Betoog: Had de DDR de Stasi zo hard nodig om te kunnen overleven?
Wij hebben bij onze Praktische Opdracht gekozen voor het onderwerp “Stasi”.
De Stasi is ontstaan vlak na de Tweede Wereldoorlog en was een was de belangrijkste binnenlandse veiligheidsdienst en inlichtingendienst in de Duitse Democratische Republiek (DDR). De eerste leider van de Stasi was Wilhelm Zaisser, daarna van 1955 tot 157 was Ernst Wollweber leider, hij werd in 1957 opgevolgd door Erich Mielke, die de Stasi voor het grootste deel heeft geleid. Hoe de Stasi is ontstaan en wat de Stasi zoal deed, zullen wij zo goed mogelijk duidelijk maken in dit betoog.
Zoals de meeste weten betekende de verovering van Berlijn op 30 april 1945, het einde van het Derde Rijk en daarna volgde het begin van de Sovjet Bezettingszone. De Deutsche Democratische Republiek (DDR) werd in 1949 uitgeroepen. Vanaf het begin drukte de Sovjet-bezettingsmacht, samen met het communistische Duitse kader dat in de oorlog in Moskou in ballingschap verbleef, een fors stempel op de naoorlogse ontwikkeling.
Na de oprichting van de DDR werd de Hauptverwaltung zum Schutz des Volkseigentums (het hoofdbeheer ter verdeding van het volkseigendom) opgericht. Daaruit ontstond op 8 februari 1950 het Ministerium für Staatssicherheit, gewoonlijk afgekort tot Stasi of MfS,, onder leiding van Erich Mielke. Tussen 1953 en 1955 was de Stasi weer ondergeschikt aan het
Innenministerium (ministerie van binnenlandse zaken).
Het hoofdkwartier van de Stasi bevond zich in de hoofdstad, Oost-Berlijn. Het hoofdcomplex stond in de wijk Lichtenberg. Een aantal kleinere complexen was door de stad verspreid.
De opbouw van de Stasi was een kopie van de NKVD (voorloper van de KGB) in de Sovjet-Unie.
De KGB had als taak mensen te bespioneren, geheime informatie van niet-communistische landen (met name de VS) te ontfutselen, het liquideren van niet-communistische personen (uitgevoerd door Afdeling V, de ultra geheime afdeling voor moord en sabotage) en het uitbannen van anti-communistische elementen. Daarnaast was de KGB ook verantwoordelijk voor de veiligheid van partijfunctionarissen en staatslieden van de USSR. De KGB zag de Stasi als een buitengewoon loyale en effectieve partner.
Enkele redenen waardoor de Stasi is ontstaan zijn dat bijv. veel mensen in de DDR naar de BDR wilden. De Stasi zag als taak de identiteit van de DDR te versterken en verwijzingen naar het begrip Duitsland – en daarmee naar een mogelijke eenwording- zoveel mogelijk te onderdrukken. Ook een groot probleem was daarbij de West-Duitse televisie. In grote delen van de DDR konden de West-Duitse zenders ontvangen worden. Een avondje televisie kijken was genoeg om in te zien dat de DDR economisch gezien ver achter lag bij de Bondsrepubliek. Het was duidelijk dat men in West-Duitsland niet jaren moest wachten op de levering van een nieuwe auto, zoals in de DDR. En bananen en andere tropische vruchten waren in de Oost-Duitse supermarkten niet te vinden. De Stasi hoorde mensen uit wie er naar de “verkeerde” zenders keken en konden ze zo opsporen, ook werden verschillende antennes kapot gemaakt van de mensen die “verkeerd” bezig waren. De moeizame economische ontwikkelingen waren ook een aanleiding om als Stasi op te treden, de mensen hadden een harde hand nodig in de bestaande maatschappij om vooruit te komen volgens de Stasi.
Ook was er een gebrek aan politieke geloofwaardigheid in eigen land, de Stasi steunde ook voor de politieke leiders en hielpen hen met bepaalde zaken om zo het geloof weer op te krikken.
De Stasi had velen manieren om informatie te werven. Stasi kwam aan zijn informatie in zowel kleine kringen als grote kringen. Ze lieten bijv. kinderen uithoren door leraren of ze naar het journaal keken, en zo ja welke vorm de klok voorafgaand aan de uitzending had. Als het antwoord rond was, was het duidelijk dat dit gezin een strafbaar delict had gepleegd, omdat de Oost-Duitse televisie een vierkante klok had.
Mensen verraden elkaar voor allerlei redenen, onder dwang of om een promotie op het werk te krijgen. De Stasi maakte hier duidelijk misbruik van. De Stasi had ontzettend veel macht om de mensen te laten meewerken enkele machtsmiddelen die de Stasi gebruikte waren o.a. gevangenisstraffen, beroepsverboden, inbeslagname van poststukken, uitzetting en moordaanslagen. Naast de inlichtingen van de ‘onofficiële’ medewerkers, maakte de Stasi ook veel gebruik van allerlei andere mogelijkheden om informatie te verzamelen. Zo werd er in de DDR op grote schaal telefoons getapt, afgeluisterd, gefilmd, enz. Dit zijn dan ook een van de redenen dat de Stasi zo groot is geworden; ze konden goed op de mensen inspelen, hadden veel macht, de juiste hulpmiddelen en waren niet bang om geweld te plegen tegen iemand die niet meewerkte.
Daarbij was het Stasi -apparaat ontzettend goed georganiseerd. De organisatie van de Stasi was hiërarchisch opgebouwd en zeer gespecialiseerd; de organisatie viel uiteen in een groot aantal afdelingen met ieder een eigen taak. De Stasi kende 13 hoofdafdelingen met daaronder onderafdelingen en 20 op zichzelf staande afdelingen, naast nog een aantal algemene ondersteunende en administratieve eenheden.
De Stasi had zelfs een eigen militaire eenheid, het Wachregiment 'Feliks Dzierzynski', bestaande uit 11.000 personen in 1989. Hoofdafdeling XX (20)was de belangrijkste afdeling van de Stasi als het ging om de observatie en beheersing van de burgerbevolking. Deze afdeling verzamelde in de loop der jaren een enorme hoeveelheid informatie over de levens van de DDR-bevolking. Het hoofdkwartier van de Stasi lag in Oost-Berlijn en besloeg wel 150.000 vierkante meter. Het kantorencomplex was streng verboden voor onbevoegden en zwaar beveiligd. Binnen in het gebouw bestond een enorme hoeveelheid gangen, kantoren, archiefruimtes, etc.. Na de val van de Muur werd zelfs ontdekt dat er geheime gangen bestonden die ergens in een bosje in Oost-Berlijn, honderd meter verderop, uitkwamen. Al met al omvatte het personeel van deze afdelingen in totaal bijna 100.000 personen in 1989. Daarnaast maakte de Stasi nog gebruik van zo'n 150.000 informanten uit de bevolking. Op een bevolking van ongeveer 16 miljoen mensen, was in 1989 dus ongeveer 1 op de 64 mensen in de DDR bij de Stasi betrokken.
De schatting van het aantal mensen dat de Stasi had ten tijde van de ineenstorting van de DDR was 91.000 fulltime medewerkers en 300.000 informanten. Dit betekent dat ongeveer 1 op de 5 mensen in de DDR met de Stasi samenwerkte. Dit is vermoedelijk de hoogste penetratie door een veiligheidsapparaat ooit.
Er werd daadwerkelijk bijna alles geregistreerd en heel de DDR was gefiltreerd door de Stasi. Na de Duitse hereniging kwam naar boven dat de Stasi ook heimelijk linkse terreurgroepen zoals de Rote Armee Fraktion (RAF) had gesteund. Het verlies van deze steun was een belangrijke factor in het uiteenvallen van deze groepen.
“Meine Freundin war Stasi-Petze”
Tijdens die Wende, de vreedzame revolutie van 1989, werden de Stasikantoren bestormd door woedende burgers. Uit voorzorg vernietigden Stasi-officieren een grote hoeveelheid compromitterend materiaal. Veel mensen voelden zich verraden, bespioneerd door hun eigen mensen, mensen waarvan ze hielden en waarvan ze geen enkel vermoeden hadden dat ze voor de Stasi werkte. Alle personen waarover een dossier is aangelegd hebben het recht om dit in te zien. Vaak komen zij er dan achter dat vrienden, collega's, partners en familieleden regelmatig aan de Stasi rapporteerden. Nog steeds worden er persoonlijke dossiers gevonden van mensen die door de Stasi bespioneerd werden.
Wij hebben bij onze Praktische Opdracht gekozen voor het onderwerp “Stasi”.
De Stasi is ontstaan vlak na de Tweede Wereldoorlog en was een was de belangrijkste binnenlandse veiligheidsdienst en inlichtingendienst in de Duitse Democratische Republiek (DDR). De eerste leider van de Stasi was Wilhelm Zaisser, daarna van 1955 tot 157 was Ernst Wollweber leider, hij werd in 1957 opgevolgd door Erich Mielke, die de Stasi voor het grootste deel heeft geleid. Hoe de Stasi is ontstaan en wat de Stasi zoal deed, zullen wij zo goed mogelijk duidelijk maken in dit betoog.
Zoals de meeste weten betekende de verovering van Berlijn op 30 april 1945, het einde van het Derde Rijk en daarna volgde het begin van de Sovjet Bezettingszone. De Deutsche Democratische Republiek (DDR) werd in 1949 uitgeroepen. Vanaf het begin drukte de Sovjet-bezettingsmacht, samen met het communistische Duitse kader dat in de oorlog in Moskou in ballingschap verbleef, een fors stempel op de naoorlogse ontwikkeling.
Innenministerium (ministerie van binnenlandse zaken).
Het hoofdkwartier van de Stasi bevond zich in de hoofdstad, Oost-Berlijn. Het hoofdcomplex stond in de wijk Lichtenberg. Een aantal kleinere complexen was door de stad verspreid.
De opbouw van de Stasi was een kopie van de NKVD (voorloper van de KGB) in de Sovjet-Unie.
De KGB had als taak mensen te bespioneren, geheime informatie van niet-communistische landen (met name de VS) te ontfutselen, het liquideren van niet-communistische personen (uitgevoerd door Afdeling V, de ultra geheime afdeling voor moord en sabotage) en het uitbannen van anti-communistische elementen. Daarnaast was de KGB ook verantwoordelijk voor de veiligheid van partijfunctionarissen en staatslieden van de USSR. De KGB zag de Stasi als een buitengewoon loyale en effectieve partner.
Enkele redenen waardoor de Stasi is ontstaan zijn dat bijv. veel mensen in de DDR naar de BDR wilden. De Stasi zag als taak de identiteit van de DDR te versterken en verwijzingen naar het begrip Duitsland – en daarmee naar een mogelijke eenwording- zoveel mogelijk te onderdrukken. Ook een groot probleem was daarbij de West-Duitse televisie. In grote delen van de DDR konden de West-Duitse zenders ontvangen worden. Een avondje televisie kijken was genoeg om in te zien dat de DDR economisch gezien ver achter lag bij de Bondsrepubliek. Het was duidelijk dat men in West-Duitsland niet jaren moest wachten op de levering van een nieuwe auto, zoals in de DDR. En bananen en andere tropische vruchten waren in de Oost-Duitse supermarkten niet te vinden. De Stasi hoorde mensen uit wie er naar de “verkeerde” zenders keken en konden ze zo opsporen, ook werden verschillende antennes kapot gemaakt van de mensen die “verkeerd” bezig waren. De moeizame economische ontwikkelingen waren ook een aanleiding om als Stasi op te treden, de mensen hadden een harde hand nodig in de bestaande maatschappij om vooruit te komen volgens de Stasi.
Ook was er een gebrek aan politieke geloofwaardigheid in eigen land, de Stasi steunde ook voor de politieke leiders en hielpen hen met bepaalde zaken om zo het geloof weer op te krikken.
De Stasi had velen manieren om informatie te werven. Stasi kwam aan zijn informatie in zowel kleine kringen als grote kringen. Ze lieten bijv. kinderen uithoren door leraren of ze naar het journaal keken, en zo ja welke vorm de klok voorafgaand aan de uitzending had. Als het antwoord rond was, was het duidelijk dat dit gezin een strafbaar delict had gepleegd, omdat de Oost-Duitse televisie een vierkante klok had.
Mensen verraden elkaar voor allerlei redenen, onder dwang of om een promotie op het werk te krijgen. De Stasi maakte hier duidelijk misbruik van. De Stasi had ontzettend veel macht om de mensen te laten meewerken enkele machtsmiddelen die de Stasi gebruikte waren o.a. gevangenisstraffen, beroepsverboden, inbeslagname van poststukken, uitzetting en moordaanslagen. Naast de inlichtingen van de ‘onofficiële’ medewerkers, maakte de Stasi ook veel gebruik van allerlei andere mogelijkheden om informatie te verzamelen. Zo werd er in de DDR op grote schaal telefoons getapt, afgeluisterd, gefilmd, enz. Dit zijn dan ook een van de redenen dat de Stasi zo groot is geworden; ze konden goed op de mensen inspelen, hadden veel macht, de juiste hulpmiddelen en waren niet bang om geweld te plegen tegen iemand die niet meewerkte.
De Stasi had zelfs een eigen militaire eenheid, het Wachregiment 'Feliks Dzierzynski', bestaande uit 11.000 personen in 1989. Hoofdafdeling XX (20)was de belangrijkste afdeling van de Stasi als het ging om de observatie en beheersing van de burgerbevolking. Deze afdeling verzamelde in de loop der jaren een enorme hoeveelheid informatie over de levens van de DDR-bevolking. Het hoofdkwartier van de Stasi lag in Oost-Berlijn en besloeg wel 150.000 vierkante meter. Het kantorencomplex was streng verboden voor onbevoegden en zwaar beveiligd. Binnen in het gebouw bestond een enorme hoeveelheid gangen, kantoren, archiefruimtes, etc.. Na de val van de Muur werd zelfs ontdekt dat er geheime gangen bestonden die ergens in een bosje in Oost-Berlijn, honderd meter verderop, uitkwamen. Al met al omvatte het personeel van deze afdelingen in totaal bijna 100.000 personen in 1989. Daarnaast maakte de Stasi nog gebruik van zo'n 150.000 informanten uit de bevolking. Op een bevolking van ongeveer 16 miljoen mensen, was in 1989 dus ongeveer 1 op de 64 mensen in de DDR bij de Stasi betrokken.
De schatting van het aantal mensen dat de Stasi had ten tijde van de ineenstorting van de DDR was 91.000 fulltime medewerkers en 300.000 informanten. Dit betekent dat ongeveer 1 op de 5 mensen in de DDR met de Stasi samenwerkte. Dit is vermoedelijk de hoogste penetratie door een veiligheidsapparaat ooit.
Er werd daadwerkelijk bijna alles geregistreerd en heel de DDR was gefiltreerd door de Stasi. Na de Duitse hereniging kwam naar boven dat de Stasi ook heimelijk linkse terreurgroepen zoals de Rote Armee Fraktion (RAF) had gesteund. Het verlies van deze steun was een belangrijke factor in het uiteenvallen van deze groepen.
“Meine Freundin war Stasi-Petze”
Tijdens die Wende, de vreedzame revolutie van 1989, werden de Stasikantoren bestormd door woedende burgers. Uit voorzorg vernietigden Stasi-officieren een grote hoeveelheid compromitterend materiaal. Veel mensen voelden zich verraden, bespioneerd door hun eigen mensen, mensen waarvan ze hielden en waarvan ze geen enkel vermoeden hadden dat ze voor de Stasi werkte. Alle personen waarover een dossier is aangelegd hebben het recht om dit in te zien. Vaak komen zij er dan achter dat vrienden, collega's, partners en familieleden regelmatig aan de Stasi rapporteerden. Nog steeds worden er persoonlijke dossiers gevonden van mensen die door de Stasi bespioneerd werden.
REACTIES
:name
:name
:comment
1 seconde geleden
H.
H.
wat een slecht verhaal en ook het nederlandse taalgebruik is ook barslecht
12 jaar geleden
Antwoorden