Eerste wereldoorlog

Inleiding Dit boekje gaat over de eerste wereld oorlog. Er zijn veel slachtoffers gevallen in de eerste wereldoorlog. Er zijn bij de geallieerden 19.558.660 doden geteld en bij de centralen 15.486.963 in totaal zijn dat er 35.045.623, deze aantallen zijn waarschijnlijk niet helemaal juist doordat er ook dubbel geteld is.Toen de oorlog begon waren Frankrijk en Engeland supermachten, na de oorlog hadden zij grote verliezen geleden en was Amerika de nieuwe supermacht. Dit boekje is verdeeld in de volgende hoofdstukken: · Oorzaken · Het von Schlieffenplan · De strijd in het oosten · De strijd in het westen · Het leven van de soldaten in de loopgraven · Houding van Duitse studenten · De rol van het thuisfront · Veldslagen bij Verdun en aan de Somme · Nieuwe wapens · De Russische revolutie · Het einde van de oorlog · De vrede van Versailles · Bronvermelding Oorzaken De directe oorzaak van de Eerste wereldoorlog was de moordaanslag op kroonprins Franz-Ferdinand en zijn vrouw Sofia door Gavrillo Princip. Oostenrijk-Hongarije verdacht Servië en stuurde Servië een ultimatum met harde eisen. Op 28 juni verklaart Oostenrijk-Hongarije Servië de oorlog. Deze moordaanslag was natuurlijk niet de enige reden, het was slechts de druppel die de emmer deed overlopen. Diepere liggende oorzaken waren de tegenstelling tussen Oostenrijk-Hongarije en Rusland, beide landen wensten vergroting van hun grondgebied en versterking van hun invloed op de Balkan. De tegenstelling tussen Oostenrijk-Hongarije en Italië, Italië claimde grondgebied van Oostenrijk-Hongarije waaronder Tirol en Istrië. De tegenstellingen tussen Duitsland en Frankrijk, na de Frans-Duitse oorlog van 1870-1871 annexeerde Duitsland Elzas en Lotharingen. Frankrijk wilde dit gebied terug en wilde een revanche voor de nederlaag. De tegenstellingen tussen Duitsland en Groot-Brittannië, de bouw van een Duitse slagvloot met de thuishaven in de Noordzee leidde tot een wapenwedloop met Groot-Brittannië.
Het von Schlieffenplan Graaf Alfred von Schlieffen, bevelhebber van de Duitse landmacht, zag in dat als Duitsland in oorlog zou komen met Frankrijk, wat zeer waarschijnlijk was vanwege de Franse nederlaag in 1871, Duitsland in een tweefronten oorlog verwikkeld zou raken vanwege de militaire alliantie die Frankrijk en Rusland in 1893 hadden gesloten. Om zo'n oorlog te voorkomen, zou een westerse aanval zo snel mogelijk gestopt moeten worden door middel van een snelle grootscheepse aanval. De Franse verdediging bij de grens met Duitsland was te sterk, dus moest een andere weg bedacht worden. Een aanval door Zwitserland was geen optie vanwege het bergachtige landschap, dat zou de mobilisatie alleen maar vertragen. De enige andere weg die dus overbleef was door Zuid-Nederland en België. De neutraliteit van deze landen zou dan wel geschonden worden. De optocht door België en Nederland zou echter wel snel en vreedzaam zijn. Von Schlieffen was van mening dat Frankrijk zou capituleren als de hoofdstad in handen van de vijand zou zijn. Als Frankrijk eenmaal gevallen was, konden de troepen naar het oosten gebracht worden. Een succes voor dit aanvalsplan berustte op snelle mobilisatie door vervoer per trein. De aanval moest gaan volgens een strak schema; op M-39 (39 dagen na het begin van de mobilisatie) moesten de troepen bij Parijs zijn. Von Schlieffen had niet rekening gehouden met vertragingen, dat hoefde ook niet, want er was in het schema domweg geen plaats voor problemen. In 1906 ging graaf Alfred von Schlieffen met pensioen, generaal Helmuth von Moltke volgde hem op. Hij paste het plan aan. Von Moltke zag in dat Rusland sneller kon mobiliseren dan Von Schlieffen had voorzien. Hij wilde versterkingen langs de Franse grens om de industrie in het Rijngebied en Elzas-Lotharingen te beschermen. Ook wilde hij niet oprukken door Nederland omdat hij meende dat Groot-Brittannië geen oorlog zou voeren om België te redden als de Nederlandse neutraliteit gerespecteerd werd. Dit betekende dus dat veel manschappen over een smaller front moesten oprukken. Het von Schlieffenplan mislukte. Een deel van het Franse leger en het Engelse expeditieleger waren ontkomen aan de omsingeling en vielen vanuit het zuiden de Duitse legers aan. Het originele von Schlieffenplan had nooit geslaagd doordat er geen rekening wasgehouden met de lange toevoerlijnen, uitputting van de legers, de kracht van het Belgische leger, de snelheid van de oorlogvoering van Rusland maar door de veranderingen die von Moltke had aangebracht had het plan helemaal geen kans van slagen meer. De strijd in het oosten Na het von Schlieffenplan vielen de Russische legers in 1914 Oost-Pruisen binnen. Nadat de paniek weg was werden de legers verslagen. De Duitsers verdedigde vooral en viel voorzichtig aan, al dan niet om Oostenrijk-Hongarije bij te staan. In het oosten waren ook loopgraven maar hier lagen ze verder uit elkaar en waren ze meer iets tijdelijks ter verdediging. Hier werd voor het eerst gifgas door de Duitsers tegen de Russen gebruikt. De Russen organiseerden later meer offensieven om hun westelijke bondgenoten lucht te geven. De Broesilov-offensieven tegen de Oostenrijkers in Galicië waren hiervan de bekendste en het succesvolst. Roemenië koos hierop de zijde van de geallieerden, maar werd door Duitsland, Oostenrijk en Bulgarije binnengevallen en bezet. De Russische offensieven liepen uiteindelijk vast met grote verliezen aan mensenlevens. In Rusland braken hierop de revoluties van 1917 uit. Oostenrijk-Hongarije, dat de oorlog tegen Servië gestart was probeerde dit land drie keer te bezetten. Drie keer mislukte dit. In 1915, na de toetreding van Bulgarije en Turkije tot de Centralen werd Servië vanuit Oostenrijk-Hongarije en Bulgarije onder Duitse supervisie bezet. Bulgarije deed daarna niet meer mee, ze hadden immers wat ze wilden hebben, Macedonië. De laatste Servische en geallieerde troepen werden naar Korfoe en Thessaloniki verdreven. Thessaloniki werd door de Bulgaren omsingeld. Italië was voor de beloften van de Geallieerden gezwicht. De Centralen zagen dit als verraad, aangezien Italië met Oostenrijk en Duitsland de Driebond had. In de Alpen verloren de Italianen samen met de Fransen steeds weer van de Oostenrijkse stellingen. De centralen dreigde zelfs door te breken. Uiteindelijk werden de Oostenrijkers aan de Isonzo in 1918 verslagen. De Turken traden toe tot de partij die hen: 1. Serieus leek te nemen; 2. Hen geen gebieden had afgenomen; 3. Hen het meest beloofden; 4. De kans bood met oude vijand Rusland af te rekenen. De Duitsers waren hier zeer blij mee. Het Turkse Rijk was de jaren ervoor wel zeer ernstig verzwakt, maar de Duitsers rekenden op het Turkse geheime wapen; de jihad. De Turken streden op twee fronten: het Midden-Oostenfront tegen Groot-Brittannië en het Kaukasische-front tegen Rusland. Zij riepen inderdaad een jihad uit tegen de Geallieerden, om zo de steun van de Arabieren en andere moslims te proberen te vergaren. Dit had echter weinig succes. De Arabieren waren zeer ontevreden over de Turkse overheersing en gaven dus geen gehoor aan de oproep. Sterker nog, ze zouden later nog in opstand komen tegen de Turkse overheersing. De Geallieerden probeerden troepen te laten landen in Turkije, maar werden verslagen tijdens de Slag om Gallipoli. De Turken streden met wisselend succes tegen Rusland. Vele Armeniërs kwamen in opstand tegen de nationalistische Jong-Turken die aan de macht waren gekomen. Andere Armeniërs vochten in het Russische leger. Dit leidde tot de zogenaamde Armeense genocide wat naar schatting 500.000 tot 1,5 miljoen slachtoffers maakte. Na de Russische Revolutie bezette het Turkse leger de Kaukasus, maar moesten zich in 1918 toch overgeven. Het lukte de Britten wél om met T.E. Lawrence Hoessein ibn Ali, de Sjarif van Mekka, over te halen om aan hun zijde mee te vechten. Na aanvankelijke Turkse successen, verdreven de Arabieren samen met de Geallieerden de Turken tijdens de zogenaamde Arabische opstand. De strijd in het westen Terwijl de Duitse politiek ervan uitging dat Engeland neutraal zou blijven, had het Duitse opperbevel had intussen wel een krijgsplan klaar dat die neutraliteit onmogelijk zou maken. Immers, Londen stond in voor de Belgische neutraliteit. Toen die op 3 augustus werd geschonden en de Duitse Uhlanen brandschattend naar de forten rond Luik trokken, bleef Londen niets anders over dan Berlijn een ultimatum te stellen en de oorlog te verklaren. De Duitse legers marcheerden door België en Noord-Frankrijk. Ze rukten op tot vlak bij Parijs.De Fransen voerden ondertussen in de Elzas een aanval uit volgens hun eigen Plan XVII en werden bloedig afgeslagen. Massa's infanterie rukten op tot de Duitse loopgraven, waar ze echter werden neergeschoten met mitrailleurs. Met hun felblauw-felrode uniformen waren zij gemakkelijk te herkennen in het grauwe landschap. De opmars van de Duitsers door België en Noord-Frankrijk leek aanvankelijk redelijk volgens plan te verlopen. Luik en de cirkel van reusachtige forten eromheen werden binnen enkele dagen bezet, en in de Slag om de Grenzen werd de Britse BEF (British Expeditionary Forces) verslagen. De Duitsers rukten op tot aan de rivier de Marne, waar de Fransen hen probeerden tegen te houden. De Fransen zeggen dat zij gewonnen hadden maar volgens veel historici werd de Slag bij de Marne, als er al een winnaar was, eerder door de Duitsers dan door de Fransen gewonnen. De nerveuze Generale Staf, die al eerder kleine afwijkingen van het plan had geconstateerd, besloot echter het Duitse leger te laten terugtrekken op Chemin des Dames. Het front groeide door omtrekkende bewegingen van beide partijen naar het westen aan tot aan de Noordzeekust. Met uitzondering van de Scandinavische landen, Spanje, Zwitserland en Nederland zouden uiteindelijk alle Europese landen bij de Eerste Wereldoorlog betrokken raken. Algemeen werd verwacht dat het een korte oorlog zou worden. Maar het werd een lange en wrede oorlog waarvan de fronten al na anderhalve maand vast lagen. Wat volgde was een zinloze loopgravenstrijd die miljoenen slachtoffers kostte. Op één slagveld vielen bij Verdun of aan de Somme meer doden en gewonden dan bij alle veldslagen van de eeuw daarvoor samen (bij de Somme 600.000 geallieerden en 750.000 Duitsers).Slechts heel langzaam zagen de militaire opperbevelen in dat in deze oorlog, waarin zij de aanval nog als een grotere kans op overwinning dan verdediging beschouwden, verdedigers altijd in het voordeel waren. Aanvallers sneuvelden bijna allemaal doordat snelvuur en granaatbombardementen de oude gevechts- en wapentechniek inmiddels heel ouderwets hadden gemaakt. De grote slagen aan het Westfront waren: De Duitse opmars van 1914die uitmondde in de Slag aan de Marne
Slag om Verdun
Slag aan de Somme
Slagen om Ieper
Kaiserschlacht Het leven van de soldaten in de loopgraven Het leven in de loopgraaf was een nachtmerrie. Loopgraven vormden, vooral in het voorjaar, de winter en de herfst, modderige geulen waarin men tot de knieën in de drek zakte. Alles werd vochtig en smerig, en het water drong door kleren en laarzen heen. Dit leidde tot "trench feet", het opzwellen, infecteren en afsterven van de voet door de vochtige en onhygiënische omstandigheden. Lijken lagen overal en vormden een bron van infecties. Op etensresten kwamen ratten af, die zich snel vermenigvuldigden. Slechts als het front langere tijd vastlag trad er enige verbetering in de leefomstandigheden op. Bij offensieven was het nog erger. De verdedigers (meestal de Duitsers) werden aan artilleriebombardementen blootgesteld, soms dagenlang. Vervolgens trokken de aanvallers troepen samen en richtten de artillerie op de vijandelijke loopgraaf. Als men dacht dat alle vijandelijke artillerie en mitrailleursnesten uitgeschakeld waren viel de infanterie aan, onder dekking van granaatvuur. Soms was de coördinatie niet goed: dan verloren de soldaten hun dekking of werden door de eigen artillerie beschoten. Dit werd soms ook opzettelijk gedaan als de infanterie niet snel genoeg opschoot. Zo maakten de soldaten de oversteek over het niemandsland naar de vijandelijke loopgraaf. De verdedigers wisten echter meestal al door de dagenlange bombardementen wat er zou gaan gebeuren en trokken zich deels terug of groeven zich diep in. Hierdoor ontstond een saillant, waarin de aanvallende infanterie klem kwam te zitten. Mitrailleursnesten aan de flanken openden het vuur en verdedigende infanterie rukte op terwijl de eigen artillerie vaak te traag was omdat deze vast kwam te zitten in de modder in het niemandsland. Nu geheel zonder dekking werd de aanvallende infanterie vrijwel geheel afgeslacht, in veel gevallen tot en met de laatste man. In 1915 vonden dergelijke kleinere aanvallen regelmatig plaats. Het eten in de loopgraven was ook niet al te best. Het eten werd ’s nachts aangevoerd door etensdragers als dat al mogelijk was want als er gevochten werd, werd er geen eten aangevoerd. De soldaten wisten dus nooit wanneer ze weer eten zouden krijgen. Als er dan eten kwam was dat koud en vaak onderweg vies geworden. Houding van Duitse studenten Veel Duitse soldaten en eindexamen kandidaten hadden zich als vrijwilliger opgegeven. Dit zijn enkele citaten uit briefen: “Nu moet ik u de droeve tijding brengen, dat onze goede, lieve Rudi op Zondag 25 Oktober, des avonds om zeven uur tijdens den stormaanval op het dorp G., tegelijk met zoovele anderen van ons regiment, gesneuveld is. Lieve ouders, hoe smartelijk dat verlies ook voor ons wezen moge, denkt u er toch aldoor aan, dat hij den schoonsten dood gestorven is, dien een Duitsche jonge man vinden kan en dat duizenden andere Duitsche ouders hun zonen ook voor het vaderland geofferd hebben. Rudi is pas vandaag vlak bij de vijandelijke loopgraven gevonden.” “In de grootsten van het volk zoek ik de ziel van ons volk. Als soldaat heb ik mijn leven geofferd voor het behoud en voor den groei en bloei van ons volk.” “Dat Kornmesser gesneuveld is, doet mij zooveel verdriet. Ik was sedert we in Marburg studeerden, met hem en Jüngst zeer bevriend. Nu zijn ze alle twee voor het vaderland gevallen. Dat is toch het grootste.” Uit deze briefen blijkt dat de soldaten geloven dat het een goed doel is waarvoor ze vechten, dat ze vinden dat het nut heeft. Ze geloven ook dat god wil dat ze dit doen, dat god voor hen is.
De rol van het thuisfront De staat veranderde door de oorlog. Ten eerste werd de staat groter, de uitgaven van de staat stegen enorm. Staten kregen steeds hogere schulden. Het bedrag dat aan de oorlog werd besteed was vele malen groter dan het geld voor welk ander doel dan ook. Ten tweede werd de staat machtiger, de staat kon nu o.a. de pers beïnvloeden, rantsoeneringen invoeren en bepaalde gebieden verboden terrein verklaren. In Frankrijk gold er in grote gebieden zelfs de staat van beleg, het leger had hier nagenoeg alle macht. De staat probeerde haat te creëren tegen de vijanddoor middel van propaganda en censuur. Via de media werd geprobeerd mannen over te halen in dienst te gaan. Door de oorlog veranderde ook de sociale verhoudingen. De regering vormde een eenheid, er was geen sprake meer van oppositie. De regering onderhandelde met vakbonden om stakingen te voorkomen hierdoor kregen de vakbonden meer macht. De positie van de vrouw veranderde ook. Doordat veel mannen aan het front vochten en de fabrieken toch moesten blijven produceren begonnen de vrouwen dit ‘mannen’ werk te doen. Doordat de vrouwen nu hetzelfde werk deden als de mannen eerst veranderden de omgangsvormen tussen de man en de vrouw, vrouwen werden minder terug houdend. In veel landen kregen vrouwen tijdens of na de oorlog kiesrecht. Veldslagen bij Verdun en aan de Somme Na verschillende veldslagen in o.a. Antwerpen en Ieper werd het winter. Het westfront was nu compleet, met tegenover elkaar gelegen linies van loopgraven, die van de Zwitserse grens tot aan de Belgische kust liepen. De Duitsers hadden veel wapens voor loopgravengevechten, zoals zware kanonnen en snel ontploffende granaten. De Britten moesten wat improviseren en maakten granaten van jamblikjes. Alle legers hadden een tekort aan explosieven, ook de Duitsers. En dan kwam er nog bij dat er in zo’n korte tijd oorlog voeren al grote verliezen waren geleden. De Britten hadden 3627 officieren en 86.237 soldaten verloren tussen augustus en december 1914.De Fransen 900.000 man en Duitsland 750.000. 1915 was een bloedig jaar geweest maar er was nog steeds oorlog. Falkenhayn stelde voor 1916 een andere strategie op .Ze zouden Frankrijk aanvallen en dan zouden ze proberen om de Fransen te dwingen tot een strijd waarin ze langzaam zouden ‘’doodbloeden.’’ Voor deze aanval moest hij een locatie uitzoeken die de Fransen koste wat kost zouden verdedigen. Falkenhayn koos voor Verdun, een stad aan de oever van de Maas. De stad, een heel oud onderdeel van de verdedigingslinie van Frankrijk, zouden de Fransen zeker verdedigen. De Fransen namen, hoewel ze slecht bevoorraad waren, de uitdaging aan .Op 21 februari begon de slag met een schot van een scheepskanon .Het bombardement wat volgde duurde 9 uur en was het langste bombardement ooit. De Duitse opmars verloopt snel en de eerste dagen wordt er al een paar kilometer aan terrein gewonnen. Op 25 februari veroveren de Duitsers één van de belangrijkste verdedigingspunten van Verdun: fort Duoaumont. In Frankrijk was dit een grote schok. Na dit rampzalige begin wordt er een nieuwe bevelhebber aangesteld, generaal Philippe Pétain. Hij reorganiseerde de verdediging en hierna ging het wat beter met de Franse troepen. Er begonnen nu ook veel slachtoffers bij de Duitsers te vallen. Tegen eind maart waren er aan de Duitse kant al 81.607 slachtoffers gevallen en dat waren er maar 7000 minder dan de Franse slachtoffers .Pétain had namelijk een nieuw systeem ingevoerd genaamd: ‘’Het Noriasysteem.’’ Dit zorgde ervoor dat de soldaten in de voorste linie elkaar sneller afwisselden en hierdoor groeide het zelfvertrouwen van de Fransen weer. Want doordat ze sneller werden afgewisseld stonden er steeds weer nieuwe, fitte soldaten in de voorste linie. Ze kregen hierdoor een voorsprong op de Duitsers want die moesten langer aan het front blijven .Ook werden de Fransen gesteund door het Britse leger waardoor ze meer strijdkrachten kregen. En de Duitsers hadden bijna geen reserves meer. In april en mei volgen aanval en tegenaanval elkaar op. Eind mei hebben de Duitsers 4 kilometer terreinwinst. Dan geeft von Falkenhayn het bevel tot een aanval met als doel fort Vaux, fort Souville en het versterkte punt, bekend als Ouvrage de Thiaumont, in te nemen. Dat waren de laatste obstakels van betekenis vóór Verdun .Op 1 juni wordt de aanval ingezet en na een week is fort Vaux ingenomen. De volgende dag namen de Duitsers Ouvrage de Tiaumont in maar die moesten ze vrijwel onmiddellijk weer afstaan. Tussen 8 juni en 24 oktober is dit punt wel 14 keer in andere handen gekomen. Maar door die gevechten waren er wel gaten geslagen in Pétains verdedigingslinie. De Duitsers beginnen een paar dagen later een aanval op fort Souville maar die mislukte. De Duitsers beginnen nu veel gebruik te maken van aanvalstechnieken en ze begonnen voor het eerst het mosterdgas te gebruiken. Aan allebei de kanten werd er nu vooral om de nationale eer gevochten, dan om een strategisch doel. Doordat er al zoveel slachtoffers waren gevallen durfden beide partijen eigenlijk niet op te geven. De Fransen wisten dat alleen een grote tegenaanval de Duitsers nog kon tegenhouden om Verdun in te nemen. De Britten hadden plannen voor een aanval, samen met de Fransen, aan de rivier de Somme. [Het Somme-offensief] Deze aanval was eigenlijk gepland voor middenaugustus maar het werd nu vervroegd en het Franse deel werd verkleind. De Britten zouden met die aanval bij de Somme de druk op het Franse leger erg verminderen en dan had het Franse leger meer kans van slagen De nieuwe Britse bevelhebber, generaal Douglas Haig, was ervan overtuigd dat het zou lukken om de Duitsers bij de Somme te verslaan. Joffre hoopte alleen dat de Britten de Duitsers zouden uitputten. En op 1 juli begint de aanval. Op veel plaatsen was er niet echt een tactisch plan en de soldaten bestormden gewoon de Duitse loopgraven. De Britten hadden 1.5 miljoen granaten op de loopgraven afgevuurd maar omdat de Duitse verdedigers in hun 10 meter diepe schuilplaatsen niet waren verwond, werden de Britten al van grote afstand neergeschoten. Er vielen die dag in een paar uur bijna 60.000 Britse doden en gewonden. Het was de bloedigste dag van de oorlog. Op 11 juli doen de Duitsers nog een aanval op fort Souville maar die mislukt. Aan de Somme gaat het ook niet zo goed met de Duitsers .Von Falkenhayn riep vanaf 11 juli op tot verdedigen en dit was een teken dat de effecten van de Britse aanval begonnen door te werken. En doordat Falkenhayn in juli en augustus maar bleef oproepen tot verdedigen, kwamen de Duitsers bij de Somme onder spanning te staan .Hun sterke nam af en er was minder tijd om uit te rusten en te oefenen. Dat kwam dus goed uit voor de Britten. Op 27 augustus mengt Roemenië zich in de oorlog aan de kant van de Geallieerden en hierdoor werd de val van von Falkenhayn versneld. Op 29 augustus wordt hij ontslagen en nemen Hindenburg en Ludendorff het over.Ze veranderen wat aan de Duitse aanval, er kwam een wat flexibeler verdedigingssysteem en er werden nieuwe verdedigingswerken aangelegen achter de bestaande linies. De Fransen planden ondertussen een tegenaanval. Ze hadden een nieuwe commandant gevonden, generaal Robert Neville. Hij kwam met de ‘’kruipende barrages.’’ Dit was een langzaam voortrollend gordijn van granaatvuur. Hierachter kon de verdediging dan oprukken. De aanvallers zouden het gordijn van vuur steeds om de 4 minuten 90 meter naar voren leggen. Hierdoor zouden er veel troepen vernietigd worden. Het werkte erg goed want toen op 24 oktober de eerste tegenaanval losbarstte werden Fleury en Ouvrage de Thiaumont dezelfde dag nog ingenomen. En Marokkaanse troepen veroverden fort Douaumont. Fort Vaux kwam 9 dagen later weer in Franse handen. Binnen enkele dagen veroverden de Fransen een groot gedeelte terug van het terrein dat ze tussen februari en juli hadden verloren. Op 15 december kwam er nog een heftige aanval bij Verdun en die bracht de Franse linies 3 kilometer achter fort Douaumont. De slag bij Verdun was ook voorbij en er was geen grote winnaar ondanks de terreinwinst van Frankrijk in oktober. De Duitsers dachten dat ze het Franse leger hadden laten ‘’doodbloeden’’ en dat het zich niet meer kon herstellen. Er waren bijna 400.000 doden gevallen .Op 19 november eindigt de slag bij de Somme. De Britten verloren daar in totaal 419.654 man en de Fransen verloren 204.253 man. En er was maar 8 kilometer terrein veroverd. Maar de Duitsers hadden bij de Somme de meeste mensen verloren namelijk zo’n 500.000 man. Beide kanten herstelden de hele oorlog niet meer goed van de slagen bij Verdun en bij de Somme. Nieuwe wapens In de eerste wereldoorlog werd er veel gebruik gemaakt van allerlei nieuwe wapens. De Duitsers ontwikkelden de vlammenwerpers en het gifgas. De Duitsers begonnen met het gebruiken van gifgas op 22 april 1915.Het gifgas was erg gevaarlijk want het verblinde en verstikte. Het gas gebruiken was gevaarlijk want als de windrichting draaide, kon het weer naar de gebruiker worden geblazen .In de eerste wereldoorlog werden voornamelijk drie soorten gas gebruikt. In het begin waren dat chloor en fosgeen. Die gassen tasten de longen aan, waardoor de longen werden gevuld met vloeistof. Het gevolg hiervan was dat je stikte. In 1916 werd er een nieuw soort gas geïntroduceerd, het mosterdgas. Dit veroorzaakte ernstige brandwonden en blaren, zowel op de huid als onder de huid. Hiervan kreeg je hele erge pijn en soms een tijdelijke blindheid. Als bescherming tegen het gifgas werden er gasmaskers gedragen .In de lente van 1915 kregen de Britse troepen de eerste gasmaskers uitgereikt. Het beste Britse gasmasker was de ‘Small Box Respirator’ ,die in augustus 1916 kwam. Door de gasmaskers stierven er nog maar weinig soldaten aan gifgassen. Maar er werden nog meer wapens gebruikt. De Engelsen ontwikkelden de tanks. Met de tank was het mogelijk om de oorlog te winnen, maar omdat de tank te vroeg werd ingezet, was het verrassingselement ervan weg. Er werd ook voor het eerst echt gebruik gemaakt van vliegtuigen, zeppelins en duikboten. De zeppelins en de duikboten werden vooral door de Duitsers gebruikt. Vanaf 1915 werden er met de zeppelins bombardementen uitgevoerd op o.a Londen en oostelijk Engeland. Maar al snel bleek hoe kwetsbaar de zeppelins waren voor beschietingen en jachtvliegtuigen. Want een zeppelin was gevuld met waterstof en dat was erg brandbaar. Dus werden ze alleen nog voor verkenningsvluchten gebruikt. De Engelsen ontwikkelden dieptebommen om duikboten mee uit te schakelen en er kwamen repeteergeweren. Dat waren de voorlopers van de mitrailleuren. Je kon ermee in korte tijd duizenden mensen mee dood schieten. De Russische revolutie In 1905 kwam de eerste stap naar democratische hervormingen. De tsaar leed een grote nederlaag tegen de Japanners in de Russisch-Japanse Oorlog.De arme burgers protesteerden onder leiding van een monnik, een lid van een door de Sint-Petersburgse politie goedgekeurde arbeidersvakbond. Zondag 9 januari was Bloedige Zondag.Deelnemers aan een vreedzame protestmars wilden de tsaar een manifest overhandigen waarin democratische hervormingen werden geëist, maar werden neergeschoten door de politie. Vanaf dat moment namen de opstanden in omvang toe. De goed georganiseerde bolsjewistische partij en de mensjewistische partij ontketenden overal plaatselijke revoluties en namen tijdelijk de macht over. Uiteindelijk werden de revolutionairen onderdrukt, maar de tsaar beloofde hervormingen. Er kwam een volksvertegenwoordiging, de Doema. Deze had eigenlijk weinig macht, want doordat de tsaristische familie zo veel druk op de tsaar uitoefende, voelde hij zich niet meer gesteund in het democratische experiment. Vanaf 1906 bestond de Doema vooral uit rechtse partijen (Oktobristen en partijlozen) die de doorgevoerde hervormingen goed genoeg vonden en verdere hervormingen (voorlopig) afwezen. Toen Rusland aan de Eerste Wereldoorlog mee ging doen, werd dit in het begin met groot enthousiasme begroet. Het Russische leger boekte echter geen grote successen zoals verwacht werd door de burgers. De burgers werden woedend. In januari 1917 braken er voedselrellen uit in Sint-Petersburg. De boeren gingen staken omdat ze geen geld meer kregen voor hun producten en de arbeiders en de soldaten gingen in februari 1917 demonstreren. Er ontstonden schietpartijen. Daarop trad de tsaar af en er kwam een voorlopige regering. De voorzitter en de rest van de regering waren liberaal, de enige socialist in de regering was de jonge advocaat Kerenski. Kerenski behoorde eerst tot de Sociaal-Revolutionaire Partij, maar was later gaan behoren tot een afsplitsing van die partij, de gematigd socialistische (niet-marxistische) Trudoviken. Later traden er meer socialisten toe, waaronder sociaalrevolutionairen en mensjewieken. Er werd een sovjet (raad) opgericht in Petrograd, dit was een vertegenwoordiging van soldaten en arbeiders. De sovjet kreeg door de grote invloed van de bolsjewieken meer macht dan de voorlopige regering. Lenin kwam in april 1917 terug in Rusland. Daar verkondigde hij de aprilstellingen: · alle grond aan de boeren · alle macht aan de sovjets · alle fabrieken aan de arbeiders · vrede met Duitsland
Toen in juli de bolsjewieken probeerde de macht te grijpen, mislukte dat. I september probeerde de minister van oorlog via een staatsgreep de macht te grijpen en een rechtse militaire dictatuur in te voeren. Nu bleek dat de gematigde regering die onder leiding van Kerenski stond, toch niet zonder de bolsjewieken te kunnen. De regering schakelde de bolsjewieken in om rechts te ondermijnen, maar met de macht die de bolsjewieken kregen, keerden ze zich tegen de regering. Toen viel de voorlopige regering. In de nacht van 25 oktober begon de opstand van de bolsjewieken, de Oktoberrevolutie. Opstandige troepen bezetten strategische plaatsen in Petrograd, onder andere het winterpaleis van de tsaar. In de nacht van 26 oktober gaf de regering van Kerenski zich over en er werd een nieuwe regering benoemd door het congres der Sovjets. De voorzitter van deze nieuwe regering werd Lenin. De regering bestond uit de Bolsjewistische Partij en de Linkse Sociaal-Revolutionaire Partij (een afsplitsing van de Sociaal-Revolutionaire Partij). Stalin werd volkscommissaris van nationaliteiten en Trotski werd volkscommissaris van buitenlandse zaken.de doelstellingen van deze nieuwe regering waren: · de controle over het land winnen · hun programma uitvoeren · de oorlog beëindigen

Trotski wist begin 1918 vrede te sluiten met de Centralen, wat het einde betekende van Ruslands deelname aan de Eerste Wereldoorlog. De volgende oorlog begon echter al: de Russische Burgeroorlog. Het Rode Leger (bolsjewieken, communisten) stond recht tegenover het Witte Leger (tegenstanders van de communisten, veelal oud-tsaristische officieren), het Groene Leger (Oekraïense anarchisten) en het Zwarte Leger (anarchisten). De Burgeroorlog werd in 1921 gewonnen door de communiste. Het einde van de oorlog In de zomer van 1918 besloten Hindenburg en Ludendorff nog één keer aan te vallen. De Duitsers vielen op drie punten aan: 1. Een offensief aan de Marne tegen de Fransen; 2. Een offensief aan de Somme om de Fransen en Britten uit elkaar te halen; 3. Een offensief tegen de Britten en Belgen bij Ieper in Vlaanderen. Op het eerste gezicht waren deze offensieven succesvol: de loopgraven werden verlaten en een flinke terreinwinst werd geboekt. De troepen waren echter moe en hadden geen zin, en ook achter het front bevonden zich nog grote hoeveelheden vijandelijke troepen. De offensieven liepen alledrie vast in modder, bloed, en een muur van frisse Amerikanen. Over het hele front werden de Duitsers in de herfst van 1918 teruggedreven. Hindenburg en Ludendorff wisten dat ze verloren hadden. De legers hadden van alles tekort en er dreigde revolutie. Via generaal Wilhelm Groener lieten zij de keizer weten dat zij niet langer op de trouw van het Duitse leger konden rekenen. Een verstijving van de weerstand in Vlaanderen was maar schijn: er was aan alles gebrek, tot uniformen toe. Bij de Centrale bondgenoten, die nu ook op alle slagvelden werden verslagen, was de situatie nog erger omdat Duitsland hen als koloniën behandelde en geld en goederen van hen nam. De burgers leden nog meer gebrek en stierven van de honger. In de herfst van 1918 sloten Turkije en Bulgarije wapenstilstanden. Oostenrijk-Hongarije volgde op 3 november, zodat Duitsland nu aan de zuidkant onbeschermd was. De keizer vluchtte naar Nederland, en de republiek werd uitgeroepen. Onderhandelingen vonden plaats, en er kwam een wapenstilstand. De Oorlog werd op 11 november 1918 om 11 over 11 uur in een treinwagon in Compiègne beëindigd. Tot de laatste minuut werd er geschoten. De vrede van Versailles Op 28 juni 1919 werd de Vrede van Versailles getekend door Amerika, Groot-Brittannië en Frankrijk. Duitsland mocht niets inbrengen bij de vredesbesprekingen. De Vrede van Versailles was bedoeld om Duitsland te straffen voor de oorlog die zij begonnen was. Alle grootmachten stuurden hun leider die voor hun eigen belangen kwamen: Groot-Brittannië stuurde Loyd George. Loyd George wilde dat Duitsland niet te zwaar zou worden gestraft omdat Frankrijk anders te machtig zou worden. Frankrijk stuurde Clemenceau. Clemenceau wilde dat Duitsland zeer zwaar zou worden gestraft aangezien Frankrijk al haat gevoelens had vanwege de Frans-Pruisische oorlog en omdat Frankrijk dan meer macht zou krijgen. De VS stuurden Wilson. Wilson pleitte voor een Volkenbond, een soort van VN, die nieuwe oorlogen zouden moeten voorkomen door vredesmachten te sturen en de twee vechtende partijen uit elkaar te houden. De Vrede van Versailles is een vrede die bestaat uit honderden artikelen en regels. Dit zijn de belangrijkste: · Duitsland moest 132 miljard goudmark betalen aan Frankrijk als herstelbetaling. · Duitsland werd ontwapend, Duitsland mocht nog maar een leger hebben van slechts 100.000 man. Verder waren alle moderne wapens zoals tanks en vliegtuigen verboden. Hierdoor kon Duitsland nooit zijn grenzen goed beschermen. · Duitsland moest gebied afstaan. Om veiligheidsredenen (en om jaloezie) moest Duitsland een aantal gebieden afstaan. - De Poolse staat werd gevormd ten koste van Duitsland. Dat betekende dat Duitsland de militaire haven Danzig moest inleveren. Dit werd door de Duitsers onacceptabel gevonden.Duitsland raakte het Rijnland voor 15 jaar kwijt aan de Volkenbond die erop toezag dat het Duitse leger niet Frankrijk kon binnen vallen. · Er mocht geen samenwerking tussen Duitsland en Oostenrijk meer plaatsvinden. 5. Duitsland kreeg de hele schuld voor de Eerste Wereldoorlog. Bronvermelding Voor dit boekje is gebruik gemaakt van de volgende bronnen: · Sfinx geschiedenis de 20ste eeuw · www.wereldoorlog1418.nl · users.skynet.be/zoekheteensop/rusrevolutie.htm · eerstewereldoorlog.pagina.nl/ · www.historischhuis.nl/20ste/20wo1Overzicht · www.richthofen.com/ww1sum/ · www.richthofen.com/ww1sum2/ · www.pitt.edu/~pugachev/greatwar/ww1.html · www.geschiedenisvoorkinderen.nl/ · www.westfront.de/ englisch
Voor de plaatje in dit boekje is gebruik gemaakt van de volgende bronnen: · www.geschiedenisvoorkinderen.nl/ · home.hccnet.nl
www.gwpda.org · www.greatwar.nl · home.sandiego.edu · www.sap-pos.org · kleioscoop.digischool.nl · www.howardsmusings.com · www.geocities.com · www.duitslandweb.nl · www.ilexikon.com · www.inzichten.nl · www.wereldoorlog1418.nl