Hoofdstuk 2 het Noorden tegenover het Zuiden
2 Noord- Zuidverhoudingen
§2.1 De kloof wordt breder
Regionale ongelijkheid= ongewenste verschillen in welvaart tussen gebieden. (sociaal/economisch)
Op wereldschaal:
1. Ontwikkelde landen (Noorden) 1/5 van de wereld bevolking - beschikt over 4/5 van het inkomen.
2. Ontwikkelingslanden (Zuiden) 4/5 van de wereld bevolking - beschikt over 1/5 van het inkomen.
3. 1973: inkomen rijkste land 44x dat van het armste land.
2004: 100x
BNP per hoofd= verdiensten per jaar van je land : (delen door) aantal inwoners.
Hiermee met je de welvaart.
Ontwikkelingsindex= welvaart meten, d.m.v.:
- Levensverwachting
- Percentage alfabeten > Cijfer tussen de 0-1
- Koopkracht
Noord-Zuidtegenstelling= grote verschillen tussen het rijke Noorden en arme Zuiden. Zuidoost-Azië & Latijns-Amerika liggen in het zuiden maar behoren tot de rijkere landen.
De kloof verklaard
1. Ontwikkelingen binnen rijke en arme landen.
Ontwikkelingen binnen rijke landen Ontwikkelingen binnen arme landen
- Politieke rust
- Snelle technologische vooruitgang
- Goed onderwijssysteem
- Bevolkingsgroei nam af
- Snelle ontwikkeling na WO2 - Slecht bestuurd
- Geen snelle technologische vooruitgang.
- Krakkemikkig onderwijs
- Explosief groeiende bevolking
2. Ontwikkelingen tussen rijke en arme landen
Rijken grootste economische en politieke macht.
A Wereldhandel
Wereldtriade= 3 dominerende handelsblokken in de wereld:
Wereldtraide aan de macht : Noord-Amerika – EU – Japan en Zuid-Oost-Azië.
Vanaf jaren ’60 kwamen ook de NIC’s op.
NIC = Newly Industrie Countries:
Hong-Kong, Zuid-Korea, Taiwan, Singapore, Mexico, Brazilië.
Mexico: doordat MNO’s (multinationals) in deze landen vestigden kwamen de NIC’s op (lage lonen)
B Kapitaal
Multinationals hebben in verscheidene landen vestigingen - kopen in andere landen bedrijven op - investeren in nieuwe fabrieken en kantoren. Dit doen ze van het geld van: Buitenlandse directe investeringen= Het geld wordt in een ontwikkelingsland gebruikt door een bedrijf te beginnen of over te nemen. Grote invloed op de economie.
C Internationale organisaties
2 wereldbanken:
- Wereldbank
- IMF (Internationaal Monetair Fonds)
Rijke meer invloed door hogere contributie, bepalen dus wanneer er geld naar arme landen gaat.
Conclusie:
Arme landen; zelf aan ontwikkeling werken.
2 belangrijke sleutels voor economische ontwikkeling - handel + kapitaal - grootste deel in handen van de rijke landen.
Kapitaal (bron 12)
Philips
BO1 in NL BO1 in Buitenland
Hoofdkantoren Fabrieken voor productie
Geldverdeling: IMF
Wereldbank bestuur wereld triade verdeeld (oneerlijk geld)
§2.2 De globalisering en het Zuiden
De globalisering
Globalisering= vervlechting op wereldschaal tussen twee gebieden.
Door globalisering & groei wereldhandel na 1980 Noord + Zuid meer met elkaar te maken, grote gevolgen voor het Zuiden.
Oneerlijke handel
- Exportsubsidie in Amerika, kunnen Afrikaanse boeren geen katoen verkopen - prijs te laag - inkomen te klein - failliet.
- Arme boeren weggeconcurreerd.
- Protectie maatregelen
Het gedrag van multinationals
- Groei welvaart + werk
- Nadeel: multinationals betalen weinig belasting in het Zuiden dus winst terug naar het Noorden.
- Lonen in een ander land lager - bedrijf in dat land stichten.
- Werkloosheid + milieu
Schulden
- Waarde export lager dan import
Schulden te hoog? - IMF - (Maatregelen)
- Bezuinigen op overheidsuitgaven
Minder geld voor onderwijs, gezondheidszorg, verbetering van krottenwijken.
- Privatisering; overheidsdiensten door een commercieel bedrijf laten uitvoeren.
§2.3 Is er een oplossing voor het Zuiden?
Eerlijke handel
- Fair-trade-organisatie - eerlijke prijs producten
- WTO (wereldhandelsorganisatie)
o Afschaffing van landbouw subsidies
o Importeren zonder belemmering
Het gedrag van multinationals (MNO)
- Geen kinderarbeid
- Milieuregels houden
- Gedragcode
Oplossingen voor ’t schuldenprobleem
- Kwijtschelding
- Uitstoot van CO2
Rijk land te veel
Arm land ‘te weinig’ alles wat over is verkopen aan rijke landen door schuld niet te betalen.
4 Nederland en de Noord-Zuidrelatie
§4.1 Nederlandse multinationals in ontwikkelingslanden
Soep, soap, tv, en nog veel meer
Nederland is een handelsnatie.
Door goede ligging en goed opgeleide beroepsbevolking komen buitenlandse bedrijven in Nederland.
Doet Philips in Nederland het licht uit?
2 redenen waarom Nederlandse bedrijven naar het buitenland gaan: Markgerichte globalisering, door welvaart in een land gaan mensen meer van deze producten verkopen, ze gaan voor de winst. Kostengerichte globalisering, gaan naar landen waar de lonen lager zijn, goedkope prijs ontwikkelingen en produceren.
Philips in de jungle?
Philips in de Amazone in Manaus.
Philips da Amazonia (PAM)
Directe werkgelegenheid, in de Philips fabriek. (Leraar)
Indirecte werkgelegenheid, diensten aan de Philips fabriek. (Congerge)
§4.2 Nederlandse ontwikkelingshulp: concentratie op de armste landen
Eindelijk naar school
Armoede verbeteren door middel van onderwijs wat gedoneerd wordt door rijke landen.
Ontwikkelingshulp
3 manieren waarop ontwikkelingsgeld naar arme landen gaat:
1. Multitairehulp : internationale organisatie (vb. VN en Rode Kruis)
2. Bilitairehulp : van regering tot regering
3. Niet-gouvernementele organisaties (NGO’s) : goed georganiseerde particuliere organisaties geven ontwikkelingshulp (Novib, ICCO, Plan)
Nederland geeft vooral aan maatschappelijke organisaties. Nederland is nu bezig met de millenniumdoelen van de Verenigde Naties die ze voor 2015 willen bereiken
Concentratie op Afrika
Armste landen ten zuiden van de Sahara in Afrika: extreme armoede, honger, aids, schulden en politieke onrust. Nederland geeft de helf van het ontwikkelingsgeld aan Afrika.
Wel helpen, niet blijven
Kooijmannen stichten een ziekenhuisje in een zuidoostelijke uithoek van Nigeria. Doelen:
1. Armste mensen kunnen naar het ziekenhuis. Ze kopen voor een paar eurocent een kaartje voor 10x een ziekenhuis bezoek.
2. Preventie: zwangere vrouwen onderzoeken.
3. Verpleegsters opleiden - overgenomen door gemotiveerde Nigerianen.
§4.3 Toch nog een paar vragen
Helpt hulp wel?
Regering van het land speelt daarin een belangrijke rol, ze moeten wel gebruik maken van de hulp voor de allerarmste.
Handel: ja! – hulp: nee?
Door oneerlijke prijzen krijgen landen als Malawi te weinig geld binnen, hiervan kunnen ze geen gezondheidszorg betalen. Als we met z’n allen eerlijke prijzen zouden betalen, zou het BNP van mensen uit ontwikkelingslanden met 12% stijgen, die van mensen uit ontwikkelde landen zou met 3% verminderen.
Hoe gedragen Nederlandse multinationals zich?
Nederlandse vakbonden en ontwikkelingsorganisaties houden Nederlandse bedrijven in het buitenland in de gaten. Dit doen ze door middel van:
- Verantwoordelijkheid arbeid + milieu
- Gedragscode (hoe ze zich gedragen)
- Géén kinderarbeid
- Aantal werkuren binnen de perken
- Vakbondswerken binnen bedrijf toegestaan
2 Noord- Zuidverhoudingen
§2.1 De kloof wordt breder
Regionale ongelijkheid= ongewenste verschillen in welvaart tussen gebieden. (sociaal/economisch)
Op wereldschaal:
1. Ontwikkelde landen (Noorden) 1/5 van de wereld bevolking - beschikt over 4/5 van het inkomen.
2. Ontwikkelingslanden (Zuiden) 4/5 van de wereld bevolking - beschikt over 1/5 van het inkomen.
3. 1973: inkomen rijkste land 44x dat van het armste land.
BNP per hoofd= verdiensten per jaar van je land : (delen door) aantal inwoners.
Hiermee met je de welvaart.
Ontwikkelingsindex= welvaart meten, d.m.v.:
- Levensverwachting
- Percentage alfabeten > Cijfer tussen de 0-1
- Koopkracht
Noord-Zuidtegenstelling= grote verschillen tussen het rijke Noorden en arme Zuiden. Zuidoost-Azië & Latijns-Amerika liggen in het zuiden maar behoren tot de rijkere landen.
De kloof verklaard
1. Ontwikkelingen binnen rijke en arme landen.
Ontwikkelingen binnen rijke landen Ontwikkelingen binnen arme landen
- Politieke rust
- Snelle technologische vooruitgang
- Goed onderwijssysteem
- Bevolkingsgroei nam af
- Snelle ontwikkeling na WO2 - Slecht bestuurd
- Krakkemikkig onderwijs
- Explosief groeiende bevolking
2. Ontwikkelingen tussen rijke en arme landen
Rijken grootste economische en politieke macht.
A Wereldhandel
Wereldtriade= 3 dominerende handelsblokken in de wereld:
Wereldtraide aan de macht : Noord-Amerika – EU – Japan en Zuid-Oost-Azië.
Vanaf jaren ’60 kwamen ook de NIC’s op.
NIC = Newly Industrie Countries:
Hong-Kong, Zuid-Korea, Taiwan, Singapore, Mexico, Brazilië.
Mexico: doordat MNO’s (multinationals) in deze landen vestigden kwamen de NIC’s op (lage lonen)
B Kapitaal
Multinationals hebben in verscheidene landen vestigingen - kopen in andere landen bedrijven op - investeren in nieuwe fabrieken en kantoren. Dit doen ze van het geld van: Buitenlandse directe investeringen= Het geld wordt in een ontwikkelingsland gebruikt door een bedrijf te beginnen of over te nemen. Grote invloed op de economie.
C Internationale organisaties
- Wereldbank
- IMF (Internationaal Monetair Fonds)
Rijke meer invloed door hogere contributie, bepalen dus wanneer er geld naar arme landen gaat.
Conclusie:
Arme landen; zelf aan ontwikkeling werken.
2 belangrijke sleutels voor economische ontwikkeling - handel + kapitaal - grootste deel in handen van de rijke landen.
Kapitaal (bron 12)
Philips
BO1 in NL BO1 in Buitenland
Hoofdkantoren Fabrieken voor productie
Geldverdeling: IMF
Wereldbank bestuur wereld triade verdeeld (oneerlijk geld)
§2.2 De globalisering en het Zuiden
De globalisering
Globalisering= vervlechting op wereldschaal tussen twee gebieden.
Door globalisering & groei wereldhandel na 1980 Noord + Zuid meer met elkaar te maken, grote gevolgen voor het Zuiden.
Oneerlijke handel
- Exportsubsidie in Amerika, kunnen Afrikaanse boeren geen katoen verkopen - prijs te laag - inkomen te klein - failliet.
- Protectie maatregelen
Het gedrag van multinationals
- Groei welvaart + werk
- Nadeel: multinationals betalen weinig belasting in het Zuiden dus winst terug naar het Noorden.
- Lonen in een ander land lager - bedrijf in dat land stichten.
- Werkloosheid + milieu
Schulden
- Waarde export lager dan import
Schulden te hoog? - IMF - (Maatregelen)
- Bezuinigen op overheidsuitgaven
Minder geld voor onderwijs, gezondheidszorg, verbetering van krottenwijken.
- Privatisering; overheidsdiensten door een commercieel bedrijf laten uitvoeren.
§2.3 Is er een oplossing voor het Zuiden?
Eerlijke handel
- Fair-trade-organisatie - eerlijke prijs producten
- WTO (wereldhandelsorganisatie)
o Afschaffing van landbouw subsidies
Het gedrag van multinationals (MNO)
- Geen kinderarbeid
- Milieuregels houden
- Gedragcode
Oplossingen voor ’t schuldenprobleem
- Kwijtschelding
- Uitstoot van CO2
Rijk land te veel
Arm land ‘te weinig’ alles wat over is verkopen aan rijke landen door schuld niet te betalen.
4 Nederland en de Noord-Zuidrelatie
§4.1 Nederlandse multinationals in ontwikkelingslanden
Soep, soap, tv, en nog veel meer
Nederland is een handelsnatie.
Door goede ligging en goed opgeleide beroepsbevolking komen buitenlandse bedrijven in Nederland.
Doet Philips in Nederland het licht uit?
2 redenen waarom Nederlandse bedrijven naar het buitenland gaan: Markgerichte globalisering, door welvaart in een land gaan mensen meer van deze producten verkopen, ze gaan voor de winst. Kostengerichte globalisering, gaan naar landen waar de lonen lager zijn, goedkope prijs ontwikkelingen en produceren.
Philips in de Amazone in Manaus.
Philips da Amazonia (PAM)
Directe werkgelegenheid, in de Philips fabriek. (Leraar)
Indirecte werkgelegenheid, diensten aan de Philips fabriek. (Congerge)
§4.2 Nederlandse ontwikkelingshulp: concentratie op de armste landen
Eindelijk naar school
Armoede verbeteren door middel van onderwijs wat gedoneerd wordt door rijke landen.
Ontwikkelingshulp
3 manieren waarop ontwikkelingsgeld naar arme landen gaat:
1. Multitairehulp : internationale organisatie (vb. VN en Rode Kruis)
2. Bilitairehulp : van regering tot regering
3. Niet-gouvernementele organisaties (NGO’s) : goed georganiseerde particuliere organisaties geven ontwikkelingshulp (Novib, ICCO, Plan)
Nederland geeft vooral aan maatschappelijke organisaties. Nederland is nu bezig met de millenniumdoelen van de Verenigde Naties die ze voor 2015 willen bereiken
Concentratie op Afrika
Armste landen ten zuiden van de Sahara in Afrika: extreme armoede, honger, aids, schulden en politieke onrust. Nederland geeft de helf van het ontwikkelingsgeld aan Afrika.
Wel helpen, niet blijven
Kooijmannen stichten een ziekenhuisje in een zuidoostelijke uithoek van Nigeria. Doelen:
1. Armste mensen kunnen naar het ziekenhuis. Ze kopen voor een paar eurocent een kaartje voor 10x een ziekenhuis bezoek.
2. Preventie: zwangere vrouwen onderzoeken.
3. Verpleegsters opleiden - overgenomen door gemotiveerde Nigerianen.
§4.3 Toch nog een paar vragen
Helpt hulp wel?
Regering van het land speelt daarin een belangrijke rol, ze moeten wel gebruik maken van de hulp voor de allerarmste.
Handel: ja! – hulp: nee?
Door oneerlijke prijzen krijgen landen als Malawi te weinig geld binnen, hiervan kunnen ze geen gezondheidszorg betalen. Als we met z’n allen eerlijke prijzen zouden betalen, zou het BNP van mensen uit ontwikkelingslanden met 12% stijgen, die van mensen uit ontwikkelde landen zou met 3% verminderen.
Hoe gedragen Nederlandse multinationals zich?
Nederlandse vakbonden en ontwikkelingsorganisaties houden Nederlandse bedrijven in het buitenland in de gaten. Dit doen ze door middel van:
- Gedragscode (hoe ze zich gedragen)
- Géén kinderarbeid
- Aantal werkuren binnen de perken
- Vakbondswerken binnen bedrijf toegestaan
REACTIES
:name
:name
:comment
1 seconde geleden