Lerarentekort

Het probleem 1.Wat is het probleem? Mijn Po gaat over het lerarentekort in Nederland. Nationaal gezien hebben we te weinig leraren om onderwijs te geven van goede kwaliteit. Vooral in het westen, voornamelijk de randstad, van Nederland blijven er heel erg veel vacatures open. Het tekort geldt voor alle type onderwijs, zowel primair onderwijs als middelbaar onderwijs en beroepsopleidingen. Daarnaast nemen de aanmeldingen op de PABO niet toe. 2.Hoe omvangrijk is het probleem? In de grote steden bleven ruim 10% van de vacatures onvervuld alleen al in het basisonderwijs in 2001/2002. Dat zijn ongeveer 6750 banen. In 1998/1999 waren er ongeveer 5600 onvervulde vacatures. Op middelbare scholen konden in 2001/2002 13% van de vacatures geen leraar vinden terwijl dat in 1998/1999 nog 8% was. Hier gaat het om ongeveer 3500 banen. Het meest zorgelijk zijn de tekorten op het Mbo en in het speciaal onderwijs, zowel primair als middelbaar. Op het Mbo bleef 20% van alle vacatures onvervuld en in het speciaal onderwijs ruim 25% in 2001/2002. Het meest zorgelijke zijn de grote procentuele stijgingen van onvervulde vacatures. Als dit zo doorgaat voorziet de Algemene Onderwijs Bond dat er een tekort van 27.000 leraren zal zijn volgend jaar in 2004. Dat zal dan een noodtoestand zijn. 3.Is het een sociaal en/of politiek probleem? Beide, voor ons als maatschappij heeft het grote gevolgen doordat de kwaliteit van het onderwijs achteruit gaat en er bijvoorbeeld nu al complete klassen naar huis worden gestuurd. Of ouders worden gevraagd om voor de klas te staan. Maar als het op deze manier moet kan iedereen wel leraar worden. De maatschappij kijkt tegenwoordig heel anders tegen het beroep ‘leraar’ aan dan vroeger. Vroeger was het een hoog beroep met een van de hoogste salarissen wat alleen voor de adel was weggelegd, hetzelfde gold voor het onderwijs zelf. Nu wordt het onderwijs gezien als een verplicht iets. Ook leraren verdienen ten opzichte van vroeger minder. Het beroep leraar is gewoon gedaald op de maatschappelijke trap van aanzien. Omdat scholen in handen zijn van de overheid vinden veel mensen dat die het maar moet oplossen. Ouders willen namelijk het beste voor hun kinderen maar helaas is dat niet mogelijk. De politiek houdt zich wel degelijk bezig met het probleem alleen is er te weinig resultaat vinden ouders en scholen zelf. 4.Hoe is het probleem ontstaan? De oorzaak van het lerarentekort heeft te maken met verschillende factoren. De laatste eeuw zijn er veel uitvindingen gebeurt die ons leven beïnvloeden. Ook de keuze van beroep. Doordat er veel meer variatie kwam op de banenmarkt en bedrijven grote wervingsacties houden/hielden om mensen de voordelen van hun bedrijf te laten zien lijkt zo’n baan aantrekkelijker dan het onderwijs. Daarbij komt dat Nederland groeit. Er is dus meer vraag naar leraren maar het aanbod haalt deze vraag niet. Ook bedenkt de overheid allemaal projecten waardoor het onderwijs minder ingewikkeld zou moeten worden zoals Vmbo, 2e fase, kleinere scholen en klassen en gedeeltelijk afschaffen van bijzonder onderwijs maar daarvoor zijn meer mensen nodig. 5-6.Wie zijn er bij het probleem betrokken? Welke opvattingen hebben de verschillende groepen over de aard van het probleem, de oorzaken, en het huidige beleid? Natuurlijk de overheid die vaak voor de scholen bepaald en regels instelt waar de scholen zich aan moeten houden. De overheid wil alles zo goedkoop en efficiënt mogelijk zodat er zoveel mogelijk geld overblijft voor andere dingen. De overheid heeft volgens de scholen en leraren veel te veel macht over de school, zo zien liever dat ze veel meer zelf mogen bepalen zodat ze hun eigen problemen kunnen oplossen op hun manier. Ze willen kwalitatief goed onderwijs geven en veel aandacht voor het individu terwijl dit voor de overheid te veel geld kost. De ouders zien het liefst zo hoog mogelijke opgeleidde kinderen die alle vrijheid krijgen op de arbeidsmarkt. Die bedrijven willen zo veel mogelijk mensen zodat hun bedrijf kan groeien. Wel moeten deze mensen goed opgeleid zijn zodat er geen extra cursussen en bijscholing gegeven hoeft te worden. En de onderwijsbond kijkt hier allemaal overheen en wil graag dit probleem uit de wereld helpen en hoopt op goede oplossingen door de regering. Ook politieke partijen zetten zo´n punt als het lerarentekort op hun lijst en denken allemaal wel een oplossing te hebben. Daarnaast zijn er mensen die op zoek zijn naar een baan, zij zelf moeten de knoop doorhakken of dat een baan in het onderwijs wordt. Iedereen is het eens over het feit dat er echt iets moet gebeuren. Opvattingen 7. Welke normen hanteren de groepen en wat heeft dat te maken met hun waarden? Waarden zijn idealen om na te streven en normen de maatstaven voor gedrag. Een belangrijke norm in Nederland is dat iedereen goed onderwijs krijgt. Voor de scholen staat dit voorop. De scholen en leraren willen weer prettig les kunnen geven waardoor ook de kwaliteit van het onderwijs verbeterd kan worden. Ze willen aandacht voor het individu en ouders. Ouders willen dit ook. Goed onderwijs want men betaalt al genoeg belasting. Kleinere klassen en kleinere scholen is hun wens. Goed contact met de leraar moet weer mogelijk worden. Doordat beide partijen zich open naar elkaar opstellen komen er weinig conflicten tussen de leraar en ouder. Ook de ouder ziet dat het niet de schuld van de school is. De overheid is er om deze norm waar te kunnen maken. Zij wil voor iedereen een zodanig prettig mogelijke maatschappij creëren en daarvoor is geld nodig. Het liefst wil de overheid alles zo goedkoop en efficiënt mogelijk doen. Er worden veel plannen gemaakt om het onderwijs te bevorderen denk de overheid. Hierover ontstaan meningsverschillen tussen ouder/school en overheid. Dat komt omdat ze dezelfde norm hebben maar het beide op een andere manier willen oplossen. De onderwijsbond probeert een brug tussen beide te slaan maar staat aan de kant van de school. Het bedrijfsleven heeft hele andere belangen en wil goed opgeleidde en genoeg personeel. De werkzoekende of de twijfelaars willen een leuke baan maar is dat leraar/lerares? 8. Zijn de opvattingen van de betrokken groepen in de loop van tijd veranderd? En hoe is het in andere samenlevingen met dit probleem gesteld? Omdat het een probleem is dat pas de laatste jaren is komen bovendrijven hebben de groepen pas sinds kort een mening hierover gevormd. Andere landen hebben niet zo met een lerarentekort te maken. De oorzaken dat het in Nederland wel aan bod is en in andere landen niet heeft misschien te maken met de status van het beroep ‘leraar’ in Nederland. In België en Frankrijk krijgen leraren bijvoorbeeld een hoger salaris en is het politieke beleid heel anders.
Belangen 9.Welke belangen hebben de groepen die bij het probleem betrokken zijn? Eigenlijk hebben alle groepen er baadt bij dat het lerarentekort opgelost wordt en de kwaliteit van het onderwijs weer omhoog krabbelt. Alleen willen de overheid en het bedrijfsleven daar zo min mogelijk geld aan besteden. De baanzoekende willen een leuke baan maar wie zorgt er voor het aanprijzen van banen in het onderwijs? 10. In hoeverre zijn de belangen te verklaren vanuit hun sociale en/of economische positie? De overheid wil er zo min mogelijk geld insteken en het bedrijfsleven ook zo min mogelijk maar voor oplossingen is geld nodig volgens de algemene onderwijsbond. Omdat de school daar het geld niet aan kan uitgeven moet de overheid dat doen volgens de scholen. 11. Welke belangen vallen samen en welke zijn in strijd Deze strijd gaat eigenlijk een beetje tussen de scholen/leraren/ouders/leerlingen/AOB en de overheid en het bedrijfsleven hangt daar een beetje buiten, zij zijn indirect bij het probleem betrokken maar hebben wel hun belangen in deze strijd. De baanzoekende willen graag een leuke baan die hun aanspreekt. Wetten en Beleid 12. Welke doelen worden er nagestreefd en welke middelen worden daarbij gebruikt? Iedereen heeft recht op goed onderwijs. De overheid wil hier alleen zo min mogelijk geld aan besteden. De overheid laat duidelijk merken dat zij de macht hebben en bepalen over het onderwijs. Hierdoor gaan de leraren ertegenin en staken massaal. Er zijn nog niet echte oplossingen aangedragen. Wel allerlei plannen die nu onderzocht worden en zelfs getest. Zo zouden mensen uit het bedrijfsleven makkelijk en geheel gratis kunnen omscholen. 13. Is het beleid van de overheid veranderd in de loop van tijd en wat voor gevolgen brengt dit met zich mee? Door de grote druk die op de overheid is uitgeoefend door mensen die het niet met het huidige beleid eens zijn is er een grote discussie in de 2e kamer ontstaan over de kwestie. Iedere politieke partij heeft er wel een andere opvatting over en proberen hier ook stemmen mee te winnen. De overheid is er dus in ieder geval mee bezig waardoor er op dit moment minder stakend schoolpersoneel is. 14. In hoeverre verschilt het beleid met het buitenland? Er is op dit moment niet echt een beleid ook omdat dit in andere landen niet zo aan de orde is. Besluitvorming 15. Wie kunnen of moeten in verband met het probleem een beslissing nemen? Er hoeft geen beslissing genomen te worden maar het probleem moet worden opgelost. En dat is een moeilijke opgave. 16. Waarop is de macht van degene die moeten of kunnen beslissen gebaseerd? Mensen die voor het onderwijs kiezen moet zelf die knoop doorhakken. Misschien dat een extra subsidie daarvan de doorslag geeft maar geen een van d besproken partijen kan die probleem direct oplossen omdat het gaat om keuzes van mensen zelf en die kan je (nog niet) dwingen. 17.Zijn er factoren uit de omgeving van het politieke systeem die de mogelijkheden om oplossingen te vinden, beïnvloeden? Door druk van scholen en leraren in de overheid verplicht om oplossingen aan te dragen maar de politiek heeft geen grip op keuzes van mensen. De politiek kan dus proberen wat zij wil maar uiteindelijk ligt de keuze bij mensen die baanzoekend zijn. Het bedrijfsleven kan deze mensen ook beïnvloeden. Mogelijkheden voor actie 18. In welke fase van het probleem zitten we op dit moment en wie moeten er in deze fase benaderd worden?Doordat regels en wetten nog niet echt aan de orde zijn geweest en men meer bezig is met oplossingen aandragen vind ik dat deze vraag niet van toepassing is. 19. Kunnen groepen die zich hiermee bezig houdende besluitvorming beïnvloeden? Als het lerarentekort op een gegeven moment kritiek wordt genoemd moet de 2e kamer wel op wetsvoorstellen gaan. Dit omdat het anders nog meer uit de hand loopt en er geen mogelijkheden tot lesgeven meer zijn in Nederland. Door druk op de overheid uit te oefenen kan dit proces versneld worden. 20. Welke actiemiddelen worden er op dit moment door de groepen gebruikt? Op dit moment zijn er soms demonstraties en stakingen van het schoolpersoneel. Dit is allemaal legaal door de Algemene Onderwijs Bond ondersteund. Door prikacties, stiptheidsacties en stakingen wordt er druk uitgeoefend op de overheid omdat de scholen van mening zijn dat er echt wat moet gebeuren. 21. Zijn de actiemiddelen, voorzover je dat kunt beoordelen, wel of niet in strijd met de wet? Tot zover ik weet en heb opgezocht gaat het bij de Algemene Onderwijs Bond alleen om legale acties die ondersteund worden door de bond. Die zijn dus niet in strijd met de wet. Eigen Mening 22. Welke oplossing vind jij het beste? Ik sta aan de kant van de leraar, mijn ouders zijn beide leraar dus dat heeft denk ik te maken met zijn achtergrond. Ik vind dat de overheid het werk weer aantrekkelijker moet maken en op zo’n manier weer mensen werft voor werk op school. De salarissen moeten omhoog en er moet veel geld in het onderwijs gestopt worden. De klassenassistent moet blijven. Van de oplossingen vind ik extra premies een beetje afgezaagd omdat leraar bijna een roeping is. Ik denk niet dat mensen uit het bedrijfsleven goed zouden kunnen functioneren in een klas. Het zou wel kunnen werken als noodoplossing. De overheid moet er gewoon geld in pompen. 23. Wordt de macht, volgens jou, op een goede manier gebruikt? Ik vind dat de overheid een te groot aandeel heeft in de school. De school moet meer vrijheid hebben om op zo’n manier te bepalen wat het best e is voor de school. Daardoor wordt het werk ook beter omdat de school betaald waar zij behoefde aan heeft. Natuurlijk moet de overheid zicht houden op scholen maar op deze manier zoals het nu gaat is er te weinig geld voor het onderwijs waardoor ook de kwaliteit achteruit gaat en dat is natuurlijk een bijkomst die het volgende probleem wordt! 24. Vind je de actiemiddelen die worden gebruikt juist? Ik ben het er volkomen mee eens dat leraren staken. Het werk wordt voor hen onplezierig en dat mag je best laten weten. Dit moet echter niet ten kosten gaan van de leerlingen. Zodra klassen weer naar huis worden gestuurd doordat leraren aan het staken zijn draai je de situatie natuurlijk helemaal om. Ik denk dat andere prikacties beter zijn voor het onderwijs zelf maar misschien bereik je daar te weinig mee en zijn leraren nu eenmaal genoodzaakt om grote stakingen te houden zolang het maar volgens de wet gaat. 25. Tot welke politieke partij kun je je het best wenden om steun te krijgen voor jouw standpunt? Vooral groenlinks komt met goede oplossingen die niet te veel geld vragen van de regering maar er toch voor de leraar is. Zo willen ze adv dagen omzetten in extra betaalde dagen als de leraar hiermee instemt. Het blijkt dat 71% van de leraren dit een goed idee vindt. Dit is natuurlijk een noodoplossing voor als er bijvoorbeeld een andere leraar ziek is en tijdelijk vervangen moet worden. Bij de PvdA hebben ze eerst plannen om de scholen aantrekkelijker te maken. Dit is ook een goed standpunt. 26. Wat gebeurt er in de samenleving als jouw standpunt door de mensen die moeten kiezen wordt genomen? Nogmaals is het niet echt een standpunt is dit geval. Maar als de overheid naar de leraar luistert, die weten er tenslotte het meeste vanaf, en niet over geld piepelt denk ik dat er een grote last van veel leraren valt en het werk weer aantrekkelijker wordt omdat het niet langer bekend staat als zwaar en slecht betaald. Ook ouders zijn tevreden omdat hun kind weer lekker naar school kan en van de straat is. Het bedrijfsleven krijgt daarvoor in de plaats goed opgeleidde mensen wat natuurlijk goed is voor de economie. Misschien heeft zo’n oplossing meer gevolgen dan dat je nu voorziet. Het gaat natuurlijk om de toekomst van Nederland.
Bronnen: www.minocw.nl
http://docenten.nrc.nl
www.studentenstart.be
www.werkstukkennet.nl/uva/fmg
www.planet.nl/planet/news
www.vosabb.nl
www.scholieren.com
www.nrc.nl/docenten/politiek/tekort