Melkertbanen

Wat zijn Melkertbanen en voor wie zijn ze bestemd? Wat zijn Melkertbanen? Wie heeft ze bedacht? Waarom zijn ze er? Welke bedoeling hebben ze? In 1995 heeft het Paarse Kabinet 1 een banenplan geïntroduceerd. Dit deed het kabinet om de hoge en langdurige werkloosheid terug te dringen. De Melkertbanen waren een onderdeel van dit banenplan. Ze hebben twee doelstellingen, namelijk langdurige werklozen gemakkelijker aan een baan te helpen en ervoor te zorgen dat er weer meer structurele arbeidsplaatsen in de publieke sector komen. Structurele arbeidsplaatsen zijn banen voor lange tijd. Dus niet dat de werklozen een baantje voor een half jaartje krijgen, maar dat ze de zekerheid van een baan hebben voor langere tijd. Dit doet de overheid door instellingen die Melkertbanen hebben subsidies te geven. Alleen mensen die langer dan een jaar staan ingeschreven bij het Arbeidsbureau en een uitkering hebben van de Sociale Dienst komen in aanmerking voor deze banen. Het was de bedoeling dat er 40.000 banen gecreëerd zouden worden in de non-profit sector. Die sector bestaat uit ondernemingen en instellingen die niet de bedoeling hebben winst te draaien. Het gaat hen er niet om zoveel mogelijk geld binnen te krijgen, maar de mensen te helpen. Voorbeelden zijn de bibliotheek, kinderopvang en het onderwijs. Toenmalig minister van Sociale Zaken en Werkgelegenheid Ad Melkert heeft het plan uitgewerkt en daarom heten deze banen ook wel Melkertbanen. Vanaf 1 januari 1999 heten deze banen Instroombanen. Het is de bedoeling dat er in 2003 nog eens 20.000 extra banen zijn gecreëerd. Dat zijn niet alleen instroombanen, maar ook doorstroombanen. Dat zijn banen voor mensen die een instroombaan hebben, maar de capaciteiten hebben om door te groeien. Melkertbanen worden tegenwoordig dus in- en doorstroombanen, oftewel ID-banen, genoemd. ID-banen mogen alleen worden gecreëerd als het om additioneel werk gaat. Dat betekent dat het niet ten koste mag gaan van de bestaande werkgelegenheid. Ook mogen de ID-banen de concurrentieverhoudingen niet nadelig beïnvloeden. Of dit zo is moet blijken uit het advies van de ondernemingsraad of de medezeggenschapsraad. Deze raden behartigen de belangen van de werknemers in de onderneming en dragen bij in het goed functioneren van de onderneming. Ze zorgen voor overleg tussen de werkgevers en werknemers. Welke nadelen hebben de Melkertbanen? Wat zijn de zwakke kanten van de Melkertbanen? Stromen de Melketiers wel door? Als er een maatschappij is waar veel werkloosheid is lijkt het misschien goed om die werkloosheid te bestrijden. Dat is het natuurlijk ook. Maar voor het bestrijden van werkloosheid is het niet voldoende als je alleen de onderlaag van de bevolking aan banen helpt. Juist de hoger opgeleide mensen zijn dan hard nodig, omdat juist die mensen nieuwe banen kunnen creëren door bijvoorbeeld nieuwe bedrijven te starten of nieuwe producten uit te vinden. De overheid kan er beter voor zorgen om juist díe mensen weer aan een baan te helpen. Dit kan ze doen door bedrijven te stimuleren nieuwe mensen aan te nemen. Een bedrijf doet dit natuurlijk alleen als het daar behoefte aan heeft en dat is het geval als de productiecapaciteit van het bedrijf voor een groot deel wordt benut. Oftewel: de uitgaven van consumenten en de investeringen van ondernemingen moeten gestimuleerd worden. Hier kan de overheid aan mee helpen door bijvoorbeeld de belasting te verlagen of zelf de uitgaven te verhogen. Ze kan bijvoorbeeld grote projecten beginnen, zoals de Betuwelijn. Dit lijkt misschien tegenstrijdig omdat er in tijden van werkloosheid waarschijnlijk weinig geld is voor dergelijke projecten en belastingverlagingen, maar toch zal juist dat de werkloosheid goed bestrijden. De Melkertbanen zullen ook voor een deel de werkloosheid verlagen, maar het zal nooit genoeg helpen om iedereen weer aan een baan te helpen. Het was oorspronkelijk de bedoeling dat de mensen met een Melkertbaan zouden doorstromen naar een normale baan. In 2000 was slechts 6% van de Melketiers doorgstroomd. Dit komt doordat een groot deel van de Melkertbanen bezet wordt door mensen die nog steeds niet klaar zijn voor een gewonen baan. Bovendien houden de werknemers de Melketiers vast omdat ze voor de werknemers goedkoop zijn en ze zijn bang dat ze geen nieuwe werklozen kunnen vinden.
Wat zijn de voordelen van de Melkertbanen? De werkloosheid onder de laag opgeleide mensen is enorm gedaald sinds de komst van de Melkertbanen. De gesubsidieerde arbeid vergroot de kansen op arbeid voor bepaalde groepen enorm (vooral voor de laag opgeleide mensen). Het zou dan ook niet erg slim zijn op de Melkertbanen af te schaffen. Wat is de toekomst van de Melkertbanen? De Melkertbanen zijn onder het Paarse Kabinet 1 geïntroduceerd. Maar hoe staan het demissionaire kabinet van nu, het aankomende kabinet van het CDA en de PvdA en de andere politieke partijen er tegenover? CDA: Het CDA vindt de Melkertbanen zinvol, maar volgens het CDA moeten deze banen omgezet worden in echte, betaalde reguliere banen. De Melkertbaan als naam verdwijnt wel, maar er worden 10.000 nieuwe baan geschept in verschillende sectoren, zoals thuiszorg, veiligheid en toezicht. VVD: De VVD wil van de Melkertbanen af. De VVD wil dat deze vorm van arbeid wordt omgezet in reguliere arbeid. LPF: De LPF is tegenstander van gesubsidieerde arbeid in zijn huidige vorm. De gesubsidieerde banen zijn bedacht door het paarse kabinet om mensen door te laten stromen naar reguliere banen. De regeling heeft gefaald en gezorgd voor talloze tweederangs banen. De LPF wil dat gesubsidieerde arbeid wordt omgezet in reguliere arbeid. De gemeenten, de rijksoverheid en de sociale partners hebben hier verschillende verantwoordelijkheden. PvdA: Werkgelegenheid, juist ook voor mensen die anders moeilijk aan de slag komen, moet niet worden vernietigd maar beschermd. De gesubsidieerde arbeid, waaronder de Melkertbanen, blijft mede gericht op doorstroming en wordt gemoderniseerd, maar blijft behouden. Nuttige functies als klassenassistenten, stadswachten en conciërges komen onder een reguliere CAO te vallen, maar blijven gereserveerd voor werklozen met grotere afstand tot de arbeidsmarkt. D66: D66 wil dat arbeidsmarktsubsidies doeltreffender worden ingezet. D66 is tegen het gebruik van gesubsidieerde banen om structureel de gaten in onderwijs en zorg op te vullen. Regulier werk moet regulier worden betaald. D66 wil dat gesubsidieerd werk vooral wordt ingezet als een opstap naar regulier werk. De huidige Melkertbanen dragen daar volstrekt onvoldoende tot bij. GroenLinks: GroenLinks wil de Melkerbanen graag behouden, want als je de Melkertbanen afschaft laat je een groep met veel beperkingen richting de arbeidsmarkt in de kou staan. Voor reguliere banen geldt een andere selectie, waar die groep niet aan kan voldoen. Bij het afschaffen van de Melkertbanen tref je ook organisaties die alleen kunnen draaien omdat er gesubsidieerde arbeidsplaatsen zijn. SP: Mensen die langdurig werkloos zijn kunnen momenteel in aanmerking komen voor een gesubsidieerde baan, vooral in de publieke sector. Deze mensen hebben doorgaans een volwaardige baan, echter tegen een minimale beloning. Dat moet veranderen. De huidige ID-banen moeten binnen een bepaalde tijd worden omgezet in reguliere banen tegen een normale CAO. CU: De Melkertbanen moeten uitlopen op gewone banen in de collectieve sector, namelijk verpleging, thuiszorg, politie, onderwijs en bij de gemeentelijke overheid. Hiervoor worden voldoende middelen beschikbaar gesteld. SGP: Het belangrijkste probleem van de werkloosheid is de grote groep van langdurige werklozen, voor wie de kansen op betaald werk steeds kleiner worden. Juist voor hen zijn de vele vormen van gesubsidieerde arbeid, de Melkertbanen. Doorstroming van gesubsidieerde naar reguliere arbeidsplaatsen moet verder worden bevorderd. Uit deze standpunten kun je de conclusie trekken dat het aankomende kabinet van CDA en PvdA nog wel een discussie over de Melkertbanen moeten voeren. Het CDA is voor het omzetten van Melkerbanen in gewone banen, de PvdA wil de Melkertbanen graag laten bestaan. Verder zijn de andere twee linkse partijen naast de PvdA, GroenLinks en SP, voor het behouden van de Melkertbanen. De VVD en de LPF willen van de Melkertbanen af, en de kleine christelijke partijen zijn het er niet overeens. De CU wil de Melkertbanen vervangen, de SGP wil de Melkertbanen graag behouden. D66 is voor het behoud van de Melkertbanen, maar wil het systeem wel veranderen.