Dracula door Bram Stoker

Inleiding Prins Vlad Dracula, mythe of werkelijkheid? Was Vlad Dracula echt een vampier die ’s nachts op zoek ging naar het bloed van jonge maagden? Een vampier die overdag op zolder in een doodskist slaapt? Een man die regeerde met een verschrikkelijk bewind? Hoe kon iemand zo gevoelloos met mensenlevens omgaan? Een man die men moest vrezen? Of was Vlad een niet bestaand persoon, een hersenspinsel van een schrijver? Die vragen en meer zal ik beantwoorden in dit werkstuk. Het werkstuk is onderverdeeld in verschillende hoofdstukken, gelijk aan de hoofd- en deelvragen. Hoofdvraag: Prins Vlad Dracula mythe of werkelijkheid? Deelvragen: o In welke tijd leefde deze prins en hoe verliep zijn leven? o Wat is een vampier eigenlijk? o Waarom en waardoor werd Vlad Dracula als vampier gezien? o Hoe is het verhaal van Dracula beïnvloed door diverse schrijvers? o Hoe zag men Vlad, toen en nu? Ik heb deze vragen gekozen omdat ze, eenmaal beantwoord, een duidelijk beeld zullen geven van het leven van Vlad Dracula, en zijn verbondenheid met het fenomeen ‘vampier’. Hoofdstuk 1; In welke tijd leefde Vlad Dracula, en hoe verliep zijn leven? In 1421 werd in Sighisoara (in Transsylvanië) Vlad Dracula geboren. Hij kreeg de naam Vlad van zijn vader, en zijn bijnaam, de draak. In het Roemeens is draak ‘dracul’, draakszoon is ‘dracula’. Zo kwam Vlad aan zijn later zo bekende naam. Een andere naam van Vlad is Vlad Tepes. Tepes betekend ook wel de spietser, maar op die betekenis kom ik later terug. Het leven van Vlad verloopt niet bepaald normaal. Zijn vader was de heerser over een bufferzone (Wallachije) tussen het Ottomaanse rijk van de Turken het Christelijke Europa. In zijn tienerjaren werd Vlad zes jaar lang gegijzeld door de sultan van Turkije. In het Trukse hof werd Vlad duidelijk gemaakt dat een mensenleven niks waard is, en dat er eindeloze manieren zijn om een mens aan zijn einde te helpen. Toen Vlad zeventien jaar was, werden zijn vader en broer vermoord, en mocht Vlad terugkeren naar Wallachije. Daar vocht hij zich een weg terug naar de troon. Hij wist dat de edelen, bojaren, zijn vader en broer hadden vermoord, en bedacht een plan om wraak te nemen. Hij nodigde deze bojaren uit voor een groot feestmaal. Op eerste Paasdag liet Vlad de oudsten van de bojaren spietsen. De overgeblevenen nam hij mee op een tocht van 75 kilometer, naar Peonari. De bojaren die onderweg niet bezweken moesten aan de rivier Arges een fort bouwen voor Dracula. De bojaren die hier nog aan meewerkten overleefden het ook niet, of ze werkten zich tot de dood, of ze werden van de rotsen afgegooid. Dit fort is nu nog steeds een ruïne. Ook had Vlad een hekel aan armen, lammen en ouderen. Om deze mensen uit de weg te ruimen nodigde hij al deze mensen uit voor een feestmaal.Toen deze mensen uitgegeten waren, lied Vlad de zaal van buiten afsluiten en in brand steken. Vlad verdedigde dit optreden door te zeggen dat deze mensen ‘ongewenste gasten’ waren. Hij beweerde dat de lammen in werkelijk dieven waren, die het hele land teisterden en de handel bedreigden. Nu hij de adel en armen in zijn land had koud gemaakt, richtte hij zich op de ongelovigen. Met de zege van de paus viel Vlad Turske stellingen aan, en nam duizenden Turken gevangen. De sultan kwam uiteraard wraak nemen. Maar toen het leger de hoofdstad van Wallachije naderde, zagen ze de karkassen van 20.000 Turkse soldaten op palen gespiest. Na deze actie noemden de Turken Vlad ‘Kaziglu Bey’; de meester spietser. Dit zijn nog lang niet alle gruwelijkheden die Vlad tijdens zijn leven heeft begaan. Tijdens zijn leven is Vlad vaak afgezet, maar ook weer opnieuw aangesteld. In 1476 stierf Vlad Dracula op het slagveld tegen de Turken. Dit was de aller eerste, en laatste veldslag die vlad verloor. Zijn hoofd werd naar de sultan gestuurd, als bewijs van zijn dood. Ondanks deze daden wordt Vlad nu nog steeds als een nationale volksheld gezien in Roemenië.
Hoofdstuk 2; Wat is een vampier eigenlijk? De vampier is een van de bekendste griezelfiguren. Wat is een vampier? Vampier: Een dode die ’s nachts zijn graf verlaat om zich te voeden met het bloed van een levende. De dode zou vaak een zelfmoordenaar zijn of iemand over wiens lijk een kat heeft gelopen; de slachtoffers werden zelf ook vaak vapiers. De eerste berichten dateren uit de 17de eeuw, maar verwante fenomenen zijn ook in de Griekse cultuur voorgekomen. Aan het volksgeloof liggen vooral seksueel bepaalde fantasieën ten grondslag, maar ook optredens van de hongaarse Gravin Elizabeth Bathory (17de eeuw) en de vorst Vlad V van Walachije (15de eeuw) die de naam Dracul ontving. Hij is model voor de romanfiguur Dracula van Bram Stoker uit 1897. Dit zegt de encyclopedie over het woord vampier. Ik ga nu stukjes uit deze tekst verder uitwerken. Een dode die ’s nachts zijn graf verlaat om zich te voeden met het bloed van een levende: Een vampier kruipt ’s nachts uit zijn graf om op zoek te gaan naar vers bloed, bij voorkeur van jonge maagden. Een vampier heeft dit bloed nodig om er jong uit te blijven zien. De dode zou vaak een zelfmoordenaar zijn of iemand over wiens lijkt een kat heeft gelopen: In Transsylvanië wordt er geloofd dat iemand die zelfmoord pleegt een vampier zal worden. Hetzelfde geld voor de kat. Dit zijn niet de enige manieren waarop een sterveling in een vampier kan worden; geboren worden met twee harten, geboren worden met nieuwe maan, geboren worden op eerste kerstdag, geboren worden met de helm, geboren worden met tanden, erg behaard zijn bij de geboorte, als zevende zoon van een zevende zoon geboren worden, ongedoopt sterven, als de moeder tijdens de zwangerschap een vampier in de ogen heeft gekeken, moeder niet genoeg zout gegeten tijdens de zwangerschap, een opgelechte vloek, het vlees te eten van een schaap dat door een wolf gedood is, een slecht leven leiden, bezigheden met zwarte magie, door de beet van een vampier, door het bloed van een vampier te drinken, door een weerwolf te zijn, slaapwandelen, als er een schaduw over je lijk valt, als de Russische steppenwind over je lijk blaast, dood door verdrinking, geen fatsoenlijke begrafenis of als je schaduw wordt gestolen. De slachtoffers werden zelf ook vaak vampiers: Zoals er in het vorige stukje al staat, door een beet van een vampier wordt het slachtoffer zelf ook een vampier. De eerste berichten dateren uit de 17de eeuw, maar verwante fenomenen zijn ook in de Griekse cultuur voorgekomen: In het boek ‘Odyssee’ van Homeros uit de 8ste eeuw offert de Griekse held Odysseus schapen, en vangt hun bloed op om daarmee geesten van doden op te roepen. Als deze geesten heb bloed hebben gedronken, krijgen zij tijdelijk hun kracht weer terug, net zoals bij vampiers. Ook waren er zogenaamde Lamia. Een Lamia is een vrouwelijke demoon met vleugels die kinderen verscheurde en leegzoog. Daarnaast waren er ook nog de Striges, vrouwen met een kraaienlichaam, en dronken het bloed van pasgeboren kinderen. Ook zogen ze de energie uit volwassen mannen tijdens hun slaap. Aan het volksgeloof liggen vooral seksueel bepaalde fantasieën ten grondslag, maar ook optredens van de Hongaarse Gravin Elizabeth Bathory: Ookwel bekend als de Bloedgravin. Ze is geboren in 1950 en leefde net als Vlad in Transsylvanië. Omdat Elizabeth zich vaak verveelde, liet ze onschuldige mensen oppakken, en martelde ze net zolang tot ze dood waren. Elizabeth raakte ook gefascineerd door het idee dat bloed een middel was om eeuwig jong te blijven. Daarom liet ze regelmatig jonge meisjes vermoorden om te baden in hun bloed. Uiteindelijk werden zo’n 650 meisjes vermoord. Elizabeth maakte een grote fout door ook adellijke meisjes te laten ontvoeren. Hierna werd ze ontvoerd door de adel, en opgesloten in een dichtgemetselde kamer zonder ramen. Na drie jaar stierf ze. Veel mensen geloven dat Elizabeth na haar dood een vampier is geworden. en de vorst Vlad V van Walachije (15de eeuw) die de naam Dracul ontving. Hij is model voor de romanfiguur Dracula van Bram Stoker uit 1897: Bram Stoker verwerkte Vlad als vampier in zijn roman. Het verhaal gaat over de jonge engelsman Jonathan Harker, die op weg is naar graaf Dracula in Transsylvanië, die een landgoed heeft gekocht in Engeland. Harker heeft de papieren voor die verkoop bij zich. Hij ontdekt echter dat Dracula een vampier is. Dracula sluit Harker op in zijn kasteel terwijl hij zelf naar Engeland gaat. Harker weet gelukkig te ontsnappen. Hierna volgt er een grote jacht op Dracula met o.a van Helsing, de bekende vampierjarer uit Amsterdam. Stoker gebruikte een aantal eigenschappen van een vampier uit de oude legendes: zoals de angst voor kruisbeeld en wijwater, en het feit dat een vampier geen spiegelbeeld heeft. Stoker deed erg uitgebreid onderzoek naar het leven van Vlad. Toch maakt hij een paar foutjes; Dracula was een prins, en geen graaf, hij kwam uit Wallachije, en niet uit Transsylvanië. Ook de positie van zijn kasteel gaf Stoker verkeerd weer. Desondanks heeft Stoker een goed kloppend boek geschreven, waar hij maar liefst 7 jaar over deed. Bram Stoker
Dit is een heel algemeen beeld van de vampier. Natuurlijk zijn vampieren ook te bestreiden, door houten staken, kruizen, wijwater, knoflook, zilveren kogels, en ga zo maar door. Hoofdstuk 3; Waarom en waardoor werd Vlad Dracula als vampier gezien? Tijdens zijn leven werd Vlad Dracula nooit als vampier beschouwt. Dat heeft de schrijver Bram Stoker in zijn boek Dracula pas gedaan. Sindsdien staat de naam Dracula gelijk aan vampier. Toch deed Vlad veel dingen in zijn leven die als een daad van vampirisme kunnen worden opgevat. Hij sneed bijvoorbeeld oren, neuzen en geslachtsdelen af. Hij liet mensen onthoofden of spijkerden hunh hoeden vast aan hun hoofd. Soms at hij mensenvlees en mensenbloed, en dwong dan anderen om mee te eten. Hij liet zout en honing in de wonden van gevangenen wrijven, en liet daar dieren aan likken. Al deze daden werden andere vorsten te veel, en de koning van Hongarije hield Vlad 12 jaar gevangen. Het is dus niet echt verwondelijk dat Bram Stoker van dit personage een vampier heeft gemaakt. Misschien was Vlad ook wel een vampier? Zijn lijk is immers nooit gevonden.. Hoofdstuk 4; Hoe is het verhaal van Dracula beïnvloed door diverse schrijvers? Bram Stoker heeft natuurlijk de grootste invloed gehad op de bekendheid en reputatie van Vlad Dracula. Hij is zelfs zo erg veranderd dat buitenlanders Vlad alleen als vampier kennen, en niet als ‘gewone’ prins. In de afgelopen eeuw zijn er talloze boeken en films over Dracula verschenen. Steeds weer worden er nieuwe verhalen verzonnen. Toch bleef het na de verscheining van Dracula nog even stil rondom de vampierenboeken. In 1921 verscheen echter ‘Vampir’ van de Duitse schrijver Hans Heinz Ewers. In dit boek is de vampier voor het eerst in de Verenigde Staten. Dit boek maakte echer geen grote indruk, en is nu dus ook niet meer bekend. Het duurde weer bijna 30 jaar voordat er een echte grote vampierenroman verscheen. Dit was ‘I am a legend’ van Richard Matheson. In dit boek is het de omgekeerde wereld, iedereen is een vampier, behalve de hoofdpersoon zelf. In 1975 schreef de bekende Stephen King een vampierenroman, ‘Salem’s Lot’. Dit boek is een groot eerbetaan aan het boek van Bram Stoker. Veel scene’s zijn modernere versies van Stoker’s verhaal. Maar King heeft ook nieuwe ‘regeltjes’ verzonnen die andere schrijvers later hebben overgenomen, de priester bijvoorbeeld kan in het verhaal niet tegen de vampier, ondanks het wijwater en het kruis, omdat hij zijn geloof verloren heeft. In 1976 schreef Anne Rice het eerste deel van een serie van vijf boeken, ‘The Vampire Chronicles’. Inmiddels is deze serie in de VS net zo populair als het boek van Bram Stoker zelf. Toch zijn de vampieren in deze boeken wel anders. Ze zijn niet bang voor een kruis, kunnen tegen houten staken en zonlicht, en drinken hun slachtoffers niet helemaal leeg. Bovendien zijn oude vampieren er heel erg sterk, en jonge net zo sterk als ‘gewone’ mensen. Whitley Strieber maakt ook een weiziging aan de vampieren in haar boek ‘The Hunger’ van 1981. Vampieren kunnen hier slechts maar een paar honder jaar leven. In 1992 verschijnt ‘Children of the night’ van Dan Simmons. Dot boek is bijzonder, omdat een deel van het verhaal door Vlad Dracula zelf wordt verteld, en het zich ook gedeeltelijk in zijn kasteel afspeeld. Dit verhaal is historisch ‘correct’. Hoofdstuk 5; Hoe zag men Vlad, toen en nu? De inwoners van Walachije zagen Vlad zonder twijfel als een strenge man met principes. Ze vreesden hem, vanwege zijn acties, maar waren hem ook dankbaar, omdat hij de Turken weghield uit hun land. De inwoners van Roemenië beschouwen Vlad ook nu nog als een volksheld. Het boek van Bram Stoker mocht vele jaren lang niet in Roemenië worden uitgegeven. Pas toen het boek een paar jaar geleden voor het eerst uitkwam, zagen de bewoners van Roemenië wat er van hun held was geworden; een wereldberoemde vampier. De laatste jaren is het vampieren toerisme enorm toegenomen in het land. Vooral het kasteel van Vlad is echte trekpleister. Buiten Roemenië heerst veelal ongeloof; hoe kon een zo’n man zoveel mensen op zo’n gruwelijke wijze ombrengen? Maar is alles wel waar, wat er wordt beweerd? Vlad wordt tegenwoordig direct geassocieerd met Dracula, dit komt voor het grootste deel door Bram Stoker.
Conclusie; Vlad Dracula is dus de Prins van Wallachije, in de 15de eeuw. Hij wordt bekend om zijn bloederige en wrede daden. Bram Stoker gebruikt Vlad als rolmodel voor de rol van de vampiristische graaf in zijn roman ‘Dracula.’ Vanaf dit moment wordt alles anders voor de reputatie van Vlad. Hij wordt voor de graaf in Stoker’s boek aangezien; een vampier dus. Maar Vlad was geen vampier. Hij kon gewoon tegen dachtlicht, kruizen etc. Er zijn zelfs geruchten dat een deel van zijn lichaam begraven in een kerk zijn gevonden. Een vampier zou hier natuurlijk nooit kunnen liggen. Is prins Vlad Dracula een mythe of werkelijkheid? Vlad heeft wel degelijk bestaan, en is dus werkelijkheid. Maar het verhaal dat hij een vampier was, is wel een mythe. Zijn de verhalen over zijn daden dan wel waar? Ja, deze verhalen zijn vastgelegd door reizende monniken in de 15de en 16de eeuw. We kunnen er dus vanuit gaan dat ze redelijk betrouwbaar zijn, hoewel waarschijnlijk wel aangedikt. Literatuurlijst Boeken: Loon, P Van, en Didden, Jack, Vampierhandboek (Amsterdam 1997) pag. 194, J912.4
Pipe, Jim, Dracula (Tilburg 1995) pag. 40
J912.4
Stoker, Bram, Dracula (Londen 1897) pag. 454
Engelstalige boeken Sites: http://vampier.pagina.nl/ http://members.lycos.nl/Ramonavic/ http://www.draculascastle.com/ http://www.net4u.ro/dracula/