Hoofdstuk 2

§2.1

Klimaten A Waardoor is het bij de evenaar warm?

In bron 3 zie je dat de zonnestralen in de buurt van de evenaar de aarde verwarmen. Maar dezelfde hoeveelheid zonnestralen moet in de buurt van de Noordpool een veel groter gebied verwarmen. Bij de evenaar kan het dus warmer word dan bij de Noordpool. Belangrijk is ook de afstand die het zonlicht door de dampkring aflegt. Hoe langer de afstand is, hoe zwakker het afstand wordt. Zoals je in bron 3 kan zien, is die afstand in de buurt van de Noordpool erg lang. Veel langer dan bij de evenaar. Daardoor heeft het zonlicht bij de Polen minder kracht dan in de buurt van de evenaar. Gebieden rond de evenaar zijn dus erg warm. Dicht bij de Noordpool is het erg koud.

Klimaten B hoe ontstaat regen?

Warme lucht die omhooggaat, koelt af. Hoe hoger de lucht komt, hoe kouder het word. Op een paar kilometer hoogte kan het wel 40 graden vriezen. In de lucht die naar boven gaat, zit soms veel vocht. Door de afkoeling kan de lucht dit vocht niet meer zo goed vasthouden. Dat zie je ook als warme lucht in de winter tegen een koud raam komt. Daar ontstaan dan kleine druppeltjes en soms kleine stroompjes water. In de natuur gebeurt dat ook. Op grote hoogte ontstaan kleine druppeltjes.

Wij zien die druppeltjes in de vorm van wolken. Als de afkoeling doorgaat, komen er steeds meer druppeltjes en worden ze steeds groter. Tenslotte vallen ze omlaag en regent het. Regen die ontstaat door warm lucht noemen we stijgingsregen.

Klimaten C Wat is een tropisch klimaat?

Rond de evenaar is het erg warm. Deze warmen gebieden noemen we tropische gebieden of tropen. Als de lucht zich afkoelt, dan ontstaan er wolken. Warme gebieden waar het hele jaar veel regen valt, hebben een tropische regenklimaat. Voor plantengroei zijn de warmte en de neerslag heel goed. Nergens in de wereld groeien zoveel planten als in de tropen. En nergens worden de planten zo groot als daar. Er zijn ook tropische gebieden waar het een paar maanden per jaar weinig regent. In andere maanden regent het wel veel. Deze gebieden hebben een savanneklimaat. Het landschap van een savanne heeft veel bomen, maar ook open

Klimaten D hoe maak je een klimaat grafiek?

Op veel plaatsen houden mensen bij hoe hoog de temperatuur is en hoeveel regen er valt. Ook bewolking en windkracht worden nauwkeurig gemeten. Van al ie gegevens worden gemiddelden uitgerekend. Dat gemiddelde noemen we een klimaat. De gemiddelde hoeveelheid neerslag per maand en de gemiddelde temperatuur per maand kun je in een grafiek tekenen Dit is een klimaatgrafiek zoals je in bron 5 kunt zien. De hoogste temperatuur komt voor in de zomer.

Stijgingsregen – regen die ontstaat als warme lucht stijgt.

Tropen – gebieden rond de evenaar.

Tropische regenklimaat – warm en vochtig klimaat in de buurt van de evenaar.

Savanneklimaat – warm gebied in de tropen met enkele maanden waarin weinig regen valt.

Savanne – tropisch gebied met bos en open plekken.

Klimaat – het gemiddelde van het weer

§2.2

Droge Klimaten A Hoe droog zijn woestijnen?

Er zijn in de wereld gebieden die zo droog zijn dat er geen planten groeien. Een voorbeeld is de Sahara. Gebieden die zo droog zijn, hebben een woestijnenklimaat. Woestijnen waar nooit een druppel regen valt, bestaan niet. Een groot deel van het water zakt snel weg in de bodem. Of het verdampt. Voor mensen, dieren en mensen blijft dus weinig water over. Soms valt er jarenlang geen druppel regen. Maar dan ineens komt een regenbui. In een uur tijd kan dan zoveel water vallen dat er rivieren ontstaan. Die rivieren zijn maar tijdelijk. Als het water weer verdampt is of in de grond is weggezakt, staan de rivieren weer droog. Jarenlang! Zo’n rivierbedding die meestal droog staat, maar af en toe water heeft, heet een wadi.

Droge Klimaten B Hoe komen mensen in droge gebieden aan water?

Het is heel goed mogelijk om in droge gebieden te leven. Dat zie je in de Verenigde Staten. Maar dan moeten de mensen wel water hebben. Er zijn een paar manieren om aan water te komen.

• Het water kan met buizen uit vochtige gebieden naar de woestijn gebracht worden. Dat gebeurd er in de verenigde staten.
• Door een woestijn kan een rivier stromen die uit een vochtig gebied komt. Een voorbeeld daarvan is de Nijl. Die begint in de tropen, maar in Egypte stroomt deze rivier door de woestijn.
• Soms zit er wat in de grond. Dat water kan via de ondergrond uit  andere gebieden komen. Zo’n vochtige plaats in een plaats in een woestijn in een oase.
• Steeds meer landen maken drinkwater van zeewater. Het zoute zeewater wordt gekookt. Er ontstaat dan waterdamp. Dat zie je ook als je thuis water verdampt. Als het afgekoeld, word het weer water. Dit water is zoet water. Het is een goede manier om zoet water te maken, maar wel duur.

Droge Klimaten C Hoe zien de steppen eruit?

Niet alle droge gebieden zijn kurkdroog. Aan de rand van woestijnen valt iets meer neerslag. Dat is net genoeg voor sommige soorten planten. Deze halfdroge gebieden noemen we steppen, maar overal in de wereld hebben ze verschillende namen. In steppegebieden groeit vooral gras. Dat is niet het groene, sappige gras van onze weilanden. Het is vooral har en droog gras. Het groeit in pollen bij elkaar, met daartussen kale, onbegroeide plekken. In sommige gebieden is dit harde gras voedsel voor schapen en geiten.

​Droge Klimaten D Waardoor ontstaat droogte?

Als het lucht gaat dalen, komen de wolken in warmere luchtlagen. De druppeltjes verdwijnen en er valt dan geen regen. Droogte kan dus ontstaan door dalende lucht. Maar wanneer daalt de lucht?

• Lucht die over de bergen komt, zal aan de achterzijde van de bergen dalen.
• De lucht die bij de evenaar omhoog gaat en die daar voor regen zorgt, komt op zo’n 1500 kilometer van de evenaar vandaan naar benden. Daar is het droog. En daar liggen veel woestijnen.
• Sommige gebieden liggen ver van zee. In de buurt van de zee is de lucht vaak vochtig. Maar als je verder van de zee komt, word de lucht steeds droger. Na elke regenbui zit er minder vocht in de lucht. Heel ver van de zee is het daarom erg droog.
• Er zijn gebieden waar de wind altijd naar de zee altijd van het land naar de zee waait. De vochtige lucht die boven zee hangt, kan niet naar het land toekomen.