Feminisme

Het vrouwenkiesrecht Door het recht op onderwijs was de positie van de vrouw misschien wel wat verbetert, maar vrouwen hadden nog steeds een tweederangs positie in de maatschappij. De vrouwen wilden dat er geen onderscheid meer gemaakt zou worden tussen mannen en vrouwen op politiek gebied, dus eisten zij kiesrecht. Ook Jacobs pleitte voor vrouwenkiesrecht. De vrouwenbewegingen gebruikten de volgende strijdmethoden;

* Zij verstoorden vergaderingen. * Zij stichtten brand in openbare gebouwen. * Zij organiseerden manifestaties, waarbij ze vaak in aanraking kwamen met de politie.

Dit wil je ook lezen:

Linda (27) werkt in de zorg: ‘Hier kun je het verschil maken’

Deze (vaak wat gewelddadige) strijdmethoden hadden echter wel effect; in 1917 kregen de vrouwen passief kiesrecht (dat wil zeggen dat ze zich verkiesbaar mochten stellen) en in 1919 kregen de vrouwen actief kiesrecht (dat wil zeggen dat de vrouwen nu ook zelf naar de stembussen mochten om hun stem uit te brengen). Het verkrijgen van het vrouwenkiesrecht was voor de vrouwen een grote overwinning.

Een rechtvaardige situatie op de arbeidsmarkt De arbeidersvrouwen hadden een zwaar leven. Naast het huishouden en het opvoeden van de kinderen, moest zij er ook nog eens voor zorgen dat er extra geld in het laatje kwam. Het geld dat de man verdiende was namelijk vaak niet genoeg om het hele gezin van te onderhouden. Het loon verdienden zij door te werken in vlasserijen, steenbakkerijen, turfafgravingen en later in de industrie. De vrouwen maakten lange, eentonige werkdagen in bedompte ruimtes. Dit was ten eerste heel vervelend, maar bovendien ook zeer ongezond. Daarom ontstond tijdens de eerste feministische golf de eerste arbeidersvrouwenbeweging; Dolle Mina. Deze marxistische vrouwenbeweging is door Wilhelmina Drucker opgericht in 1969. Deze arbeidersvrouwenbeweging protesteerde tegen de rol van de vrouw in de samenleving door middel van speelse acties. Aan de vorm van protesteren hebben ze ook hun naam te danken. De acties van Dolle Mina waren vaak zeer sensationeel. Deze vorm van protesteren hadden zij een beetje afgekeken van de Provo's (een actiegroep die protesteerde tegen de verburgerlijkte samenleving).

De actiegroep Dolle Mina had verschillende leden; * studenten * leden van een studentenbeweging * leden van de SJ (socialistische jeugd) * leden van een linkse jongerenorganisatie

Dolle Mina had groot succes en maakte het verschijnsel feminisme bij de ‘gewone’ mensen bekend. Veel vrouwen wisten er namelijk niet van af. Zij durfden vaak geen actie te ondernemen tegen de huidige situatie. De brochure van Dolle Mina droeg de titel ‘Een rebelse meid is een parel in de klassenstrijd’ en beschreef de strijd voor het socialisme en de klassenstrijd.

Een aantal acties van Dolle Mina waren; * het nafluiten van mannen (wat in die tijd absoluut niet kon) * het gratis uitdelen van condooms aan leerlingen van de huishoudschool * de actie ‘Baas in eigen buik’, die voor abortus pleitte * het dichtbinden van urinoirs met behulp van roze linten

Ook in de tweede feministische golf bleef Dolle Mina voortbestaan. Rond 1977 stierf de actiegroep Dolle Mina echter een stille dood.

De tweede feministische golf Na de eerste feministische golf was het voor vrouwen eindelijk mogelijk opleidingen en zelfs vervolgopleidingen van goede kwaliteit te volgen, maar het feminisme was nog niet echt helemaal goed aangeslagen. Dit kwam waarschijnlijk ook door de economische crisis en de twee wereldoorlogen die tijdens de eerste feministische golf plaatsvonden. Een andere oorzaak is mogelijk dat de maatschappij nog niet was ingesteld op werkende vrouwen. Daardoor ontstond de tweede feministische golf. Deze golf is echter moeilijker te beschrijven dan de eerste feministische golf, omdat er in deze golf verschillende stromingen met verschillende gedachten ontstonden. Je kunt heel grof een scheiding maken tussen twee groepen;

1) De reformisten; deze groep wilde, door middel van actie voeren druk uitoefenen op instellingen.

2) De revolutionairen; deze groep zocht naar deeloplossingen.

Tijdens deze tweede feministische golf ontstaat een hele belangrijke actiegroep; Man - Vrouw - Maatschappij. Opvallend aan MVM is, dat deze actiegroep uit mannen en vrouwen bestaat en de hoge graad van activiteit. MVM kwam op voor de rechten van man èn vrouw.

MVM was een actiegroep die in 1968 ontstond. Deze groep oefende druk uit op de overheid, politieke partijen en maatschappelijke organisaties. MVM behoorde dus tot de revolutionairen. Ze wilden de bestaande Nederlandse samenlevingsvorm vanuit feministische optiek veranderen. Dit deden ze onder andere door middel van brieven van verzoek en protest en werkgroepen. De belangrijkste strijdpunten van MVM zijn;

¨ Doorbreking van de traditionele rolverdeling. ¨ Het recht op gelijke ontplooiingsmogelijkheden voor mannen en vrouwen. ¨ Het gelijke recht op betaald werk.

Over de leden van MVM valt het volgende te vertellen; * De meeste leden waren dertigers. * Er waren gehuwde en ongehuwde leden. * De leden van MVM waren over het algemeen goed opgeleid. * 12% van de leden waren mannen en 82% van de leden waren vrouwen.

MVM bestaat nog steeds, maar is tegenwoordig steeds minder belangrijk.

Dolle Mina en Man vrouw Maatschappij vergeleken:

In het begin kwamen de strijdpunten van Dolle Mina en MVM nog redelijk overeen. Beide actiegroepen streden voor gelijkheid van mannen en vrouwen en wilden de traditionele rolverdeling doorbreken. De verschillen werden veroorzaakt door het feit dat MVM meer uit ging van het Verlichtingsdenken (het gezonde verstand gebruiken en eerst alles kritisch bekijken) en Dolle Mina ging meer uit van het Marxisme (meer socialistisch). Bovendien verschilden de samenstellingen van beiden groepen nogal; Dolle Mina bestond vooral uit jonge meiden die nog studeerden, terwijl MVM merendeels bestond uit dertigers. In het begin werkten beide partijen nog samen en was de verhouding tussen de actiegroepen nog goed. Later verslechterden de verhoudingen en begonnen de twee groepen anders tegen elkaar aan te kijken. Dolle Mina zag MVM toch steeds meer als een groep ‘middenklasse trutten’. Een wel hele belangrijke overeenkomst is dat beide groepen met mannen samenwerkten.

Tijdens de tweede feministische golf vond ook een seksuele revolutie plaats. Seksuele taboes werden min of meer opgeheven. Vooroordelen te n opzichte van homoseksualiteit werden dus ook opgeheven. Op dat moment ontstond het COC; de Nederlandse Vereniging tot Integratie van Homoseksualiteit. Deze vereniging had doorbreking van het rollenpatroon van mannen en vrouwen als doel.

Radicale feministen Tijdens de tweede feministische golf ontstond een nieuwe vorm van feminisme; het radicale feminisme. Dit soort van feminisme was vooral uit op snelle veranderingen van het patroon tussen mannen en vrouwen. Er wordt uitgegaan van een mannenheerschappij over vrouwen. Vrouwen worden hierbij onderdrukt. Dit werd geassocieerd met klasse- en raciale onderdrukking. Binnen deze stroming van het feminisme werd veel gebruik gemakt van praatgroepen; binnen deze praatgroepen spraken acht tot twaalf vrouwen met elkaar over hun persoonlijke situatie. De praatgroep- onderwerpen waren meestal gebaseerd op dingen die in het leven van de vrouw centraal stonden; opvoeding, ervaringen in het werk, seksualiteit, kinderen krijgen, het uiterlijk, enzovoort. De praatgroepen waren vooral gebaseerd op bewustwording van de problemen, niet zo zeer op de oplossingen.

Aan deze praatgroepen mochten geen mannen deelnemen; dit verschijnsel heet separatisme. Vrouwen organiseerden zich apart van hun onderdrukkers.

Autonome vrouwenbewegingen Autonome vrouwenbewegingen waren vrouwenbewegingen die geen binding hadden met een politieke partij of vakbeweging. Deze autonome vrouwenbewegingen waren gebaseerd op het radicaal feminisme. De volgende vrouwenbewegingen waren autonome vrouwenbewegingen:

Paarse September Paarse September was een goed voorbeeld van radicaal feminisme. Paarse September werd opgericht in 1972 en richtte zich vooral op homofiele en lesbische relaties. Volgens Paarse September was de heteronorm nu juist de oorzaak van de ongelijke machtsverhoudingen tussen mannen en vrouwen.

Dit wil je ook lezen:

Simpel stappenplan voor betere wachtwoorden

Fem-Soc De feministische socialisten richtten hun groep op in 1973. Hun idee was dat vrouwen door mannen werden onderdrukt. Belangrijke factoren hierbij zijn;

* De economische organisatie van de maatschappij. * Het bestaan van de klassentegenstellingen (invloed van het marxisme).

De feministische socialisten wilden machtsvorming binnen mannenorganisaties, ze wilden niet alleen een tegencultuur tegen mannen opbouwen (waar veel andere groepen wel op uit waren).

Marie, word wijzer Deze vrouwenbeweging is opgericht in 1972. De acties van deze groep zijn vooral gericht op onderwijsdeelname van meisjes.

Wij vrouwen eisen Wij vrouwen eisen werd in 1974 opgericht en was voor liberalisering van abortus.

Rooie vrouwen In 1969 ontstond Vrouwencontact. Dit was een vrouwenbeweging binnen de Partij van de Arbeid die zich met de politiek probeerde te bemoeien. Met hun Rooie Vrouwenplannen trokken ze vaak de aandacht van de media. 'Vrouw in de reclame' is daar een goed voorbeeld van; hiermee deden de Rooie Vrouwen een aanval van vrouwen als domme huisvrouw of seksobject. Langzaam aan werden de Rooie Vrouwen een zelfstandige politieke machtsfactor.

De Rooie Vrouwen waren om een paar redenen succesvol; * Door samenwerking met MVM stonden ze steviger in hun schoenen. * Ze konden het beginselprogramma van de Partij van de Arbeid beïnvloeden.

Hoogtij van het radicaal- feminisme Rond 1975 was een periode van hoogtij voor het radicaal- feminisme in Nederland. Vrouwen gingen als het ware een tegencultuur opbouwen tegen de mannenwereld. In praatgroepen zochten vrouwen steun bij elkaar. Paarse September kreeg een steeds grotere aanhang. Vrouwen wensten een samenleving waarin geen verschil in waardering voor mannelijke en vrouwelijke waarden en normen zou zijn.

Tijdens deze periode werd het verschil tussen feminisme en emancipatie steeds duidelijker. Emancipatie betekende dat men streefde naar gelijke rechten en gelijke kansen. Feminisme betekende steeds meer de bevrijding van mannenonderdrukking.

Het feminisme in de jaren tachtig Rond de jaren '80 was er een scala van uitgangs- en strijdpunten. In 1981 was er een stakingsdag tegen de nieuwe abortuswet. Deze nieuwe wet voldeed niet aan de feministische eisen. Er werd een nieuwe wet aangenomen en daarmee viel een belangrijk strijdpunt van de feministen weg. De feministen hadden weer succes gehad. Hierna richtte de feministische stroming zich steeds sterker op seksueel geweld tegen vrouwen en meisjes. Seksueel geweld hield het volgende in;

* Aanranding en verkrachting. * Ongewenste intimiteiten op het werk. * Incest. * Gewelddadige pornografie.

Deze aandacht voor het seksueel geweld was op gang gekomen onder invloed van het radicaal- feminisme. De Fem-Soc stroming ging zich ook steeds meer bezig houden met "lijfpolitiek". In 1980 introduceerde de Fem-Soc stroming de theorie van Gayle Rubin in Nederland. Deze theorie was als volgt;

De zogenaamde heteronorm is essentieel voor een goed begrip van de machtsongelijkheid tussen de seksen. Deze ongelijke machtsverhouding bestaat zowel op het terrein van de arbeidsverdeling als op dat van de seksualiteit. Volgens Rubin worden jongens en meisjes opgevoed in een gerichtheid op heteroseksualiteit. De ongelijke machtsverhouding wordt dus volgens Rubin als het ware met de paplepel ingegoten. Dit leidt ook tot onderdrukking van alle homoseksuele relatievormen.

Deze theorie kreeg in Nederland heel veel invloed.

Het 'einde' van het feminisme Het woord einde staat tussen aanhalingstekens, omdat het feminisme eigenlijk nooit echt afgelopen is. Er bestaan nog steeds vrouwenbewegingen en instellingen die voor de rechten van de vrouw opkomen, alleen spelen deze in de huidige samenleving nog maar een hele kleine rol. Het feminisme is ten einde gekomen toen de 'Wet van Gelijke Behandeling' werd ingediend. Dit gebeurde aan het einde van de jaren '80. Theoretisch gezien betekent dit dat mannen en vrouwen nu een gelijke positie in de maatschappij hebben. In Nederland is dat (in principe) in de praktijk ook zo, maar in sommige landen heeft de vrouw nog steeds een ondergeschikte positie.

De eerste en de tweede feministische golf met elkaar vergeleken De twee feministische golven hebben een ding heel duidelijk met elkaar gemeen; ze streven allebei naar verbetering van de positie van de vrouw en gelijkwaardigheid ten opzichte van de man. Tijdens de eerste feministische golf ging het vooral om het verkrijgen van het vrouwenkiesrecht, het verbeteren van de situatie van de vrouw op de arbeidsmarkt en de opleidingsmogelijkheden voor vrouwen verbeteren. Dit zijn dus politieke en economische redenen. Tijdens de tweede golf probeerde men de traditionele rollenverdeling te verbreken en gelijke rechten van mannen en vrouwen op de arbeidsmarkt te verkrijgen. Dit waren dus meer sociale redenen. De belangrijkste doelen waren tijdens de eerste golf al bereikt, de tweede golf moest er voor zorgen dat vrouwen als volwaardige burgers werden gezien.

Conclusie Ongeveer honderd jaar geleden was de positie van de vrouw heel anders dan nu. De vrouwen leefden als tweederangsburgers. De onderwijsmogelijkheden waren slecht, op politiek gebied had de vrouw niets te zeggen, de situatie op de arbeidsmarkt was slecht en thuis moesten de vrouwen alleen zorgen voor de kinderen en het huishouden. Door dit alles gingen vrouwen zich organiseren in vrouwenbewegingen, om zich te verzetten tegen de maatschappij. Tijdens de eerste feministische golf heeft men bereikt dat vrouwen opleidingen en zelfs vervolgopleidingen konden gaan volgen. Aletta Jacobs heeft hierbij een belangrijke rol gespeeld. Als eerste vrouw op een Universiteit was zij een voorbeeld voor alle vrouwen. In de eerste feministische golf is bovendien bereikt dat vrouwen kiesrecht kregen. In 1917 eerst passief kiesrecht en later, in 1919 ook actief kiesrecht. De actiegroep Dolle Mina heeft een belangrijke rol gespeeld voor de situatie van de vrouw op de arbeidsmarkt. Omdat het feminisme na de eerste golf nog steeds niet echt helemaal goed was aangeslagen, ontstond een tweede feministische golf. Deze golf verliep wat ingewikkelder. Met deze tweede golf wilde men vooral bereiken dat het traditionele rollenpatroon werd doorbroken en dat vrouwen en mannen gelijke kansen op de arbeidsmarkt zouden krijgen. Tijdens de tweede golf ontstonden veel kleine bewegingen die deze strijdpunten wilden bereiken. Rond de jaren '80 verzette men zich vooral tegen seksueel geweld tegen vrouwen en meisjes. Toen de 'wet van gelijke behandeling' eindelijk werd ingevoerd, kwam het feminisme min of meer tot zijn einde. Het is dus de samenloop van omstandigheden geweest die de huidige positie van de vrouw in Nederland heeft bereikt.

Conclusie Ongeveer honderd jaar geleden was de positie van de vrouw heel anders dan nu. De vrouwen leefden als tweederangsburgers. De onderwijsmogelijkheden waren slecht, op politiek gebied had de vrouw niets te zeggen, de situatie op de arbeidsmarkt was slecht en thuis moesten de vrouwen alleen zorgen voor de kinderen en het huishouden. Door dit alles gingen vrouwen zich organiseren in vrouwenbewegingen, om zich te verzetten tegen de maatschappij. Tijdens de eerste feministische golf heeft men bereikt dat vrouwen opleidingen en zelfs vervolgopleidingen konden gaan volgen. Aletta Jacobs heeft hierbij een belangrijke rol gespeeld. Als eerste vrouw op een Universiteit was zij een voorbeeld voor alle vrouwen. In de eerste feministische golf is bovendien bereikt dat vrouwen kiesrecht kregen. In 1917 eerst passief kiesrecht en later, in 1919 ook actief kiesrecht. De actiegroep Dolle Mina heeft een belangrijke rol gespeeld voor de situatie van de vrouw op de arbeidsmarkt. Omdat het feminisme na de eerste golf nog steeds niet echt helemaal goed was aangeslagen, ontstond een tweede feministische golf. Deze golf verliep wat ingewikkelder. Met deze tweede golf wilde men vooral bereiken dat het traditionele rollenpatroon werd doorbroken en dat vrouwen en mannen gelijke kansen op de arbeidsmarkt zouden krijgen. Tijdens de tweede golf ontstonden veel kleine bewegingen die deze strijdpunten wilden bereiken. Rond de jaren '80 verzette men zich vooral tegen seksueel geweld tegen vrouwen en meisjes. Toen de 'wet van gelijke behandeling' eindelijk werd ingevoerd, kwam het feminisme min of meer tot zijn einde. Het is dus de samenloop van omstandigheden geweest die de huidige positie van de vrouw in Nederland heeft bereikt.

Bronvermelding * Wolter's Nederlands Koenen woordenboek. * Winkler Prins encyclopedie. * Encarta encyclopedie op cd-rom. * 'Vrouwenbeweging: tussen macht en emancipatie' van uitgeverij Horstink Amersfoort. * 'Feminisme, politiek veelstromenland' door Drs. Anneke Ribberink. * 'De emancipatie van de vrouw' door prof. Mr. I. A. Diepenhorst. * De Grote Encyclopedie '99 op cd-rom. * Werkstuk van scholieren.com; 'Emancipatie'. * Werkstuk van scholieren.com; 'Het feminisme in Nederland'.