Genetisch manipulatie

Inleiding

De laatste tijd is veiligheid van ons voedsel een ‘hot issue’. Mond en Klauwzeer, dioxine en varkenspest zijn maar een paar van de vele zaken die een bedreiging zouden kunnen vormen voor de voedselvoorziening. Daarnaast is er ook genetische manipulatie dat haar intrede heeft gedaan in ons voedsel. Volgens sommige, waaronder vooral milieuorganisaties vormt deze techniek een reëel gevaar voor de voedselvoorziening. Anderen zien het als een mogelijkheid om wat te doen aan het tekort aan voedsel in derde wereld landen. In dit werkstuk wil ik verder ingaan op het verschijnsel genetische manipulatie en de verschillende standpunten hierover. In mijn profielwerkstuk zal ik ook aan de andere ‘bedreigingen’ aandacht besteden.

Wat is genetische manipulatie?

Genetische manipulatie is de naam voor een techniek die het mogelijk maakt erfelijke eigenschappen van organismen te veranderen. Over het algemeen wordt het gebruikt om gunstige eigenschappen van de ene soort naar de andere over te brengen. Als een erfelijke eigenschap van een organisme (mens, dier en plant) door de mens is veranderd worden deze organismen aangeduid als GGO’s. Deze afkorting staat voor Genetisch Gemodificeerde Organismen. Door genetische manipulatie krijgt het organisme èn zijn nakomelingen nieuwe kenmerken.

Het valt op dat voorstanders van genetische manipulatie vooral de term genetisch gemodificeerd gebruiken. Tegenstander houden het liever bij genetische manipulatie. Want dit bekt beter.

Andere woorden voor hetzelfde zijn: moderne biotechnologie, gen-tech of gentechnologie.

Wat zijn de voordelen?

Door het gebruik van genetische manipulatie is het mogelijk goede eigenschappen van verschillende rassen uit te wisselen. Een praktijkvoorbeeld hiervan zijn de experimenten van Spaanse biologen. Ze zijn erin geslaagd sinaasappelbomen met behulp van genen van de zandraket (een onder biologen zeer populair plantje, waarvan de genetische code volledig in kaart is gebracht) zes maal zo snel te laten groeien. En ook met druiven, basis van wijnen en cognac, worden inmiddels gentechnologische proeven gedaan.

Ook kunnen er door deze techniek eigenschappen in de gewassen worden ingebouwd die boeren een hoop voordelen bieden zoals minder chemicaliën omdat gewassen resistent worden tegen bepaalde onkruid soorten. Dit scheelt een hoop tijd. Hier staat echter tegenover dat genetisch veranderde zaden en de daarbij benodigde chemicaliën veel duurder zijn dan de ‘normale’ produkten. Hierdoor profiteren de boeren die over zijn gegaan op genetische manipulatie maar mondjesmaat van deze ontwikkelingen.

Voorstanders denken dat door het gebruik van genetische manipulatie in de toekomst méér voedsel op een efficiëntere manier kan worden geproduceerd.

Het lijkt er dus op dat genetische manipulatie mogelijkheden te over bied voor producent en consument. Vooral in Amerika wordt er dan ook volop gebruik gemaakt van deze nieuwe technieken. Maarliefst 70% van de in de V.S. geteelde rassen zijn genetisch gemanipuleerd. De resultaten van deze boeren zijn echter niet wat je zou verwachten van een technologie met zulke gespannen verwachtingen. Soja schommelt tussen twaalf procent minder opbrengst of vier procent meer en bijvoorbeeld koolzaad kan elf procent minder opbrengen maar ook 79 procent meer.

De meerwaarde moeten de boeren halen uit de besparing in arbeidsuren door bijvoorbeeld het minder vaak moeten uitrijden van bestrijdingsmiddelen.

Dit wil je ook lezen:

Online oplichting

In Europa stappen boeren in tegenstelling tot de V.S. veel minder snel over op gentechnologie. Slechts 0,03 % van de gewassen is genetisch gemanipulleerd. Dit komt vooral door de aversie die de europese consument heeft tegen deze nieuwe technieken. Ook speelt de lobby van de milieubewegingen tegen dit onderwerp waarschijnlijk een rol.

Wat zijn de nadelen?

In Europa zijn de voorstanders van genetische manipulatie duidelijk dunner gezaaid dan de voorstanders. Een van de manieren om dit meten is de eurobarometer. Een uitgave van de EU om meningen onder de bevolking weer te geven. De helft van de Nederlanders is onverschillig over het gebruik van gentechnologie, zegt de Eurobarometer. Dat betekent dat de andere helft dat niet is. Voor de supermarktketen Albert Heijn, die met een marktaandeel van 28% de grootste keten is, was dit reden om actie te ondernemen. Albert Heijn vroeg aan haar toeleveranciers om in ieder geval voor het huismerk twee gescheiden ketens te verzorgen. Van elk product dat je in de supermarkt kan kopen moest zowel een genetisch gemanipuleerde als een biologische variant verschijnen. Scheiden was volgens de industrie echter niet mogelijk. Hierop ging de industrie op zoek naar gentech vrije ingrediënten. Onbedoeld gevolg van het verzoek van AH was dat de huismerken nu volledig genetische manipulatie vrij zijn.

Maar waarom al die moeite? Omdat de consument erom vraagt.