Hoofdstuk 1

Korte Samenvatting hoofdstuk 1 aardrijkskunde buiteNLand VWO4

Manieren om welvaart te meten:

-BNP per inwoner

-De VN-index

-Mate van ontwikkeling (beroepsbevolking, voedsel, drinkwater)

Nadelen van het meten van BNP/hoofd

-Koopkracht

-Inkomsten uit informele sector tellen niet mee

-Sociale ongelijkheid

-Geen zichtbare regionale verschillen (regionale ongelijkheid)

Centrum = de rijke wereld

Semi-periferie = de ontwikkelende wereld

Periferie = de arme wereld

Bevolkingsspreiding:         

                Meeste langs de kusten en rivieren

                Minste bij woestijnen en onvruchtbare gebieden

Bevolkingsdichtheid: aantal mensen per km²

Natuurlijke en sociaal-economische factoren:

1. De natuurlijke mogelijkheden

2. De ligging

3. Het koloniale verleden

Cultuurvermenging = acculturatie (diffusie)

Een soevereine staat = een land dat als enige de macht uit mag oefenen over burgers en het grondgebied.

3 manieren waarop een land bestuurd kan worden:

1 Democratie

2 Beperkte democratie

3 Dictatuur

Bipolair machtssysteem: de twee grootmachten VS en Sovjet Unie in de koude oorlog.

Waarom meisjes niet naar school gaan in arme landen:

-De hoge schoolkosten

-Belang van onderwijs wordt niet gezien

Dit wil je ook lezen:

Zo schrijf je een goed opiniestuk

-Ze moeten helpen in het huishouden.

3 ingrijpende veranderingen in de wereld:

1 De agrarische revolutie

2 De industriële revolutie

3 De opkomst van de dienstenmaatschappij

Belangrijkste redenen voor het doorschuiven van de sectoren:

-De stijging van welvaart

-De stijging van arbeidsproductiviteit

Internationale arbeidsverdeling is af te lezen aan:

-De internationale verdeling van beroepsbevolking

-De samenstelling van het exportpakket van de landen

Een exportpakket dat bestaat uit grondstoffen heeft 3 nadelen:

-De prijsstijging werd minder hoog tussen 1960-1990

-De prijzen van grondstoffen wisselen veel op de wereldmarkt

-De kans op misoogsten

2 opvallende dingen aan de wereldbevolking:

-Steeds snellere groei

-De groei gaat niet overal even snel

Vruchtbaarheid: het aantal kinderen per 1000 vrouwen tussen de 15 en 45 jaar.

Waarom arme landen zulke hoge geboortecijfers hebben:

-Jonge leeftijdsopbouw

-Weinig onderwijs / carrière mogelijkheden

-Religie

-Cultuur

-Gezondheidssituatie

-Armoede

Demografische druk: verhouding tussen de actieve en niet-actieve mensen in een samenleving.

4 fases van het demografische transitiemodel:

1 Geboorte- en sterftecijfer hoog

2 Hoog geboortecijfer maar dalend sterftecijfer

3 Dalend geboortecijfer en dalende groei

4 Laag geboorte- en sterftecijfer

Urbanisering: van het platteland naar de stad

Groei van steden in de derde wereld:

-Trek van platteland naar stad

-Trek van ene naar de andere stad

-Natuurlijke bevolkingsgroei

Draagkracht: maximale bevolkingsdichtheid

Ontwikkelingen die bijdragen aan toenemende voedselproductie:

-Groene revolutie

-Genetische revolutie

Stijgende voedselprijzen door:

-Groeiende wereldbevolking

-Stijgende olieprijzen

-Voedsel wordt omgezet in biobrandstof

Drie groepen van donoren:

1 Bilaterale hulp

2 Internationale organisaties

3 NGO’s

4 oorzaken van kwantitatieve en kwalitatieve honger:

1 Natuurlijke omstandigheden in een land

2 Maatschappelijke en politieke factoren

3 Internationale handel in voedsel

4 Ontwikkelingshulp van donoren