Schindler's List (1993)

Inleiding Ik heb besloten om de film: Schindlers list te nemen, omdat deze heel aangrijpend is en het een goed beeld geeft van wat er in de Tweede Wereldoorlog is gebeurd. Ik zal eerst even iets over de Adolf Hitler vertellen, omdat hij grotendeels de oorzaak is van al die dode mensen. Daarna vertel ik iets over de concentratiekampen, dan volgt er iets over Schindler's List zelf met een samenvatting. Ook heb ik een recensie opgezocht over deze film en ten slotte zal ik mijn eigen mening geven. Adolf Hitler: Adolf Hitler werd op 20 april 1889 geboren in Oostenrijk. Zijn vader was tolbeambte en wilde graag dat Adolf ook beambte werd. Hitler wilde liever schilderen, maar werd tweemaal afgewezen op de academie voor Beeldende Kunst in Wenen, omdat hij te weinig talent zou hebben. Zijn jodenhaat is toen begonnen. Hij kwam er namelijk achter dat de man die hem had afgewezen had, een jood was. Toen zijn moeder in 1908 stierf, vertrok Hitler naar Wenen, waar hij een armoedig leven leed. De eerste wereldoorlog begon, Hitler meldde zich aan bij het Duitse leger. Hier kwam hij volgens eigen zeggen voor het eerst in aanraking met het Duitse nationalisme. Hij heeft zijn studie nooit afgemaakt, en daarom schopte hij het niet verder dan korporaal. Zijn eerste onderscheiding kreeg Adolf Hitler in 1916, omdat hij zwaar gewond was geraakt en bijna blind was geworden bij een gasvergiftiging. In 1918 kreeg hij het IJzeren kruis eerste klasse. Na de eerste wereldoorlog werd hij instructeur bij het leger, en kwam zo in aanraking met de DAP. In 1920 trad hij toe in de partij, die een Nationalistisch Revolutionair programma had. Hiermee keerde zich officieel tegen het joodse volk. Der Deutsche Arbeiderpartei (DAP) veranderde langzamerhand in de NSDAP(National Deutsche Arbeiders Partei), waar Hitler een van de hoge mannen werd nadat hij in 1921 Anton Drexler uit de partij had gewerkt. Hitler was in zo’n korte tijd zover gekomen door zijn dominante gedrag, en Adolf was zeer goed in het verdraaien van de werkelijkheid.
Concentratiekampen: Op Pools grondgebied ontstaan de vernietigingskampen waarin naast de Poolse joden ook vele gedeporteerden uit West-Europa vermoord worden. Chelmno, waar de massamoord reeds op het einde van 1941 met drie mobiele gaswagens begint, wordt een kerkhof van de joden uit de “Warthegouw”. Tussen maart en juli 1942 worden in Belzec, Sobibor en Treblinka nog meer uitroeiingskampen gebouwd. Ze zijn bestemd voor de “Actie Reinhard”, zo wordt namelijk de uitroeiing van de joden na Heydrichs dood genoemd. Odilo Globocnik, de SS- en politiecommandant in het district Lublin, wordt door Himmler met de uitvoering hiervan belast. Hij heeft een groep van 450 personen ter beschikking, waaronder 92 experten die reeds meewerkten aan de eerste “euthanasie”-actie, de massamoord op 70.000 zieken en gehandicapten in Duitsland. Er wordt een gebied gekozen dicht bij de oostgrens van het Generaal-gouvernement om zo de leugen van een “overbrenging van de bevolking naar het oosten” in stand te houden. De kampen worden ver genoeg van het dichtstbijzijnde dorp opgericht, maar hoe dan ook toch direct bij een centrale spoorwegverbinding. Ze hebben allemaal vaste gaskamers, maar geen crematoria. In elk van hen is er ook een kleine Duitse “speciale eenheid” van 20 tot 30 personen, daarbij nog 90 à 120 Oekraïense, Letlandse of Litouwse bewakers en een arbeidscommando van enkele honderden joden, die de gaskamers moeten opruimen, de doden begraven en de bagage en de kleding inzamelen. Als getuigen worden ze zelf na enkele weken vermoord en hun plaats wordt ingenomen door nieuwelingen. De ontruiming van de getto's gebeurt met een ongekende brutaliteit. Oude en zieke mensen worden ter plaatse neergeschoten. De acties gebeuren onverwacht en duren gewoonlijk één tot twee dagen, in grote getto's soms zelfs meerdere weken. De transporten uit de districten Krakau en Lvov gaan naar Belzec, vanuit Lublin naar Sobibor, vanuit Warschau en Radom naar Treblinka. De treinen zijn vaak dagenlang onderweg. In de overvolle wagons sterven velen reeds tijdens de rit. Alle overigen sterven onmiddellijk na hun aankomst. Na de beëindiging van de “Actie Reinhard” legt Globocnik de SS-rijkscommandant Heinrich Himmler een eindbalans voor die rekenschap geeft van de inkomsten van het moordprogramma. Over Schindler’s List: Schindler’s List is gebaseerd op het boek van Thomas Keneally, Schindler’s Lijst, het waargebeurde verhaal over de Duitse Oscar Schindler. Oscar Schindler is een gerespecteerd lid van de Nazi partij en hij heeft een email- en wapenfabriek in het door Duitsland bezette Polen. Daar werken Joodse mensen onder dwangarbeid, maar in tegenstelling tot andere industrieën behandeld Oscar deze mensen met respect en zorgt goed voor hen. Hij laat nooit SS- bewakers in de fabriek, regelt meer eten voor de Joden, probeert Joodse gezinnen bij elkaar te houden en beschermd hij uiteindelijk zijn werknemers tegen deportatie naar Auschwitz. Doordat Schindler veel relaties heeft met verschillende hooggeplaatste Nazi’s, kon hij voorkomen dat zijn Joodse werknemers naar Auschwitz moesten. Maar de vraag was hoelang de Joden veilig waren, want de Nazi’s waren uit op volledige uitroeiing van het Joodse volk.Ondanks Schindler in de gaten gehouden werd, slaagde hij erin om met gevaar voor eigen leven, 1100 joden te redden van de dood. Deze Joden hadden het geluk om op zijn lijst te staan. Oscar Schindler was hun held en was 1 van de weinigen die in het Nazi Duitsland opkwam voor de vervolgde minderheden. De hoofdrollen in de film zijn voor Liam Neeson als Oscar Schindler, Ben Kingsley als Itzhak Stern, Schindler’s Joodse boekhouder en Ralph Fiennes als de gemene concentratiekampleider Amon Göth. Deze 3 rollen worden heel erg overtuigend gespeeld, net als alle andere rollen in de film. Belangrijk in de film zijn de vele overeenkomsten tussen Amon Göth en Oscar Schindler. Ze waren allebei machtig, hielden van vrouwen, drank en goed gezelschap en zetten hun charmes in om anderen te imponeren of te beïnvloeden. In tegenstelling tot Göth, die het kwaad van Nazi Duitsland steunt, slaagt Schindler erin om zijn charmes, persoonlijkheid en invloed op anderen in de strijd te gooien voor een goeie zaak, namelijk het helpen van anderen. Dit samenspel tussen goed en kwaad, is in de film heel goed verbeeld. In de film zitten ook heel veel kleine bijrollen en honderden figuranten. Er is net zoveel tijd en zorg besteed aan de uitwerking van deze rollen als aan de hoofdrollen. De kleding en decors zijn realistisch en elke keer wanneer je de film ziet, zie je weer wat nieuws. De film werd voor het grootste deel opgenomen in de Poolse stad Krakau. Daardoor konden vele originele locaties in de film gebruikt worden, bijvoorbeeld de oude fabriek van Oscar Schindler en zijn woning. Het werkkamp Plaszow werd helemaal nagebouwd; hiervoor gebruikte ze de bouwplannen van het originele kamp. 1 van de mooiste uitgewerkte details van deze filmset is de toegangsweg van het werkkamp dat, net als in het echt, bestraat is met Joodse grafstenen. Uniek aan de film is dat deze bijna volledig in zwart/wit is. Steven Spielberg heeft dit gedaan omdat hij zijn beeld van de holocaust gebaseerd heeft op wat hij in de documentaires en boeken heb gezien, en dat waren voornamelijk grimmige beelden in zwart en wit. Volgends hem zou de film dus realistischer zijn, als deze in zwart en wit was. Ik vind dat hij hierin wel gelijk heeft gekregen. 1 van de zieligste scènes in de film is de scène waarin een andere kleur voorkomt, namelijk het kleine meisje in het rode jasje tijdens de ontruiming van de Joodse getto. Deze scène is gewoon niet te beschrijven, zo ontroerend was deze. Ook de muziek in de film was met zorg gekozen. De mooie aangrijpende klassieke muziek van John Williams past heel goed in de film en maakt de scènes nog indrukwekkender. De film is een eerbetoon aan Oscar Schindler, die op verbazingwekkende wijze het leven van vele Joden redde. Ook is de film ter nagedachtenis aan de vele slachtoffers die vielen tijdens de Tweede Wereldoorlog. Spielbergs motivatie voor het maken van de film: “Niemand kan het verleden veranderen; het is al gebeurd. Maar een film als deze kan invloed op ons uitoefenen, ons duidelijk maken dat dit nooit maar dan ook nooit meer mag gebeuren.” Samenvatting van de film: In 1939 worden de Joden in Polen gedwongen te leven in het getto van Krakau. Wat persoonlijke spullen kunnen ze meenemen, maar huis en haard moeten zij achterlaten. De Duitser Oskar Schindler (Liam Neeson) profiteert hiervan door zich één van de luxe verlaten huizen toe te eigenen. Schindler heeft één doel voor ogen, rijk worden. In het Duitse nachtleven is Schindler al snel een gezien man, die alle hoge Duitse SS militairen paait met cadeaus en drankjes. Schindler begint zijn fabriek, Deutsche Email Fabrik. Hij wil potten en pannen maken, die hij kan leveren aan het Duitse leger. Hij laat zich daarbij helpen door de stille Joodse boekhouder Itzhak Stern (Ben Kingsley). Stern weet Schindler ervan te overtuigen dat het gebruik van Joodse werknemer veel goedkoper is dan Poolse. Zo weet Stern een hoop Joden uit het getto aan het werk te krijgen door ze de status ‘belangrijke werker’ te geven. Hiermee voorkwam Stern voorlopig deportatie van deze Joden. Als de Nazi commandant Amon Göth in Krakau arriveert om daar een Joods werkkamp te stichten, weet Schindler al gauw een goede relatie met hem op te bouwen om zo de toekomst van zijn fabriek veilig te stellen. Göth is een wreed man die zonder enig gevoel willekeurig Joden in zijn werkkamp neerschiet en een duidelijke minachting toont jegens de Joden, de zieken en de ouderen. En dan verordonneert Göth de zuivering van het getto. Duizenden joden worden de straat op gejaagd en zonder pardon neergeschoten. Vanaf een afstand beziet Schindler deze gebeurtenissen. Terwijl de machinegeweren ratelen ziet Schindler temidden van alle gruwelijkheden een klein meisje met een rood jasje door de straten rennen alsof er niets aan de hand is. Voor Schindler is deze gebeurtenis een ommekeer in zijn levensdoel. Vanaf dat moment probeert hij zijn Joodse werknemers te beschermen. Als zijn Joodse werknemers allemaal in Göth’s werkkamp Plaszow worden ondergebracht, weet Schindler Göth toch zover te krijgen dat deze mensen in zijn fabriek mogen blijven werken. Al snel worden de zaken erger. Om plaats te maken voor andere gevangenen, worden alle kinderen van Plaszow weggevoerd. De gruwelijke opgraving en verbranding van duizenden Joodse lijken is teveel voor Schindler. Wanneer Göth daarna de deportatie van de Joden naar Auschwitz voorbereidt, maakt Schindler een deal met hem dat zijn werknemers niet naar Auschwitz maar naar Brunnlitz, Tsjecho-Slowakije worden vervoerd. Aldaar zal Schindler een nieuwe fabriek beginnen om munitie voor het Duitse leger te maken. Göth gaat akkoord en samen met Itzhak Stern maakt Schindler, de wanhoop haast nabij, een lijst van 1100 werknemers. De vrouwen en mannen worden apart vervoerd, waarbij de vrouwen toch per ongeluk in Auschwitz terecht komen. Door interventie van Schindler weet hij het vermoorden van deze vrouwen te voorkomen. In de zeven maanden daarna tot het eind van de oorlog gebruikt Schindler al zijn verworven rijkdom om de 1100 ‘Schindler Joden’ in zijn fabriek te redden. Positieve recensie over de film door Jaap Verheul: Toen bekend werd dat de regisseur van E.T. een film zou gaan maken over één van de gruwelijkste gebeurtenissen uit de geschiedenis, de Holocaust, hield heel de wereld zijn adem in. Zou de immer “kinderlijke” Spielberg in staat zijn dit gevoelige en zware onderwerp op de juiste manier naar het witte doek te vertalen? Het antwoord is simpelweg bevestigend. Spielberg snoert met dit keihard, subliem geregisseerde meesterwerk al zijn criticasters de mond. Dat een Spielberg – film vandaag de dag technisch ongeëvenaard vakmanschap is, zal niemand meer verbazen. Toch weet Spielberg met deze film boven zichzelf uit te stijgen. Hij nam cinematograaf Janusz Kaminski in dienst, wiens sublieme zwart-wit fotografie behoort tot het beste uit de filmgeschiedenis. Bovendien kregen kleuren zelden zoveel betekenis mee als in deze film. Ook de décors ontworpen door Allan Starski, ogen zeer authentiek. De kostuums ogen prachtig, de montage is feilloos en de prachtige, ingetogen muziek van legende John Williams raakt zelfs de meest onbewogen ziel. “Schindler’s List” bevat beelden die voor eeuwig op het netvlies gebrand blijven staan. Toch is het niet Spielberg’s doel om te shockeren of de mensheid als verloren af te schilderen. Spielberg geeft immers een mooie en hoopvolle boodschap aan de kijker mee. Spielberg’s collega en vriend Stanley Kubrick zegt er het volgende over: “Schindler’s List is geen film over de gruwel Holocaust, maar een film over duizend mensen die dankzij een man aan de gruwel van Holocaust konden ontsnappen”. Het is duidelijk dat Spielberg gelooft dat de mensen, zelfs in tijden van oorlog, goed van aard zijn. Met die hoopvolle boodschap verlaat je de zaal, zonder ooit nog de gruwel te vergeten die de Holocaust met zich heeft meegebracht. Spielberg is er via een grootse regie in geslaagd ons te overtuigen dat iets dergelijks als de Holocaust nooit meer mag gebeuren en dat niemand per definitie goed of slecht is. Het hart van deze film wordt dan ook weergeven door een citaat uit de Talmut: “Whoever saves one life, saves the world entire”. Dat Spielberg met deze film wereldwijd in de prijzen zal vallen staat nu al vast. En terecht, want het wordt stilletjes aan tijd om een van de meest invloedrijke regisseurs uit de filmgeschiedenis zijn dik verdiende beloning te geven, ook op artistiek vlak. Mijn mening: Het is een echt gebeurd verhaal, ook al is er natuurlijk wel wat bij verzonnen over Oscar en de andere personages. Maar de film gaat over de vreselijke dingen die er zijn gebeurd met de joden in Europa en dat is allemaal wel echt gebeurd. Daarom vind ik dat deze film een goed beeld weergeeft wat er in de Tweede Wereldoorlog echt is gebeurd met de Joden. Ik vind deze film heel erg indrukwekkend. Ik heb hem pas geleden eigenlijk voor het eerst gezien, omdat veel mensen zeiden dat het een hele harde film was. Ik vind hem inderdaad heel erg hard, en het is ook allemaal echt gebeurd, dat maakt het nog erger. Toen ik hem voor de 2e keer keek snapte ik hem beter, want de 1e keer zal ik vooral vol afkeer naar die gruwelijke beelden te kijken. De 2e keer was het nog wel erg, maar ik wist nu wel ongeveer wat voor ergs er allemaal ging komen en kon ik me beter in het verhaal zelf inleven.