hopen zich op en vormen dikke pakketten kalksteen. Op het land leven de enorme dinosauriërs. Er komen nu ook planten met bloemen voor.

• 18 duizend jaar geleden ( het Kwartair)

De continenten liggen nu op hun huidige positie. Een grote ijskap bedekt het noorden van Europa en Noord-Amerika. De zeespiegel staat nu 100 meter lager dan nu. Op de toendra’s in het zuiden lopen mammoeten en sabeltandtijgers. Deze fossielen zijn gevonden op de bodem van de Noordzee.

§4: Het dagboek van de aarde

Een fossiel is een versteend overblijfsel of afdruk van een dier of plant.

Lagen sedimentgesteente ontstaat doordat er laagjes zand of klei over elkaar heen zijn afgezet. De onderste laag is eerder ontstaan dan de bovenste laag. Vervolgens zijn de lagen weggezakt, samengeperst en daarna weer omhooggekomen. Dit proces heeft miljoenen jaren geduurd.

In werkelijkheid liggen de sedimentgesteenten over de hele wereld verspreid. Uit deze opgestapelde gesteenten en de fossielen die erin zitten, kunnen verschillende conclusies worden getrokken:

1. Het leven op aarde bestond eerst uit bacteriën. Vervolgens zijn er nieuwe levensvormen ontstaan in de volgorde: weekdieren – schelpdieren – vissen – landplanten – reptielen – zoogdieren. Deze ontwikkeling naar steeds complexere vormen van leven verliep geleidelijk en wordt de evolutie van het leven genoemd.