Het verstoorde leven door Etty Hillesum

Het Verstoorde Leven " Een onvergetelijke stem … een unieke vrouw … Sensueel, spiritueel en zeldzaam begaafd. " De auteur van uitspraken over Etty Hillesum, een joodse vrouw en schrijfster van het bekend boek, zou door de lezer misschien zelfs geloofd worden, als de schrijfster zich maar kon inhouden en niet gelijk op de eerste bladzijdes van haar dagboek zeer bescheiden naar voren gebracht had hoe uniek ze is, hoe mooi, getalenteerd en begaafd … kortom … geniaal. Want zoals de gemiddelde lezer, met gemiddelde intelligentie en gemiddelde hoeveelheid talenten, het feit niet op prijs stelt dat iemand slimmer en beter kan zijn dan hijzelf, stelt hij al helemaal niet op prijs als hij met het iets te hoog zelfvertrouwen van The Little Genius wordt geconfronteerd. " SCHANDAAL ! WEG ERMEE ! Hoe Durft ze … ? ", beginnen de hersencellen een radicaal verzet tegen het ongeliefd feit en activeren ze de hormonen en enzymen, wat in een bittere nasmaak van de pasgelezen woorden resulteert. Want wat zou er gebeuren, als die Etty werkelijk zo goed was ? ! Wie weet. De intellectueel gestelde minderheid van de bevolking is misschien in staat boven op de kleinmenselijke gevoelens van haat en jaloezie te komen en de wat arrogante gedachtes van de schrijfster niet al te persoonlijk op te vatten, maar ik kan daar niet tegen. Het zelfvertrouwen zou bij slimmere mensen afgeschaft moeten worden, zo. Foei, die intelligenten ( I' m proud of being member of the bigger part of the population ). Laten we met zijn allen op zoek gaan naar de wat minder geslaagde punten van het dagboek en daarmee onze gekwetste ego' s troosten, want zoals een bekend spreekwoord luidt, niemand is perfect. Laten we strijden voor rechtvaardigheid en gelijkheid. Wacht U maar af, geliefde schrijfster. Hoogeisend ben ik niet en kan mijn vermogen inschatten, daarom denk ik ook geen kunstwerk op Uw niveau te kunnen produceren – maar wat ik wel zeker weet, is dat hij bij de lezers even populair, nee, 10 x populairder wordt als Uw dagboek ! En de strijd was begonnen. De schrijfster heeft ondanks haar zeldzame begaafdheid een matig en onorigineel onderwerp gekozen, die we in elk dagboek kunnen aantreffen : haar leven. Daarnaast heeft ze zich schuldig gemaakt aan manipulatie, door in de tijd tussen de twee oorlogen geboren te worden. Ook kwam ze op een of ander manier er achter dat de mensheid hier en daar zwakjes heeft voor de ontroerende geschiedenis van minderheden (daarom zijn de intellectuelen in deze tijd ook zo populair ) heeft en heeft daar misbruik van gemaakt. HA ! De bekende schrijfster heeft geprobeerd een misdaad te plegen, en ik, de onbekende recensent, ben daar er achter. Om het wat minder dramatisch te maken, laten we aannemen dat de schrijfster zich gewoon in het goede moment op de juiste plaats bevond. Simsala bim, de grote heldin van vele komende generaties is ontstaan. Een joodse vrouw, die bewust – zijnd van haar eigen talenten en vermogens op de weg vertrekt naar de verste hoeken van haar ziel, om vervolgens de diepzinnigste en meest humanistische ideeën en gedachtes op te graven. Deze zijn des te ontroerender, hoe meer ze de misdaden tegen haar eigen minderheid beschrijft. De Duitsers willen haar hele volk uitmoorden, de joden vervloeken de Duitsers, bron van al het kwaad, en Etty, Etty houdt van alle mensen met een eindeloze liefde. Ze brengt zichzelf vrijwillig in gevaar en dankzij haar behulpzaamheid sterft ze voordat ze de kans krijgt een boek te schrijven, een kunstwerk, dat het de hele mensheid makkelijker zou maken. De schrijfwijze van Etty Hillesum wijst wel verdacht veel op het feit dat ze wist wat mensen in de komende jaren interessant gaan vinden, ook al zou ze zich misschien willen verdedigen, dat een dagboek alleen voor haarzelf bedoeld was. Dat kennen we. De gemiddelde hedendaagse lezer geeft toe, dat wat minder literaire waarde misschien meer geweest zou zijn. In onze consumentenmaatschappij van gemiddelde lezers zijn we verwaand en bedorven, zonder enig gevoel of instinkt om onderscheid te kunnen maken tussen het belangrijke en het onbelangrijke. De gemiddelde hedendaagse lezer waardeert meer de leesbaarheid en aantrekkelijkheid van een boek, dan de ( voor die tijd ) vernieuwende ideeën in een saai geheel. Daarom durf ik het boek het stempel " niet geschikt voor lezers die het niet zo veel voor de oorlogsliteratuur hebben " te geven. Ik heb het niet zo veel voor de oorlogsliteratuur. Als we de geschiedenis volgen, komen we er achter dat het begin, verloop en afloop van alle oorlogen veel gemeenschappelijks heeft en eigenlijk dezelfde principes volgt. Het lijkt alles te veel op elkaar. Een levensverhaal brengt de omstandigheden natuurlijk in een andere dimensie, omdat de lezer de kans heeft de situatie vanuit het perspectief van de schrijver te bekijken en de omstandigheden misschien wat beter te ervaren, maar het is en blijft een verhaal uit de tijd van oorlog. Dagboeken kunnen veel intensiever beleefd worden dan de gewone boeken, maar daar moet de auteur zelf ook een talent voor hebben. Schrijftalent is iets wat onze Little Genie duidelijk mist – het ging haar vast om de hogere waarden en doelen, en bij de beoordeling moeten we niet vergeten dat het boek niet voor ons bedoeld is. Wij hebben daar geen verstand van. Een zou denken dat het niet zo moeilijk is om het onderwerp goed uit te werken, als je je eigen leven als het onderwerp kiest. Een heeft gelijk. Zo heel moeilijk is het niet, althans, als we werkelijk alleen bij het " uitwerken " blijven en niet over de andere factoren gaan discussiëren. Etty Hillesum geeft een klassieke voorbeeld van een op zich interessant, goed uitgewerkt onderwerp gecombineerd met een schrijfantitalent. Woorden die ze opgeschreven heeft maken zinnen en die zinnen hebben een bepaalde lading, geven zin – en als je daar ( kort, sommigen onder ons langer ) over nadenkt, begrijp je goed wat ze er mee wilde zeggen en kan er zelfs een soort bewondering opgewekt worden. Maar tegelijkertijd moet ik opmerken, dat als een persoon het schrijven echt in zijn bloed heeft, hij altijd – misschien wel onbewust - er op let hoe de tekst die hij geschreven heeft er uitziet, is het nou een dagboek, een briefje of een diepgaand boek. Kennelijk is deze tendens bij de schrijfster niet te vinden – wat haar waarschijnlijk geen pijn meer doet, maar de gemiddelde lezer wel het leven compliceert. Wat wel een goed woord verdient, is het geluk en de toeval welke veroorzaakt hebben dat de gebeurtenissen in het boek zo sterk uitgewerkt zijn. En dat het geluk, evenals de toeval, zeer groot waren, hoef ik niet eens naar voren brengen. Als de lezer het boek volgt, merkt hij dat er twee soorten gebeurtenissen in voorkomen. De eerste zijn werkelijke gebeurtenissen met betrekking tot ontwikkeling van de omgeving waarin de schrijfster leefde ( maatregelen tegen joden, wie de schrijfster wanneer en voor hoelang ontmoette etc. ) – hier hebben we voedingsbodem voor historici en journalisten aller tijden. Om ook onze intellectuelen, psychologen en filosofen tevreden te stellen, komen er ook gebeurtenissen van een ander soort aan bod : ze zijn persoonlijk en documenteren de psychische ontwikkeling van de schrijfster ( opvattingen over liefde en haat die in de loop van de tijd veranderen etc. ). Now to my point … wie is degene die weer tekort komt ? Ja, de lezer raadt het. De arme, gemiddelde lezer. Het is geen geheim dat de werkelijke gebeurtenissen niet zo boeiend zijn – over de misdaden tegen de joden heeft iedereen die in staat is een boek te lezen waarschijnlijk al eens eerder gehoord, wat eens, de Tweede Wereldoorlog behoort op het lijstje van de melk – me – uit onderwerpen helemaal bovenaan – en dat Etty een opwindend en avontuurlijk leven leed kunnen we ook niet twee keer zeggen. Om het interessante van de ontwikkelingen van de schrijfster zelf in te zien, heeft de gemiddelde lezer niet genoeg intelligentie, en laat staan om de achterliggende gedachtes te ontdekken. Op dezelfde manier kunnen we nagaan, wat in het boek belangrijker is – de gebeurtenissen, of de gevoelens van de personages – want de hokjes theorie is overal op toe te passen. Historici vinden de gebeurtenissen belangrijker, psychologen de gevoelens, een recensent wilt alle liefhebbers van boeken tevreden zien over het gelezen werkt en geeft daarom eerlijk toe het antwoord niet te weten ( hij is tenslotte ook maar een gemiddelde lezer, als hij de rol van een lezer aanneemt ). Gelukkig kunnen we niet vergeten, dat de schrijfster haar populariteit alleen dankzij listen en manipulaties heeft gewonnen. Het verschijnsel is dus ook met het feit te verklaren dat de Etty Hillesum eigenlijk helemaal niet getalenteerd was wat schrijven betreft, wat in een vreemde mengsel van gedachtes en gevoelens genaamd " een boek " resulteerde. Verder is het wonderbaarlijk hoe de gebeurtenissen logisch uit elkaar voortvloeien en hoe veel samenhang ze vertonen – de lezer zou bijna zeggen, dat de schrijfster het verhaal zelf geleefd had. Een veelbelovend stukje is wanneer Etty Hillesum zichzelf met een vuilnisbak vergelijkt, wat in de context zeer origineel overkomt, maar uiteindelijk toch wel op het bekende I' m – the – best ondertoon uitdraait - en is de idylle een paar regels verder weer voorbij. De hoofdpersoon IS een heldin en daar is geen twijfel over mogelijk. Ze was joods en dat tijdens de Tweede Wereldoorlog, ze heeft zo veel veldslagen met zichzelf moeten uitvechten om de bron van kennis in haarzelf te ontdekken en het de mensheid daarmee makkelijker te maken, ze heeft zich voor de mensheid opgeofferd. En bovendien was ze gestorven. Zo zo, die Etty ! De lezer zou misschien geneigd zijn de vraag te stellen, hoe de schrijfster het bereikt heeft om zo onlevensecht als het maar kan over te komen. Daarbij moet de lezer bedenken, dat ze uniek was – ze had andere doelen, doelen die hoger waren dan we ons kunnen voorstellen. En dat we ons moeilijk kunnen voorstellen, hoe iemand zijn grootste vijand lief kon hebben, hoe iemand alle mensen lief kon hebben, ligt inderdaad aan onze consumentenmaatschappij van verwaande en bedorven gemiddelde lezers. Het is overduidelijk dat het met de mensheid achteruit gaat, ondanks de grote taak die de schrijfster uitgevoerd had. De mensheid is niet te redden, dat weet ieder klein kind – en wie weet, misschien zou zelfs de grote schrijfster mij en alle andere gemiddelde lezers vervloekt hebben, als ze maar wist hoe het belang van haar boek en opvattingen over het algemeen verdraaid wordt. Ondanks haar grote liefde voor alles en iedereen en ondanks haar zeldzame karakter, die haar beslissingen laat nemen die niemand anders in haar situatie genomen zou hebben, mij inclusief. Ik geef toe, dat ik me waarschijnlijk niet voor de mensheid zou kunnen opofferen zoals zij dat gedaan heeft, maar aan de andere kant ben ik ook realistisch genoeg om te bedenken dat de mensheid niet zo veel aan mijn offer zou hebben. Realistisch of laf tegenover arrogantie of overschot aan fantasie – kiest U maar zelf, geachte lezer ! De verwarring kent geen grenzen, als de lezer inzicht probeert te krijgen in de opbouw. Ja … wie zou er verwachten dat iedere tweede dag met " En nu goeienacht " eindigt ? Om zo’ n originele en waardevolle afsluiting van een inschrijving in het dagboek te gebruiken, daar moet je werkelijk uniek voor zijn. De schrijfster bereikt met haar strategie ook een verbazingwekkend niveau van ingewikkeldheid die de opbouw van een boek kan aannemen, wat in zekere zin een pluspuntje zou kunnen zijn, alleen is de ingewikkeldheid helaas " not that kind " – niet voor gemiddelde lezers bedoeld. Een pluspuntje wordt een minpuntje. Waar we weer tegenaan lopen, is het feit dat hoe getalenteerd Etty Hillesum ook beweert te zijn, schrijftalent kan haar waslijstje niet versieren. Geen schrijver zou twintig keer achter elkaar dezelfde afsluiting gebruiken, ook al was het schriftelijkheid alleen voor hemzelf bedoeld. Daarmee zou de lezer de kelk van bitterheid tot aan de bodem gedronken hebben. Het taalgebruik is niet moeilijk en wat we zeker als een bijzonderheid kunnen beschouwen : hij is niet storend, hij past zelfs in het gehele concept van het boek. De verhouding tussen monoloog en dialoog is ook in evenwicht, tenminste als we in het achterhoofd rekening houden wat voor een soort boek we aan het lezen zijn, en over het algemeen kunnen we constateren dat het boek op het niveau van taalgebruik zelfs voor de gemiddelde lezer te lezen is. En alsof de schrijfster tot conclusie was gekomen, dat ze al genoeg van haar talenten heeft laten zien en dat ze al meer dan genoeg tijd met ons heeft verspild ( " Ziezo, zusje, nou wordt er gewerkt, of ik mep je dood "), vallen er geen eigenaardigheden in het taalgebruik aan te merken. Finito. " Dat men zulk een vonkenspattend vuur kan zijn ! Alle woorden en alle uitingen, eens daarbij gebruikt, lijken me op dit moment grauw en verbleekt en kleurloos, vergeleken bij deze intense levensvreugde en levensliefde en kracht, die er uit mij slaat. " Howg