1 AANLEIDING
We hebben onze presentatie over prostitutie gehouden, omdat je nu veel hoort over prostituees en dat zij nu ook belasting moeten betalen.
En ook naar aanleiding van deze nieuws artikelen:
1. de Volkskrant, Voorpagina, 6 oktober 2000
Doetinchem sluit direct gloednieuw Eroscentrum De burgemeester van Doetinchem heeft de exploitant van het gloednieuwe Eroscentrum bevolen zijn zaak te sluiten vanwege het ontbreken van een vergunning. Het Eroscentrum, een loods met klinkerstraatjes en prostituees achter ramen, werd begin deze week geopend. Het Nederlands Prostitutiebeleid
Christy ten Broeke van Rode Draad
2. de Volkskrant, Binnenland, 24 oktober 2000
Veertien gemeenten verbieden bordelen
Ten minste veertien gemeenten hebben in de Algemene Politie Verordening (APV) opgenomen dat ze op hun grondgebied geen bordelen toestaan. Minister Korthals van Justitie schrijft dat aan de Kamer. Het is volgens de nieuwe prostitutiewet per 1 oktober niet langer toegestaan bordelen te verbieden. Het kabinet heeft nog niet besloten of het gaat optreden. De APV kan ter vernietiging worden voorgedragen aan de Kroon. 3. de Volkskrant, Binnenland, 2 oktober 2001
Van onze verslaggever
Politie kan groei illegale prostitutie niet bijbenen
De politie komt honderden mensen te kort om de forse groei van het illegale prostitutiecircuit aan te pakken. Voor veel sekswerkers zijn de nieuwe regels na afschaffing van het bordeelverbod nog zo onduidelijk, dat ze liever achter hun 06-nummer blijven werken dan voor de eigenaar van een legaal bordeel. Dat zegt politieman R. Coster van de politie Haaglanden en lid van het Landelijk Prostitutie Overleg. Coster: 'We hadden eerder berekend dat we ongeveer 250 mensen extra nodig zouden hebben, maar dat zijn er eigenlijk te weinig.' Uit onderzoek bleek eerder dit jaar dat na afschaffing van het verbod op bordelen op 1 oktober vorig jaar, veel vrouwen naar de lastig te controleren escortbureaus zijn uitgeweken. Die bureaus werken dikwijls achter een net van mobiele telefoonnummers en zijn daardoor moeilijk te traceren. 'Veel dames gaan weg bij de clubs, omdat ze niet weten waar ze precies aan toe zijn', zegt Coster. 'Hoe is de arbeidsverhouding met hun werkgever geregeld? Moeten ze al hun persoonlijke gegevens afgeven? Hoe zit het met hun uitkering en uitbetalingen bij ziekte? De meesten zeggen: wij gaan liever voorlopig achter een 06-nummertje werken.' Met de afschaffing van het bordeelverbod heeft minister Korthals van Justitie beoogd het beroep van prostituee te normaliseren. Een prostituee zou daardoor dezelfde rechten krijgen als iedere arbeider. Bordelen zouden zich omvormen tot gewone bedrijven die moesten voldoen aan de voorwaarden van de arbodienst. Maar de werkelijkheid blijkt weerbarstig, bleek maandag op een conferentie in Amsterdam met prostituees, exploitanten, ambtenaren van de belastingdienst, sociale dienst en GAK en stichting De Rode Draad, die de belangen van de prostituees behartigt. De stichting gaat werken onder de paraplu van de vakbond FNV en krijgt daardoor meer armslag om voor de sekswerkers op te komen. De omstandigheden zijn voor de prostituees een jaar na afschaffing van het bordeelverbod nauwelijks verbeterd, constateert de stichting. Vele, dikwijls illegale meisjes nemen de vlucht naar het buitenland, exploitanten blijken zich niet gemakkelijk te kunnen omvormen tot gewone werkgevers en de regels over arbeidsverhoudingen blijken onduidelijk. Exploitanten nemen sekswerkers niet graag in loondienst, omdat ze dan sociale lasten moeten afdragen en de meisjes moeten doorbetalen als er geen klanten zijn. Dat zijn ze niet gewend en ook niet van plan te doen. Vrouwen hebben dus ook geen rechten als ziekteverlof, vakantiegeld en zwangerschapsverlof. Veel vrouwen gaan door als zelfstandige ondernemers, maar blijken in de praktijk vooral onderworpen te zijn aan de wensen van de exploitant. 'Nog steeds komen op de werkvloer situaties voor die lijken op die van de uitgebuite arbeiders in de negentiende eeuw', schrijft De Rode Draad in de congresbundel van de conferentie. 'Een boete moeten betalen als men een paar minuutjes te laat komt, chantage van vrouwen die wantoestanden naar buiten willen brengen, onterechte en plotselinge ontslagen en verplicht meebetalen aan advertenties van de baas.' Ook moeten meisjes dikwijls onevenredig veel afdragen aan de exploitant. 'Schande', zegt A. van Dorst van de Vereniging van Exploitanten Relaxhuizen (VER). 'Maar als er geen goed alternatief komt om de betaling te regelen, geven de ondernemers dit systeem niet op.' 4. 'Die meisjes op straat vond ik toch vooral eng' de Volkskrant, Kunst, 17 januari 2001
Van onze verslaggever Arno Haijtema
Fotografe Trine Søndergaard portretteert prostituees. 'Ik wil niet veroordelen, maar de rauwheid laten zien.' Toen de fotografe Trine Søndergaard een paar jaar geleden een flat kreeg aangeboden in de tippelzone van Kopenhagen, aarzelde ze geen moment. 'De woningnood is zo groot, je bent allang blij dat je érgens kunt wonen.' Sinds ze de etage betrok, in die verloederde wijk bij het centraal station van de Deense hoofdstad, zag zij door het raam dagelijks de prostituees onderhandelen met hun klanten, instappen en wegrijden naar een afgelegen plek - een steeg, een verlaten kade bij de havens. Het waren dikwijls beangstigende, maar voor een fotograaf ook fascinerende taferelen. Søndergaard besloot de verslaafde prostituees te portretteren. Een half jaar trok ze elke dag met de vrouwen op. Het resultaat van haar omzwervingen door de Skelbaekgade en de zijstraten, in de volksmond Kodbyen ('de vleesstad') geheten, is sinds zaterdag te zien in het Nederlands Foto Instituut in Rotterdam. Daar hangen twintig uitbundig kleurige afdrukken van een bij een meter. Het is een kleine selectie uit het project Now That You Are Mine, waarvoor Søndergaard een paar maanden geleden de prestigieuze Albert Renger Patsch-prijs van Museum Folkwang in Essen ontving. Met de prijs, 50 duizend mark, wordt de productie bekostigd van haar boek, dat in het najaar van 2001 verschijnt. Søndergaard (1972), met haar enkele maanden geleden geboren dochtertje en man in Rotterdam om de expositie in te richten, raakte nadat ze was afgestudeerd op de fotografieschool Fatamorgana in Kopenhagen, begeesterd door haar gesprekken met een Zweedse fotograaf. Die gebruikte het vastleggen van angsten en beangstigende onderwerpen als leidraad bij zijn werk. 'Ik was bang, op straat in mijn buurt. Voor de klanten, die ook mij geregeld aanspraken vanuit hun auto. En voor de meisjes, die ik toch vooral eng vond, omdat ze me zo weird leken.' Toen Søndergaard al haar buren had gefotografeerd, de winkeliers, de kappers, de politie, besloot ze dat ze haar angst voor de wereld van goedkope seks en drugs moest tarten door die te portretteren. Ze raakte in contact met een paar meisjes die ze toevallig van vroeger bleek te kennen. Die introduceerden haar in de tippel-scene, waar tussen de achthonderd en duizend vrouwen, meest meisjes tussen de 20 en 30, werken. 'Ik begon in zwart wit te fotograferen, met een kleine camera, snapshots. Dat zag er niet uit.' Ze trekt een misprijzende grimas. 'Vervolgens besloot ik het met een middenformaat camera te proberen en ging de flitser gebruiken om de kleuren meer intensiteit mee te geven.' Die werkwijze beviel Søndergaard beter. Het afstellen van camera's met groter formaat negatieven vergt meer tijd dan het gebruik van volautomatische kleinbeeldcamera's. 'Ze zijn bovendien veel groter, met als voordeel dat niemand kan ontkennen dat ík de fotograaf ben. De snap shotfotograaf minimaliseert zijn aanwezigheid doorgaans, probeert te doen alsof hij er niet is. Het gebruik van de grote camera dwingt, zowel bij mij als de modellen, een andere concentratie af. Zo bewerkstellig je een intenser bewustzijn tijdens het fotograferen.' Op Søndergaards werk blijkt dat prachtig uit te pakken. De prostituees hebben ogenschijnlijk alle vrijheid gekregen om te poseren zoals zij dat wilden: soms uitdagend, als een Lolita of juist onschuldig meisjesachtig en breekbaar. Voyeurisme, waartoe snapshotfotografie soms lijkt uit te nodigen, roept dit werk niet op. Het is eerder formalistisch en delicaat. Het licht is niet het smoezelige van neonreclame en red light district, maar veeleer hemels en verheven. 'Heroïnehoeren valt meestal minachting ten deel, ze worden gestigmatiseerd. Als klanten het niet eens kunnen worden over de prijs, schelden ze de vrouwen uit en gooien rommel in hun gezicht. Ik wil niet veroordelen. Maar ik wil wel de rauwheid van de prostitutie laten zien.' De rauwe werkelijkheid krijgt van Søndergaard een poëtische glans, waardoor je oog wordt verleid een wereld te onderzoeken waar je geneigd bent de blik van af te wenden. De treurigheid van de straatprostitutie komt bij de toeschouwer des te harder aan. 'Maar in een aantal foto's zit ook een element van opwinding. Je bent je als straatprostituee bewust van je specifieke mogelijkheden als vrouw, en als je drugs gebruikt is de verleiding van easy money des te groter.' De reacties van de geportretteerde meisjes op Søndergaards werk zijn in de regel positief, maar soms ook afwijzend en emotioneel. 'Op een hete zomeravond fotografeerde ik een meisje van 21 dat met alleen haar ondergoed aan over straat liep. Ik vroeg haar tegen een muur te gaan staan en ze nam een sexy pose aan. Een paar dagen later liet ik haar de foto zien. Ze begon te schreeuwen en te huilen, verscheurde de foto en riep: ''Dit ben ik niet. Ik ben altijd zó mooi geweest.'' 'Iemand kan zichzelf lang voor de gek houden, en ziet in de spiegel altijd degene die hij wil zien. Mijn foto is uiteraard míjn interpretatie van een persoon. In haar geval was dat confronterend, omdat ik haar pijn zag, en die enorm magere benen.' Een ander meisje poseerde voor Søndergaard in sexy ondergoed en nam de elegante houding aan van een ballerina. Søndergaard imiteert de gebaren van het meisje: armen boven het hoofd, geloken blik. 'Een heel mooi dromerig beeld, alsof ze een zwaan was. Maar toen ik de foto ging afdrukken en gedetailleerd ging kijken zag ik dat ze hier', Søndergaard wijst naar haar dijen, 'op haar armen, op haar buik, overal onder de blauwe plekken zat.' Ook van een foto van twee meisjes die hun zwarte slip strak rond hun schaamstreek trekken, blijven toch vooral de gehavende benen bij, bloeduitstortinkjes op de bovenbenen, schaafwondjes op de knieën, rode plekken. Het fotoproject, dat al is geëxposeerd in Denemarken, Zweden, Duitsland en onlangs, opmerkelijk genoeg, in Istanbul, krijgt positieve reacties van het publiek. 'In Kopenhagen hing het in paleis Charlottenburg. Dat vond ik wel een bekroning, chique dames met bontjassen die naar de straatprostituees kwamen kijken. In Istanbul had ik wel wat problemen verwacht, maar nee, niets vervelends gebeurd.' Søndergaard vermoedt dat haar foto's het publiek aanspreken, juist omdat er een element van angst in zit. 'Iedereen is bang af te glijden, om de grip op zijn leven te verliezen. De meisjes op mijn foto's symboliseren dat verval in extreme mate.' 5. NRC 1 augustus 2001
Door onze correspondent Jutta Chorus
De zaak, van prostituees voor de Commissie
Gelijke Behandeling staat niet op zichzelf, maar is
een zoveelste teken van emancipatie, al geldt dat
alleen voor de `broodprostituees'. De opheffing van het bordeelverbod
vorig jaar heeft veel goeds gebracht. Christy ten
Broeke (39), bestuurslid van De Rode Draad, belangenorganisatie voor prostituees, somt
geroutineerd op: de GGD inspecteert sekshuizen, de
belastingdienst doet invallen als dat nodig is, er
komt een modelcontract voor flexwerkers. De prostituee emancipeert, durft Ten Broeke te
concluderen. ,,Ze gaat eerder over tot klagen'', zoals
gisteren bij de Commissie Gelijke Behandeling omdat
prostituees geen zakelijke rekening bij de Postbank
kunnen openen. En dat is niet het enige. Bij sommige
seksclubs geldt nog steeds: als een meisje vijftien
minuten te laat terugkomt van een afspraak met een
klant, betaalt ze vijftig gulden boete. Bij sommige
clubs geldt nog steeds: één keer per week komt er een
clubarts langs die verplicht keurt op soa. De
werknemer betaalt zelf het consult, maar wordt
geschorst zodra de uitslag positief is. ,,Die dwang
wordt niet meer gepikt. Ze zetten een grote mond op of
zoeken een betere baas. Ze zeggen: de GGD heeft een
inloopspreekuur voor prostituees. Daar gaan we heen.'' Dat kúnnen ze ook zeggen, want door de legalisering
van de seksbranche zijn prostituees schaars geworden. De bedrijfstak is gezuiverd van illegalen. Alleen
vrouwen uit landen binnen de Europese Unie mogen zich
vrij vestigen of in dienst treden van een exploitant. Die voelen zich ook erkend, zegt Ten Broeke. 78
procent van de Nederlanders zegt geen moeite te hebben
met prostitutie. ,,Steeds meer vrouwen zien de prostitutie als een
carrière. Een zware baan, vergelijkbaar met sociaal
verpleegkundige. Je moet empatisch begaafd zijn, creatief, je moet kunnen onderhandelen, de boekhouding
kunnen doen en weten wat er te koop is in de erotiek.
Maar ze zijn zelfverzerd, kunnen tevreden zijn als
iemand happy de deur uitstapt.'' Het is niet gemakkelijk in te schatten hoe groot het
plezier is dat prostituees hebben in hun werk. Seksuele genoegens zijn moeilijk bespreekbaar, zegt
Ten Broeke. Een enkele keer vertelt iemand haar dat ze
is klaargekomen of dat ze een klant heeft gekust. Dat
hoort niet, het is onprofessioneel. ,,Over
gezelligheid, leuke mensen ontmoeten en uit eten gaan, wordt wel gepraat, maar er heerst een strikte
scheiding tussen werk en privé.'' Het GAK heeft inmiddels zeventig exploitanten van
prostitutiebedrijven en 343 dienstverbanden
geregistreerd. De Rode Draad schat het aantal in
Nederland werkzame hoeren tussen de 20.000 en 25.000. In de raam- straat- en clubprostitutie zijn volgens de
mr. A. de Graafstichting - voor
prostitutievraagstukken - 6.000 arbeidsplaatsen, die
veelal door parttime werkende prostituees worden
opgevuld. Het aantal escortclubs neemt sinds eind
jaren negentig af, het eenvrouwsbedrijf is als
ondernemingsvorm in opkomst. Enkele duizenden vrouwen
uit het leven zijn ontraceerbaar. ,,Een groot aantal
prostituees is sinds de opheffing van het
bordeelverbod niet meer aanwezig in het zichtbare
circuit. Ze zullen niet gestopt zijn of teruggekeerd
naar hun vaderland'', vermoedt Ten Broeke. Ze hebben de twaalf raamgebieden in de grote steden en
de clubs noodgedwongen verlaten en zijn te vinden in
de negen tippelzones en op de afwerkplaatsen, maar ook
vaak daarbuiten. Een nieuw fenomeen is
parkeerplaatsprostitutie. ,,Daar zijn ze onzichtbaar
en onbeschermd. Illegale vrouwen zullen niet snel
aangifte doen van geweld.'' Verslaafde Nederlandse straatprostituees evenmin. In
Groningen werd twee weken geleden tippelaarster Sascha
Schenker vermoord, de zevende Groningse prostituee in
acht jaar. Kort daarna werd het lichaam van de
Rotterdamse tippelaarster Dirkje Bosgra in Apeldoorn
gevonden. Er tekent zich een tweedeling af tussen de
goed verzekerde, witte prostituee die haar recht
opeist bij de Commissie Gelijke Behandeling en de
kwetsbare tippelaarster. Tussen de broodprostituees en
de noodprostituees in het jargon van De Rode Draad. Ten Broeke: ,,Prostituees achter het raam, in clubs en
met hun eenvrouwsbedrijf zijn het stigma van het
zielige aan lager wal geraakte meisje kwijtgeraakt. Maar de tippelaarsters die tegen hun zin in de
straatprostitutie terecht zijn gekomen, niet. Een deel
van hen valt ten prooi aan de dierlijke verkniptheid
van hun klanten. Moordenaars en verkrachters hebben
altijd een grotere interesse gehad in prostituees dan
in onderwijzers of huisvrouwen. Naarmate
tippelaarsters kwetsbaarder zijn, hebben ze meer
aantrekkingskracht op schimmige figuren.'' Door de drukte in de tippelzones ziet Ten Broeke een
lichte verharding van de onderlinge omgangsvormen
ontstaan. ,,Er zijn steeds weer nieuwe gezichten,
andere nationaliteiten. Dat drukt de prijzen (die
liggen tussen de 35 en 50 gulden, red.). In de
raamprostitutie of een bordeel daarentegen word je met
de nek aangekeken als je onder de prijs van je
buurvrouw werkt. (minimumprijs 75 gulden, red.) De
sociale controle is groter. Op straat heb je minder
keus.'' 2 prostitutie in het algemeen Waarom wordt iemand prostituee? Prostitutie mag het oudste beroep van de wereld zijn, op de 'waarom' vraag worden nog steeds de vreemdste antwoorden gegeven. Prostitutie is en blijft omgeven door een waas van geheimzinnigheid en sensatie. Toch is het antwoord in de meeste gevallen simpel. Prostituees kiezen voor het beroep vanwege het geld. Ze doen het werk zoals ieder ander zijn werk doet. Soms met plezier en soms met tegenzin. In ieder geval doen ze het uit eigen vrije wil. Er zijn helaas uitzonderingen. Een deel van de Nederlandse prostituees heeft niet zelf voor het beroep gekozen. Zij werken onder dwang. Prostitutie staat in het woordenboek als: het zich tegen betaling beschikbaar stellen voor seksuele handelingen en het daarvan een gewoonte of beroep maken. Vrouwelijke prostituees komen veelvuldiger voor dan mannelijke prostituees, die meestal homoseksuele prostitutie bedrijven. Door de aard van haar werk en het sociale milieu waarbinnen dat veelal beoefend wordt, zijn vrouwen die de prostitutie bedrijven, vaak afhankelijk van een souteneur (soms de echtgenoot), die in ruil voor bescherming een groot deel van de verdiensten opeist. In Nederland en België is noch de prostituee noch de klant strafbaar. Strafbaar zijn wél het overtreden van het op sommige plaatsen bestaande ‘tippelverbod’ (dat het werven van klanten op de openbare weg verbiedt) en het voordeel trekken uit prostitutie door derden als de kamerverhuurder ( ‘gelegenheidgever’) en de souteneur. Woorden als harem, hoerenwaardin en geisha spreken tot ieders verbeelding. Tegenwoordig echter is de prostitutie uit deze schimmige, mystieke, soms zelfs sprookjesachtige wereld gehaald door een eenvoudige wetswijziging: artikel 250a van het Wetboek van Strafrecht, beter bekend als… de Bordeelwet
Deze nieuwe wet legaliseert de prostitutie, en stelt eisen aan haar beoefenaars. Was de hoererij vroeger nog een ondergronds en publiekelijk onbekend gebeuren, tegenwoordig mag zij in het volle daglicht uitgeoefend worden. Is dit nu wel noodzakelijk, om iets dat zo in strijd is met de maatschappelijke zeden, in de openbaarheid te brengen? Wie kent niet die stereotypen, die vooroordelen die rondom de prostitutie hangen? Pooiers met dikke Mercedessen, die niets anders doen dan bij hun ‘meisjes’ het geld ophalen, terwijl die ‘meisjes’ keihard werken en slecht behandeld, geslagen en uitgebuit worden? Dit is een van de redenen waarom de overheid heeft besloten met ingang van oktober 2000 de prostitutie in Nederland te reguleren, i.p.v. ze te verbieden. De nieuwe Bordeelwet maakt het mogelijk eisen te stellen aan de arbeidsomstandigheden van de prostituee, waardoor dit soort situaties niet meer voor zouden moeten kunnen komen. Bovendien plaatst zij de prostituee in een betere rechtspositie, doordat ze nu een officieel erkend beroep uitoefent. De prostituee kan nu dus aangifte doen van bijv. mishandeling of uitbuiting, zonder dat zij zelf wordt opgepakt wegens prostitutie. Bovendien heeft ze op deze manier ook recht op rechtshulp. Een ander veelvoorkomend idee, als men het woord prostitutie laat vallen: louche organisaties, die doen aan vrouwen-, wapen- en drugshandel, en hun ‘verkoopwaar’ dwingen zichzelf te prostitueren, onder dreiging van geweld of wraakacties tegen de thuisgebleven familie. Helaas is dit een situatie die door de nieuwe wet niet veranderd kan worden. De bordeelwet verbiedt het aan dames (en heren) van buiten de EU om in Nederland te werken. Deze prostituees, die vaak door illegale handel in Nederland terecht zijn gekomen, zijn in principe illegaal bezig. Als er sprake is van criminele activiteiten, zoals dwangarbeid, minderjarigenprostitutie of fysiek geweld/ bedreiging, zullen zij geen aangifte doen uit angst voor arrestatie en uitzetting. Bovendien, als de prostitutie gepaard gaat met wapen- en drugshandel, geven wij dan geen verkeerd signaal af als we de prostitutie legaliseren? Dit kan door de criminele sector opgevat worden als een "ga je gang, wij legaliseren wel" beleid. Of stel je dit eens voor: een typische "rode buurt", vol met verslaafden, tippelaarsters en hoerenlopers. Hoeren die in vol ornaat voor de ramen zitten, onbeschaamd en begluurd door de voorbijgangers. Een gebied waar je als burger niet meer veilig over straat kunt, waar de pooier de dienst uitmaakt op straat en de politie totaal geen vat meer heeft op de situatie, terwijl "het vroeger zo’n nette buurt was". Gelukkig is ook dit een irreëel toekomstbeeld. Het is zo dat het de taak van de overheid is om de openbare orde en zedelijkheid te beschermen, en dat het legaliseren van de prostitutie in feite een inbreuk is op deze taak. Ook is het zo dat gemeentes geen echte mogelijkheid hebben om een bordeel tegen te houden, zodat dat ook "nette", bordeelvrije plaatsen binnenkort misschien wel een seksinrichting op hun grondgebied hebben staan. Het is echter niet zo dat het meteen zo’n vaart zal lopen, en dat hele buurten in verval zullen raken. Doordat er nu eindelijk duidelijke regels zijn, weten zowel prostituees, exploitanten, klanten als politie precies waar zij aan toe zijn. Hierdoor is het juist makkelijker om de orde te bewaren en dergelijk voorgaand genoemd verval te voorkomen. Bovendien is het zo, dat de prostitutie door de legalisering juist uit de criminele sfeer komt en een neerwaartse spiraal, zoals in de hiervoor beschreven situatie, niet meer voor kan komen. Een ietwat positiever en misschien zelfs wel lachwekkend beeld van wat er in de toekomst wel zou kunnen gebeuren: een grootse demonstraties van schaarsgeklede dames en heren op het Binnenhof, spandoeken met leuzen als "Wel WW voor de prostituee!". Duizenden prostituees die door de binnenstad van Den Haag lopen, gewapend met megafoons, strijdend voor betere arbeidsomstandigheden, een betere sociale wetgeving, of bijv. kinderopvang. In theorie zou dit moeten kunnen, omdat prostituee nu een officieel beroep is, en dus ook een CAO zou moeten hebben. Het is echter niet aannemelijk dat de prostituees hun rechten gaan opeisen. Vele zijn "onvrijwillig" in de prostitutie terechtgekomen door bijv. verslaving of financiële problemen. Deze vrouwen ervaren hun beroep als een pijnlijke, doch tijdelijk noodzakelijke oplossing voor hun problemen. Zij zullen nooit naar de regering stappen om betere arbeidsomstandigheden te vragen, en zo zal hun positie nooit verbeteren. Wij persoonlijk vinden dat dit soort vooroordelen moeten ophouden. Een van de doelstellingen van de nieuwe bordeelwet is juist dat men de prostitutie uit de criminele sfeer wil halen, en op die manier de taboes en vooroordelen rond "hoeren" wil ophelderen. Het zal op dit moment toch nog niet gaan lukken, en dat het alleen lukt als men hele goede voorlichting gaat geven. Ik heb in principe niets tegen het afschaffen van het bordeelverbod. De meeste tegenargumenten komen uit een geloofsovertuiging
Ik vind dat ieder mens recht heeft op vrije beroepskeuze, en als iemand kiest voor de prostitutie, zal ik hem of haar daar geluk mee wensen.
Ik vind wel dat de regering toezicht moet houden op de arbeids-omstandigheden van de prostituee, omdat zij zich in een vrij kwetsbare positie bevindt tegenover klant en exploitant, en het onwaarschijnlijk is dat zij zelf voor haar rechten zal opstaan.
Dit is natuurlijk uiteindelijk wel de bedoeling, maar hier zal wel wat tijd overheen gaan.
Ik denk dat het nog een tiental jaar gaat duren voordat de prostitutie echt geaccepteerd is als een vrije beroepskeuze, en dat ook dan pas de laatste problemen opgelost zullen zijn.
3 Geschiedenis van de prostitutie
Prostitutie is het oudste beroep ter wereld, en al uitgeoefend sinds het begin der tijden.
De oude Egyptenaren, de keizers van China en de gewone burger in de Middeleeuwen kenden de harems en de hoerenhuizen al.
Hier even in het snel de ontwikkeling van de wetgeving op gebied van prostitutie in Nederland, sinds de Middeleeuwen doornemen, om daarna iets uitgebreider terug te komen op het bordeelverbod, wat in 1911 werd bepaald.
In de Middeleeuwen voerde men een beleid, gericht op regulering van de prostitutie.
De prostituee moest zich aan bepaalde regels houden, zo mocht zij niet getrouwd zijn, en moest zij special kleding dragen om zich af te scheiden van de gewone, eerbare vrouw.
Getrouwde mannen en joden mochten geen gebruik maken van de diensten van een hoer, en prostitutie was alleen toegestaan op bepaalde plaatsen in de stad. Prostitutie werd gezien als een oneerbaar, maar toch onmisbare beroepstak.
In de 17e eeuw was de christelijke hervorming op haar hoogtepunt.
Prostitutie werd verboden, en de prostituees konden vervolgd worden, wat dus ook gebeurde.
Aanklachten wegens prostitutie werden vaak samengetrokken met aanklachten wegens hekserij.
Zolang het bestuur echter geen last had van de prostituees, werden zij meestal met rust gelaten.
In de 18e en 19e eeuw werden de regels en controles soepeler, maar de prostitutie bleef een ondergronds milieu.
Het begin van de 20e eeuw was een tijd van sterke moralistische, zedelijke stromingen.
De "Nederlandse Vereniging tegen de Prostitutie" lobbyde sterk voor een beleid dat prostitutie totaal verbood.
Mede door deze club, en doordat een algeheel verbod gewoon paste in de mentaliteit en het moraal ban die tijd, werd in 1911 artikel 250b aan het Wetboek van Strafrecht toegevoegd.
Dit artikel staat beter bekend als het "bordeelverbod".
De exacte tekst van het bordeelverbod luidt:
"Hij die van het opzettelijk teweegbrengen of bevorderen van ontucht door anderen met deren een beroep of gewoonte maakt, wordt gestraft met een gevangenisstraf van ten hoogste een jaar of een geldboete van ten hoogste tweeduizend gulden."
In principe is deze wet gericht tegen de seksindustrie, dus de prostituees en de exploitanten, en niet tegen de klant of bezoeker.
Langzaam aan werd ook dit verbod weer een beetje ‘vergeten’.
Eerst mocht de prostituee achter een raam met een gesloten gordijn zitten, en met zachte klopjes op het raam klanten lokken.
Later mochten de gordijnen op een kiertje en tegenwoordig denk ik niet dat je op de Wallen nog veel half gesloten stoflappen voor het raam zal zien hangen.
4 De nieuwe bordeelwet
Wat is precies de nieuwe bordeelwet, en wat zijn haar doelstellingen?
De bordeelwet is een nieuw wetsartikel, dat in de plaats is gekomen van het eerder genoemde bordeelverbod.
Het stelt dat de prostitutie niet langer illegaal is, maar toch laat de invoering van de prostitutie als bedrijfstak in het dagelijks leven voor een groot deel in handen van de lokale overheden, en dan met name de gemeentes.
De wet verbiedt echter nog een aantal zaken specifiek, en legt daarvoor straffen op die zwaarder zijn dan in de vorige variant mogelijk was. Met name dwang tot prostitutie, prostitutie door minderjarigen en vrouwenhandel worden aan de kaak gesteld. De huidige bordeelwet legt de volgende straffen op.
Een gevangenisstraf van 6 jaar voor:
• diegene die een ander persoon dwingt zich te prostitueren (dwang)
• diegene die een persoon over de grens brengt met het voornemen hem/ haar in de prostitutie te brengen (vrouwenhandel)
• persoon (pooier) die geld aanneemt van een persoon die gedwongen wordt zich te prostitueren (dwang)
• persoon die geld aanneemt van een minderjarige prostituee (minderjarigheid)
• persoon die met (dreiging van) geweld een prostituee dwingt haar geld af te staan.
Acht jaar kan geëist worden
• als de misdrijven gepleegd worden door 2 of meer personen
• als de minderjarige jonger is dan 16 jaar
• als er ernstig lichamelijk letsel wordt toegebracht
Een gevangenisstraf van ten hoogste 10 jaar kan toelegt worden • als 2 of meer personen het misdrijf begaan tegen een minderjarige of als ernstig lichamelijk letsel wordt toegebracht. Op verzoek van de PvdA is er een amendement aan toegevoegd, dat in geval van een minderjarige prostituee, niet alleen de exploitant maar ook de klant strafbaar maakt. De doelstellingen van de nieuwe wet zijn de volgende: • beheersing en regulering van de exploitatie van prostitutie • bescherming van de positie van de prostituee • bescherming van minderjarigen tegen prostitutie • verbetering van de bestrijding van de exploitatie van onvrijwillige prostitutie • tegengaan van de illegaliteit in de prostitutie • bestrijding van criminele randverschijnselen (zoals bijv. vrouwenhandel) 5 Wat zijn de argumenten die de bordeelwet ondersteunen? Deze argumenten komen vooral uit de richting van de prostitutie-voorlichtingscentra, zoals de Mr. A. de Graaf stichting en het Prostitutie Informatie Centrum Amsterdam. Zij hopen op een opheffing van het taboe dat rond de prostitutie ligt, en door openheid hopen zij problemen zoals slechte voorlichting op te lossen. De politie en GG&GD van de Grote Steden zijn ook expliciet voor deze nieuwe wet. Het geeft hen meer openheid, en dus een makkelijkere controle-mogelijkheid. De politieke voorstanders bevinden zich vooral in de hoek van de linkse, in elk geval liberale partijen. Net zoals bij het softdrugs- en het euthanasie beleid loopt Nederland qua prostitutiewetgeving voorop in Europa. Een andere belangrijke, niet te onderschatten groep, zijn de feministen. Zij zijn van mening dat alle vrouwen die een beroep uit oefenen, recht hebben op respect en begrip. Zelfs als dit beroep in de prostitutie ligt. Dan nu de argumenten. • De verhouding tussen exploitant en prostituee (werkgever en werknemer) zal verbeteren doordat er meer openheid en duidelijkheid is. • Zowel prostituees, exploitanten, toezichthouders (politie) als klanten weten precies waar ze aan toe zijn, doordat er nu duidelijke regels zijn. • Door een vergunningenstelsel kan de overheid invloed uitoefenen op de werkomgeving van de prostituee, en zo heeft zij een grote kans op verbetering van haar werkomstandigheden (hygiëne, grondoppervlak, handelingen) • De prostituee verdient nu op een legale manier haar brood, en werkt dus "wit. Dit geeft haar een beter uitgangspunt op het gebied van hypotheken, leningen en pensioenregelingen. • De prostitutie komt uit de schimmige, criminele sfeer; criminele randverschijnselen zullen afnemen; de taboes en vooroordelen rond prostituees (hoeren) zullen verdwijnen. • Door legalisering van de prostitutie van meerderjarigen heeft de politie meer mankracht voor de bestrijding van de prostitutie van minderjarigen. • Religieuze en morele tegenargumenten vinden hun ondergang in artikel 10 van de Grondwet, waarin het recht op vrije arbeid staat vastgesteld. 6 Wat zijn de argumenten tegen de nieuwe wetgeving? Deze argumenten komen vooral voort uit gelovige kringen. Alle kleine christelijke partijen zijn principieel tegen legalisering van de prostitutie. Kleine gemeentes vrezen niet genoeg mankracht te hebben om de wet goed in te voeren, en gemeentes in de Bible Belt zijn woedend omdat de wet geen mogelijkheid toestaat om een eventueel bordeel tegen te houden. Hun argumenten: • De overheid kan de positie van de prostituee nauwelijks verbeteren. Het is niet aannemelijk dat alle prostituees hun rechten gaan opeisen. Velen zijn "onvrijwillig" in de prostitutie terechtgekomen door bijv. verslaving of financiële problemen. Zij ervaren hun beroep als een pijnlijke, doch tijdelijk noodzakelijke oplossing voor hun problemen, en zullen niet snel om hulp vragen. • De illegale hoeren durven uit angst voor oppakking en uitzetting geen aangifte te doen van vrouwenhandel en gedwongen prostitutie. Zij komen terecht in de ondergrond en dit speelt vrouwenhandel in de hand. • De overheid heeft als een van haar taken de publieke zedelijkheid te beschermen, en zou dus juist de prostitutie moeten verbieden. • Uit de geschiedenis blijkt dat de prostitutie vaak verbonden is met wapen-, drugs- en vrouwenhandel. Geeft men met het legaliseren van de prostitutie dan geen verkeerd signaal af? • Het is oneerlijk dat een gemeente geen mogelijkheid heeft een bordeel tegen te houden, terwijl een gemeente bijv. wel een speelautomaathal (Wet op Kansspelen) kan verbieden.
7 Wat vindt de seksindustrie zelf van de nieuwe wetgeving?
Het voordeel:
-Prostituees en pooiers hebben nu ook het recht op pensioen en leningen en een hypotheek, waardoor je sneller de kans hebt eruit te komen als het een tijdelijke oplossing is.
-Het is veiliger, door de controles van de politie.
Je kan bij hun nu ook je klachten kwijt.
Het nadeel:
-Door het betalen van belasting en dus de registratie zijn veel (vooral jonge en beginnende) prostituees bang hun anonimiteit kwijt te raken, en duiken zij
vrijwillig de illegaliteit in. Wat zijn de verwachten problemen (en eventuele oplossingen) rond de invoering van de bordeelwet? • Een groot deel van de illegale, en met name minderjarige, prostituees, zal weglekken naar de escortbranche. Deze is nauwelijks te controleren en te bestrijden. Dit is een van de grootste problemen, en er is nog geen oplossing voor gevonden. • Het lukt de exploitanten nooit om al hum panden op tijd in orde te hebben volgens de nieuwe eisen die de meeste gemeenten stellen. Een oplossing is bijvoorbeeld een tijdelijke sluiting of slechts een voorwaardelijke vergunning, waarbij de exploitant een bepaalde tijd krijgt om de boel alsnog op orde te krijgen. • Gemeenten hebben niet de mogelijkheid een bordeel officieel te verbieden, waardoor er in theorie ook een bordeel gevestigd zou kunnen worden in de Bible Belt. Dit zou kunnen leiden tot heftige protesten van de bevolking, maar men heeft dit nog niet meegemaakt. • Ondanks de legalisering zal de prostitutie nooit maatschappelijk geaccepteerd worden, en zullen weinig prostituees hun rechten echt opeisen. Dit kan, in mijn oogpunt, bijvoorbeeld verholpen worden door een goede voorlichting van de bevolking. • Er staan nog heel veel, met name sociaal-economische, vraagstukken open. Heeft een prostituee recht op een uitkering, kan zij arbeidsongeschikt worden? Dit kan alleen uitgezocht worden door een verder politiek debat, en eventueel een testperiode in te voeren. 8 Hoe staat de gemeente Doetinchem tegenover prostitutie in haar gebied? Op zich is de gemeente vrij positief over prostitutie. Zij stelt wel enkele eisen aan het vestigen van een seksinrichting ten eerste. • Ten eerste wil zij uitdrukkelijk geen straat- of raamprostitutie. Zij vinden dat dit een onacceptabele overlast op woon- en leefklimaat geeft. • Thuisprostitutie en escort worden vrij toelaatbaar, en hebben geen vergunning nodig voor bedrijfsvoering. • Bioscopen en theaters hebben geen speciale vergunningen nodig, zij moeten wel beantwoorden aan de verschillende horeca-, detailhandel- en middenstandvergunningen. • Seksinrichtingen hebben een vergunning nodig voor zij zich in de gemeente kunnen vestigen. De gemeente wil maximaal 3 van dit soort bedrijven in haar territorium. Voor er een vergunning wordt verstrekt, worden de bedrijven gecontroleerd of zij aan bepaalde eisen voldoen. De vestiging van seksinrichtingen is in deze gemeente ook plaatsgebonden. Er mogen geen seksinrichtingen worden gevestigd in woongebieden, kernwinkelgebied, of uitgaansgebied. Eventueel kan er in landelijk gebied of op een bedrijventerrein wel een seksinrichting gevestigd worden. De locatie moet voldoen aan bepaalde eisen: • goed toegankelijk voor auto’s • parkeermogelijkheden op eigen terrein • de verkeersveiligheid mag niet in gevaar worden gebracht • er mag geen overlast aan het leefmilieu ontstaan • eventuele reclame moet van een discreet formaat zijn. De gemeente stelt verschillende eisen, met name op het gebied van werkomstandigheden en veiligheid. De belangrijkste eisen zijn: • De werkruimte moet minsten 5 m² vloeroppervlak zijn. De ruimte moet minstens 1,80 m breed en 2,40 meter hoog zijn, en 1 bed of rustbank bevatten. Per prostituee moet er een afsluitbare hang/legkast ter beschikking worden gesteld, en er dient in de seksinrichting minstens 1 kleedruimte aanwezig te zijn. • Wanneer er 5 of meer werkruimtes zijn, moet er in de inrichting een keuken (5 m², 1,80 m breed en 2,40 m hoog) en een dagverblijf (16 m², 3,35 m breed en 2,40 m hoog) aanwezig zijn. In deze ruimtes mogen geen seksuele handelingen worden verricht. • In elke werkruimte dient een wasbak met warm en koud stromend water aanwezig te zijn. Per 5 werkruimten moet er 1 douche/toilet beschikbaar zijn. • De gehele inrichting moet hygiënisch zijn schoongemaakt. Het beddenlinnen moet 1 x per dag verschoond worden. • De prostituee mag niet gedwongen worden om alle klanten aan te nemen, alle handelingen verplicht te doen, met de gasten mee te drinken of onveilige seks te hebben. Zij heeft een vrije keuze in SOA-onderzoek (wel of niet? Welke dokter?) • Natuurlijk moet het pand voldoen aan alle brand- en bouwvoorschriften. Het is dus vrij goed mogelijk om in Doetinchem eventueel een seksinrichting in te richten. Een van de grootste problemen is echter locatie. Er zijn al 2 aanvragen afgewezen wegens slechte locatie (Nieuweweg en Dr. Huber Noodtstraat). Een vergunning is al toegekend (Roerstraat) en een andere is volgens mij nog in bespreking (Industrieweg). Beide locaties bevinden zich op het industrieterrein van Doetinchem-Oost. 9 Hoe is het beleid rondom prostitutie in Nederland geregeld? In principe is prostitutie niet strafbaar, als het aan een aantal regels voldoet. De volgende dingen zijn echter verboden: • prostitutie door minderjarigen • prostitutie door vreemdelingen van buiten de EU • gedwongen prostitutie
De overheid laat het formuleren van het definitieve beleid over aan de gemeenten. Deze kunnen eisen stellen aan de vestiging van seksinrichtingen op hun grondgebied, maar kunnen dit niet verbieden. Vaak zullen zij een vergunningenbeleid voeren, d.w.z. dat elk seksbedrijf dat zich in de gemeente wil vestigen, moet voldoen aan een aantal eisen om een vergunning te krijgen en zich te mogen vestigen in de gemeente. De gemeentes bepalen deze eisen zelf. Het zullen vaak eisen betreffen op het gebied van arbeidsomstandigheden van de prostituee, de hygiëne van de locatie, de (brand)veiligheid van het pand en de locatie t.o.v. woon-, winkel- en werkgebied. Verder kan een gemeente zelf bepalen welke vorm van prostitutie men wel of niet toelaat. Een aantal gemeenten, waaronder de gemeente Doetinchem zelf, zal besluiten om straat- en raamprostitutie te weren, omdat dit het leefmilieu van de stad negatief beïnvloedt. Het tegenhouden van thuisprostitutie, theaters en seksinrichtingen is echter moeilijker, doch niet 100% onhaalbaar. Gemeenten in de zogenaamde Bible Belt zullen kiezen voor zo’n beleid, waarin het in theorie wel mogelijk is om een seksinrichting in de gemeente te beginnen, doch het in de praktijk vanwege de extreem hoge eisen onhaalbaar is. Het is verder zo geregeld dat de prostituee zelf van misstanden in haar werkterrein aangifte moet doen, en zij hier ook op aangesproken kan worden. Exploitanten van 16- en 17-jarige prostituees zijn in principe strafbaar, maar de prostituee moet daar zelf aangifte van doen. Exploitanten van prostituees van 15 jaar of jonger kunnen worden aangehouden zonder dat daar aangifte van is gedaan. Voor alle andere misdrijven met betrekking tot de prostitutie, zoals dwang en vrouwenhandel, geldt ook dat er eerst aangifte moet worden gedaan voordat er een aanhouding kan plaatsvinden. Met het huidige prostitutiebeleid loopt Nederland voorop in Europa. Enkel Griekenland heeft, net als Nederland, de prostitutie volledig gelegaliseerd en streeft naar ene beleid op grond van controle en handhaving van de regels, en niet op een verbod. In alle andere landen, behalve Ierland, wordt de prostitutie in principe oogluikend toegestaan, gedoogd, hoewel het officieel verboden is. 10 Feiten en schattingen over prostitutie in Nederland -Hoeveel prostituees werken onder druk of dwang? Druk en dwang zijn moeilijk in cijfers of percentages uit te drukken. Als het over vrouwenhandel gaat, kan je stellen dat slechts het topje van de ijsberg echt ontdekt en aangepakt wordt. De wet op het bordeel verbod is onlangs gewijzigd. Daarmee is exploitatie van een prostitutiebedrijf legaal geworden. Een van de redenen om de wet te wijzigen, is het bestrijden van vrouwenhandel. -Beroep of niet? Uit een telefonische enquête (van het programma Rond Om Tien) bleek dat 70% van de Nederlanders prostitutie ziet als een beroep. -Hoeveel mannen hebben ervaring met prostitutiebezoek? Een op de vier mannen heeft daar ervaring mee. Daaronder vallen: mannen die een keer in hun leven een prostituee hebben bezocht. Mannen die dat een paar keer deden en mannen die met een zekere regelmaat gaan. -Cijfers en aantallen. Het is onmogelijk om precieze cijfers te geven over de prostitutie in Nederland. In Nederland worden prostituees niet geregistreerd. De cijfers die we in Nederland tot onze beschikking hebben, zijn gebaseerd op schattingen. Volgens een recente inventarisatie werken er in heel Nederland ongeveer 25000 prostituees. Minder dan 10% van hen werkt om druggebruik te financieren. Meer dan tweederde van de prostituees die in 1999 in Nederland werken komt uit het buitenland. De meeste van hen komen uit Zuid-Amerika en de voormalige Oostblok-landen. Waar werken prostituees? Vormen van prostitutie
Geschatte percentages
Raam 20% Straat 5% Privé-huizen en seksclubs 45% Escort 15% Thuis 5% Anders 10% Totaal 100% Hoeveel mannen gaan er per dag in Nederland naar een prostituee? Het is onmogelijk om daar een precies antwoord op te geven. Cijfers zijn altijd 'bij benadering'. Ze worden afgeleid van cijfers die we wel hebben. Een Amsterdamse rekensom. In Amsterdam zijn er 400 ramen. Deze 400 ramen worden per dagdeel verhuurd. Een dagdeel kost ƒ125,00. Een etmaal bestaat uit drie verhuurbare dagdelen. Dat levert deze rekensom op: Per dag kosten de ramen 400 X3X ƒ125 = ƒ150.000. Wanneer je per klant ƒ50,00 aanslaat zijn er 150.000 :50 = 3000 klanten per dag nodig om alleen de huur van al die ramen te betalen. Dat is 7.5 klanten per dag per raam. Let wel! De prostituees hebben 3000 klanten nodig om de huur te betalen. Zelf hebben ze dan nog geen inkomsten! Als alle ramen verhuurd zijn, is het dus aannemelijk dat er per dag meer dan 3000 mannen áchter die ramen terecht zullen komen. Als je exploitant en prostituee dezelfde inkomsten wilt geven zouden daar 6000 klanten voor nodig zijn. In Nederland zijn er naar schatting 25000 prostituees. Natuurlijk werken die niet allemaal iedere dag. Neem aan dat iedere dag de helft van deze prostituees werkzaam is en gemiddeld 4 klanten heeft. Dat zou 12500 x 4 = 50000 prostitutie bezoeken betekenen. 11 Bronvermelding: 1 www.volkskrant.nl
2 Encarta encyclopedie 1998
3 www.Prostitutie.nl
4 www.rossebuurt-toffebuurt.nl
5 www.dewallen.nl
6 www.altavista.nl / scholieren
Doetinchem sluit direct gloednieuw Eroscentrum De burgemeester van Doetinchem heeft de exploitant van het gloednieuwe Eroscentrum bevolen zijn zaak te sluiten vanwege het ontbreken van een vergunning. Het Eroscentrum, een loods met klinkerstraatjes en prostituees achter ramen, werd begin deze week geopend. Het Nederlands Prostitutiebeleid
Christy ten Broeke van Rode Draad
Veertien gemeenten verbieden bordelen
Ten minste veertien gemeenten hebben in de Algemene Politie Verordening (APV) opgenomen dat ze op hun grondgebied geen bordelen toestaan. Minister Korthals van Justitie schrijft dat aan de Kamer. Het is volgens de nieuwe prostitutiewet per 1 oktober niet langer toegestaan bordelen te verbieden. Het kabinet heeft nog niet besloten of het gaat optreden. De APV kan ter vernietiging worden voorgedragen aan de Kroon. 3. de Volkskrant, Binnenland, 2 oktober 2001
Van onze verslaggever
Politie kan groei illegale prostitutie niet bijbenen
De politie komt honderden mensen te kort om de forse groei van het illegale prostitutiecircuit aan te pakken. Voor veel sekswerkers zijn de nieuwe regels na afschaffing van het bordeelverbod nog zo onduidelijk, dat ze liever achter hun 06-nummer blijven werken dan voor de eigenaar van een legaal bordeel. Dat zegt politieman R. Coster van de politie Haaglanden en lid van het Landelijk Prostitutie Overleg. Coster: 'We hadden eerder berekend dat we ongeveer 250 mensen extra nodig zouden hebben, maar dat zijn er eigenlijk te weinig.' Uit onderzoek bleek eerder dit jaar dat na afschaffing van het verbod op bordelen op 1 oktober vorig jaar, veel vrouwen naar de lastig te controleren escortbureaus zijn uitgeweken. Die bureaus werken dikwijls achter een net van mobiele telefoonnummers en zijn daardoor moeilijk te traceren. 'Veel dames gaan weg bij de clubs, omdat ze niet weten waar ze precies aan toe zijn', zegt Coster. 'Hoe is de arbeidsverhouding met hun werkgever geregeld? Moeten ze al hun persoonlijke gegevens afgeven? Hoe zit het met hun uitkering en uitbetalingen bij ziekte? De meesten zeggen: wij gaan liever voorlopig achter een 06-nummertje werken.' Met de afschaffing van het bordeelverbod heeft minister Korthals van Justitie beoogd het beroep van prostituee te normaliseren. Een prostituee zou daardoor dezelfde rechten krijgen als iedere arbeider. Bordelen zouden zich omvormen tot gewone bedrijven die moesten voldoen aan de voorwaarden van de arbodienst. Maar de werkelijkheid blijkt weerbarstig, bleek maandag op een conferentie in Amsterdam met prostituees, exploitanten, ambtenaren van de belastingdienst, sociale dienst en GAK en stichting De Rode Draad, die de belangen van de prostituees behartigt. De stichting gaat werken onder de paraplu van de vakbond FNV en krijgt daardoor meer armslag om voor de sekswerkers op te komen. De omstandigheden zijn voor de prostituees een jaar na afschaffing van het bordeelverbod nauwelijks verbeterd, constateert de stichting. Vele, dikwijls illegale meisjes nemen de vlucht naar het buitenland, exploitanten blijken zich niet gemakkelijk te kunnen omvormen tot gewone werkgevers en de regels over arbeidsverhoudingen blijken onduidelijk. Exploitanten nemen sekswerkers niet graag in loondienst, omdat ze dan sociale lasten moeten afdragen en de meisjes moeten doorbetalen als er geen klanten zijn. Dat zijn ze niet gewend en ook niet van plan te doen. Vrouwen hebben dus ook geen rechten als ziekteverlof, vakantiegeld en zwangerschapsverlof. Veel vrouwen gaan door als zelfstandige ondernemers, maar blijken in de praktijk vooral onderworpen te zijn aan de wensen van de exploitant. 'Nog steeds komen op de werkvloer situaties voor die lijken op die van de uitgebuite arbeiders in de negentiende eeuw', schrijft De Rode Draad in de congresbundel van de conferentie. 'Een boete moeten betalen als men een paar minuutjes te laat komt, chantage van vrouwen die wantoestanden naar buiten willen brengen, onterechte en plotselinge ontslagen en verplicht meebetalen aan advertenties van de baas.' Ook moeten meisjes dikwijls onevenredig veel afdragen aan de exploitant. 'Schande', zegt A. van Dorst van de Vereniging van Exploitanten Relaxhuizen (VER). 'Maar als er geen goed alternatief komt om de betaling te regelen, geven de ondernemers dit systeem niet op.' 4. 'Die meisjes op straat vond ik toch vooral eng' de Volkskrant, Kunst, 17 januari 2001
Van onze verslaggever Arno Haijtema
Fotografe Trine Søndergaard portretteert prostituees. 'Ik wil niet veroordelen, maar de rauwheid laten zien.' Toen de fotografe Trine Søndergaard een paar jaar geleden een flat kreeg aangeboden in de tippelzone van Kopenhagen, aarzelde ze geen moment. 'De woningnood is zo groot, je bent allang blij dat je érgens kunt wonen.' Sinds ze de etage betrok, in die verloederde wijk bij het centraal station van de Deense hoofdstad, zag zij door het raam dagelijks de prostituees onderhandelen met hun klanten, instappen en wegrijden naar een afgelegen plek - een steeg, een verlaten kade bij de havens. Het waren dikwijls beangstigende, maar voor een fotograaf ook fascinerende taferelen. Søndergaard besloot de verslaafde prostituees te portretteren. Een half jaar trok ze elke dag met de vrouwen op. Het resultaat van haar omzwervingen door de Skelbaekgade en de zijstraten, in de volksmond Kodbyen ('de vleesstad') geheten, is sinds zaterdag te zien in het Nederlands Foto Instituut in Rotterdam. Daar hangen twintig uitbundig kleurige afdrukken van een bij een meter. Het is een kleine selectie uit het project Now That You Are Mine, waarvoor Søndergaard een paar maanden geleden de prestigieuze Albert Renger Patsch-prijs van Museum Folkwang in Essen ontving. Met de prijs, 50 duizend mark, wordt de productie bekostigd van haar boek, dat in het najaar van 2001 verschijnt. Søndergaard (1972), met haar enkele maanden geleden geboren dochtertje en man in Rotterdam om de expositie in te richten, raakte nadat ze was afgestudeerd op de fotografieschool Fatamorgana in Kopenhagen, begeesterd door haar gesprekken met een Zweedse fotograaf. Die gebruikte het vastleggen van angsten en beangstigende onderwerpen als leidraad bij zijn werk. 'Ik was bang, op straat in mijn buurt. Voor de klanten, die ook mij geregeld aanspraken vanuit hun auto. En voor de meisjes, die ik toch vooral eng vond, omdat ze me zo weird leken.' Toen Søndergaard al haar buren had gefotografeerd, de winkeliers, de kappers, de politie, besloot ze dat ze haar angst voor de wereld van goedkope seks en drugs moest tarten door die te portretteren. Ze raakte in contact met een paar meisjes die ze toevallig van vroeger bleek te kennen. Die introduceerden haar in de tippel-scene, waar tussen de achthonderd en duizend vrouwen, meest meisjes tussen de 20 en 30, werken. 'Ik begon in zwart wit te fotograferen, met een kleine camera, snapshots. Dat zag er niet uit.' Ze trekt een misprijzende grimas. 'Vervolgens besloot ik het met een middenformaat camera te proberen en ging de flitser gebruiken om de kleuren meer intensiteit mee te geven.' Die werkwijze beviel Søndergaard beter. Het afstellen van camera's met groter formaat negatieven vergt meer tijd dan het gebruik van volautomatische kleinbeeldcamera's. 'Ze zijn bovendien veel groter, met als voordeel dat niemand kan ontkennen dat ík de fotograaf ben. De snap shotfotograaf minimaliseert zijn aanwezigheid doorgaans, probeert te doen alsof hij er niet is. Het gebruik van de grote camera dwingt, zowel bij mij als de modellen, een andere concentratie af. Zo bewerkstellig je een intenser bewustzijn tijdens het fotograferen.' Op Søndergaards werk blijkt dat prachtig uit te pakken. De prostituees hebben ogenschijnlijk alle vrijheid gekregen om te poseren zoals zij dat wilden: soms uitdagend, als een Lolita of juist onschuldig meisjesachtig en breekbaar. Voyeurisme, waartoe snapshotfotografie soms lijkt uit te nodigen, roept dit werk niet op. Het is eerder formalistisch en delicaat. Het licht is niet het smoezelige van neonreclame en red light district, maar veeleer hemels en verheven. 'Heroïnehoeren valt meestal minachting ten deel, ze worden gestigmatiseerd. Als klanten het niet eens kunnen worden over de prijs, schelden ze de vrouwen uit en gooien rommel in hun gezicht. Ik wil niet veroordelen. Maar ik wil wel de rauwheid van de prostitutie laten zien.' De rauwe werkelijkheid krijgt van Søndergaard een poëtische glans, waardoor je oog wordt verleid een wereld te onderzoeken waar je geneigd bent de blik van af te wenden. De treurigheid van de straatprostitutie komt bij de toeschouwer des te harder aan. 'Maar in een aantal foto's zit ook een element van opwinding. Je bent je als straatprostituee bewust van je specifieke mogelijkheden als vrouw, en als je drugs gebruikt is de verleiding van easy money des te groter.' De reacties van de geportretteerde meisjes op Søndergaards werk zijn in de regel positief, maar soms ook afwijzend en emotioneel. 'Op een hete zomeravond fotografeerde ik een meisje van 21 dat met alleen haar ondergoed aan over straat liep. Ik vroeg haar tegen een muur te gaan staan en ze nam een sexy pose aan. Een paar dagen later liet ik haar de foto zien. Ze begon te schreeuwen en te huilen, verscheurde de foto en riep: ''Dit ben ik niet. Ik ben altijd zó mooi geweest.'' 'Iemand kan zichzelf lang voor de gek houden, en ziet in de spiegel altijd degene die hij wil zien. Mijn foto is uiteraard míjn interpretatie van een persoon. In haar geval was dat confronterend, omdat ik haar pijn zag, en die enorm magere benen.' Een ander meisje poseerde voor Søndergaard in sexy ondergoed en nam de elegante houding aan van een ballerina. Søndergaard imiteert de gebaren van het meisje: armen boven het hoofd, geloken blik. 'Een heel mooi dromerig beeld, alsof ze een zwaan was. Maar toen ik de foto ging afdrukken en gedetailleerd ging kijken zag ik dat ze hier', Søndergaard wijst naar haar dijen, 'op haar armen, op haar buik, overal onder de blauwe plekken zat.' Ook van een foto van twee meisjes die hun zwarte slip strak rond hun schaamstreek trekken, blijven toch vooral de gehavende benen bij, bloeduitstortinkjes op de bovenbenen, schaafwondjes op de knieën, rode plekken. Het fotoproject, dat al is geëxposeerd in Denemarken, Zweden, Duitsland en onlangs, opmerkelijk genoeg, in Istanbul, krijgt positieve reacties van het publiek. 'In Kopenhagen hing het in paleis Charlottenburg. Dat vond ik wel een bekroning, chique dames met bontjassen die naar de straatprostituees kwamen kijken. In Istanbul had ik wel wat problemen verwacht, maar nee, niets vervelends gebeurd.' Søndergaard vermoedt dat haar foto's het publiek aanspreken, juist omdat er een element van angst in zit. 'Iedereen is bang af te glijden, om de grip op zijn leven te verliezen. De meisjes op mijn foto's symboliseren dat verval in extreme mate.' 5. NRC 1 augustus 2001
Door onze correspondent Jutta Chorus
Gelijke Behandeling staat niet op zichzelf, maar is
een zoveelste teken van emancipatie, al geldt dat
alleen voor de `broodprostituees'. De opheffing van het bordeelverbod
vorig jaar heeft veel goeds gebracht. Christy ten
Broeke (39), bestuurslid van De Rode Draad, belangenorganisatie voor prostituees, somt
geroutineerd op: de GGD inspecteert sekshuizen, de
belastingdienst doet invallen als dat nodig is, er
komt een modelcontract voor flexwerkers. De prostituee emancipeert, durft Ten Broeke te
concluderen. ,,Ze gaat eerder over tot klagen'', zoals
gisteren bij de Commissie Gelijke Behandeling omdat
prostituees geen zakelijke rekening bij de Postbank
kunnen openen. En dat is niet het enige. Bij sommige
seksclubs geldt nog steeds: als een meisje vijftien
minuten te laat terugkomt van een afspraak met een
klant, betaalt ze vijftig gulden boete. Bij sommige
clubarts langs die verplicht keurt op soa. De
werknemer betaalt zelf het consult, maar wordt
geschorst zodra de uitslag positief is. ,,Die dwang
wordt niet meer gepikt. Ze zetten een grote mond op of
zoeken een betere baas. Ze zeggen: de GGD heeft een
inloopspreekuur voor prostituees. Daar gaan we heen.'' Dat kúnnen ze ook zeggen, want door de legalisering
van de seksbranche zijn prostituees schaars geworden. De bedrijfstak is gezuiverd van illegalen. Alleen
vrouwen uit landen binnen de Europese Unie mogen zich
vrij vestigen of in dienst treden van een exploitant. Die voelen zich ook erkend, zegt Ten Broeke. 78
procent van de Nederlanders zegt geen moeite te hebben
met prostitutie. ,,Steeds meer vrouwen zien de prostitutie als een
carrière. Een zware baan, vergelijkbaar met sociaal
verpleegkundige. Je moet empatisch begaafd zijn, creatief, je moet kunnen onderhandelen, de boekhouding
iemand happy de deur uitstapt.'' Het is niet gemakkelijk in te schatten hoe groot het
plezier is dat prostituees hebben in hun werk. Seksuele genoegens zijn moeilijk bespreekbaar, zegt
Ten Broeke. Een enkele keer vertelt iemand haar dat ze
is klaargekomen of dat ze een klant heeft gekust. Dat
hoort niet, het is onprofessioneel. ,,Over
gezelligheid, leuke mensen ontmoeten en uit eten gaan, wordt wel gepraat, maar er heerst een strikte
scheiding tussen werk en privé.'' Het GAK heeft inmiddels zeventig exploitanten van
prostitutiebedrijven en 343 dienstverbanden
geregistreerd. De Rode Draad schat het aantal in
Nederland werkzame hoeren tussen de 20.000 en 25.000. In de raam- straat- en clubprostitutie zijn volgens de
mr. A. de Graafstichting - voor
prostitutievraagstukken - 6.000 arbeidsplaatsen, die
veelal door parttime werkende prostituees worden
opgevuld. Het aantal escortclubs neemt sinds eind
ondernemingsvorm in opkomst. Enkele duizenden vrouwen
uit het leven zijn ontraceerbaar. ,,Een groot aantal
prostituees is sinds de opheffing van het
bordeelverbod niet meer aanwezig in het zichtbare
circuit. Ze zullen niet gestopt zijn of teruggekeerd
naar hun vaderland'', vermoedt Ten Broeke. Ze hebben de twaalf raamgebieden in de grote steden en
de clubs noodgedwongen verlaten en zijn te vinden in
de negen tippelzones en op de afwerkplaatsen, maar ook
vaak daarbuiten. Een nieuw fenomeen is
parkeerplaatsprostitutie. ,,Daar zijn ze onzichtbaar
en onbeschermd. Illegale vrouwen zullen niet snel
aangifte doen van geweld.'' Verslaafde Nederlandse straatprostituees evenmin. In
Groningen werd twee weken geleden tippelaarster Sascha
Schenker vermoord, de zevende Groningse prostituee in
acht jaar. Kort daarna werd het lichaam van de
gevonden. Er tekent zich een tweedeling af tussen de
goed verzekerde, witte prostituee die haar recht
opeist bij de Commissie Gelijke Behandeling en de
kwetsbare tippelaarster. Tussen de broodprostituees en
de noodprostituees in het jargon van De Rode Draad. Ten Broeke: ,,Prostituees achter het raam, in clubs en
met hun eenvrouwsbedrijf zijn het stigma van het
zielige aan lager wal geraakte meisje kwijtgeraakt. Maar de tippelaarsters die tegen hun zin in de
straatprostitutie terecht zijn gekomen, niet. Een deel
van hen valt ten prooi aan de dierlijke verkniptheid
van hun klanten. Moordenaars en verkrachters hebben
altijd een grotere interesse gehad in prostituees dan
in onderwijzers of huisvrouwen. Naarmate
tippelaarsters kwetsbaarder zijn, hebben ze meer
aantrekkingskracht op schimmige figuren.'' Door de drukte in de tippelzones ziet Ten Broeke een
lichte verharding van de onderlinge omgangsvormen
liggen tussen de 35 en 50 gulden, red.). In de
raamprostitutie of een bordeel daarentegen word je met
de nek aangekeken als je onder de prijs van je
buurvrouw werkt. (minimumprijs 75 gulden, red.) De
sociale controle is groter. Op straat heb je minder
keus.'' 2 prostitutie in het algemeen Waarom wordt iemand prostituee? Prostitutie mag het oudste beroep van de wereld zijn, op de 'waarom' vraag worden nog steeds de vreemdste antwoorden gegeven. Prostitutie is en blijft omgeven door een waas van geheimzinnigheid en sensatie. Toch is het antwoord in de meeste gevallen simpel. Prostituees kiezen voor het beroep vanwege het geld. Ze doen het werk zoals ieder ander zijn werk doet. Soms met plezier en soms met tegenzin. In ieder geval doen ze het uit eigen vrije wil. Er zijn helaas uitzonderingen. Een deel van de Nederlandse prostituees heeft niet zelf voor het beroep gekozen. Zij werken onder dwang. Prostitutie staat in het woordenboek als: het zich tegen betaling beschikbaar stellen voor seksuele handelingen en het daarvan een gewoonte of beroep maken. Vrouwelijke prostituees komen veelvuldiger voor dan mannelijke prostituees, die meestal homoseksuele prostitutie bedrijven. Door de aard van haar werk en het sociale milieu waarbinnen dat veelal beoefend wordt, zijn vrouwen die de prostitutie bedrijven, vaak afhankelijk van een souteneur (soms de echtgenoot), die in ruil voor bescherming een groot deel van de verdiensten opeist. In Nederland en België is noch de prostituee noch de klant strafbaar. Strafbaar zijn wél het overtreden van het op sommige plaatsen bestaande ‘tippelverbod’ (dat het werven van klanten op de openbare weg verbiedt) en het voordeel trekken uit prostitutie door derden als de kamerverhuurder ( ‘gelegenheidgever’) en de souteneur. Woorden als harem, hoerenwaardin en geisha spreken tot ieders verbeelding. Tegenwoordig echter is de prostitutie uit deze schimmige, mystieke, soms zelfs sprookjesachtige wereld gehaald door een eenvoudige wetswijziging: artikel 250a van het Wetboek van Strafrecht, beter bekend als… de Bordeelwet
Deze nieuwe wet legaliseert de prostitutie, en stelt eisen aan haar beoefenaars. Was de hoererij vroeger nog een ondergronds en publiekelijk onbekend gebeuren, tegenwoordig mag zij in het volle daglicht uitgeoefend worden. Is dit nu wel noodzakelijk, om iets dat zo in strijd is met de maatschappelijke zeden, in de openbaarheid te brengen? Wie kent niet die stereotypen, die vooroordelen die rondom de prostitutie hangen? Pooiers met dikke Mercedessen, die niets anders doen dan bij hun ‘meisjes’ het geld ophalen, terwijl die ‘meisjes’ keihard werken en slecht behandeld, geslagen en uitgebuit worden? Dit is een van de redenen waarom de overheid heeft besloten met ingang van oktober 2000 de prostitutie in Nederland te reguleren, i.p.v. ze te verbieden. De nieuwe Bordeelwet maakt het mogelijk eisen te stellen aan de arbeidsomstandigheden van de prostituee, waardoor dit soort situaties niet meer voor zouden moeten kunnen komen. Bovendien plaatst zij de prostituee in een betere rechtspositie, doordat ze nu een officieel erkend beroep uitoefent. De prostituee kan nu dus aangifte doen van bijv. mishandeling of uitbuiting, zonder dat zij zelf wordt opgepakt wegens prostitutie. Bovendien heeft ze op deze manier ook recht op rechtshulp. Een ander veelvoorkomend idee, als men het woord prostitutie laat vallen: louche organisaties, die doen aan vrouwen-, wapen- en drugshandel, en hun ‘verkoopwaar’ dwingen zichzelf te prostitueren, onder dreiging van geweld of wraakacties tegen de thuisgebleven familie. Helaas is dit een situatie die door de nieuwe wet niet veranderd kan worden. De bordeelwet verbiedt het aan dames (en heren) van buiten de EU om in Nederland te werken. Deze prostituees, die vaak door illegale handel in Nederland terecht zijn gekomen, zijn in principe illegaal bezig. Als er sprake is van criminele activiteiten, zoals dwangarbeid, minderjarigenprostitutie of fysiek geweld/ bedreiging, zullen zij geen aangifte doen uit angst voor arrestatie en uitzetting. Bovendien, als de prostitutie gepaard gaat met wapen- en drugshandel, geven wij dan geen verkeerd signaal af als we de prostitutie legaliseren? Dit kan door de criminele sector opgevat worden als een "ga je gang, wij legaliseren wel" beleid. Of stel je dit eens voor: een typische "rode buurt", vol met verslaafden, tippelaarsters en hoerenlopers. Hoeren die in vol ornaat voor de ramen zitten, onbeschaamd en begluurd door de voorbijgangers. Een gebied waar je als burger niet meer veilig over straat kunt, waar de pooier de dienst uitmaakt op straat en de politie totaal geen vat meer heeft op de situatie, terwijl "het vroeger zo’n nette buurt was". Gelukkig is ook dit een irreëel toekomstbeeld. Het is zo dat het de taak van de overheid is om de openbare orde en zedelijkheid te beschermen, en dat het legaliseren van de prostitutie in feite een inbreuk is op deze taak. Ook is het zo dat gemeentes geen echte mogelijkheid hebben om een bordeel tegen te houden, zodat dat ook "nette", bordeelvrije plaatsen binnenkort misschien wel een seksinrichting op hun grondgebied hebben staan. Het is echter niet zo dat het meteen zo’n vaart zal lopen, en dat hele buurten in verval zullen raken. Doordat er nu eindelijk duidelijke regels zijn, weten zowel prostituees, exploitanten, klanten als politie precies waar zij aan toe zijn. Hierdoor is het juist makkelijker om de orde te bewaren en dergelijk voorgaand genoemd verval te voorkomen. Bovendien is het zo, dat de prostitutie door de legalisering juist uit de criminele sfeer komt en een neerwaartse spiraal, zoals in de hiervoor beschreven situatie, niet meer voor kan komen. Een ietwat positiever en misschien zelfs wel lachwekkend beeld van wat er in de toekomst wel zou kunnen gebeuren: een grootse demonstraties van schaarsgeklede dames en heren op het Binnenhof, spandoeken met leuzen als "Wel WW voor de prostituee!". Duizenden prostituees die door de binnenstad van Den Haag lopen, gewapend met megafoons, strijdend voor betere arbeidsomstandigheden, een betere sociale wetgeving, of bijv. kinderopvang. In theorie zou dit moeten kunnen, omdat prostituee nu een officieel beroep is, en dus ook een CAO zou moeten hebben. Het is echter niet aannemelijk dat de prostituees hun rechten gaan opeisen. Vele zijn "onvrijwillig" in de prostitutie terechtgekomen door bijv. verslaving of financiële problemen. Deze vrouwen ervaren hun beroep als een pijnlijke, doch tijdelijk noodzakelijke oplossing voor hun problemen. Zij zullen nooit naar de regering stappen om betere arbeidsomstandigheden te vragen, en zo zal hun positie nooit verbeteren. Wij persoonlijk vinden dat dit soort vooroordelen moeten ophouden. Een van de doelstellingen van de nieuwe bordeelwet is juist dat men de prostitutie uit de criminele sfeer wil halen, en op die manier de taboes en vooroordelen rond "hoeren" wil ophelderen. Het zal op dit moment toch nog niet gaan lukken, en dat het alleen lukt als men hele goede voorlichting gaat geven. Ik heb in principe niets tegen het afschaffen van het bordeelverbod. De meeste tegenargumenten komen uit een geloofsovertuiging
Een gevangenisstraf van ten hoogste 10 jaar kan toelegt worden • als 2 of meer personen het misdrijf begaan tegen een minderjarige of als ernstig lichamelijk letsel wordt toegebracht. Op verzoek van de PvdA is er een amendement aan toegevoegd, dat in geval van een minderjarige prostituee, niet alleen de exploitant maar ook de klant strafbaar maakt. De doelstellingen van de nieuwe wet zijn de volgende: • beheersing en regulering van de exploitatie van prostitutie • bescherming van de positie van de prostituee • bescherming van minderjarigen tegen prostitutie • verbetering van de bestrijding van de exploitatie van onvrijwillige prostitutie • tegengaan van de illegaliteit in de prostitutie • bestrijding van criminele randverschijnselen (zoals bijv. vrouwenhandel) 5 Wat zijn de argumenten die de bordeelwet ondersteunen? Deze argumenten komen vooral uit de richting van de prostitutie-voorlichtingscentra, zoals de Mr. A. de Graaf stichting en het Prostitutie Informatie Centrum Amsterdam. Zij hopen op een opheffing van het taboe dat rond de prostitutie ligt, en door openheid hopen zij problemen zoals slechte voorlichting op te lossen. De politie en GG&GD van de Grote Steden zijn ook expliciet voor deze nieuwe wet. Het geeft hen meer openheid, en dus een makkelijkere controle-mogelijkheid. De politieke voorstanders bevinden zich vooral in de hoek van de linkse, in elk geval liberale partijen. Net zoals bij het softdrugs- en het euthanasie beleid loopt Nederland qua prostitutiewetgeving voorop in Europa. Een andere belangrijke, niet te onderschatten groep, zijn de feministen. Zij zijn van mening dat alle vrouwen die een beroep uit oefenen, recht hebben op respect en begrip. Zelfs als dit beroep in de prostitutie ligt. Dan nu de argumenten. • De verhouding tussen exploitant en prostituee (werkgever en werknemer) zal verbeteren doordat er meer openheid en duidelijkheid is. • Zowel prostituees, exploitanten, toezichthouders (politie) als klanten weten precies waar ze aan toe zijn, doordat er nu duidelijke regels zijn. • Door een vergunningenstelsel kan de overheid invloed uitoefenen op de werkomgeving van de prostituee, en zo heeft zij een grote kans op verbetering van haar werkomstandigheden (hygiëne, grondoppervlak, handelingen) • De prostituee verdient nu op een legale manier haar brood, en werkt dus "wit. Dit geeft haar een beter uitgangspunt op het gebied van hypotheken, leningen en pensioenregelingen. • De prostitutie komt uit de schimmige, criminele sfeer; criminele randverschijnselen zullen afnemen; de taboes en vooroordelen rond prostituees (hoeren) zullen verdwijnen. • Door legalisering van de prostitutie van meerderjarigen heeft de politie meer mankracht voor de bestrijding van de prostitutie van minderjarigen. • Religieuze en morele tegenargumenten vinden hun ondergang in artikel 10 van de Grondwet, waarin het recht op vrije arbeid staat vastgesteld. 6 Wat zijn de argumenten tegen de nieuwe wetgeving? Deze argumenten komen vooral voort uit gelovige kringen. Alle kleine christelijke partijen zijn principieel tegen legalisering van de prostitutie. Kleine gemeentes vrezen niet genoeg mankracht te hebben om de wet goed in te voeren, en gemeentes in de Bible Belt zijn woedend omdat de wet geen mogelijkheid toestaat om een eventueel bordeel tegen te houden. Hun argumenten: • De overheid kan de positie van de prostituee nauwelijks verbeteren. Het is niet aannemelijk dat alle prostituees hun rechten gaan opeisen. Velen zijn "onvrijwillig" in de prostitutie terechtgekomen door bijv. verslaving of financiële problemen. Zij ervaren hun beroep als een pijnlijke, doch tijdelijk noodzakelijke oplossing voor hun problemen, en zullen niet snel om hulp vragen. • De illegale hoeren durven uit angst voor oppakking en uitzetting geen aangifte te doen van vrouwenhandel en gedwongen prostitutie. Zij komen terecht in de ondergrond en dit speelt vrouwenhandel in de hand. • De overheid heeft als een van haar taken de publieke zedelijkheid te beschermen, en zou dus juist de prostitutie moeten verbieden. • Uit de geschiedenis blijkt dat de prostitutie vaak verbonden is met wapen-, drugs- en vrouwenhandel. Geeft men met het legaliseren van de prostitutie dan geen verkeerd signaal af? • Het is oneerlijk dat een gemeente geen mogelijkheid heeft een bordeel tegen te houden, terwijl een gemeente bijv. wel een speelautomaathal (Wet op Kansspelen) kan verbieden.
vrijwillig de illegaliteit in. Wat zijn de verwachten problemen (en eventuele oplossingen) rond de invoering van de bordeelwet? • Een groot deel van de illegale, en met name minderjarige, prostituees, zal weglekken naar de escortbranche. Deze is nauwelijks te controleren en te bestrijden. Dit is een van de grootste problemen, en er is nog geen oplossing voor gevonden. • Het lukt de exploitanten nooit om al hum panden op tijd in orde te hebben volgens de nieuwe eisen die de meeste gemeenten stellen. Een oplossing is bijvoorbeeld een tijdelijke sluiting of slechts een voorwaardelijke vergunning, waarbij de exploitant een bepaalde tijd krijgt om de boel alsnog op orde te krijgen. • Gemeenten hebben niet de mogelijkheid een bordeel officieel te verbieden, waardoor er in theorie ook een bordeel gevestigd zou kunnen worden in de Bible Belt. Dit zou kunnen leiden tot heftige protesten van de bevolking, maar men heeft dit nog niet meegemaakt. • Ondanks de legalisering zal de prostitutie nooit maatschappelijk geaccepteerd worden, en zullen weinig prostituees hun rechten echt opeisen. Dit kan, in mijn oogpunt, bijvoorbeeld verholpen worden door een goede voorlichting van de bevolking. • Er staan nog heel veel, met name sociaal-economische, vraagstukken open. Heeft een prostituee recht op een uitkering, kan zij arbeidsongeschikt worden? Dit kan alleen uitgezocht worden door een verder politiek debat, en eventueel een testperiode in te voeren. 8 Hoe staat de gemeente Doetinchem tegenover prostitutie in haar gebied? Op zich is de gemeente vrij positief over prostitutie. Zij stelt wel enkele eisen aan het vestigen van een seksinrichting ten eerste. • Ten eerste wil zij uitdrukkelijk geen straat- of raamprostitutie. Zij vinden dat dit een onacceptabele overlast op woon- en leefklimaat geeft. • Thuisprostitutie en escort worden vrij toelaatbaar, en hebben geen vergunning nodig voor bedrijfsvoering. • Bioscopen en theaters hebben geen speciale vergunningen nodig, zij moeten wel beantwoorden aan de verschillende horeca-, detailhandel- en middenstandvergunningen. • Seksinrichtingen hebben een vergunning nodig voor zij zich in de gemeente kunnen vestigen. De gemeente wil maximaal 3 van dit soort bedrijven in haar territorium. Voor er een vergunning wordt verstrekt, worden de bedrijven gecontroleerd of zij aan bepaalde eisen voldoen. De vestiging van seksinrichtingen is in deze gemeente ook plaatsgebonden. Er mogen geen seksinrichtingen worden gevestigd in woongebieden, kernwinkelgebied, of uitgaansgebied. Eventueel kan er in landelijk gebied of op een bedrijventerrein wel een seksinrichting gevestigd worden. De locatie moet voldoen aan bepaalde eisen: • goed toegankelijk voor auto’s • parkeermogelijkheden op eigen terrein • de verkeersveiligheid mag niet in gevaar worden gebracht • er mag geen overlast aan het leefmilieu ontstaan • eventuele reclame moet van een discreet formaat zijn. De gemeente stelt verschillende eisen, met name op het gebied van werkomstandigheden en veiligheid. De belangrijkste eisen zijn: • De werkruimte moet minsten 5 m² vloeroppervlak zijn. De ruimte moet minstens 1,80 m breed en 2,40 meter hoog zijn, en 1 bed of rustbank bevatten. Per prostituee moet er een afsluitbare hang/legkast ter beschikking worden gesteld, en er dient in de seksinrichting minstens 1 kleedruimte aanwezig te zijn. • Wanneer er 5 of meer werkruimtes zijn, moet er in de inrichting een keuken (5 m², 1,80 m breed en 2,40 m hoog) en een dagverblijf (16 m², 3,35 m breed en 2,40 m hoog) aanwezig zijn. In deze ruimtes mogen geen seksuele handelingen worden verricht. • In elke werkruimte dient een wasbak met warm en koud stromend water aanwezig te zijn. Per 5 werkruimten moet er 1 douche/toilet beschikbaar zijn. • De gehele inrichting moet hygiënisch zijn schoongemaakt. Het beddenlinnen moet 1 x per dag verschoond worden. • De prostituee mag niet gedwongen worden om alle klanten aan te nemen, alle handelingen verplicht te doen, met de gasten mee te drinken of onveilige seks te hebben. Zij heeft een vrije keuze in SOA-onderzoek (wel of niet? Welke dokter?) • Natuurlijk moet het pand voldoen aan alle brand- en bouwvoorschriften. Het is dus vrij goed mogelijk om in Doetinchem eventueel een seksinrichting in te richten. Een van de grootste problemen is echter locatie. Er zijn al 2 aanvragen afgewezen wegens slechte locatie (Nieuweweg en Dr. Huber Noodtstraat). Een vergunning is al toegekend (Roerstraat) en een andere is volgens mij nog in bespreking (Industrieweg). Beide locaties bevinden zich op het industrieterrein van Doetinchem-Oost. 9 Hoe is het beleid rondom prostitutie in Nederland geregeld? In principe is prostitutie niet strafbaar, als het aan een aantal regels voldoet. De volgende dingen zijn echter verboden: • prostitutie door minderjarigen • prostitutie door vreemdelingen van buiten de EU • gedwongen prostitutie
De overheid laat het formuleren van het definitieve beleid over aan de gemeenten. Deze kunnen eisen stellen aan de vestiging van seksinrichtingen op hun grondgebied, maar kunnen dit niet verbieden. Vaak zullen zij een vergunningenbeleid voeren, d.w.z. dat elk seksbedrijf dat zich in de gemeente wil vestigen, moet voldoen aan een aantal eisen om een vergunning te krijgen en zich te mogen vestigen in de gemeente. De gemeentes bepalen deze eisen zelf. Het zullen vaak eisen betreffen op het gebied van arbeidsomstandigheden van de prostituee, de hygiëne van de locatie, de (brand)veiligheid van het pand en de locatie t.o.v. woon-, winkel- en werkgebied. Verder kan een gemeente zelf bepalen welke vorm van prostitutie men wel of niet toelaat. Een aantal gemeenten, waaronder de gemeente Doetinchem zelf, zal besluiten om straat- en raamprostitutie te weren, omdat dit het leefmilieu van de stad negatief beïnvloedt. Het tegenhouden van thuisprostitutie, theaters en seksinrichtingen is echter moeilijker, doch niet 100% onhaalbaar. Gemeenten in de zogenaamde Bible Belt zullen kiezen voor zo’n beleid, waarin het in theorie wel mogelijk is om een seksinrichting in de gemeente te beginnen, doch het in de praktijk vanwege de extreem hoge eisen onhaalbaar is. Het is verder zo geregeld dat de prostituee zelf van misstanden in haar werkterrein aangifte moet doen, en zij hier ook op aangesproken kan worden. Exploitanten van 16- en 17-jarige prostituees zijn in principe strafbaar, maar de prostituee moet daar zelf aangifte van doen. Exploitanten van prostituees van 15 jaar of jonger kunnen worden aangehouden zonder dat daar aangifte van is gedaan. Voor alle andere misdrijven met betrekking tot de prostitutie, zoals dwang en vrouwenhandel, geldt ook dat er eerst aangifte moet worden gedaan voordat er een aanhouding kan plaatsvinden. Met het huidige prostitutiebeleid loopt Nederland voorop in Europa. Enkel Griekenland heeft, net als Nederland, de prostitutie volledig gelegaliseerd en streeft naar ene beleid op grond van controle en handhaving van de regels, en niet op een verbod. In alle andere landen, behalve Ierland, wordt de prostitutie in principe oogluikend toegestaan, gedoogd, hoewel het officieel verboden is. 10 Feiten en schattingen over prostitutie in Nederland -Hoeveel prostituees werken onder druk of dwang? Druk en dwang zijn moeilijk in cijfers of percentages uit te drukken. Als het over vrouwenhandel gaat, kan je stellen dat slechts het topje van de ijsberg echt ontdekt en aangepakt wordt. De wet op het bordeel verbod is onlangs gewijzigd. Daarmee is exploitatie van een prostitutiebedrijf legaal geworden. Een van de redenen om de wet te wijzigen, is het bestrijden van vrouwenhandel. -Beroep of niet? Uit een telefonische enquête (van het programma Rond Om Tien) bleek dat 70% van de Nederlanders prostitutie ziet als een beroep. -Hoeveel mannen hebben ervaring met prostitutiebezoek? Een op de vier mannen heeft daar ervaring mee. Daaronder vallen: mannen die een keer in hun leven een prostituee hebben bezocht. Mannen die dat een paar keer deden en mannen die met een zekere regelmaat gaan. -Cijfers en aantallen. Het is onmogelijk om precieze cijfers te geven over de prostitutie in Nederland. In Nederland worden prostituees niet geregistreerd. De cijfers die we in Nederland tot onze beschikking hebben, zijn gebaseerd op schattingen. Volgens een recente inventarisatie werken er in heel Nederland ongeveer 25000 prostituees. Minder dan 10% van hen werkt om druggebruik te financieren. Meer dan tweederde van de prostituees die in 1999 in Nederland werken komt uit het buitenland. De meeste van hen komen uit Zuid-Amerika en de voormalige Oostblok-landen. Waar werken prostituees? Vormen van prostitutie
Raam 20% Straat 5% Privé-huizen en seksclubs 45% Escort 15% Thuis 5% Anders 10% Totaal 100% Hoeveel mannen gaan er per dag in Nederland naar een prostituee? Het is onmogelijk om daar een precies antwoord op te geven. Cijfers zijn altijd 'bij benadering'. Ze worden afgeleid van cijfers die we wel hebben. Een Amsterdamse rekensom. In Amsterdam zijn er 400 ramen. Deze 400 ramen worden per dagdeel verhuurd. Een dagdeel kost ƒ125,00. Een etmaal bestaat uit drie verhuurbare dagdelen. Dat levert deze rekensom op: Per dag kosten de ramen 400 X3X ƒ125 = ƒ150.000. Wanneer je per klant ƒ50,00 aanslaat zijn er 150.000 :50 = 3000 klanten per dag nodig om alleen de huur van al die ramen te betalen. Dat is 7.5 klanten per dag per raam. Let wel! De prostituees hebben 3000 klanten nodig om de huur te betalen. Zelf hebben ze dan nog geen inkomsten! Als alle ramen verhuurd zijn, is het dus aannemelijk dat er per dag meer dan 3000 mannen áchter die ramen terecht zullen komen. Als je exploitant en prostituee dezelfde inkomsten wilt geven zouden daar 6000 klanten voor nodig zijn. In Nederland zijn er naar schatting 25000 prostituees. Natuurlijk werken die niet allemaal iedere dag. Neem aan dat iedere dag de helft van deze prostituees werkzaam is en gemiddeld 4 klanten heeft. Dat zou 12500 x 4 = 50000 prostitutie bezoeken betekenen. 11 Bronvermelding: 1 www.volkskrant.nl
2 Encarta encyclopedie 1998
3 www.Prostitutie.nl
4 www.rossebuurt-toffebuurt.nl
5 www.dewallen.nl
6 www.altavista.nl / scholieren
REACTIES
:name
:name
:comment
1 seconde geleden