Hoofdstuk 2

Aardrijkskunde 2.1
- Een beschrijving geeft de situatie of de ontwikkeling van verschijnselen in een gebied weer.
- Het verschijnsel dat je beschrijft is een gebiedskenmerk of een bevolkingskenmerk.
- Gebiedskenmerken: klimaat, hoogteligging, reliëf.
- Bevolkingskenmerken: bevolkingsdichtheid, bestaansmiddelen, welvaart, inkomen, macht, buitenlandse investeringen.
- Een vb van een beschrijvende aardrijkskundige vraag: In welk deel is het inkomen het hoogst?
- Deelvragen die je beantwoordt bij een beschrijvende aardrijkskundige vraag:

1. Waar ligt het gebied?
2. Om welk verschijnsel gaat het? kan je altijd beantwoorden
3. Hoe is het verschijnsel in dit gebied?
4. Hoe is het meestal? (gemiddelde) kan je soms niet beantwoorden
5. Klopt het gemiddelde voor dit gebied?

Aardrijkskunde 2.2
- De Sovjet-Unie was één van de sterkst bewapende landen ter wereld.
- De economie was sterk, het BNP behoorde tot de hoogste in de wereld, ze had veel politieke invloed.
- Na het uiteenvallen in 1991 viel een groot deel van de politieke invloed van Rusland weg.
- De planeconomie wordt een vrijemarkteconomie -> bedrijven moeten alles zelf regelen + de prijzen stijgen -> bedrijven en mensen kunnen geen grondstoffen en producten meer betalen -> bedrijven sluiten en mensen verliezen hun baan -> het BNP daalt dramatisch -> Rusland is geen wereldmacht meer.
- Mogelijkheden om de positie te versterken:

• Enorme afzetmarkt: 145 miljoen inwoners = enorme afzetmarkt, dit is een reden voor bedrijven om in Rusland te investeren.
• Buitenlandse betrekkingen: relaties met het buitenland voor meer politieke invloed en om meer producten te kunnen exporteren. In 1998 werd Rusland lid van de G8.
Rusland kan zich richten op Azië of op de vroegere Sovjetrepublieken. Met islamitische buren in het zuiden heeft Rusland geen goede contacten.
• Aardolie en gas: Rusland heeft een enorme voorraad olie en gas. Veel landen kopen dit van Rusland, dit heeft invloed op de macht van Rusland.
- Ontstaan olie en aardgas:
1. Dode plankton zakt naar de bodem.
2. Er ontstaat een laag organisch sediment. Dit vergaat niet, want in water is minder zuurstof, bacteriën zijn er minder actief en organisch materiaal vergaat niet.
3. De laag organisch sediment wordt bedekt met anders lagen sediment, zoals klei en zand.
4. Je hebt lagen veen, zand en klei.
5. Door de hoge druk van de sedimentlagen en door de hoge temperatuur (130-150°) onstaan gas en olie in de holte die is ontstaan door de hoge druk.

- Organisch sediment is een laag achtergelaten materiaal dat bestaat uit resten planten en dieren
- Een continentaal plat is een ondiepe zee aan de rand van een continent.
- Het moedergesteente is de sedimentlaag waarin olie en gas ontstaan.

- Het reservoirgesteente is de sedimentlaag waarin olie en gas zich verzamelen.
- De G8 is een organisatie van 8 invloedrijke landen die overleggen over economie, handel, energie en terrorisme. (VS, Frankrijk, Duitsland, Japan, Canada, Italië, Rusland, Engeland)
- De GOS (gemenebest van onafhankelijke staten) bestaat uit de Sovjetrepublieken m.u.v. Letland, Estland en Litouwen.

5 Aardrijkskunde werkwijzen:
1. Veranderen van schaal
2. Veranderen van analyseniveau
3. Verband zoeken tussen verschijnselen
4. Verschijnselen in gebieden met elkaar vergelijken
5. Verschijnselen vanuit verschillende invalshoeken bekijken

Aardrijkskunde 2.3
- Rusland is zo groot door al haar veroveringen.
- Een volk is een groep mensen met dezelfde cultuur.
- Rusland is een multiculturele samenleving.
- Door de russificatie wonen overal in Rusland en de Sovjetrepublieken nog Russen.
- Russificatie is het beleid van de vroegere Sovjet-Unie om niet-Russische volkeren om te vormen tot Rus.
- Dit deden ze door Russen te laten verhuizen naar gebieden waar andere volkeren woonden.

- Scholen, kranten, radio, tv en boeken waren Russisch.
- Russen noemen de Sovjetrepublieken het ‘nabije buitenland’.
- Relaties met het buitenland worden beïnvloed door:
1. Overeenkomsten in cultuur:
Sterke band door een gelijke cultuur of geen band door hele verschillende cultuur.
2. Aanwezigheid van Russen:
Relaties aangaan met landen waarin Russen wonen. Ze willen niet dat ze terugkomen naar Rusland, omdat er onvoldoende huisvesting en werkgelegenheid is.
3. Economische onafhankelijkheid:
Rusland is een belangrijke afzetmarkt voor de voormalige Sovjetrepublieken, er is een afhankelijkheid aan Rusland door de olie- en gasimporten.
4. Veiligheid en strijd om gebieden:
Het buitenland kan werken als een soort buffer. Rusland is het enige land met een legermacht van betekenis.
- De relaties met het buitenland:
• Baltische staten
Letland, Estland, Litouwen. Slechte relatie. Verschillende culturen zorgen voor verzet. De Baltische staten werden als eerst onafhankelijk, en de werkeloosheid steeg doordat ze werkten bij grote staatsbedrijven die opgeheven werden.
• Slavische staten

Wit-Rusland, Oekraïne, Rusland en (Moldavië). Goede band. Culturen zijn vrijwel gelijk.
• Kaukasus
Cultuur verschilt heel erg, ook onderling.
• Centraal-Azië
De republieken streven naar meer onafhankelijkheid van Rusland, dat is moeilijk. Rusland wil greep houden op de ontwikkeling van olie- en gaswinning. Door te helpen bij olie- en gaswinning met geld en kennis.

Aardrijkskunde 2.4
- Moskou is de grootste stad van Rusland en ook de derde duurste stad ter wereld.
- Alledaage artikelen (eten, drinken, cd’s en sigaretten) zijn goedkoop. Maar merk is veel duurder.
- 80% van de inwoners verdient minder dan het gemiddelde (150 euro)
15% van de inwoners verdient meer dan het gemiddelde (300-2000 euro)
5% van de inwoners verdient het gemiddelde
- Een groot deel van de inwoners woont buiten het centrum in een kleine flat.
- Vaak werken beide partners, vaak twee banen pp, jonge gezinnen wonen bij hun ouders.
- Een deel heeft buiten de stad een dasje. Een klein houten huisje met een lapje grond, waarop ze groenten voor eigen gebruik en verkoop verbouwen.