Recensie Twee koffers vol Het werd het boek ‘Twee koffers vol’ van Carl Friedman. Ik had nog nooit van het boek of van de schrijfster gehoord. Het boek is voor het eerst uitgegeven in 1993. In 1998 is het verfilmd door Jeroen Krabbé onder de titel ‘Left luggage’. Carl Friedmans debuut in 1991 met ‘Tralievader’. In dit boek vertelt ze over de traumatische oorlogservaringen van de vader van een gezin. Ook in haar tweede roman speelt de oorlog een belangrijke rol. Het boek gaat over Chaja, een joodse filosofiestudente. Ze woont in de joodse wijk van Antwerpen. Chaja werkt bij een bedrijf dat rouwkransen maakt en als kindermeisje van een streng orthodox joodse familie met vijf kinderen, familie Kalman. Simcha, het jongste jongetje van bijna vier jaar wordt geplaagd door zijn oudere broers, maar Chaja ontwikkelt een enorme liefde voor hem. Met de jongste meisjes in de kinderwagen en Simcha aan de hand gaat Chaja vaak naar de eendjes in het park kijken, waar Simcha bezeten van is. Chaja’s ouders hebben allebei tijdens de Tweede Wereldoorlog in een concentratiekamp gezeten en hebben daar traumatische ervaringen aan overgehouden. Haar ouders proberen dat op totaal verschillende wijzen te verwerken, haar vader probeert zijn verleden te verwerken door er nog veel aan te denken en herinneringen te zoeken, terwijl haar moeder het verleden wil wegstoppen. Zij stort zich juist op kleine nutteloze dingen zoals een cakerecept. Een typerende uitspraak van haar is: “Een mens is wie hij is, en niet wie hij is geweest.” Het eind van het boek is nogal abrupt. De kleine Simcha verdrinkt in de sloot nadat hij daar alleen is heengelopen. De vader van Simcha geeft Chaja hiervan de schuld, maar mevrouw Kalman verwijt haar niets. De titel van het boek verwijst naar de koffers met herinneringen uit de goede tijd voor de oorlog, waarnaar Chaja’s vader het hele boek op zoek is. Hij had de koffers in de oorlog ergens begraven en probeert die met man en macht terug te vinden. De titel verwijst dus indirect naar het thema, het verwerken van het verleden. Ik ben niet helemaal weg van het boek, of er bijzonder door geraakt. Het boek heeft leuke aspecten en minder leuke. Het leest snel doordat het niet ingewikkeld is geschreven, maar wat minder leuk is is dat er erg weinig gebeurt. Het boek draait om twee situaties. De ene situatie beschrijft hoe Chaja’s ouders hun oorlogstrauma’s verwerken. Dit is op zich best interessant, maar gaat vervelen als er in het hele boek niks meer wordt verteld dan continu de nutteloze dingen waar haar moeder zich mee bezighoudt om alles maar te vergeten, en haar vader die wanhopig op zoekt blijft naar de koffers, die nog niet eens gevonden worden. Ook wordt er nauwelijks iets verteld wat er zich in de oorlog precies heeft afgespeeld, dit zou het boek veel interessanter kunnen maken. Je leest het boek de hele tijd met het idee dat het nog spannend wordt als de koffers gevonden worden. Maar omdat dit niet gebeurt wacht je eigenlijk de hele tijd op een climax die niet komt. De andere situatie in het boek gaat over het leven van Chaja bij de familie Kalman. Wat hier leuk aan is, is dat je een heel goed beeld krijgt van hoe het er aan toe gaat in streng joodse gezinnen. Ik wist hier namelijk niets vanaf, maar het is leerzaam om te zien hoe bijvoorbeeld de strenge vader van het gezin aankijkt tegen een niet-gelovige als Chaja. Het leukste aspect aan het boek vind ik de verschillende personages waarmee Chaja in aanraking komt. Ze karakteriseren allemaal een heel verschillende persoon en zijn tegenpolen van elkaar. Zo is er een grote tegenstelling tussen meneer Kalman, de streng orthodoxe jood, en de conciërge, de antisemiet. Ook is meneer Kalman weer niet te vergelijken met meneer Apfelschnitt. Ze zijn allebei overtuigd joods, maar waar meneer Kalman ongeëmancipeerd is en Chaja een slecht voorbeeld voor zijn kinderen vindt, is de wijze meneer Apfelschnitt dit niet maar heeft hij wel een grote Thorakennis. Ook zijn meneer en mevrouw Kalman verschillend. Meneer Kalman kijkt op Chaja neer, terwijl mevrouw Kalman, ook al doet ze braaf alles wat de Tora haar voorschrijft, toch sympathie voor haar heeft. Ook de tegenstelling tussen het verwerken van het verleden van Chaja’s ouders is groot. Haar vader leeft nog door in het verleden terwijl haar moeder dit helemaal wil vergeten. Zelf is Chaja ook weer helemaal anders dan de personages. Zij twijfelt steeds meer aan het bestaan van God. Kortom, ik vond het boek niet heel leuk, maar ook niet heel slecht. Ik zou het boek niet voor m’n plezier gaan lezen, en ook niet aan iemand aanraden, omdat ik vind dat er te weinig gebeurt. Maar wàt er in het boek gebeurt is goed uitgedacht, de personages zijn niet zomaar gekozen, en als je een goed beeld wilt krijgen van het joodse geloof is het boek zeker een aanrader.