Gustav MAhler
Profielwerkstuk Dirk van Cleef
Inhoud.
1. Levensloop Gustav Mahler.. 4
2.1. Eerst voltooid werk “ Das Klagende Lied”.. 8
2.3. Invloeden Gustav Mahler.. 10
2.4. Componisten die geïnspireerd werden door Mahler.. 12
2.5. Lijst Mahler’s Werken.. 13
4.1 Belangrijke personen in de Romantiek.. 16
4.3 Romantiek in de Muziek.. 17
5.1 Gevolgen moderne tijd.. 21
5.2. Enkele belangrijke personen/gebeurtenissen.. 21
5.3. De muziek in de Moderne tijd.. 22
5.3.1 Stromingen in de Moderne Tijd.. 22
Inleiding.
Voor u ligt mijn profielwerkstuk, welke ik gemaakt heb voor het vak geschiedenis. Ik ben voor een gepast onderwerp gegaan, welke ligt bij mijn grootste passie: “muziek”. Voor dit onderwerp heb ik gekozen voor één van de meest onderschatte componisten in de geschiedenis van de klassieke muziek namelijk Gustav Mahler. Ik had het idee dat voor vele muziekliefhebbers niet bekend is wat Mahler betekend heeft voor de klassieke muziek. Naast Beethoven, Mozart, Wagner is Mahler een componist die zeer vernieuwend te werk ging in zijn actieve loopbaan.
Voor mijn hoofdvraag ben ik dan ook gaan zoeken naar wat Mahler nu precies betekend heeft voor de klassieke muziek. Mahler wordt namelijk gezien als de componist die ervoor heeft gezorgd dat de Romantiek en de Modern/ 20ste eeuw klassieke muziek aan elkaar werd verbonden. Daarom ben ik bij de volgende hoofdvraag terecht gekomen.
Hoe verbond Gustav Mahler zijn muziek met de Romantische periode en de Modern/20e eeuw klassieke periode in de klassieke muziek?
Om deze hoofdvraag te beantwoorden heb ik de volgende deelvragen opgesteld die mij moeten gaan helpen om mijn onderzoek uit te voeren.
Deelvraag 1: Wie is Gustav Mahler?
Deelvraag 2: Door welke historische gebeurtenissen en personen werd Gustav Mahler geïnspireerd?
Deelvraag 3: Wat is kenmerkend aan de romantische periode uit de klassieke muziek?
Deelvraag 4: Wat is kenmerkend aan de modern, klassieke periode uit de klassieke muziek?
Voor mijn onderzoek ben ik gedoken in Mahler’s muziek. Ik ben al zijn symfonieën gaan luisteren en analyseren wat Mahler bedoeld met zijn composities, en waarom hij bepaalde dingen gebruikte in zijn composities. Ik ben gaan onderzoeken welke componisten Mahler inspireerde voor zijn werk en ook welke componisten door Mahler werden geïnspireerd.
Al deze onderzoeken ben ik gaan doen om uiteindelijk tot en goede conclusie te komen. Veel lees plezier.
(De onderstreepte woorden worden in de bijlagen uitgelegd in de bijgevoegde woordenlijst).
1. Levensloop Gustav Mahler.
Gustav Mahler
Gustav Mahler was een late romantische componist. Hij was voor zijn tijd zeer modern en zocht vaak de uitersten op. Zijn muziek is pas na de tweede wereldoorlog in populariteit gestegen. Toen werd Mahler pas gezien als een van de grootste klassieke componisten. Voor vele latere componisten zoals Anton Shönberg en Dmitri Shostakovic was Mahler een grote inspiratie bron. In 1955 werd het “Gustav Mahler” gezelschap opgericht om de muziek van Mahler en zijn leven te herdenken en te eren.
1.1. Jeugdjaren.
Gustav Mahler werd geboren op 7 juni 1860 in het Tsjechische plaatsje Kaliště. Deze plaats is gelegen in het centrum van Tsjechië en heeft 183 inwoners. Zijn geboortedatum is niet helemaal duidelijk het kan ook zijn dat hij op 1 juli 1860 is geboren. Hij is een zoon van Bernhard Mahler en Maria Hermann ze waren van Joodse afkomst. Hij was de tweede zoon van de later 14 kinderen die zijn ouders zouden krijgen. Zes van zijn broers of zussen zijn op jonge leeftijd overleden en 2 ervan zijn gestorven tijdens hun puberteit. Doordat zijn broers en zussen overleden werd Mahler bezeten van de dood. Later komt die bezetenheid van de dood ook terug in zijn symfonieën.
In het geboorte jaar van Mahler is hij met zijn ouders verhuisd naar Jihlava. Jihlava was een garnizoen stad (Kazerne stad). In het dorp klonken dus regelmatig trompetsignalen vanuit de verte. Later gebruikte Mahler dit soort signalen vaak in zijn symfonieën. Men kwam erachter dat hij op jonge leeftijd al veel talent had voor muziek. Als klein jongetje kreeg Gustav Mahler van zijn ouders een Accordeon. Hier werd zijn talent ontdekt. Later kreeg Gustav Mahler een piano van zijn opa en oma. Gustav Mahler begon met 8 jaar zijn eerste composities te schrijven. Gustav Mahler had geen gemakkelijke jeugd, hij werd regelmatig mishandeld door zijn vader. Zijn vader steunde hem echter wel in zijn muzikale keuzes en opvoeding. Hij zag namelijk in dat Mahler een talent en een goed oor voor muziek had.
Zijn ouders gingen dan ook op zoek naar privé docenten die de toen nog jonge Gustav Mahler konden helpen zijn muzikaal talent te ontwikkelen.
1.2. Studie.
Toen Gustav Mahler 15 Jaar was kwam hij Julius Epstein tegen in Wenen. Julius Epstein was docent aan het conservatorium van Wenen. Julius Epstein had meteen door dat Gustav Mahler veel talent had voor muziek en adviseerde hem om op het conservatorium van Wenen te komen studeren. Hier heeft hij compositie gestudeerd van 1875 – 1878. In deze tijd leert hij Anton Bruckner kennen hij was al een zeer bekende componist in die tijd. Anton Bruckner was voor Gustav Mahler een ware inspiratie bron. In 1878 voltooid hij zijn studie aan het conservatorium van Wenen. Tijdens het laatste jaar van zijn conservatorium is hij begonnen met het schreven van een Opera. Deze was genaamd: “Herzog Ernst von Schwaben” op basis van een libretto van J. Steiner. Deze opera is echter onvoltooid gebleven.
Hij heeft in zijn studenten tijd meerdere stukken gecomponeerd. Helaas zijn maar weinig van deze stukken gevonden.
Na zijn studie op het conservatorium is hij aan de universiteit van Wenen Literatuur en Psychologie gaan studeren. Hij heeft de universiteit verlaten in 1879.
In Mahler’s composities is later dan ook terug te horen, dat niet alleen zijn bezetenheid van de dood en de trompetter klanken Mahler beïnvloed hebben, maar ook zijn studie als Psycholoog.
1.3. Mahler als Dirigent.
Mahler verdiende in deze tijd zijn geld als pianoleraar. Maar Mahler wou graag de Opera in Wenen gaan dirigeren. Helaas werd Mahler door zijn collega’s niet echt geaccepteerd. Dit kwam omdat hij van Joodse afkomst was. Later heeft Mahler zich laten bekeren tot het christendom en werd hij wel geaccepteerd door zijn collega’s.
Mahler begon zijn carrière als dirigent in 1880. Hij dirigeerde toen in een klein smal houten theater in Bad Hall. Bad Hall is gelegen in het zuiden van Linz. Hier dirigeerde hij een operette. Dit was maar een kleine dirigeer klus. Maar zijn Docent Julius Epstein had hem verteld dat hij zich rustig omhoog moest gaan werken.
Na zijn carrière start in 1880 in Bad Hall volgde nog veel omzwervingen door heel Europa. Zo heeft hij in onder andere Praag, Leipzig, Budapest en Hamburg gedirigeerd. Om uiteindelijk in 1897 chef dirigent van het opera huis in Wenen te worden. In Wenen heeft hij ook de “Wiener Philharmoniker” gedirigeerd. Daar heeft hij uiteindelijk van 1897 tot en met 1907 gewerkt. In deze tijd was hij ook woonachtig in Wenen. Daar heeft hij ook vele composities geschreven.
In zijn laatste jaren heeft Mahler nog Wagner’s opera “Tristan und Isolde” gedirigeerd.
1.3. Huwelijk en kinderen.
In de tijd dat Mahler dirigent was bij de Opera in Wenen stond hij erom bekend dat hij nogal een vrouwenversierder was. Hij heeft dan ook vele relaties gehad met sopranen (vrouwelijke operazangeressen) die zongen in de opera in Wenen. In 1902 huwde Mahler met Alma Schindler die 20 jaar jonger was dan hem. Met Alma kreeg Mahler twee dochters Maria en Anna. Anna zou later kunstenaar worden. In 1907 sterft Mahler’s oudste dochter Maria op 5 jarige leeftijd aan de gevolgen van roodvonk. In de zesde symfonie komen 3 hamerslagen voor. Iedere hamerslag staat voor 1 tegenslag in zijn leven en één van deze hamerslagen is bedoeld voor het overlijden van zijn dochter.
1.4. Ziekte en overlijden.
In 1910 reisde Mahler naar New York, waar hij zich ging voorbereiden op een heel druk programma rond de kerst. Hij dirigeerde hier een concert met alleen maar Italiaanse muziek in de Carnegie Hall in New York. Na dit concert werd Mahler ziek. In het ziekenhuis werd ontdekt dat hij een infectie had op een van zijn hartkleppen. Hierdoor keerde hij terug naar Europa waar hij op 18 mei 1911 overleed in Wenen aan de gevolgen van de bacteriële infectie op een van zijn hartkleppen. Zijn laatste concert heeft hij gedirigeerd op 21 februari 1911.
Op de dag van vandaag zijn er nog steeds monumenten en musea waar Mahler’s werk te zien is. Zijn componeerhuisjes aan de Attersee en de Wöthersee en zijn graf in Wenen worden nog steeds druk bezocht. Ook zijn muziek wordt nog steeds in grote concertzalen gespeeld. In het concertgebouw in Amsterdam worden de symfonieën van Mahler nog jaren op de lessenaar gelegd. Het “Concertgebouw Orkest” heeft een nauwe band met Mahler’s muziek.
Mahler’s graf in Wenen
2. Mahler’s Muziek.
Gustav Mahler heeft vele composities op zijn naam staan. Zo heeft hij in totaal negen voltooide symfonieën geschreven en een onvoltooide. Deze symfonieën heeft hij voorzien van een nummer. In totaal zou Mahler dertien symfonieën hebben geschreven alleen de eerste drie symfonieën heeft hij niet voorzien van een nummer. Deze eerste drie symfonieën worden dan ook niet officieel erkend als een Mahler symfonie. Mahler is begonnen aan zijn tiende symfonie maar deze is onvoltooid gebleven. Naast de tien symfonieën heeft hij ook diverse liedercyclussen geschreven, zoals “Lieder eines fahrenden Gesellen”. Verder heeft hij diverse losse liederen gecomponeerd. Een voorbeeld hiervan is: “Das Lied von Der Erde”.
In eerste instantie was componeren niet zijn hoofd inkomen. In het begin van zijn muzikale carrière was hij pianoleraar en naderhand dirigent. Maar als een soort hobby is Mahler begonnen met componeren. In Mahler’s composities komt heel sterk naar voren dat Anton Bruckner een grote inspiratie bron is geweest. Ook komen trompet signalen vaak terug. Deze hoorde hij in zijn kinderjaren vanuit het dorp als een militair trompetterkorps een rondgang maakte.
Zijn bezetenheid van de dood is in bijna iedere symfonie of muziekstuk wel hoorbaar. Meestal in de stijl van een dode mars. Ook het gebruik van kinderliedjes komt vaker voor in Mahler’s composities. Deze kinderliederen haalt hij uit zijn zangboek “Lieder und Gesänge aus der Jugendzeit”. Mahler componeerde zijn composities voornamelijk in de zomer. Dit deed hij in zijn componeerhuisjes. Deze componeerhuisjes liggen in de plaatsen Wörthersee en Attersee en zijn vandaag de dag nog steeds beschikbaar voor toeristen.
Mahler’s Componeer huisjes
2.1. Eerst voltooid werk “ Das Klagende Lied”.
De eerste compositie die Mahler voltooid heeft is de cantate. Deze cantate heeft de naam “Das Klagende Lied” en is driedelig. Later is het eerste deel komen te vervallen. De andere delen werden opnieuw ingekeken en waar nodig veranderd door zichzelf en door andere componisten na zijn dood. Deze cantate heeft als verhaallijn dat het een droevig sprookje is over twee boeren zonen die met de prinses willen trouwen. De tekst voor dit droevig sprookje heeft hij volgens alle waarschijnlijkheid geschreven toen Mahler zeventien jaar was. De muziek van dit stuk heeft hij ongeveer drie jaar later geschreven. Dit stuk is gebaseerd op het sprookje “Het zingende Botje” van de gebroeders Grimm.
Met het zingende botje wordt bedoeld dat één van de hoofdrolspelers een botje vindt. Hier maakt hij een fluit van. Deze fluit speelt dan “Das Klagende Lied”.
Deze melodie is dan ook goed terug te horen in Mahler’s werk. In dit stuk maakt Mahler voor het eerst gebruikt van een “Fernorchester”.
Een Fernorchester is een orkest dat van uit de verte klinkt. Meestal speelt dit zich af achter de coulissen. Dit geeft dan als effect dat de klanken van dit orkest vanuit de verte klinken. Dit gebruikte Mahler later ook veelvuldig in zijn symfonieën.
Mahler experimenteert ook voor het eerst met de Harmonie. Hij gaat gebruik maken van Majeur en Mineur akkoorden. Dit zorgde voor een Dissonante klank. Dit is in dit stuk goed te horen tijdens enkele Hoorn Passages. Het was voor het eerst dat een componist hier gebruik van maakte. Later hebben vele componisten in de Moderne tijd van de klassieke muziek dit veelvuldig gebruikt. Daarom wordt de Moderne klassieke periode ook wel de Dissonante periode genoemd.
2.2.Mahler’s symfonieën.
Zoals al eerder gelezen heeft Mahler in totaal dertien symfonieën geschreven. Echter zijn er maar tien officieel erkent als een Mahler symfonie.
Van de Mahler symfonieën bestaan verschillende versies. Tot op heden zijn niet alle versies goed in kaart gebracht. Mahler wijzigde zelden of nooit zijn symfonieën als hij ze zelf deed dirigeren.
Andere dirigenten deden dat wel.
Een groot voorbeeld van een dirigent die dat wel deed was Willem Mengelberg. Later ging Mahler wel wijzigingen doorvoeren in zijn Symfonieën. Meestal baseerde hij de wijzigingen op de omstandigheden en de mogelijkheden van een bepaald orkest. De echte wijzigingen van zijn symfonieën zijn later pas gebeurd. Zo zaten in de eerste 2 symfonieën vormfouten en heeft hij de instrumentatie van de vijfde, zesde en zevende symfonie volledig veranderd.
De symfonieën van Mahler waren meestal erg gedurfd en ze waren erg vernieuwend voor deze tijd. Dit omdat hij schreef voor heel grote orkestbezettingen en veelvuldig gebruik maakte van gezongen stukken. Ook werden de symfonieën steeds langer. Zijn derde symfonie wordt namelijk gezien als de langste symfonie uit het standaard orkest repertoire. Mahler schreef vaker hele lange en langdradige symfonieën/muziekstukken. Daarom was Mahler zijn bijnaam ook de Langdradige.
In de symfonieën is bijna altijd een dodenmars aanwezig. Dit kwam omdat Mahler vroeger veelvuldig in aanmerking is gekomen met de dood. Dit komt in de eerste 2 symfonieën al goed naar voren. Vooral het overlijden van verschillende broers en zussen is Mahler niet in de koude kleren gaan zitten. Naast de dood hebben de symfonieën een spirituele sfeer.
Waar het in de eerste Symfonie voornamelijk over het leven en de dood gaat, is de tweede symfonie over de weg van de dood naar het hiernamaals. De tweede symfonie is dan eigenlijk ook het vervolg van de eerste symfonie. In de zesde symfonie komt de dood van zijn dochter Maria naar voren.
Mahler experimenteert ook veelvuldig met allerlei soorten instrumenten. Vooral op slagwerk gebied heeft hij een hoop nieuwe instrumenten in het leven geroepen. Zo schrijft hij in zijn vijfde symfonie een zweep en in de zesde een bijzonder instrument waar iedere slagwerker die het vandaag de dag nog bespeelt van smult om dit instrument te bespelen. Dit instrument wordt ook wel “De Mahler Box” genoemd staat in de partituur als een hamerslag. Mahler heeft hier bedacht om met een grote zware hamer hard op een houten kist te slaan. Deze hamerslagen staan voor trieste gebeurtenissen in zijn leven, zoals de dood van zijn dochter.
De hamerslagen in de Partituur
Vanaf de voltooiing van de zevende symfonie werd Mahler steeds meer erkend als een groot componist.
In eerste instantie werd Mahler niet geaccepteerd door zijn collega componisten omdat hij voor die tijd erg modern was. Ook waren de muzikanten die de symfonieën moesten spelen niet altijd even blij met zijn symfonieën. Dit kwam omdat het moeilijk te spelen symfonieën waren. Op de dag van vandaag worden nog steeds passages uit de Mahler symfonieën gevraagd voor audities van grote orkesten en toelatingen voor het conservatorium. Voor trompettisten is dit bijvoorbeeld het intro van Mahler’s vijfde symfonie. Voor trombonisten is dat de trombone uit het eerste deel van Mahler’s derde symfonie.
Trompet intro Mahler 5
2.3. Invloeden Gustav Mahler.
De invloeden van Mahler voor zijn symfonieën waren, zoals we al eerder hadden gelezen, zijn bezetenheid van de dood en de militaire trompetter klanken. Naast deze invloeden hadden verschillende componisten invloed op Mahler. Hieronder worden enkele componisten die Mahler inspireerde tijdens het componeren van zijn composities genoemd.
- Ludwig van Beethoven (1770-1827): Hij was voor Mahler een grote inspiratiebron. Vooral Beethoven’s negende symfonie had grote invloed op de composities van Mahler. In Beethoven 9 komt namelijk het lied “Ode an die Freunde”. Dit was de eerste keer dat een componist een lied schreef voor een orkest en een koor. Dit heeft Mahler ook geïnspireerd om veel met koren en solisten te werken in zijn composities.
- Anton Bruckner (1824-1896): Hij was een Oostenrijkse componist. Anton Bruckner was een van Mahler’s docenten tijdens zijn studie aan het conservatorium. Anton Bruckner stond bekend om zijn groots opgezette composities. Hij baseerde zijn composities voornamelijk op religieuze koorwerken.
- Richard Wagner (1813-1883): Wagner was ook een componist die in zijn tijd heel erg vernieuwend was. Iets waar Mahler op verder geborduurd heeft. Wagner is vooral bekend geworden van zijn Opera’s. Bekende Wagner opera’s zijn “Der Ring des Nibelungen” met als bekend deel “Die Walküre” en natuurlijk zijn opera “Tristan und Isolde”. Mahler heeft veelvuldig Wagner’s z opera’s gedirigeerd in de verschillende opera huizen waar hij gewerkt heeft. Door de werken van Wagner te dirigeren deed hij zelf inspiratie op voor zijn eigen werk.
Ludwig van Beethoven
2.4. Componisten die geïnspireerd werden door Mahler.
Mahler was voor vele componisten uit de Modern/20ste eeuw muziek een grote inspiratie bron omdat Mahler vernieuwend te werk ging. Mahler had ook enkele leerlingen die hij beïnvloedde met zijn composities.
- Arnold Schönberg (1874-1951): Schönberg was een leerling van Mahler die later ook zijn leerlingen Alban Berg en Anton Webern weer inspireerde.
Mahler was zeer tevreden over het werk van Schönberg. Dit omdat Schönberg ook niet werkte via een vast toonstelsel zoals Mahler dat ook deed. Niet iedere componist uit 18e eeuw was hier tevreden over.
- Dimitri Shostakovich (1906-1975): Vele muziekkenners vinden dat Mahler’s composities goed te vergelijken zijn met die van Shostakovich. In 1989 Vertelt Pianist en dirigent Vladimir Ashkenazy dat de muziek van Mahler en Shostakovich goed met elkaar verbonden zijn. Het was namelijk de verbinding, die hun muziek het individu en de ondeugden van de wereld vertegenwoordigden.
Anton Schönberg
2.5. Lijst Mahler’s Werken.
A. Symfonieën
- Symfonie nr. 1, vijfdelige versie (1885-1888/1893/1894)
- Blumine, oorspronkelijk tweede deel van Symfonie nr. 1, vijfdelige versie
Wordt ook separaat uitgevoerd - Symfonie nr. 1, D-gr.t., vierdelige versie, (1896/1899/1906-07)
- Totenfeier, symfonisch gedicht voor groot orkest, (1888). Later bewerkt tot eerste deel van Symfonie nr. 2
- Symfonie nr. 2, (1888-1894/1903)
Symfonie nr. 3, (1893-1896/1906)
- Mensch! Gib Acht!, altsolo uit symfonie nr. 3, voor zangstem met piano.
- Symfonie nr. 4, (1899-1900/1901-1910)
- Symfonie nr. 5, (1901-1902/1904/1911)
- Symfonie nr. 6, (1903-1904/1906/1907)
- Symfonie nr. 7, (1904-1905)
- Symfonie nr. 8, (1906)
- Das Lied von der Erde, (1908/1909)
- Symfonie nr. 9, (1909-1910)
- Symfonie nr. 10, (1910) onvoltooid.
B. Cantates (Zangstuk)
- Das klagende Lied, tekst van Gustav (1880-1881). Mahler’s eerste voltooide compositie
C. Liederencyclus
- Lieder eines fahrenden Gesellen, (1891-1896).
- Lieder eines fahrenden Gesellen, (1896).
- Kindertotenlieder (1901-1904).
D. Diverse liederen
- Negen Lieder und Gesänge uit Des Knaben Wunderhorn (1887-1890)
- Vijftien Lieder und Balladen uit Des Knaben Wunderhorn, (1892-1901)
- Lieder und Balladen uit Des Knaben Wunderhorn, (1892-1901)
- Rückert Lieder, (1901-1902)
- Rückert Lieder (1901-1902)
Bron: Gustav Mahler stichting
3. Kunststromingen.
Muziek wordt al heel wat jaren gemaakt. Zelfs 8000 voor Chr. werd er al muziek gemaakt met rammelaars, ratels en eentonige fluiten. Men maakte de instrumenten van botten en beenderen die ze vonden. Men leerde het maken van muziek voornamelijk van elkaar. Maar voor de middeleeuwen werd deze muziek nooit opgeschreven. Men is de muziek pas gaan opschrijven zo rond halverwege de Middeleeuwen. Dit is dan ook het begin van onze westerse muziekgeschiedenis. Men heeft onze muziekgeschiedenis onderverdeeld in verschillende stijlperiodes zoals:
- Middeleeuwen, (400-1400/1500).
- Renaissance, (1400/1500-1600).
- Barok, (1600-1750).
- Classicisme ook wel Weense klassieke tijd genoemd, (1750-1800).
- Romantiek, (1800-1900).
- Moderne klassieke tijd ook wel 20ste eeuw genoemd, (1900-heden).
Al deze periodes hebben hun eigen stijlen en hebben hun eigen componisten. Maar wanneer bevindt een compositie zich in welke tijd? Dit is natuurlijk afhankelijk van wanneer het stuk geschreven is. Maar ook wordt er gelet op de bezetting (Stemmen, instrumenten en ensembles /solisten) en op de uitvoeringspraktijk (Maat, Ritme, tempo, melodie, samenklank, dynamiek, of het een of meerstemmig is).
Voor dit werkstuk gaan we het voornamelijk over de “Romantiek” en over de “Modern/ 20ste eeuw” hebben. Dit omdat Gustav Mahler in deze periodes geleefd heeft en een belangrijke persoon is die de overgang in de muziek heeft voortgezet van de “Romantiek” naar de “Modern/20ste eeuw”.
4. Romantiek.
De Romantiek was een stroming in de westerse cultuur die zich deed gelden in 18e en 19e eeuw. De stroming komt opgang als verzet tegen de verlichting, de opkomst van de industrie en de verstedelijking. Het gevolg van dit verzet is dat er eenzaamheid ontstaat in het individu in een anonieme maatschappij. Tijdens de Romantiek gingen de mensen op een subjectieve manier naar elkaar kijken. Zo ging men meer naar zijn eigen intuïtie, emotie en spontaniteit luisteren. In de Romantiek vonden er ook veranderingen plaats op sociaaleconomisch gebied. De Romantiek heeft enkele kenmerken.
- Tijdens de Romantiek ging het gevoel van de mensen centraal staan. Dit in tegenstelling tot het Rationalisme waarin het verstand centraal ging staan.
- Men wil het alledaagse leven gaan ontvluchten. De mensen zoeken een toevlucht in de wereld van dromen, religie, fantasie, mythologie en sprookjes.
- De natuur kwam weer centraal te staan tijdens de Romantiek. Men ging de waarde van de natuur weer inzien en men kwam erachter hoe de mensen de natuur hadden beschadigd.
- De mensen wilden een duidelijke scheidingslijn met het Classicisme. Zo ging de emotie en het gevoel op de eerste plaats staan. Terwijl in het Classicisme de rede op de eerste plaats kwam.
- De Romantiek is ook de tijd dat de internationale handel opgang kwam doormiddel van kolonialisme. Hierdoor ontstaat er een versterkend gevoel van Nationalisme. Dit is dan ook terug te zien in Beeldhouwkunst, muziek, theater enz.
- In Nederland maakte de Romantiek niet echt een grote bloei door. Maar in landen als Frankrijk en Engeland was de bloei van de Romantiek veel groter.
4.1 Belangrijke personen in de Romantiek.
Hieronder enkele personen die heel erg belangrijk waren in het verloop van de Romantiek.
- Filosofen: Johan Gottfried von Herder, Jean Jacques Rousseau, Johan Gottlieb Fichte.
- Schilders/kunstenaars: Casper David Friedrich, William Turner.
- Dichters: John Keats, Percy Bysshe Shelley, Samuel Taylor Coleridge, William Wordsworth, Ludwig Tieck, Friedrich Wihelm Schelling, Hölderlin, Novalis.
- Theologen: Schleiermacher, Feuerbach, David Friedrich Strauss, Heinrich Heine.
- Muziek/Componisten: Beethoven, Schumann, Brahms, Wagner, Bruckner, Tsjaikovski, Rachmaninov, Mahler.
In Nederland waren ook belangrijke mensen die veel voor de Romantische tijd betekend hebben. Dit zijn onder andere de letterkundigen Rhijnvis Feith, Willem Bilderdijk, Eduard Douwes Dekker, Guide Gezelle en ook de politici Johan Rudolph Thorbecke.
4.2.Erfenis.
We zien vandaag de dag dat verschillende verschijnselen uit de Romantiek nog lang invloedrijk gebleven zijn en nog steeds aanwezig zijn. Er bestaan cultuurbeschouwingen die vandaag de dag nog steeds een grote bewondering hebben voor het individueel groepsleven en deze leven dan eigenlijk nog steeds in de tijd van de Romantiek. Op verschillende momenten en op uiteenlopende manieren komt de romantische denkwijze opnieuw naar voren.
Enkele voorbeelden van groeperingen die nog steeds de Romantische denkwijze erop na streven en zo een erfenis vormen van de Romantische tijd.
- Milieubewegingen: De milieubewegingen baseren zich voornamelijk op de natuur zoals de mens dat ook deed in de Romantische tijd.
- Hippiebeweging: Deze beweging kwam voor in de jaren 60. Zij hadden een natuurlijke manier van leven. Zij keerde zich af van het materiële en hadden een hang naar het mystieke.
- Nationalisme: In de Romantiek wilde men de eigen cultuur en de samenhangende gemeenschap beschermen. Nationalisten zijn dan meestal ook tegen Globalisering.
- Postmodernisme: De mensen in de Romantiek wilden weinig verplichtingen hebben.
- Kunst: In de Romantiek ging men breken met de kunstregels. Men ging nieuwe genres creëren, maar ging wel altijd te rade bij zijn voorgangers.
- Architectuur: De tegenstrijdigheid binnen de romantiek wordt tegenover bovenstaande kunstbeschrijving duidelijk in het teruggrijpen op historische bouwvormen.
4.3 Romantiek in de Muziek.
De Romantiek kwam naar voren in allerlei soorten kunst vormen zoals de schilderkunst, literatuur en natuurlijk ook de muziek. De Romantische periode in de klassieke muziek duurt van 1800-1900. In de vorige stijlperiodes waren de componisten in dienst van een koning of een keizer of andere mensen die aan de macht waren. In deze periode wordt het vak muzikant dan ook een beroep. Ook worden de muzikanten niet meer opgeleid door de kerk maar gaan er speciale muziekscholen ontstaan zoals het conservatorium. Men kan de periode onderverdelen in drie periodes namelijk:
- Vroege Romantiek (1800-1830)
- Hoog Romantiek (1830-1850)
- Late Romantiek (1850-1900)
Er waren verschillende componisten afkomstig uit het Classicisme die de voorlopers waren van de Romantiek. Mozart en Haydn zijn hier een groot voorbeeld van. De componist die ervoor zorgde dat de Romantiek pas echt tot leven kwam was Beethoven. Beethoven was diegene die het Classicisme tot voltooiing bracht en een begin maakte aan de Romantiek.
In de Romantiek gaan componisten steeds meer gebruik maken van grotere orkesten. De ritmes die geschreven worden in de composities zijn steeds moeilijker en komen er steeds meer noten op papier te staan. De composities gaan ook veel langer duren. Men ging ook de verdeling binnen het orkest veranderen. Zo had bijvoorbeeld de eerste viool niet meer altijd de melodie. Men ging ook experimenteren met vreemde en ongebruikte instrumenten. Iets wat Mahler ook veelvuldig deed in zijn composities. In de composities werd veel aandacht geschonken aan drama en emotie. Dit is voor deze tijd ook goed terug te horen in de composities. Alles wat in deze compositie naar voren komt draait om wat mensen voelen, over fantasie en over de natuur. De emoties die veelvuldig terug komen zijn verliefdheid, vreugde, verdriet, verwondering, pijn en verlangen.
Ook zijn er in de muziek enkele kenmerken die met de Romantiek te maken hebben. Niet alleen muzikaal maar ook in de stijl. Hieronder worden de kenmerken in de stijl en de kenmerken in de muziek besproken.
Kenmerken in de Stijl:
- Men ging subjectieve ziels- en gevoelszaken uitbeelden met invloed van buitenmuzikale thematiek. Zo probeerde de componisten bijvoorbeeld dromen te gaan uitbeelden in hun muziek.
- De relatie tussen de mens en de natuur. Aan de ene kant wordt de natuur bejubeld maar aan de andere kant wordt de natuur ook bedreigd.
- Elementen uit eenvoudige volksmuziek.
- Exotische effecten. Ze gingen muziek vanuit andere culturen verwerken in hun composities.
Kenmerken in de muziek:
- Melodisch: Men gaat gebruik maken van spanning men wil nog meer spanning opbouwen om tot een uiteindelijke climax te komen. Men gaat ook langere thema’s schrijven ten opzichten van de tijden daarvoor. Men heeft in de Romantiek een lichte voorkeur voor Mineur akkoorden.
- Harmonisch: Men ging heel erg gebruik maken van het verschil tussen Majeur en Mineur. “Majeur” betekent vrolijk en “Mineur” betekend droevig. Als men Majeur en Mineur over elkaar heen gaat spelen ontstaat en een dissonante klank. In de volksmond wordt ook wel gezegd dat het wringt en dat het eigenlijk een beetje vals klinkt. Men gaat steeds meer modulaties gebruiken. En er komt leitoonspanning aan te pas.
- Compositie technieken: Men gaat veel gebruik maken van polyfoon of homofoon. Dat wil zeggen dat ze de orkesten allemaal tegelijk een zelfde melodie laten spelen. Dat noemt men homofoon. Homofoon gaan ze dan heel erg afwisselen met polyfoon. Dat wil zeggen dat maar 1 iemand of kleinere groepen de melodie gaan spelen. De virtuositeit komt dan naar voren. De muziekstukken worden in de Romantiek daardoor steeds moeilijker.
- Contrasten/dynamiek: Er werd veel meer gebruik gemaakt van dynamiek. Dat wil zeggen hoe hard of hoe zacht de muzikanten moeten spelen. Ook ging men veel gebruik maken van crescendo en decrescendo (geleidelijk harder respectievelijk zachter worden.)
- Klankkleur: Men ging in de Romantiek voor grotere orkesten schrijven. Ook werden andere groepen in het orkest meer benadrukt. Waar eerst altijd alleen de strijkers (viool, altviool, cello, contrabas) de melodie uitvoerden kwamen nu andere instrumentgroepen aan bod zoals bij het houtregister (fluit, klarinet, hobo, fagot) en bij het koperregister (trompet, hoorn, trombones, bastuba) terecht. Ook werden de verschillende klankkleuren in het orkest meer gemengd met elkaar.
- Tempo: Er werd meer verschil gemaakt in de tempo’s zo werden de tempo’s afgewisseld met hele snelle maar ook met hele trage passages. Ook doet de muziekterm “rubato” zijn intrede. Dit betekend dat men vrij is in tempo. Men is dan niet gebonden aan het tempo wat staat voorgeschreven op de partituur maar op basis van gevoel.
- Structuur: De hoofdvorm van de muziek wordt nog steeds gebruikt maar wordt wel uitgebreid en er komen vrijere structuren bij. De muziek volgt meestal een verhaal, en er gaan verschillende fantasievormen ontstaan zoals de Rapsodie.
5. Moderne Tijd.
Na de Romantiek ontstond er een nieuwe stroming. Deze stroming wordt de moderne tijd of de 20ste eeuw genoemd. Deze tijd is op dit moment nog steeds actief. De industrialisatie en de verlichting hebben de basis gelegd voor de moderne tijd. De rol van religie wordt terug gedrongen en de kerk krijgt in deze tijd steeds minder inspraak over hoe de mensen moeten leven. De religie wordt in deze tijd vervangen door de rede en de ratio. Waar in de Romantiek het gevoel centraal ging staan, gaat in de moderne tijd het verstand centraal staan. Dat wil zeggen dat men meer gebruik gaat maken van het eigen verstand. Hieronder enkele kenmerken uit de moderne tijd:
- Moderne wetenschap: De wetenschap ging zich ontwikkelen. De religieuze wetenschap ging hier plaats maken voor modern-wetenschappelijke ideeën. Tijdens deze tijd ontstonden er dus nieuwe inzichten in de Natuurkunde, Wiskunde, Sterrekunde, Scheikunde en de Biologie.
- Rationalisme: Dit betekent dat de kennis en de waarheid alleen maar verkregen kunnen worden met betrekking tot het verstand en niet meer volgens de religie.
- De invloed van Religie: De kerk kreeg steeds minder invloed op de wetenschap maar ook op de leefomstandigheden van de mensen.
- Industrialisatie: Er kwamen machines in de fabriek. Zo werd veel werk geautomatiseerd. Een van de eerste machines die werd uitgevonden was de stoommachine. De textiel industrie groeide in de tijd van de industrialisatie heel erg snel met behulp van de stoommachine.
- Moderne oorlogvoering: Men gingn nieuwe wapens ontwikkelen om oorlog mee te voeren.
- Snelle communicatiemiddelen: Doordat bijvoorbeeld de telefoon werd uitgevonden was het voor veel mensen makkelijker om met elkaar te communiceren.
- Effectieve stelsels belastingheffing en rechtshandhaving: Zo werd het verplicht dat mensen belasting moesten gaan betalen en werd er een rechtssysteem in het leven geroepen.
- Moderne geneeskunde: Zo kwamen er nieuwe ontwikkelen in de geneeskunde en in de gezondheidszorg. Dit kwam door de moderne wetenschap.
- Democratisering: Men ging er voor zorgen dat steeds meer mensen inspraak en zeggenschap kregen zoals de overheid.
- Individualisering: Hier komen de mensen meer als individu naar voren in plaats van als groep.
- Voortdurend streven naar vernieuwingen: In de moderne tijd streeft men er nog steeds voor om steeds meer vernieuwingen door te voeren.
Al deze kenmerken hangen samen met elkaar en hebben ook invloed op elkaar.
5.1 Gevolgen moderne tijd.
Al deze bovengenoemde kenmerken hadden natuurlijk ook invloed op de economische en sociale gevolgen. Zo werd de huisnijverheid terug gedrongen. Dit had niet alleen economische gevolgen maar ook sociale gevolgen omdat dit het voornaamste middel van bestaan was in die tijd. De huisnijverheid kwam in de problemen doordat er fabrieken gingen ontstaan waar de mensen konden gaan werken. De productie capaciteit nam heel erg toe door de komst van machines. Dit noemen we ook wel de industriële revolutie. Deze industriële revolutie had gevolgen voor de mensen. De vakmensen die aan handwerk deden raakten hun baan kwijt. Het werken aan de machines was vaak ongezond en gevaarlijk. Een andere reden wat ongezonder voor de mensen was, was dat er veel mensen in de steden gingen wonen (urbanisatie) omdat hier de fabrieken waren. De huizen waren klein en er was een slechte hygiëne.
Bezorgde burgers uit de burgerij zagen dit en gingen de problemen die de arbeiders hadden onder de aandacht brengen. Hierdoor is medezeggenschap ontstaan en ook de democratie. Er ontstonden politieke partijen en vakbonden die ervoor moesten gaan zorgen dat niet alleen de rijke iets te zeggen hadden in een land, maar ook de arme mensen en de arbeiders. De eerste vakbeweging in Nederland werd in 1837 opgericht.
5.2. Enkele belangrijke personen/gebeurtenissen.
In deze periode zijn er een aantal gebeurtenissen geweest die ons leven vandaag de dag hebben veranderd. Dit kwam voornamelijk door de moderne wetenschap. Hieronder enkele gebeurtenissen in deze tijd:
- Het ontstaan van de stoommachine en de opkomst van de fabrieken: deze werd uitgevonden door James Watt in 1778. Door deze uitvinden gingen er fabrieken ontstaan.
- Het ontstaan van het Panamakanaal: Het Panamakanaal is een kanaal dat ze gegraven hebben om de Caribische en de grote oceaan met elkaar te verbinden. Het Panamakanaal is van groot belang voor de intercontinentale transporten. De schepen hoeven dan namelijk niet meer om Zuid Amerika heen te varen.
- De eerste space shuttle: In 1981 werd de eerste space shuttle gebouwd om mee naar de ruimte te gaan. Dit was de Columbia. Dit was echter niet de eerste space shuttle die werd gebouwd. De eerste space shuttle die werd gebouwd was namelijk al klaar in 1976. Maar deze space shuttle werd niet gebruikt om mee naar de ruimte te gaan. Deze space shuttle werd voornamelijk gebruikt om te testen.
- De eerste Computer: Konrad Zuse was de eerste die een computer bouwde. Dit was een mechanische computer en maakte al gebruikt van het binaire stelsel (stelsel van enen en nullen). Even later bouwde Zuse ook de eerste elektronische computer. In de tweede wereld oorlog ging de ontwikkeling van de computer in een razend snel tempo.
- Twee wereld oorlogen: De moderne tijd staat ook bekend om de 2 wereldoorlogen die uitgevochten zijn in de 20e eeuw.
De Moderne tijd was ook de tijd van het imperialisme. Europese landen wilden hun macht uitbreiden. Ze gingen dus gebieden veroveren. Dit gebeurt niet op de manier zoals we zien in de tijd van het kolonialisme waar het alleen om economische redenen ging. Nu wilden ze ook de eigen cultuur en politiek overbrengen of forceren op de overheerste bevolking.
In de moderne tijd vonden er twee grote oorlogen plaats. Namelijk de eerste wereldoorlog van 1914 tot en met 1918. Maar later ook de tweede wereldoorlog die van 1940 tot 1945 duurde.
Hieronder enkele belangrijke personen van de Moderne tijd:
- Napoleon III
- Darwin
- Hitler
- Picasso
- Stalin
- Verdi
- Stravinsky
- Gandhi
5.3. De muziek in de Moderne tijd.
De moderne tijd van de klassieke muziek begint rond 1900 in de late romantische stijl. In de modern klassieke periode ontstonden ook verschillende stromingen. Zo ging men steeds meer experimenteren met van alles en nog wat. Er kwamen ook steeds meer nieuwe instrumenten bij. Een groot voorbeeld van een nieuw instrument dat erbij kwam was de saxofoon. Een saxofoon werd eigenlijk door componisten nooit eerder gebruikt in de grote symfonieën. Adolphe Sax heeft de saxofoon ontworpen in 1840. De reden voor zijn ontwerp van de saxofoon is dat hij een instrument wou maken die alle goede eigenschappen van de klassieke orkestinstrumenten zou verenigen. Later werden er ook elektrische instrumenten ontworpen zoals de elektrische gitaar en het keyboard.
5.3.1 Stromingen in de Moderne Tijd.
Binnen de Moderne tijd ontstonden er naast de kunststromingen die we kennen uit het derde hoofdstuk nog andere stromingen. De overeenkomst, welke al deze stromingen hadden tijdens de moderne tijd, was het toenemende gebruik van dissonantie in de composities. Dissonantie betekend dat de klank niet welluidend is men zegt dan dat de samenklank wringt.
Hieronder de Stromingen in de Moderne tijd met hun bekende componisten:
- Impressionisme: Deze stroming is ontstaan in de late Romantiek in Frankrijk. Waar in de Romantiek de gevoelens en de emotie van het individu centraal stonden, staat bij het Impressionisme voornamelijk de sfeer centraal. Ook werd de invloed van Oosterse muziek groter vanwege de toenemende kennis over Indiase, Chinese, Arabische en Hindoestaanse muziek. Een belangrijke componist van het Impressionisme is Claude Debussy.
- Bruïtisme: Bruïtisme is een stroming die vanaf 1913 vooral voorkwam in Italië. De composities bestaan voornamelijk uit lawaai of ruis. De tonaliteit (heeft betrekking op de melodie en de harmonie) komt hier minder tot zijn recht. Bekende componisten waren Marinetti en Luigi Russolo.
- Neoromantiek: Neoromantiek wordt gezien als de herleving van de Romantiek. Een synoniem voor Neoromantiek is dan ook Postromantiek of laat Romanticisme. Bekende componisten in de Neoromantiek zijn Richard Wagner, Richard Strauss, Anton Anton Bruckner en Gustav Mahler.
- Group des Six: Was een gezelschap met jonge Franse componisten. Hun idee was de Franse muziek te ontdoen van het impressionisme en van de Duitse invloeden van de Romantiek. De kenmerken van de muziek was het speelse en eenvoudige. De leden van “Group des Six” waren: Georges Auric, Louis Durey, Arthur Honegger (hij was eigenlijk een Zwitser), Darius Milhaud, Francis Poulenc, Germaine Tailleferre (enige vrouw in de groep).
- Dodecafonie: Is een compositie methode die in 1923 werd bedacht door Arnold Schönenberg. Deze techniek werd ook wel de twaalftoonstechniek genoemd. Dat wel zeggen dat iedere toon eenmaal voorkomt. Schönenberg wou laten zien dat alle 12 de tonen belangrijk waren.
- Musique Concréte: Is een stroming uit Frankrijk waarbij voor het eerst gebruik werd gemaakt van elektronica door middel van geluid collages. De elektronica waren geen synthetische geluiden maar realistische geluiden uit de omgeving of bijvoorbeeld uit de natuur. Belangrijke persoon in deze stroming is Instrumentbouwer/componist Luigi Russolo.
- Serialisme: Was een stroming die de dodecafonie verder deed uitbreiden. Belangrijke componisten waren: Olivier Messiaen, Karel Goeyvaerts, Hans-Werner Henze.
- Microtonale Muziek: Is een toonsysteem dat afwijkt van het westerse toonstelsel. Een voorbeeld daarvan is: Waar we in het westen gebruik maken van halve tonen in de muziek gebruiken ze in het oosten kwart tonen. Een van de eerste componisten die gebruik ging maken van Microtonale Muziek was Harry Partch.
- Aleatorische Muziek: Dit is muziek waar bewust gebruik gemaakt wordt van toeval en ontbrekende factoren. Aleatorisch is afgeleid van het woord Aleatoriek. Aleatoriek betekend dat men artistieke structuren overbrengt doormiddel van bijvoorbeeld improvisatie. Aleatorische muziek is ontdekt in de Verenigde Staten.
- Minimalistische Muziek: Deze muziek heeft de volgende kenmerken: er komt veel herhaling in voor door korte muzikale frases met subtiele variaties gedurende een lange tijd te herhalen. Men gaat een accent leggen op samenklanken en er is een duidelijk Tempo aanwezig. Bekende componisten zijn Morton Feldman, John Adams, Phillip Glass, Steve Reich. De minimalistische muziek werd later overgenomen in de popmuziek. Bands zoals Pink Floyd maakte veel gebruik van minimalistische muziek.
- Eigentijdse klassieke muziek: Deze periode wordt ook wel postmodern genoemd. Deze stroming heeft er voor gezorgd dat er veel nieuwe muziekstijlen zijn ontstaan zoals Rock, Jazz en elektronische muziek. Tevens werd in deze tijd de computer en opnameapparatuur belangrijk. Deze zorgde ervoor dat de muziek makkelijk verspreid kon worden over de hele wereld.
De klassieke muziek heeft dus veel invloed gehad op de muziek die we vandaag de dag nog luisteren. In veel hedendaagse muziek is goed terug te horen dat het zijn afkomst heeft van de klassieke muziek. En band zoals The Beatles is een goed voorbeeld die gebruik maakt van klassieke muziek om hun eigen muziek tot stand te laten komen.
Conclusie.
In het werkstuk hebben we kunnen lezen wat Gustav Mahler voor een man was. Hoe zat zijn leven in elkaar en hoe zag zijn muzikale loopbaan eruit. Ook is beschreven wie Mahler beïnvloed heeft en welke gebeurtenissen hem hebben geïnspireerd voor het schrijven van zijn composities. Tevens zijn er we twee stromingen/stijlperiodes besproken namelijk de Romantiek en de Modern/20ste eeuw klassieke periode.
Mijn eerste deelvraag is: Wie is Gustav Mahler? Het antwoord hierop is dat Gustav Mahler een componist is uit Tsjechië. Hij kwam uit een groot gezin van veertien kinderen. Vele van zijn broers en zussen zijn overleden. Door deze gebeurtenis kwam de dood bij Mahler centraal te staan. Hij heeft gestudeerd aan het conservatorium van Wenen en is later ook nog Psychologie gaan studeren. Via verschillende omzwervingen door Europa en de Verenigde Staten komt hij terecht in Wenen. In Wenen is Mahler lange tijd actief geweest als dirigent. Hij was getrouwd met zijn vrouw Alma. Ze zouden later twee dochters krijgen namelijk Anna en Marie. Marie zou al als kind komen te overlijden. Mahler is uiteindelijk in 1911 overleden aan een bacteriële infectie aan een van zijn hartkleppen.
Deelvraag twee gaat over wie Mahler heeft geïnspireerd en welke gebeurtenissen belangrijk waren voor het schrijven van zijn composities. Mahler werd vooral geïnspireerd door zijn docenten op het conservatorium. De componist waar Mahler de meeste inspiratie van kreeg was Anton Bruckner. Ook haalde hij inspiratie uit de werken van Beethoven en Wagner. Hun groot opgezette composities en zijn “tonaal” gebruik waren vooral een grote inspiratie voor Mahler. De gebeurtenissen waar hij geïnspireerd door raakte waren niet zo zeer hele grote historische gebeurtenissen. Wel haalde Mahler veel inspiratie van het feit dat op vroege leeftijd broers en zussen van hem zijn komen te overlijden. Ook het overlijden van zijn dochter Marie-Anna is hem niet in de koude kleren gaan zitten. Ook is hij vroeger veel in aanraking gekomen met militaire trompetterkorpsen. Ook dit was een grote inspiratie bron voor Mahler wat hij later vaak gebruikte tijdens het componeren van zijn werken.
Voor mijn derde en vierde deelvraag ben ik gaan onderzoeken in welke stijlperiodes / kunststromingen Mahler heeft geleefd. Hij heeft namelijk geleefd in de Romantiek en in de Modern/20ste eeuw. Hier ben ik gaan onderzoeken welke grote gebeurtenissen er waren in deze periodes. Maar ook de denkwijze van de mens komt hierin naar voren. Tevens ben ik gaan kijken welke muzikale kenmerken deze periode hebben gehad.
Mijn derde deel vraag gaat over de kenmerken van de Romantische periode in de klassiek muziek? Kenmerkend aan de deze periode is dat de mensen heel anders in het leven gingen staan. In de Romantiek ging namelijk het gevoel van de mens centraal staan. Men ging dromen, fantaseren. Ook kwam de natuur heel ergs centraal te staan tijdens de Romantiek. Qua muziek is er ook een deel veranderd in de Romantiek in vergelijking met het Classicisme. De orkesten werden veel groter en de composities gingen steeds langer duren. En ging er veel veranderen op het gebied van Melodie, Harmonie, Klankkleur, Tempo, Compositie technieken, dynamiek en structuur.
Mijn vierde deel vraag gaat over de kenmerken van de modern/20ste eeuw klassieke periode uit de klassieke muziek? In de moderne tijd ging men enken met het verstand en kwam de moderne wetenschap aan bod. Men ging zich dan ook steeds meer afzetten tegen de kerk. De moderne tijd was ook de tijd van de industriële revolutie, imperialisme en van de twee wereldoorlogen. Men ging in deze tijd ook steeds meer vernieuwen en zo ontstonden bijvoorbeeld de computer.
Qua muziek zijn er in de Moderne tijd veel soorten nieuwe muziekstromingen ontstaan. Voornamelijk in Frankrijk en Italië was dit aan de orde maar ook in andere delen van de wereld. Men ging ook gebruik maken van muziek uit het Oosten. Omdat de Oosterse muziek bestond uit kwart tonen en onze muziek uit halve tonen was dat natuurlijk een mooie ontdekking om hiermee aan de slag te gaan. Hierdoor ontstonden hele nieuwe composities. Men ging nog meer experimenteren met de Harmonie, men ging steeds meer Majeur en Mineur over elkaar heen gebruiken. Hierdoor ontstaat een dissonante toon. Dit werd in de Romantiek ook al gebruikt door bijvoorbeeld Mahler. In de moderne tijd werd dit veelvuldig herhaald daarom noemen we de moderne tijd ook wel de dissonante tijd. Vanuit de Moderne tijd ontstaat ook onze eigentijdse muziek zoals Rock en Jazz.
Deze bovenstaande deelvragen heb ik beantwoord om op het antwoord van mijn hoofdvraag te komen. Mijn hoofdvraag luidt als volgt: “Hoe verbond Mahler zijn muziek met de romantische periode en de Modern, klassieke periode in de klassieke muziek?”
Mahler verbond deze stijlperiodes met elkaar door middel van zijn manier van denken en zijn manier van componeren. Mahler schreef zijn composities over zijn gevoel(romantiek) maar ook met zijn verstand (modern). Hij ging met zijn verstand schrijven omdat hij een studie psychologie heeft gedaan aan de universiteit van Wenen. Op Muzikaal gebied heeft Mahler deze tijden verbonden omdat hij heel erg experimenteel te werk ging. Niet alleen in zijn harmonieën experimenteerde hij maar ook op instrumentatie. Iets wat in de moderne tijd werd voortgezet in veel verschillende soorten composities. Zijn gebruik voor dissonantie was voor die tijd namelijk heel vernieuwend. Waarschijnlijk is Mahler een van de voorlopers van het gebruik van dissonantie.
Mahler was een componist die geschoold was als een Romantische componist. Met invloeden van Anton Bruckner, Richard Wanger en Ludwig van Beethoven is hij zeker een groot componist geworden in de romantische tijd. Mahler werd een componist voor de moderne tijd doordat hij niet bang was om te experimenteren in zijn muziek.
Al met al is Mahler een zeer onderschatte componist. Zijn muziek is in de grote concertzalen in Wenen, Berlijn en Amsterdam nog veelvuldig terug te horen. Je moet het nodige geduld hebben om door zijn stukken heen te luisteren maar uiteindelijk is het prachtige muziek en zijn composities zijn echte kunstwerken geworden,.
Reflectie.
Voor mijn werkstuk heb ik voornamelijk naar de composities van Mahler gaan luisteren en ben ik opzoek gegaan naar bijzondere kenmerken in zijn composities. Dit heeft veel tijd in beslag genomen omdat de composities van Mahler nogal lang duren en soms erg langdradig zijn. Achteraf had ik meer werk kunnen stekken in mijn literatuur onderzoek. Persoonlijk vind ik dat ik het literatuur onderzoek beter had kunnen verwerken in dit werkstuk.
Ook heb ik bij verschillende collega muzikanten navraag gedaan over Mahler. Ook heb ik navraag gedaan bij men oude muziekgeschiedenis docent van het conservatorium. Naar mijn mening heb ik veel informatie gekregen van deze mensen, dat ik verwerkt heb in dit werkstuk.
Het was een moeilijk werkstuk vooral over Mahler als persoon. Dit kwam voornamelijk omdat niet alle bronnen dezelfde informatie gaven. Vooral de jaartallen van zijn geboorte verschilde soms nogal per bron. Achteraf had ik hier meer navraag over moeten doen om er duidelijker achter te komen over de jaren die Mahler heeft geleefd en wat hij heeft betekend voor de muziek.
De informatie over de twee stijlperiodes vond ik moeilijk omdat ik niet goed wist welke informatie nuttig was voor men werkstuk en welke niet. Er is namelijk nogal wat gebeurt in deze periodes. Maar ik denk dat ik wel een mooie selectie heb kunnen van de kenmerken van deze periodes.
Al met al denk ik dat het een mooi werkstuk is geworden. Ik had er best plezier in tijdens het onderzoeken en het schrijven van het werkstuk. Omdat muziek nu eenmaal mijn grote passie is vond ik dit een zeer bijzonder werkstuk om te maken.
Bibliografie
Das klagende lied. (sd). Opgehaald van https://dasklagendelied.wordpress.com/het-verhaal-volgens-mahler/
Fisher, J. M. (2013). Gustav Mahler.
Gustav mahler stichting. (sd). Opgehaald van De werken van Gustav Mahler: http://gustavMahler’stichting.nl/content.php?contentID=8
Gustav Mahler Stichting. (sd). Opgehaald van http://gustavMahler’stichting.nl/?menuid=77&curid=77
Mahler, G. (2017, November 8). Mahler 4. (C. Orkest, Uitvoerend artiest) Concertgebouw, Amsterdam.
No Papers. (sd). Opgehaald van No Papers, Mahler: http://www.nopapers.nl/km/muz2/0/muze0028.html
NPO. (sd). Bloed zweet en snaren (aflevering over Mahler 3). Opgehaald van Uitzendinggemist: https://www.npo.nl/bloed-zweet-en-snaren/23-07-2015/AT_2026951
Rotterdams Philharmonisch. (sd). Opgehaald van https://www.rotterdamsphilharmonisch.nl/nl/mahler?gclid=Cj0KCQjw95vPBRDVARIsAKvPd3LIvWCZrH7CmxZB6md0FS8FyuCiqPx2Msv9ymccAZRonDZutS6vuz0aAuV9EALw_wcB
Spotify. (sd). Opgehaald van Muziek Mahler: https://open.spotify.com/artist/2ANtgfhQkKpsW6EYSDqldz
Steffelaar, W. (2007). Muzikale stijlgeschiedenis.
Vestdijk, S. (2010). Over Gustav Mahler.
Wikipedia. (sd). Opgehaald van Das klagende Lied: https://en.wikipedia.org/wiki/Das_klagende_Lied
Wikipedia. (sd). Opgehaald van Klassieke muziek 20e eeuw: https://nl.wikipedia.org/wiki/Klassieke_muziek_uit_de_20e_eeuw
Wikipedia. (sd). Opgehaald van Wikipedia Romantiek: https://nl.wikipedia.org/wiki/Romantiek_(muziek)
Wikipedia. (sd). Opgehaald van https://nl.wikipedia.org/wiki/Gustav_Mahler
Youtube. (sd). Opgehaald van Ivan Fisher About Gustav Mahler: https://www.youtube.com/watch?v=CJeRlfibzcs
Youtube. (sd). Opgehaald van BBC Great composer : https://www.youtube.com/watch?v=CJeRlfibzcs
Youtube. (sd). Opgehaald van Who Is Gustav Mahler (Bernstein, NY Philharmonic): https://www.youtube.com/watch?v=CJeRlfibzcs
Woordenlijst.
De Mahler Box
Is een grote houten kist waar tijdens Mahler’s zesde symfonie op wordt geslagen met een grote zware houten hamer.
Coulissen
De coulissen bevinden zich in een concertzaal naast of achter het podium
Cantate
Een Cantate is een gezongen muziek stuk voor een of meerdere zangers begeleid door instrumenten
Harmonie
Een harmonie wordt in de muziek theorie beschreven als een opeenvolging van akkoorden. Een akkoord is een opeenstapeling van minimaal 2 tertsen (interval tussen de eerste en de derde noot in de toonladder)dit noemen we ook wel een drieklank. Er bestaan kleine en grote tertsen in de muziek de kleine terts heeft een toonafstand van 1,5 en de grote terts heeft een toonafstand van 2
Majeur
Majeur wordt eigenlijk in de muziek als vrolijk omschreven. Kenmerkend aan majeur is dat er een grote terts inzit
Mineur
Mineur wordt eigenlijk in de muziek als droevig omschreven. Kenmerkend aan mineur is dat er een kleine terts inzit
Dissonante
Is een samenklank die wringt. Voor de luisteraar klinkt dit dan ook niet lekker in het ook.
Modulatie
Verandering van toonsoort
Leitoonspanning
De lei toon is een toon die opgelost moet worden naar de begin toon
Polyfoon
Is allemaal tegelijkertijd spelen
Homofoon
Is allemaal apart spelen
Virtuositeit
Een hole hoge vaardigheid in de kunst. Bijv. Iemand is een virtuoos op trompet. Dat betekend dat iemand uitmuntend trompet kan spelen
Rapsodie
Is een muziekstuk met opvallende gedeeltes qua stijl en stemming. Ondanks dat de rapsodie een vrije vorm heeft komt er toch steeds een bepaald thema terug naar voren.
Logboek.
Week
Wat?
Hoe?
uren
Fase 1
42
Opstellen plan van aanpak en planning.
Hier ben ik gaan bedenken over welk onderwerp ik wil gaan schrijven en hoe ik dit het beste kon gaan onderzoeken.
5
43
Plan van Aanpak ingeleverd.
Feedback plan van aanpak gekregen en verwerkt.
Inleveren via de e-mail.
2
44.45.46
Navraag gedaan over mijn hoofd en deelvragen.
Bij collega muzikanten gaan navragen of de deelvragen goed verwoord waren en of het een realistisch onderzoek is.
3
47
Plan van Aanpak goedgekeurd.
Go gekregen voor de start van mijn onderzoek.
Fase 2
44,45,46,47, 48
Start met onderzoek.
Symfonieën Gustav Mahler gaan luisteren.
Hier ben ik begonnen met mijn onderzoek. En ben ik voornamelijk gaan onderzoeken wie Gustav Mahler was en wie en wat hem geïnspireerd heeft.
Ook ben ik al zijn symfonieën gaan luisteren.
18
49
Alle verkregen informatie verwerken in een verslag.
Starten aan het schrijven van men eerste hoofdstuk.
3
50
Fase 2 ingeleverd.
Opgestuurd via de mail.
51
Feedback terug gekregen Fase 2.
Fase 3
4,5
Informatie en onderzoek doen voor deelvraag 3.
Literatuur onderzoek naar de Romantiek.
5
6
Gevonden informatie voor deelvraag 3 verwerken in een verslag.
Starten met schrijven van men derde en vierde hoofdstuk.
5
7
Informatie en onderzoek doen voor deelvraag .
Literatuur onderzoek naar de Modern/20ste eeuw.
13
8
Gevonden informatie voor deelvraag 3 verwerken in een verslag.
Feedback Fase 1 verwerken
Starten met schrijven van men vijfde hoofdstuk.
Eerdere verkregen Feedback verwerken in het verslag.
18
9
Beeldbronnen zoeken.
Profielwerkstuk afronden.
Lay-out maken en het verslag nakijken op Nederlandse taal.
Werkstuk laten controleren en laten lezen door verschillende personen. En daarna deze verkregen feedback verwerken.
9
REACTIES
:name
:name
:comment
1 seconde geleden