Heksenvervolgingen

Het is te rechtvaardigen om de heksenprocessen en de heksenvervolgingen in de 16e en 17e eeuw te vergelijken met latere gebeurtenissen in de geschiedenis.

In de zestiende eeuw was er veel onrust doordat er godsdienstoorlogen waren en doordat het economisch gezien niet goed ging. Duivelaanbidding werd gekoppeld aan heksen, en zij werden de zondebok, de wens om deze heksen te vervolgen nam toe. Autoriteiten bevorderden deze vervolgingen om de mensen rustig te houden en hun aandacht hierheen te verplaatsen. De aangeklaagden waren vaak vrouwen, want zij zijn het zwakke geslacht, niet bestand tegen de verleidingen van de duivel en bovendien vaak alleenstaand en dus geen man om haar te beschermen. Er kwam pas een einde aan de vervolgingen met de komst van het rationalisme, waarbij de nadruk ligt op het gebruiken van het verstand (ratio). Men geloofde niet meer in de zwarte magie van heksen, de roep vanuit de bevolking werd minder, het religieuze conflict was bekoeld, het ging economisch beter met de bevolking en de rechtspraak werd strenger.
Zijn de heksenvervolgingen en heksenprocessen voorgoed weg of zijn ze te vergelijken met latere gebeurtenissen in de geschiedenis?
 Heeft de jodenvervolging in de tweede wereldoorlog kenmerken van een heksenjacht?
 Zijn er overeenkomsten tussen de heksenvervolging
- En de hysterie in communistische landen?
- En de communistenvervolging?
 Blijven de heksenjachten en heksenvervolgingen doorgaan?
De overheid jaagt niet meer op duivelvereerders die zwarte magie bedrijven. Toch doen staten wel eens dingen die sterk aan heksenjachten doen denken.
In het twintig-eeuwse Duitsland valt de overeenkomst op met de vervolging op joden.
Jodenvervolging is het najagen, vervolgen, vermoorden en het bang maken (terreur) van Joden en het Joodse volk op gruwelijke wijze, (heksenvervolging is het vervolgen, vermoorden en het bang maken (terreur) van heksen op gruwelijke wijze). Adolf Hitler is verantwoordelijk voor de ergste jodenvervolgingen toen hij leider was in de tweede wereldoorlog. Hij wenste de totale vernietiging van het joodse volk over de hele wereld. (En niet alleen het joodse volk, maar ook alle andere Untermenschen, minderwaardige mensen). Het gevolg was de afvoer van miljoenen joden naar concentratiekampen en vernietigingskampen.
Er werden, net zoals bij de heksenvervolgingen in de 16e en 17e eeuw, veel onwaarheden verteld over joden, namelijk door de joden als heel slecht voor te stellen. Ze zouden kinderen offeren en opeten, ze zouden het drinkwater vergiftigen, net zoals heksen en ketters vroeger. In nazi-Duitsland werden de joden bovendien als vijanden van de staat voorgesteld. Ook zijn veel joden erbij gelapt vanwege burenruzies, liefdesverdriet of geldelijk gewin. Dit komt duidelijk overeen met de vervolging van heksen, een persoonlijk ongeluk zorgde ervoor dat iemand werd aangeklaagd.
Er kwam een verbod voor joden om een ‘gewoon’ gebouw in te gaan. De staat pakte 425 jonge joodse mannen op en vervoerde ze naar een concentratiekamp, als straf voor een staking tegen het jodenbewind. Dit was een signaal dat je beter niet tegen het Duitse bewind kon zijn, als je wilde blijven leven. Er heerste een even groot hysterie als toen in de 16e en 17e eeuw.
Communistische landen kenden zuiveringen van partijleden die werden beschouwd als vijanden van het volk. Twintig jaar na de Russische Revolutie zuiverde Stalin zijn partij van politieke rivalen. Hij vermoorde mensen, bracht ze onder en deporteerde ze. Rond 1930 waren vooral boeren, priesters, de ‘Bourgeois specialisten’ het doelwit. In 1935 ging het vooral om de oude elite en voormalige tegenstanders van Stalin. Dit was nadat, op aanraden van Stalin, de partijchef Sergej Kirov was vermoord. Ook werden honderden wetenschappers, schilders, schrijvers en andere kunstenaars opgepakt. Mensen stierven in een waanzinnigheid, terwijl ze de ergste misdrijven als spionage, sabotage en terrorisme bekenden. Ze verdwenen zonder een spoor achter te laten, en vervolgens werden hun vrouwen en kinderen, hele families, achter hen aan gestuurd. De massale deportaties bleven doorgaan tot 1953. Vermoedelijk verloren er in totaal tussen 1928 en 1952 ongeveer tien tot twaalf miljoen Sovjetburgers het leven bij o.a. de zuiveringen, de hongersnoden en de executies. Wat Stalin heeft gedaan met al deze mensen is hetzelfde als wat de inquisitie heeft gedaan met al die ‘heksen’.
Er zijn bij beide gevallen vele mensen onschuldig gestorven, omdat dat beter uitkwam op dat moment. Omdat de staat geloofde in zuiveringen en executies.
In een ander communistisch land ging het er eigenlijk hetzelfde aan toe. In China leidde Mao Zedong, twintig jaar na de Chinese Revolutie, de culturele revolutie tegen politieke tegenstanders binnen de partij. Ook hier nam de rechtbank het niet zo nauw met het recht, wat ook zo was de 16e en 17e eeuw en in de Sovjet-Unie. De bevolking heerste in angst en onzekerheid, de minste aanleiding kon worden aangegrepen om iemand te beschuldigen. Personen die verdacht werden van anti-revolutionaire daden, werden tijdens openbare bijeenkomsten bekritiseerd en vernederd. De man op bron 1 werd ervan beschuldigd dat hij China had verraden toen hij als gouverneur contact onderhield met de Sovjet-Unie. Tijdens de bijeenkomst riep iemand opeens dat hij wel heel arrogant moest zijn, omdat hij zijn haar droeg zoals Mao Zedong. Er werd meteen een schaar gehaald.
Er waren, in de 16e en 17e eeuw, wel eens terechtstellingen die men verplicht moest bijwonen, omdat de verdachte een uitzonderlijke daad had begaan. De meeste mensen vonden het prachtig om een paardevijg naar het hoofd van de heks te gooien en haar uit te jouwen. Ook was het vaak zo dat als er iemand opgepakt werd, de hele buurt uitliep om te kijken. Het zit in de mens om te genieten van andermans leed.
Maar nog duidelijker zijn de overeenkomsten tussen heksenjachten en de acties tegen communisten in de Verenigde Staten, eerst in de jaren twintig en later in de jaren vijftig. Door de Russische Revolutie, 1917, ontstond er bij veel Amerikanen afkeer en angst voor links, oftewel red scare. Amerika was bang dat er een golf van communisten hun land zouden binnen dringen en de macht zouden overnemen. Dit zorgde voor een jacht tegen communisten. De zondebok was de duivel Stalin. In 1952 wilde de republikeinse senator Joseph McCarthy de verkiezingen winnen en beweerde daarom dat er vele communisten in de Democratenpartij zaten. Dat het aantal elke dag verschilde, was geen punt. De senaat stelde een commissie in die de beweringen moesten onderzoeken. De commissie kwam met haar bevindingen enkele weken na de Koreaanse aanval, hierdoor werd de panische angst jegens communisten versterkt en had McCarthy alle kans. De senaatscommissie was geen onderdeel van het normale systeem van rechtspleging en leek sterk op een bijzondere rechtbank. Er werden ambtenaren ontslagen en veroordeeld wegens het afleggen van valse verklaringen. Verdachten en getuigen werden onder druk gezet om anderen aan te geven, zover zelfs dat kinderen hun ouders aangaven. Angst regeerde de natie. Het resultaat waren ontslagen, gevangenisstraffen en enkele zelfmoorden. Als je was opgeroepen om te getuigen, moest er wel een reden voor zijn. Achteraf wil niemand meer wat met je te maken hebben, je raakt je baan, vrienden, soms zelfs familie kwijt.
Je zou denken dat het nou eindelijk afgelopen is met de heksenvervolgingen, maar het tegendeel is waar. Men is er wel van overtuigd dat er geen heks bestaat die zwarte magie uitoefent om anderen ermee te kwetsen. Toch bleef er geloof in bovennatuurlijke krachten bestaan. De elite hield zich bezig met het occultisme, geloof in het bovennatuurlijke, en het volk bleef sprookjes vertellen waarin heksen voorkwamen. Omdat ze nu niet meer worden vervolgd, zijn er mensen die heksensabbats houden, vooral in Engeland en de Verenigde Staten. Het zijn mensen die óf de aandacht willen, óf die in wicca geloven. Het woord Wicca betekent ‘de wijze’. Het is een natuurreligie, een manier van leven. Wicca is gebaseerd op de oude religie en hekserij, het gaat om evenwicht tussen alles. Dit is de meest bekende vorm van ‘hekserij’ in deze tijd. Het beoefenen van witte magie zal waarschijnlijk altijd doorgaan, het is iets waar de mensen in blijven geloven. Je hebt nou ook homeopaten, acupunctuur etc. dit zijn in feite allemaal vormen van witte magie.
Ook gaan de heksenvervolgingen helaas gewoon door. Je hebt door de eeuwen heen altijd een groep mensen die vervolgd worden. In de 18e eeuw leken de processen tegen homoseksuele mannen enigszins op de heksenwaan van een eeuw eerder. Nu in de 21e eeuw, heb je de angst tegen moslims. Bijna heel het Westen is bang dat de moslims de macht krijgen en dat het dan gedaan is met de vrijheid. Als er iets gebeurt in Nederland heeft de moslim het gedaan. Door vele zelfmoordaanslagen denken mensen al gauw dat moslims alles doen voor Allah. Men is ook erg bang voor terroristische aanslagen. Een vergeten rugzak op het station is al gauw een bom. Het duurt niet lang meer of deze angst slaat om in hysterie. Wat al vaker gebeurt is in de geschiedenis. Ook in Nederland is er een aanleiding tot een waan, namelijk de moord op Theo van Gogh. Hij is doodgeschoten door een moslim, dit bracht veel teweeg in ons landje. Er zijn al vele scholen, moskeeën en andere Islamitische gebouwen als wraak vernielt. Ook hier is het niet terecht, kinderen op een Islamitische school kunnen er niets aan doen dat een moslim een bekende Nederlander doodschoot. Toch worden zij de dupe, als hun school is afgebrand. Er zijn nu nog meer vooroordelen ontstaan tegen moslims. Ze zijn ‘het grote probleem van deze tijd’. Als het zo doorgaat, kan het wel eens net zo aflopen als bij de heksenvervolgingen in de vorige eeuwen.
Mijn hoofdvraag was; Zijn de heksenvervolgingen en heksenprocessen uit de 16e en 17e eeuw voorgoed weg of zijn ze te vergelijken met latere gebeurtenissen in de geschiedenis?
Het antwoord is; ja. Er hebben zich in de geschiedenis verscheidene gebeurtenissen voorgedaan die verdacht veel lijken op de heksenwaan van de 16e en 17e eeuw. Mensen werden vervolgd om hun geloof, hun mening of hun huidskleur. Zo zijn ook veel onschuldige mensen omgekomen. Hiermee bedoel ik;
- De jodenvervolging in de tweede wereldoorlog;
- De zuiveringen in China en de Sovjet-Unie;
- De communistenjacht in de Verenigde staten
- En de angst voor moslims nu.
Hierbij werden, net als bij de heksenjacht, onschuldige mensen zwart gemaakt door de machthebbers. Ook hierbij werd een bepaalde groep mensen de zondebok voor de ellende van die tijd. Heksenvervolging kan dus altijd op een bepaalde manier terugkomen, als mensen naar een zondebok zoeken.