Vrouwenemancipatie in Nederland

Hoe heeft de vrouwenemancipatie zich in Nederland voltrokken? 1. Veranderde de Arbeidswet van 1889 iets aan de vrouwenarbeid? In 1880 was de positie van de vrouwen nogal slecht. Ze hadden geen recht op vervolgonderwijs na de lagere school, geen kiesrecht, geen openbare functies. De meisjes uit de lagere klassen deden het “slechtste” werk met het minste aanzien en ze verdienden veel minder dan mannen. Vrouwen waren dit allemaal zat, en ze wilden meer rechten. Vrouwen wilden zich organiseren, dankzij Aletta Jacobs werd het kiesrecht uitgebreid, alleen dat ging verkeerd… het werd alleen voor mannen. Later maakte ze dat helemaal goed door samen met andere vrouwen de “Vereniging voor Vrouwenkiesrecht” op te richten. In de arbeidswet van 1889 stond: kinderen ouder dan 12 en vrouwen mochten niet langer dan 11 uur per dag werken. Toen werd ook de arbeidsinspectie ingesteld. Die keken of de fabrieksbazen deden wat er in de wet stond. Dit was heel erg fijn voor de vrouwen, want voorheen moesten de vrouwen evenveel werken als de mannen maar dat konden ze gewoon niet aan, ook omdat vrouwen toen veel kinderen baarden en dan de dag erna weer moesten werken. De arbeidsomstandigheden waren gewoon ontzettend slecht. Er kwamen heel wat veranderingen na deze wet. De meisjes (uit hogere kringen wel) konden (meer) onderwijs volgen, meisjes zoals Aletta Jacobs en haar zussen. Door de industrialisatie was er meer werk voor de vrouwen, en de vrouwen hadden dus betere arbeidsbescherming en hogere salarissen zodat ze hun gezin beter konden onderhouden, dus het was niet zo erg om te werken. Maar de arbeidswet was niet helemaal fantastisch. Veel dingen bleven nog gewoon hetzelfde: veel meisjes kozen ervoor om niet verder te studeren en werden toch maar moeder en huisvrouw na de lagere school, en vrouwen mochten nog steeds niet de politiek in. 2. Wat deed Aletta Jacobs voor de vrouwenemancipatie? Aletta Jacobs was een meisje uit een rijk gezin geboren op 9 februari 1854, met een vader en een broer die arts waren. Zij vonden het normaal dat Aletta en een enkele zussen na de lagere school verder wilden leren. Aletta was de eerste die naar een middelbare school ging, en in 1871 schreef ze zich in als studente geneeskunde aan de Groningse universiteit. Ze deed haar artsexamen in 1878. Ze was de allereerste vrouw die dit bereikt had. In 1883 vroeg Aletta Jacobs een stembriefje aan. In de Nederlandse wet stond dat iedere Nederlander die belasting betaalde mocht stemmen. Aletta was een Nederlander, en betaalde belasting… maar toch mocht ze niet stemmen omdat ze een vrouw was. Maar daar stond niks over in de wet, dus in 1887 werd er een wet geschreven dat alleen Nederlandse mannen die belasting betaalden mochten stemmen. Maar Aletta en een paar andere vrouwen waren het er hier niet mee eens. Ze richtten de “Vereniging voor Vrouwenkiesrecht” op in 1894, en in 1903 werd Aletta presidente van deze vereniging. Aletta Jacobs maakte in 1911 en 1912 een wereldreis. De wereld moest weten hoe belangrijk het was dat vrouwen en mannen hetzelfde kiesrecht kregen. Ze kreeg veel steun van buitenstaanders. Er werden veel vergaderingen en congressen georganiseerd, niet alleen nationaal maar dus ook internationaal. In 1914 brak de Eerste Wereldoorlog uit, en Aletta vond dat de enige manier om vrede te krijgen was om vrouwen ook een kans te geven om te besturen, en dus ook om kiesrecht te krijgen. Steeds meer mensen werden het hiermee eens, en in 1915 kwam er een bijeenkomst van vrouwen uit de landen die met elkaar in oorlog waren. De mensen die hieraan meededen waren lid van de Women’s International League for Peace and Freedom. Stap voor stap kregen de vrouwen steeds meer kiesrechten (zie 3.) en in 1922 kregen ze wat ze wilden: vrouwen hadden alle stemrechten hetzelfde als de mannen. En dit was allemaal grotendeels te danken aan Aletta Jacobs, en dit wisten de mensen in Nederland maar al te goed. Op haar 70e verjaardag werd er een groot feest georganiseerd. Ze overleed op 10 augustus 1929.
3. Wat werd bedoeld met kiesrecht voor vrouwen? Het vrouwenkiesrecht is het recht van de vrouwen om te kiezen (actief) en gekozen te worden (passief). Alleen mannen die belasting betaalden mochten stemmen in Nederland, vrouwen die ook belasting betaalden hadden die rechten niet. Vrouwen kregen het passief stemrecht in 1917 (om gekozen te worden), de mannen kregen in datzelfde jaar het algemene kiesrecht. Dat betekende dat alle mannen mochten stemmen, maar wel boven een bepaalde leeftijdsgrens (dat is nog steeds zo). In 1918 kwam de eerste vrouw in de Tweede Kamer, namelijk Suze Groeneweg voor de SDAP. De vrouwen wilden meer… want het enige recht dat ze nu hadden was om verkozen te worden, maar ze wilden zelf ook kunnen stemmen. Dit werd voorgesteld in de Tweede Kamer door Hendrik Pieter Marchant in 1919. Hij stelde voor om de vrouwen ook actief te kunnen laten kiezen en in 1922 werd daar voor het eerst gebruik van gemaakt. Nu hadden de vrouwen dus exact dezelfde kies - en stemrechten als de mannen. Er was nu een echte democratie. 4. Wat zijn de eerste en de tweede feministische golf? De vrouwen van de eerste feministische golf begonnen steeds meer door te krijgen dat ze op heel veel manieren als “minder” worden gezien ten opzichte van mannen op gebieden als onderwijs, politieke rechten en rechtsposities. Vrouwen moesten op alle gebieden gelijk zijn met mannen, vonden ze, dus daar moesten ze iets gaan doen. En de enige oplossing zou zijn dat vrouwen ook inspraak kregen in de politiek. Zo ontstond dus de kiesrechtstrijd. Ze wilden dus vooral het vrouwenkiesrecht, omdat ze daar nog geen recht op hadden. Zoals in het verhaal van Aletta Jacobs staat, kwamen er steeds meer vrouwen in opstand. Vrouwen als Aletta Jacobs en haar “aanhangers” wilden net als mannen kiesrecht, en ook het recht hebben om verkozen te worden. Daarom werd dus de VVVK opgericht. Op de Nationale Tentoonstelling voor de Vrouwenbijeenkomst in 1898 wordt verteld dat veel vrouwen worden gebruikt als een prostituee in verschillende bordelen over het hele land. Het gebeurde niet alleen in Nederland, maar het gebeurde over de hele wereld. In 1811 was er een wet gekomen, Code Penal, daarin stond dat prostitutie niet strafbaar was, alleen als het gedaan werd door minderjarigen. Maar er kwam een nieuwe regeling: er werd meer gecontroleerd: de vrouwen moesten ingeschreven staan bij een registratie op het politiebureau, en ze moest twee keer per week naar een arts om te kijken of ze geslachtziektes heeft. Er kwam ook een regel voor de pooier bij; hij moest zijn prostituees precies uitleggen wat hun werk inhield, en dat ze in een bordeel werden gezet. De tweede feministische golf vond plaats in de late jaren ’60. Het werd in de jaren ’50 en ’60 steeds normaler om als meisje verder te studeren na de lagere school. Het aantal vrouwen dat (betaald) werk doet en getrouwd is neemt toe. Dat werd ook steeds gewoner voor de rest van het volk. Maar nog steeds werd er met een scheef oog gekeken naar jonge moeders met kindjes die betaald werk deden. Veel mensen vonden dat het gezin niet moest “lijden”, alleen omdat de moeders carrière moesten maken. Politiek bleef toch een echt “mannending”, maar de vrouwenorganisaties die in de politiek zaten deden er niks aan. Er kwamen wel veranderingen qua voorbehoedsmiddelen (zoals de pil) en abortussen. Dit stond allemaal wel recht tegenover elkaar (aan het ene ding werd veel aandacht besteed, aan het andere helemaal niks). Dit zat veel vrouwen dwars, en eind jaren ’60 kwam dus die tweede feministische golf. Er was niet veel vooruitgang geboekt na de eerste feministische golf, het had dus geen einde gemaakt aan het verschil tussen de man en de vrouw, en dit vonden veel vrouwen niet eerlijk… vooral omdat er in die tijd veel werd gedaan aan gelijkheidsdenken. Een feministisch boek uit de jaren ‘60
Eind jaren ’60 kwam er steeds meer vraag naar boeken en presentaties met een feministische inhoud. Het was er allemaal om de vrouwen meer zelfvertrouwen te geven… om de vrouwen het gevoel te geven dat ze evenveel waard waren als de mannen. Er ontstonden twee actiegroepen; één daarvan was de MVM (Man Vrouw Maatschappij). Deze ontstond op 26 oktober 1968, en ze wilden de vrouwenemancipatie bevorderen. De MVM had maar drieduizend leden (op hun hoogtepunt!), maar toch hadden ze heel veel invloed met hun ideeën. 5. Wie waren de Dolle Mina’s en wat wilden ze? De tweede actiegroep was de Dolle Mina’s. “De Dolle Mina’s wilden een eind maken aan de achterstellingen de onderdrukking van vrouwen. De vrouw moest niet langer de gehoorzame huisvrouw zijn, maar opkomen voor haar eigen rechten. Ze moest gelijke kansen krijgen op de arbeidsmarkt en in het onderwijs.” Ze wilden dus dat vrouwen en mannen helemaal gelijk zijn. De Dolle Mina’s lieten op verschillende manieren hun stemmen horen. Zo werd er een standbeeld voor Wilhelmina Drucker gemaakt (een belangrijk persoon voor het feminisme) en ze verbrandden een korset (dat stond symbool voor de onderdrukking van de vrouwen. De Dolle Mina’s wisten dat ze als een feministische actiegroep gezien worden als lesbiennes of manwijven, dus gingen zij zich juist sexy kleden. Dolle Mina’s voeren actie voor de vrije verstrekking van de pil
Een aantal jaren voor de tijd van de Dolle Mina’s was er ineens veel werkgelegenheid, ook voor de vrouwen. Maar veel vrouwen hadden kinderen… en die moeten ergens heen als je aan het werk bent natuurlijk. En dan heb je crèches nodig. Maar dat was een probleem, want die waren er veel te weinig. Dat betekende dus dat moeders die wilden werken dat simpelweg niet konden. Ook hier protesteerden de Dolle Mina’s tegen door een grote box met baby’s midden op straat te zetten. Het belangrijkste actiepunt van de tweede feministische golf was de abortus. Het was niet zeker of vrouwen zelf mochten kiezen of ze het kind mochten houden of niet. Dit was een hele bekende actie van de Dolle Mina’s: ze hadden “Baas In Eigen Buik” op hun buiken geschreven. Zoals je ziet deden de Dolle Mina’s deden er álles voor om in de publiciteit te komen met hun acties, ze wilden laten zien wat hun idealen waren. Ze waren het ook zat dat vrouwen als een lustobject werden gebruikt. Dus wat zij deden is de rollen omdraaien: als er een man langskwam lopen die zij aantrekkelijk vonden, floten ze naar hem. Normaal gesproken wordt dat altijd bij een vrouw gedaan.