Inleiding
De stichter en eerste president van de Turkse Republiek Mustafa Kemal Atatürk is nog steeds een grote held in Turkije. Na de afloop van de Eerste Wereldoorlog namen Frankrijk, Griekenland, Italië en Engeland veel gebieden van het Ottomaanse Rijk in beslag. De turken werden door de Engelse, de Grieken, de Italianen en de Fransen afhankelijk. Ze hebben toen de onafhankelijkheidsoorlog gevoerd. Atatürk was de leider van het leger van de Turken. Hij heeft ervoor gezorgd dat de Turken onafhankelijk werden en hun land weer terug kregen. Hij joeg ook de sultan weg die voor de Eerste Wereldoorlog sultan van het Ottomaanse rijk was. Mustafa Kemal Atatürk, die uit de restanten van het Ottomaanse Rijk Turkije wist te stichten en de president die grootschalige hervormingen doorvoerde is voor veel Turken de man die van Turkije een moderne, trotse natie maakte. Hoe heeft hij dit allemaal nou gedaan.......?
Hoofdvraag:
Wat heeft Atatürk allemaal gedaan om een belangrijke persoon te worden in de geschiedenis van Turkije?
Deelvragen:
Wie is Mustafa Kemal Atatürk?
Welke gebeurtenissen hebben geleid tot de onafhankelijkheid van de Turkse republiek?
Welke veranderingen heeft Atatürk doorgevoerd in Turkije?
Hoe probeerde Atatürk een eenheid te vormen van Turkije?
Wat was de economische veranderingen van Atatürk in de Turkse Republiek?
Leven de ideeen van Atatürk nog in de Turkse samenleving?
Wie is Mustafa Kemal Atatürk?
Mustafa Kemal werd geboren op 19 mei 1881 in Thessaloniki (Ottomaanse rijk) nu het Griekse Salonika. Salonika was in de Ottomaanse tijd een multiculturele stad van de eerste rang, een grote stad waar de Turken tot de minderheid behoorden. De bevolking van Saloniki bestond voor ongeveer de helft uit joden, de andere helft verdeelden Grieken en Turken gelijkelijk. Mustafa Kemal zijn naam zegt het al, werd geboren in de Turkse groep, uit moslimse ouders die ooit uit Albanie waren gekomen. Mustafa Kemal had blonde haar en helblauwe ogen. Mustafa verloor zijn vader al toen hij zeven jaar oud was. Daarom dat hij geheel was aangewezen op zijn moeder, familie en kennissen. Als kind profiteerde hij van de onderwijshervormingen onder sultan Abdulhamid 2 en kon hij naar een Turkse school die, net als de Grieks-orthodoxe en joodse scholen, een modern programma bood. Zoals zoveel ambitieuze jongens van onbemiddelde ouders belandde Mustafa Kemal na de lagere school op een militaire middelbare school. Net als de islamitische geleerde stand, bood het leger vanouds aan zulke jongens een kans op een succesvolle maatschappelijke carriere. Zo ook aan Mustafa Kemal, die in 1899 dankzij een helder verstand en hard werken op de militaire academie in Istanbul belandde. Hier liet hij zich niet alleen in met studeren, maar nam ook deel aan de geheime politieke debatten onder medestudenten. Ergens in die tijd, op een oonbekend moment, sloot Mustafa Kemal zich aan bij de kringen rondom de Jong Turken. Deze collega´s, de Jong Turken bestonden vooral uit militairen en opereerden vanuit zijn geboortestad Saloniki, waar de generale staf van het derde legerkorps was gelegerd. In 1905 verliet Mustafa Kemal de hogere krijgsschool als kapitein, waarna hij diverse commando´s als stadofficier kreeg en een vaste carriere maakte.
Zijn loopbaan begon vlug met een verbanning. Wegens zijn sympathie voor de Jonge Turken, die het eigenmachtig Ottomaans rijk bestreden, werd hij naar Syrië gezonden. De Jonge Turken is een bijnaam voor een groep Turkse officieren die in 1908 een staatsgreep pleegden. Zij hadden zich uit ergernis over het afkalven van het Ottomaanse rijk en de decadentie aan het hof verenigd in deze geheime vereniging, het "Comité voor Eenheid en Vooruitgang", bijgenaamd de Jonge Turken Daar richtte hij in 1906 de geheime Vaderland - en Vrijheidsvereniging op. Na zijn overplaatsing naar Salonika, het jaar daarop, sloot hij aan bij de Jonge Turken die in juli 1908 een succesvolle revolutie uitvoerden. Mustafa Kemal speelde toen echter geen centrale rol in die groepering. In 1907 werd hij met het derde leger overgeplaatst naar Monastir. Daar liet hij de vereniging "Vaderland en Vrijheid" fuseren met de al gevestigde vereniging "Eenheid en Vooruitgang"..
In 1909 maakte hij als officier deel uit van het derde legerkorps dat de contrarevolutie in Istanbul de kop indrukte. De openlijke afkondiging van de legerleiding aan het volk van Istanbul was opgesteld door Mustafa Kemal.
Italië viel in 1911 Libië aan en Mustafa Kemal was er bij. De eerste grote “verdelingsoorlog”; een oorlog waar een aantal landen land willen gaan verdelen, kwam erg dichtbij. Het Ottomaanse rijk verloor heel wat gebieden in Europa door de Balkenoorlog. In 1911 en 1912 vocht Mustafa Kemal in Libië mee tegen de Italianen. Hij was intussen bevorderd tot majoor en werd verantwoordelijk voor de verdediging van de Dardanellen tijdens de Balkanoorlog van 1912-1913.
De eerste Balkanoorlog begon in 1912.
De samenwerkende Balkanlanden zagen in 1912 hun kans schoon en vielen het verzwakte Turkije aan. Turkije, dat een jaar eerder de oorlog verloren had van Italië, was tegen de gebundelde krachten van de Balkanstaten niet opgewassen en moest zich overgeven. De Serviërs was echter niet tevreden met de veroveringen op Turkije en bezetten daarom een groot deel van Albanië; ze bereikten zelfs de kust van de Adriatische Zee.
Dit was zeer tegen de zin van Oostenrijk-Hongarije dat in geen geval Servië (en dus Rusland) de toegang tot de Adriatische Zee gunde. Er werd met mobilisatie gedreigd. Hierdoor dreigde ook Rusland te zullen ingrijpen, waarop Duitsland zich achter Oostenrijk-Hongarije schaarde. Rusland moest daarop inbinden omdat het militair nog niet voldoende sterk was en trok zich terug.
Servië zag zich daardoor gedwongen, nu het zonder steun van Rusland stond, zich terug te trekken uit Albanië. Opnieuw dus een vernedering voor Servië.
Reeds in juni 1913 brak tussen de Balkanstaten opnieuw een oorlog uit (de Tweede Balkanoorlog) als gevolg van een conflict over de verdeling van de buit. Bulgarije viel Servië binnen dat geholpen werd door Montenegro, Griekenland en Roemenië.
Ook Turkije voegde zich bij Servië, het hoopte op die manier verloren gebieden te kunnen terugwinnen. Bulgarije werd verpletterd: Roemenië bezette het zuidelijk deel van de Dobroedsja, Turkije bezette Adrianopel; Servië en Griekenland breidden hun grondgebied respectievelijk uit in Macedonië en langs de Egeïsche kust.
Welke gebeurtenissen hebben geleid tot de onafhankelijk- heid van de Turkse republiek?
In de negentiende eeuw begon het Turkse rijk, dat eeuwenlang de scepter had gezwaaid over de Donaulanden en de Balkan, in verval te raken. In het Turkse rijk woonden verschillende volken met een eigen nationaliteit. Doordat de Turkse macht verslapte, slaagden sommige van hen erin onafhankelijk te worden. Zo ontstonden onder andere de Slavische staatjes Servie en Montenegro. Binnen deze staten kwam een nationalistische beweging op die alle Slaven van de Turkse overheersing wilde bevrijdenen en verenigen in een Zuid Slavisch rijk. Deze beweging werd gesteund door Rusland maar tegengewerkt door Oostenrijk-Hongarije. Want Oostenrijk-Hongarije was bang voor onrust in het eigen rijk. Zowel Rusland als Oostenrijk-Hongarije hoopten te profiteren van het Turkse machtsverval om de eigen invloed uit te breiden. Dit alles zorgde ervoor dat er makkelijk een conflict op de Balkan kon uitbreken. Het was inderdaad de situatie op de Balkan die een oorlog tussen de grote mogendheden ontketende. De directe aanleiding voor het conflict was de moord op Franz Ferdinand, kroonprins van Oostenrijk-Hongarije, door een nationalistische Bosnisch-Servische scholier.
Ze werden bij een bezoek in de Bosnische hoofdstad Sarajevo vermoord. Oostenrijk-Hongarije bechuldigde Servie ervan. Het werd erg onrustig in de wereld. Duitsland en zijn tegenstanders de gealierden (Frankrijk, Engeland en Italie) gingen in gevecht en daardoor brak de grootste oorlog in de geschiedenis aan, de Eerste Wereldoorlog.
Bij het uitbreken van de Eerste Wereldoorlog, in 1914, koos de Ottomaanse Sultan voor de kant van Duitsland en Oostenrijk-Hongarije (de Centralen).
Het Ottomaanse rijk raakte betrokken bij de oorlog door twee Duitse oorlogsboten die de Dardanellen van het Ottomaanse rijk kwamen doorvaren. De Duitsers zeiden dat het Ottomaanse rijk deze boten had gekocht. De boten bleven afhankelijk van Duitse militairen. De Duitsers lieten de boten Russische havens aanvallen in de Zwarte Zee. Omdat de Russen dachten dat de Ottomanen de boten zelf bestuurden werden ze kwaad op de Ottomanen. In Rusland was er toen zelf grote onrust: door de oorlog ging het niet goed met de economie. De Duitsers haalden Enver Pasa, de Ottomaanse hoofdcommandant, over om de Kaukasus binnen te vallen. Doordat brute Armeense vechters Ottomaanse troepen, hun kleding en eten vernietigden, stierven er meer dan 90.000 Ottomaanse militairen in de bergen door honger, ziektes of wonden. Enver Pasa was daardoor erg geschokt. Hij had zijn trots verloren en liet luitenant-kolonel Mustafa Kemal commandant worden van de 19de Ottomaanse militaire groep. Maar de Engelse bleven erg goed. Zij wilden twee vliegen in een klap slaan: de engte bij Canakalle doorvaren en zorgen dat het Ottomaanse rijk niet meer kon vechten en gelijk Rusland steunen. Engeland en Frankrijk maakten het grootste leger in de oorlogsgeschiedenis waarbij zelfs Australië en Nieuw Zeeland tienduizenden soldaten voor versterking stuurden. Daardoor kwam er een verschrikkelijke oorlog op het schiereiland van Gelibolu en die duurde maanden. Er waren aan beide kanten meer dan 100.000 soldaten gestorven. Mustafa Kemal was toen de leider van het Ottomaanse leger. Maar die oorlog was zo erg dat Mustafa Kemal tegen zijn leger zei: “ Ik beveel jullie niet om aan te vallen maar om te sterven.” De geallierden hebben de hoop verloren en trekken zich terug van het gelibolu-schiereiland.Deze verschrikkelijke oorlog heeft aan beide kanten doden en gewonden veroorzaakt, een half miljoen soldaten zijn gesneuveld. Maar deze meedogenloze oorlog gaat verder.
De gealierden slaagden er in om het aanvallende Centralen tot stilstand te brengen. De strijd mondde uit in een loopgravenoorlog. Op 30 oktober 1918 gaven de Centralen zich over. De gealierden wonnen de oorlog en namen vele gebieden van het ottomaanse gebied in bezit. Alle Arabische provincies van het Ottomaanse Rijk was in bezit van de Engelsen en de Fransen. Het gezag in de hoofdstad, Istanbul kwam meer in de handen van de winnaars. In Anatolie het enige nog onbezette deel van het rijk ageerden Grieken en Armenen voor het recht eigen staat te vestigen. De situatie in Anatolie ontwikkelde zich tot een echte crisis toen in mei 1919 een grieks leger landde en de streek rond Izmir bezette. De Grieken hadden al in februari bij de vredesconferentie in Parijs dit gebied opgeeist en door de steun van de Engelsen en Fransen hun zin gekregen. Deze inval van Grieken, die nauwelijks aan de Eerste Wereldoorlog had deelgenomen, nam in brede lagen de Turkse bevolking in verzet. Mustafa Kemal was een Turkse generaal met zeer veel prestige in het leger.
Mustafa Kemal werd met zijn 19e divisie belast met de verdediging van toegangswegen tot Istanbul.
Mustafa Kemal vormde een regering waarvan hij zelf premier werd en hij vormde een eigen leger voor de onafhankelijkheidsstrijd. Hij verzamelde vertrouwelingen om zich heen in zijn latere hoofdstad Ankara.
Terwijl in Istanbul de Sultan als marionet onder de geallieerden doorregeerde, begon Atatürk aan een nieuw plan. Een plan dat hij wist te presenteren als geloofwaardig alternatief en aansloeg bij de bevolking van Anatolië. Mensen in het hele land begonnen zich te verzetten en schaarden zich achter de eenheidsgedachte van Kemal. De Engelsen en de regering van de sultan beseften heel goed wat er in Anatolie gebeurde en namen stappen om de bewegingen te onderdrukken. Zij beseften dat dat ook militair ingrijpen in Anatolie nodig was, maar de soldaten waren te moe van de Eerste Wereldoorlog die vier jaar duurde. Op deze situatie speelden de Grieken slim, ze biedden de Engelsen aan om met hun gewapende leger in Anatolie op te treden. De Engelse regering zag dit als een oplossing en gaf de Grieken de poging. De Grieken gingen in het offensief en werden in een gigantsche slag die drie weken duurde op zeventig kilometer van Ankara door het het Turkse leger teruggeslagen. Dit was het keerpunt in de onafhankelijksstrijd. Het was duidelijk dat de Turken vroeger of later zouden aanvallen en na bijna een jaar van voorbereiding was het zo ver: het Turkse offensief begon op 26 augustus 1922 en binnen een week was er van het Griekse leger in Anatolie niets meer over. Na de bevrijding van West-Anatolie marcheerden de Turkse legers naar het noorden, in de richting van Europees Turkije, dat nog steeds door de Grieken bezet was. Om daar te komen zouden de Turken de zeestraten van de Dardenellen of de Bosborus oversteken, die beide nog dor de Engelsen bezet waren. Door het koelbloedige optreden van de Britse Commandant konden ze het zonder gewapend conflict regelen. Er werden onderhandelingen geopend en op 11 oktober 1922 werd in Mudanya een wapenstilstand gesloten. Met de Wapenstilstand in Mudanya kwam er een einde aan de Turkse onafhankelijkheidsstrijd en werd de weg naar vredesonderhandelingen geopend.
De vredesonderhandelingen, die op 21 november 1922 begonggen, verliepen bijzonder moeizaam. Op 24 juli 1923 werden de Turken onafhankelijk.
Op 29 oktober 1923 riepen Kemal en zijn volgelingen in Ankara de Turkse Republiek uit. Eindelijk kon Atatürk beginnen aan de hervormingen waar hij al die tijd van gedroomd had.
Welke veranderingen heeft Atatürk doorgevoerd in Turkije?
Mustafa Kemal wou een nieuwe staat richten maar de mensen van het Ottomaanse rijk waren toen erg onzeker omdat ze geen sultan meer hadden. Om een staat te stichten mochten de mensen niet onzeker zijn. En Mustafa Kemal wou dat de mensen het idee kregen dat ze aan iets nieuws begonnen. Daarom werd op 13 oktober 1923 Ankara als nieuwe hoofdstad gekozen. Daarna pas moest de echte stichting van de nieuwe staat komen. Op 29 oktober 1923 werd de nieuwe republiek Turkije uitgeroepen. Mustafa Kemal werd de eerste president van Turkije.
In 1924 werd het kalifaat (hoofd van de Islam, dus net zoiets als een paus voor de katholieken) afgeschaft.
In augustus kwam er een nieuwe wet. De Islamitische wet werd niet meer gebruikt, het westerse wet werd gebruikt.
De Asar-belasting (1/10 van het verdiende geld) werd ook afgeschaft omdat de mensen vonden dat ze te veel moesten betalen.
De tijd, de kalender en het maatstelsel werden aangepast aan de internationaal geldende normen.
De godsdienstige scholen werden in 1924 gesloten. In plaats daarvan kwamen de openbare scholen. In elk Turks klaslokaal hangt een portret van Atatürk omdat hij voor het openbaar onderwijs heeft gezorgd. Op 17 februari 1926 werd het burgerlijke-recht (stemmen voor de partijen in de tweede kamer) aangenomen.
Atatürk wilde de positie van vrouwen verbeteren en ze als gelijken geaccepteerd zien. Hij moedigde het achterwege laten van het dragen van de sluier aan. In 1934 gaf hij de vrouwen stemrecht en toegang tot het parlement. Atatürk verbood traditionele kleding.
Mannen mochten de Turkse fez, een rood rond petje, niet meer dragen en islamitische gewaden zoals de hoofddoek werden in openbare gebouwen verboden. Mustafa Kemal droeg op 24 augustus een hoed in plaats van de oude Ottomaanse hoofdbedekking. Op 25 november werd de hoedenwet aangenomen. De bevolking mocht alleen nog de oude Ottomaanse hoofdbedekking op godsdienstige plaatsen dragen zoals de moskee. Atatürk was geen tegenstander van religie en erkende ieders recht in zijn privé leven een islamiet te zijn, maar hij was ervan overtuigd dat religieuze zaken geen enkele invloed mocht hebben op het openbare leven en de politiek.
Het Arabische alfabet werd naar het Latijnse veranderd in 1928. Maar de meeste mensen kenden alleen het Arabische alfabet. Daarom werden er speciale cursussen gegeven voor het Latijnse alfabet.
En, iets wat ook hemzelf aanging, Kemal introduceerde de wet dat iedereen een achternaam moest hebben. Het parlement koos een naam voor de president: Atatürk, vader der Turken. Omdat hij zoveel voor Turkije had gedaan.
Tot zijn dood ging Atatürk door met zijn hervormingsdrift. In zijn laatste jaren als president werkte hij vooral aan het versterken van de banden met de buurlanden en het westen. Maar in 1937 kwamen de eerste tekens van vermoeidheid en ouderdom: neusbloedingen, zwaktes en heel erge jeuk. In september trok hij zich terug in het paleis en ging niet veel meer weg omdat hij te zwak was. Op 10 november 1938 om 9.05 uur stierf Atatürk in dolmabahce. Toen hij stierf gaf hij al zijn erfenissen aan de Turkse republiek. Er is een Atatürk museum in Ankara. Maar hij bereikte onsterfelijkheid in de ogen van zijn mensen. Sinds het moment van zijn dood is op de harten van zijn mensen zijn geliefde naam en herinnering gegraveerd. Een commandant die de overwinnaar van vele strijden was geweest, een leider die het massaal had beïnvloed, een staatsman die een succesrijk bestuur had geleid en een revolutionair dat gestreefd had om de sociale, culturele, economische, politieke en wettelijke structure van maatschappij te veranderen.
Hij was een van de uitstekendste persoonlijkheden in de geschiedenis van de wereld. De geschiedenis zal hem onder de luisterrijkste zonen van de Turkse natie en een van de geweldige leiders van mensheid tellen
Hoe probeerde Atatürk een eenheid te vormen van Turkije?
Atatürk streefde ernaar om de inwoners van de nieuwe republiek samen tot één natie te maken. Voor de opbouw van één natie, was de mobilisatie van de hele bevolking nodig. In deze opzet is Atatürk nooit helemaal geslaagd. In Turkije bestonden nu eenmaal tegenstellingen die de vorming van één natie niet mogelijk maakten.
In de eerste plaats nationale tegenstellingen.
Atatürk kon nu wel zeggen 'we zijn allemaal Turken', maar de meeste Koerden waren het daar niet mee eens. De Koerden, zijn zo'n kleine 20% van de bevolking, een apart volk met een eigen cultuur; hun taal is niet aan het Turks verwant. De Koerden voelden zich achtergesteld. Onder hen kwamen bewegingen op die naar onafhankelijkheid, dus afscheiding van Turkije, streefden. Tussen 1925 en 1937 vonden drie grote, en een aantal kleinere, nationalistische Koerdische opstanden plaats. Deze opstanden werden zeer bloedig onderdrukt. De regering volgde daarna een beleid van gedwongen gelijkmaking (d.w.z. verturksing). Grote aantallen Koerden werden gedeporteerd naar Turkstalige streken en in Koerdische gebieden werden Turkse boeren gevestigd om het proces van verturksing te versnellen. Alles wat aan een eigen Koerdische cultuur herinnerde, werd verboden: taal, literatuur, liederen, kleding, namen, enz. Koerdische kinderen leerden voortaan op school dat ze van oorsprong Turken waren. Wie dat tegensprak, was in feite een landverrader.
Een andere tegenstelling, was de religieuze.
De meerderheid van de plattelandsbevolking en de stedelijke middenstand was en is zeer godsdienstig. Atatürks hervormingen werden door velen ervaren als een directe aanval op de islam. Atatürk was geen tegenstander van religie en erkende ieders recht in zijn privé leven een devote islamiet te zijn, maar hij was ervan overtuigd dat religieuze zaken geen enkele invloed mocht hebben op het openbare leven en de politiek. De hervormingen konden in feite alleen maar doorgevoerd worden doordat de politieke macht vrijwel uitsluitend in handen was van legerofficieren en hogere ambtenaren, de meest verwesterste sector van de samenleving. Zodra, via verkiezingen, andere groeperingen een deel van de macht kregen, werden de sterke tegenstellingen tussen de streng gelovige islamitische massa van de bevolking en de weinig godsdienstige ambtenarenkaste duidelijk.
Voor een minderheid van de moslims betekenden deze hervormingen echter een bevrijding. Dat waren de Alevieten, een 'sekte' die een groot vrijzinniger opvatting van de islam aanhangt dan de Soennieten. Wegens hun niet sterke gelovige opvattingen waren deze Alevieten altijd aan zware vervolgingen blootgesteld. Pas als gevolg van Atatürks hervormingen verkregen ze volledige burgerrechten.
Tenslotte bestonden er natuurlijk klassetegenstellingen.
Pas in de jaren zestig zouden de werkelijke wedstrijd van arbeiders met werkgevers plaatsvinden. In de jaren twintig en dertig waren zowel de arbeidersklasse als de ondernemersklasse daarvoor te weinig omvangrijk. Toch zag Atatürk al spoedig in de arbeidersbeweging een gevaar voor de eenheid van Turkije.
De communistische partij werd verboden, en in het strafwetboek werden artikelen opgenomen die het organiseren en propageren van de klassenstrijd strafbaar stelden.
'Verdeeldheid zaaiende' ideologieën als Koerdisch nationalisme, extreme islamitische opvattingen, socialisme en communisme, vormden elk op hun eigen manier gevaar op de weg naar de eenheid die Atatürk streefde.
Het kemalisme, zoals Atatürks ideologie wordt genoemd, bestaat voor een belangrijk deel uit het ontkennen van tegenstellingen binnen de Turkse samenleving. Het kemalisme zou Turkije omvormen tot een modern land op Westerse leest. Gedurende zijn leven en heerschappij zou het kemalisme de harde lijn vormen van het Turkse beleid. Het kemalisme wordt samengevat in zes principes die er de kern van vormen en die nog steeds in de Grondwet verankerd liggen:
1 Republikanisme
2 Secularisme
3 Revolutie
4 Etatisme
5 Nationalisme
6 Populisme
1. Republikanisme:
Turkije werd ingesteld als een republiek, een regeringsvorm die nooit meer mag veranderen (Artikel 1 van de Turkse Grondwet: Turkije is een Republiek). Het sultanaat en andere vormen van monarchiën zijn uitgesloten.
2. Secularisme:
Religie is strikt privé-zaak, en heeft geen invloed meer op het openbare leven. Onder secularisme werd niet de scheiding van geloof en politiek verstaan, maar de vermindering van de invloed van religie en zijn vertegenwoordigers op het maatschappelijke leven. Dit kreeg zijn uitwerking in de feitelijke onderschikking van de religie aan de staat. Religie werd niet zozeer uit het maatschappelijke leven verwijderd, maar onder staatscontrole gesteld.
3. Revolutie:
Turkije zou een progressieve staat worden, die continu moderne veranderingen zou uittesten.
4. Etatisme:
Oorspronkelijk is het etatisme door inonu, de opvolger van Atatürk, geformuleerd als een staatsalternatief voor het vrije-marktkapitalisme. Anderen werkten het etatisme uit naar een een door de staat gereguleerd maatschappelijk leven. Een kemalistische elite moest het sociale, culturele en economische lever reguleren. Net als het Italiaanse fascisme zag het sichzelf als een derde weg tussen kapitalisme en communisme.
5. Nationalime:
De Turkse staat is de natiestaat van de Turken. Het Verdrag van Sèvres werd aldus niet aanvaard, omdat dit het grondgebied van Turkije aantastte door het erkennen van de Koerden. Aldus is het Turkse nationalisme staatsnationalisme, de Koerden werden beschouwd als Bergturken. De staat erkent dus dat er een Turks volk is, met een gemeenschappelijke geschiedenis en culturele achtergrond. dat betekent dat iedereen die in Turkije leeft Turk is op eerste plaats (het maakt niet uit wat zijn etnische afkomst is).
6. Populisme:
Volksbeweging: steunen op de volksmassa's: ontkennen van klassen- en andere tegenstellingen. Het populisme had kenmerken van de fascistische ideologie van Mussolini. Het volk was een eenheid. Klassen- en andere tegenstellingen bestonden niet.
Wat was de economische veranderingen van Atatürk in de Turkse Republiek?
“Om onze nieuwe Republiek naar het niveau te verhogen waar zij waardig van is, moeten wij zich bevestigen naar de nationale economie”. Zei Atatürk.
Toen de Turkse Republiek in 1923 ontstond, ontbrak het hoofdstad en industrie. Opeenvolgende oorlogen hadden de mankracht in grote getallen gedood. De landbouwproductie stond aan een laag niveau en de reusachtige buitenlandse schulden van de verdwene Osmaanse staat verergerde de nieuwe Republiek.
President Atatürk begon vlug met een dynamisch programma van economische ontwikkeling. " Onze natie," verklaarde hij, " heeft de vijand machten verpletterd. Maar onafhankelijkheid die wij bereiken moeten de volgende regels bevatten: de Nationale soevereiniteit zou door financiële onafhankelijkheid gesteund worden. De enige macht die ons naar dit doel zal aandrijven, is de economie.
Met besluit en kracht ondernam de Republiek van Atatürk landbouwuitbreiding, industriële groei en technologische vooruitgang. In mijnbouw vervoer, product, bankwezen, exporten, sociale diensten, huisvesting, communicatie, energie, mechanisering en andere levenskrachtig gebieden, werden vele stappen genomen. Binnen het decennium nam het bruto nationaal product vijf procent toe.
De economische ontwikkeling van het republiek tijdens het Presidentschap van Atatürk was indrukwekkend in absolute cijfers en in vergelijking naar andere landen. Staatsondernemingen en privacy recht die actief zijn in zowel industriële als landbouwgroei diende als de basis van de economische structuur niet alleen voor Republiek maar ook bij het twaalftal landen.
Leven de ideeën van Atatürk nog in de Turkse samenleving?
In 1938 overleed Atatürk. Zijn opvolger Inönü gaf na de Tweede Wereldoorlog toe aan binnen- en buitenlandse druk om het éénpartijstelsel (waarbij de partij en de staat nagenoeg samenvielen) te vervangen door een meerpartijenstelsel naar westers model.
In Turkije heerste echter nog altijd het eenpartijenstelsel (de Republikeinse Volkspartij, CHP) en werd elke vorm van tegenstand onderdrukt. De Westerse liberalere landen begonnen druk uit te oefenen om dit te veranderen. Ook intern groeide de onvrede. De grootgrondbezitters, die tijdens de oorlog rijk waren geworden door het drijven van handel met het oorlogvoerende Europa en die investeringen in de industrie wilden doen, waren niet akkoord met het beperkende kemalistische regime. Daarnaast was ook de gewone Turkse bevolking niet te spreken over de economische en maatschappelijke overheidspolitiek. De combinatie van deze binnenlandse onlustgevoelens en de verschuivingen in de internationale machtsverhoudingen leidde ertoe dat de regering aan de democratisering van het politieke bestel toegaf. In 1946 werd het meerpartijenstelsel ingevoerd en werden er vrije verkiezingen gehouden. Deze verandering zou het einde betekenen van veel van Atatürks hervormingen
Terwijl de partij van de kemalisten, de Republikeinse Volkspartij (CHP), haar strenge secularisering afzwakte, werden er tussen 1945 en 1950 vierentwintig partijen opgericht, waaronder een aantal socialistische en een islamitische. Bij de verkiezingen van 1950 werd de door Atatürk opgerichte Republikeinse Volkspartij (CHP) verpletterd verslagen door de Democratische Partij, die ruim tachtig procent van de parlementszetels kreeg.
Het uitgangspunt van het kemalisme was Turks nationalisme, waaraan zelfs de Islam ondergeschikt werd gemaakt. Volgens de kemalistische ideologie bestaan er alleen maar Turken en een Turkse cultuur binnen Turkije. Het bestaan van andere bevolkingsgroepen of culturen binnen Turkije wordt ontkend of feitelijk onmogelijk gemaakt.
In de jaren dertig werd het kemalistische regime trendvolger van het Europese fascisme. Het nationalisme werd versterkt. Regeringsleden verklaarden openlijk Mussolini-aanhanger te zijn en organiseerden `wetenschappelijke' congressen waarin het voortreffelijke van het Turkse ras centraal stond. Tevens werd het wetboek van Strafrecht van Mussolini grotendeels overgenomen. Hierdoor werden zaken als "het creëren van minderheden", "het afzwakken van nationalistische gevoelens" en het beledigen van Atatürk of het Turk zijn strafbaar gesteld.
De Turkse grondwet is in de loop van deze eeuw een aantal malen ingrijpend gewijzigd of herschreven. In 1980, toen militairen voor de derde keer deze eeuw de macht grepen, werd de huidige grondwet geschreven. De Turkse staat en wetten zijn gefundeerd op de ideeën van de Turkse militaire machthebber Mustafa Kemal Atatürk.
Het uitgangspunt van de huidige Turkse grondwet is, ondanks de bewogen geschiedenis en vele grondwetswijzigingen, altijd het kemalisme gebleven.
De Turken willen al decennialang op EU-lidmaatschap behoren, maar slagen er maar niet in de andere lidstaten te overtuigen. In Europa bestaat er heel wat tegenstand, zodat de kwestie telkens opnieuw op de lange baan wordt geschoven. De beloftes en dreigementen van enkele razende Turkse ministers hebben hier nog niets aan kunnen veranderen. Toch geven ze de moed niet op, want de Turkse ambitie heeft diepe wortels. Mustafa Kemal Atatürk droomde er al in 1923 van om tot het rijke Westen te behoren. De Turkse politici zijn deze ambitie steeds blijven nastreven en zijn hier ook gedeeltelijk in geslaagd.
Mustafa Kemal Atatürk, stichter van het kemalisme en zelf een militair, baseerde zijn republiek zoals we het weten op zes principes. Het leger draagt de waarden nationalisme, secularisme, republicanisme, populisme, revolutionisme en etatisme sindsdien hoog in het vaandel.
Voor waarden als democratie en liberalisme is er in het kemalistisch staatsmodel nog steeds geen plaats.
Atatürk was er vast van overtuigd dat de toekomst van Turkije in Europa lag. De nieuwe staatsstructuur moest zijn land helpen om aansluiting te zoeken bij het Westen. De Franse Jacobijnse eenheidsstaat diende als voorbeeld. Ironisch genoeg vormt dit kemalistisch staatsmodel nu de voornaamste hinderpaal voor het EU-lidmaatschap. De Europese Unie is inmiddels verder geëvolueerd en hamert steeds vuriger op het belang van democratische beginselen en instellingen. Het leger moet dus een keuze maken. Als de militairen trouw blijven aan het uiteindelijke doel, moeten ze ook bereid zijn daarvoor de nodige offers te brengen. Als de legerleiding de kemalistische principes anderzijds als leerstuk blijft benaderen, kan er van hervormingen geen sprake zijn. Een toetreding tot het Europese Experiment is dan overste uitgesloten.
Het toespraak van Atatürk naar de Turkse Jeugd
De turkse jeugd! Uw eerste plicht moet de Turkse onafhankelijkheid en de Turkse Republiek voorgoed richten en bewaren. Dit is de heel stichting van uw bestaan en uw toekomst. Deze stichting is uw kostbaarste schat. In de toekomst, ook zou er malovelent mensen zijn die thuis en in het buitenland kunnen zijn, die u van deze schat te beroven wenst. Indien sommige dagen dat u gedwongen wordt uw onafhankelijkheid en uw republiek te verdedigen, moet u niet om de mogelijkheden en omstandigheden van de toestand voor het hervatten van uw plicht wegen. Deze mogelijkheden en omstandigheden zouden kunnen draaien om uit bijzonder ongunstig te zijn. De vijanden die tegen uw onafhankelijkheid samenzweren en uw Republiek zou achter hen een overwinning kunnen hebben die ongekend zijn in de annalen van de wereld. Door geweld en list zullen misschien alle forten van uw geliefd vaderland gevangen genomen, alle zijn scheepswerven bezetten, verspreidden alle zijn legers en ieder deel van de land invaved.
En droeviger en ergere dan alle deze omstandigheden, degenen die macht houden binnen het land kunnen fout zijn, ondoordacht vast en zou zelfs verraders kunnen zijn.
Verder zouden zij hun persoonlijke rentes met de politieke ontwerpen van de indringers kunnen identificeren. Het land zal misschien verarmd worden, verwoest en uitgeput.
U, de jeugd van de toekomst van de Turkse Republiek, zelfs in zo'n omstandigheden, is het uw plicht om het Turkse onafhankelijkheids en Republiek te redden. De kracht van u is de edel bloed binnen uw aders. De Turkse bloed.
Ataturk hield dit uitspraak omdat de toekomst in de handen ligt van de jongeren. Hij wou hiermee jongeren aanspreken zodat de jongeren beter zouden begrijpen hoe ze hun vaderland moeten beschermen. Want de jongeren zullen later het land regeren. Hoe goeie jongeren je hebt opgevoed hoe beter de toekomst van het land der uitziet.
Conclusie
Ik hoor de heel veel verhalen over Atatürk zowel positieve als negatieve. Op tv zag ik bijna overal hem foto ook toen ik naar Turkije was gegaan zag ik heel vaak hem foto. Ik wist dat hij een hele belangrijke persoon was voor Turkije, maar wist niet precies waarom hij zo belangrijk was. Ik zelf had positieve gedachten over hem. Van mijn ouders hoorde ik ook dat hij een hele grote man was voor Turkije. Dankzij dit praktische opdracht heb ik meer dingen geleerd over Ataturk. Na mijn onderzoek bleek dat mijn gedachten juist waren. Het was heel erg leuk om dit praktische opdracht te maken ik heb het met een plezier gemaakt, want het onderwerp intereseerde me heel erg. Ik was er ook naar benieuwd het was dus heel boeiend voor mij. Tot slot ben ik heel erg blij dat ik nu meer weet over Mustafa Kemal Ataturk.
Bronvermelding
Boeken:
Atatürk, grondlegger van het moderne Turkije
Paul Morren, Willy Schuermans
Isbn nummer: 90-441-1039-X
De moderne geschiedenis van Turkije
Dr. Erik Jan Zurcher
Isbn nummer: 86-475-1152
Turkije, fascisme en verzet
Dogan Ozguden
Isbn nummer: 90-6012-217-8
Memo Geschiedenis handboek
Ataturk, geboorte van een natie
M. Gulduz
Isbn nummer: 975-8212-68-0
Geschiedenis van Turkije
Bulaaq Van Halewyck
Isbn nummer: 90-5460-021-7
Internet:
www.voorbeginners.info/turkije/politiek-1.htm
www.nos.nl/nieuws/achtergronden/europeseunie/ataturk.html
www.financielevragen.com/nieuws/nl/Wikipedia.org/2005/04/14/Kemalisme.html
http://www.atlcom.nl/fsturkije.htm
http://www.let.leidenuniv.nl/tcimo/tulp/Research/ejz15.htm
http://www.xs4all.nl/~afa/comite/lakaf/h1.html
http://www.ethesis.net/turkse_moslims/turkse_moslims.html
http://www.uitpers.be/boek_view.php?id=503
De stichter en eerste president van de Turkse Republiek Mustafa Kemal Atatürk is nog steeds een grote held in Turkije. Na de afloop van de Eerste Wereldoorlog namen Frankrijk, Griekenland, Italië en Engeland veel gebieden van het Ottomaanse Rijk in beslag. De turken werden door de Engelse, de Grieken, de Italianen en de Fransen afhankelijk. Ze hebben toen de onafhankelijkheidsoorlog gevoerd. Atatürk was de leider van het leger van de Turken. Hij heeft ervoor gezorgd dat de Turken onafhankelijk werden en hun land weer terug kregen. Hij joeg ook de sultan weg die voor de Eerste Wereldoorlog sultan van het Ottomaanse rijk was. Mustafa Kemal Atatürk, die uit de restanten van het Ottomaanse Rijk Turkije wist te stichten en de president die grootschalige hervormingen doorvoerde is voor veel Turken de man die van Turkije een moderne, trotse natie maakte. Hoe heeft hij dit allemaal nou gedaan.......?
Hoofdvraag:
Deelvragen:
Wie is Mustafa Kemal Atatürk?
Welke gebeurtenissen hebben geleid tot de onafhankelijkheid van de Turkse republiek?
Welke veranderingen heeft Atatürk doorgevoerd in Turkije?
Hoe probeerde Atatürk een eenheid te vormen van Turkije?
Wat was de economische veranderingen van Atatürk in de Turkse Republiek?
Leven de ideeen van Atatürk nog in de Turkse samenleving?
Wie is Mustafa Kemal Atatürk?
Mustafa Kemal werd geboren op 19 mei 1881 in Thessaloniki (Ottomaanse rijk) nu het Griekse Salonika. Salonika was in de Ottomaanse tijd een multiculturele stad van de eerste rang, een grote stad waar de Turken tot de minderheid behoorden. De bevolking van Saloniki bestond voor ongeveer de helft uit joden, de andere helft verdeelden Grieken en Turken gelijkelijk. Mustafa Kemal zijn naam zegt het al, werd geboren in de Turkse groep, uit moslimse ouders die ooit uit Albanie waren gekomen. Mustafa Kemal had blonde haar en helblauwe ogen. Mustafa verloor zijn vader al toen hij zeven jaar oud was. Daarom dat hij geheel was aangewezen op zijn moeder, familie en kennissen. Als kind profiteerde hij van de onderwijshervormingen onder sultan Abdulhamid 2 en kon hij naar een Turkse school die, net als de Grieks-orthodoxe en joodse scholen, een modern programma bood. Zoals zoveel ambitieuze jongens van onbemiddelde ouders belandde Mustafa Kemal na de lagere school op een militaire middelbare school. Net als de islamitische geleerde stand, bood het leger vanouds aan zulke jongens een kans op een succesvolle maatschappelijke carriere. Zo ook aan Mustafa Kemal, die in 1899 dankzij een helder verstand en hard werken op de militaire academie in Istanbul belandde. Hier liet hij zich niet alleen in met studeren, maar nam ook deel aan de geheime politieke debatten onder medestudenten. Ergens in die tijd, op een oonbekend moment, sloot Mustafa Kemal zich aan bij de kringen rondom de Jong Turken. Deze collega´s, de Jong Turken bestonden vooral uit militairen en opereerden vanuit zijn geboortestad Saloniki, waar de generale staf van het derde legerkorps was gelegerd. In 1905 verliet Mustafa Kemal de hogere krijgsschool als kapitein, waarna hij diverse commando´s als stadofficier kreeg en een vaste carriere maakte.
Zijn loopbaan begon vlug met een verbanning. Wegens zijn sympathie voor de Jonge Turken, die het eigenmachtig Ottomaans rijk bestreden, werd hij naar Syrië gezonden. De Jonge Turken is een bijnaam voor een groep Turkse officieren die in 1908 een staatsgreep pleegden. Zij hadden zich uit ergernis over het afkalven van het Ottomaanse rijk en de decadentie aan het hof verenigd in deze geheime vereniging, het "Comité voor Eenheid en Vooruitgang", bijgenaamd de Jonge Turken Daar richtte hij in 1906 de geheime Vaderland - en Vrijheidsvereniging op. Na zijn overplaatsing naar Salonika, het jaar daarop, sloot hij aan bij de Jonge Turken die in juli 1908 een succesvolle revolutie uitvoerden. Mustafa Kemal speelde toen echter geen centrale rol in die groepering. In 1907 werd hij met het derde leger overgeplaatst naar Monastir. Daar liet hij de vereniging "Vaderland en Vrijheid" fuseren met de al gevestigde vereniging "Eenheid en Vooruitgang"..
Italië viel in 1911 Libië aan en Mustafa Kemal was er bij. De eerste grote “verdelingsoorlog”; een oorlog waar een aantal landen land willen gaan verdelen, kwam erg dichtbij. Het Ottomaanse rijk verloor heel wat gebieden in Europa door de Balkenoorlog. In 1911 en 1912 vocht Mustafa Kemal in Libië mee tegen de Italianen. Hij was intussen bevorderd tot majoor en werd verantwoordelijk voor de verdediging van de Dardanellen tijdens de Balkanoorlog van 1912-1913.
De eerste Balkanoorlog begon in 1912.
De samenwerkende Balkanlanden zagen in 1912 hun kans schoon en vielen het verzwakte Turkije aan. Turkije, dat een jaar eerder de oorlog verloren had van Italië, was tegen de gebundelde krachten van de Balkanstaten niet opgewassen en moest zich overgeven. De Serviërs was echter niet tevreden met de veroveringen op Turkije en bezetten daarom een groot deel van Albanië; ze bereikten zelfs de kust van de Adriatische Zee.
Dit was zeer tegen de zin van Oostenrijk-Hongarije dat in geen geval Servië (en dus Rusland) de toegang tot de Adriatische Zee gunde. Er werd met mobilisatie gedreigd. Hierdoor dreigde ook Rusland te zullen ingrijpen, waarop Duitsland zich achter Oostenrijk-Hongarije schaarde. Rusland moest daarop inbinden omdat het militair nog niet voldoende sterk was en trok zich terug.
Servië zag zich daardoor gedwongen, nu het zonder steun van Rusland stond, zich terug te trekken uit Albanië. Opnieuw dus een vernedering voor Servië.
Reeds in juni 1913 brak tussen de Balkanstaten opnieuw een oorlog uit (de Tweede Balkanoorlog) als gevolg van een conflict over de verdeling van de buit. Bulgarije viel Servië binnen dat geholpen werd door Montenegro, Griekenland en Roemenië.
Ook Turkije voegde zich bij Servië, het hoopte op die manier verloren gebieden te kunnen terugwinnen. Bulgarije werd verpletterd: Roemenië bezette het zuidelijk deel van de Dobroedsja, Turkije bezette Adrianopel; Servië en Griekenland breidden hun grondgebied respectievelijk uit in Macedonië en langs de Egeïsche kust.
Welke gebeurtenissen hebben geleid tot de onafhankelijk- heid van de Turkse republiek?
In de negentiende eeuw begon het Turkse rijk, dat eeuwenlang de scepter had gezwaaid over de Donaulanden en de Balkan, in verval te raken. In het Turkse rijk woonden verschillende volken met een eigen nationaliteit. Doordat de Turkse macht verslapte, slaagden sommige van hen erin onafhankelijk te worden. Zo ontstonden onder andere de Slavische staatjes Servie en Montenegro. Binnen deze staten kwam een nationalistische beweging op die alle Slaven van de Turkse overheersing wilde bevrijdenen en verenigen in een Zuid Slavisch rijk. Deze beweging werd gesteund door Rusland maar tegengewerkt door Oostenrijk-Hongarije. Want Oostenrijk-Hongarije was bang voor onrust in het eigen rijk. Zowel Rusland als Oostenrijk-Hongarije hoopten te profiteren van het Turkse machtsverval om de eigen invloed uit te breiden. Dit alles zorgde ervoor dat er makkelijk een conflict op de Balkan kon uitbreken. Het was inderdaad de situatie op de Balkan die een oorlog tussen de grote mogendheden ontketende. De directe aanleiding voor het conflict was de moord op Franz Ferdinand, kroonprins van Oostenrijk-Hongarije, door een nationalistische Bosnisch-Servische scholier.
Bij het uitbreken van de Eerste Wereldoorlog, in 1914, koos de Ottomaanse Sultan voor de kant van Duitsland en Oostenrijk-Hongarije (de Centralen).
Het Ottomaanse rijk raakte betrokken bij de oorlog door twee Duitse oorlogsboten die de Dardanellen van het Ottomaanse rijk kwamen doorvaren. De Duitsers zeiden dat het Ottomaanse rijk deze boten had gekocht. De boten bleven afhankelijk van Duitse militairen. De Duitsers lieten de boten Russische havens aanvallen in de Zwarte Zee. Omdat de Russen dachten dat de Ottomanen de boten zelf bestuurden werden ze kwaad op de Ottomanen. In Rusland was er toen zelf grote onrust: door de oorlog ging het niet goed met de economie. De Duitsers haalden Enver Pasa, de Ottomaanse hoofdcommandant, over om de Kaukasus binnen te vallen. Doordat brute Armeense vechters Ottomaanse troepen, hun kleding en eten vernietigden, stierven er meer dan 90.000 Ottomaanse militairen in de bergen door honger, ziektes of wonden. Enver Pasa was daardoor erg geschokt. Hij had zijn trots verloren en liet luitenant-kolonel Mustafa Kemal commandant worden van de 19de Ottomaanse militaire groep. Maar de Engelse bleven erg goed. Zij wilden twee vliegen in een klap slaan: de engte bij Canakalle doorvaren en zorgen dat het Ottomaanse rijk niet meer kon vechten en gelijk Rusland steunen. Engeland en Frankrijk maakten het grootste leger in de oorlogsgeschiedenis waarbij zelfs Australië en Nieuw Zeeland tienduizenden soldaten voor versterking stuurden. Daardoor kwam er een verschrikkelijke oorlog op het schiereiland van Gelibolu en die duurde maanden. Er waren aan beide kanten meer dan 100.000 soldaten gestorven. Mustafa Kemal was toen de leider van het Ottomaanse leger. Maar die oorlog was zo erg dat Mustafa Kemal tegen zijn leger zei: “ Ik beveel jullie niet om aan te vallen maar om te sterven.” De geallierden hebben de hoop verloren en trekken zich terug van het gelibolu-schiereiland.Deze verschrikkelijke oorlog heeft aan beide kanten doden en gewonden veroorzaakt, een half miljoen soldaten zijn gesneuveld. Maar deze meedogenloze oorlog gaat verder.
De gealierden slaagden er in om het aanvallende Centralen tot stilstand te brengen. De strijd mondde uit in een loopgravenoorlog. Op 30 oktober 1918 gaven de Centralen zich over. De gealierden wonnen de oorlog en namen vele gebieden van het ottomaanse gebied in bezit. Alle Arabische provincies van het Ottomaanse Rijk was in bezit van de Engelsen en de Fransen. Het gezag in de hoofdstad, Istanbul kwam meer in de handen van de winnaars. In Anatolie het enige nog onbezette deel van het rijk ageerden Grieken en Armenen voor het recht eigen staat te vestigen. De situatie in Anatolie ontwikkelde zich tot een echte crisis toen in mei 1919 een grieks leger landde en de streek rond Izmir bezette. De Grieken hadden al in februari bij de vredesconferentie in Parijs dit gebied opgeeist en door de steun van de Engelsen en Fransen hun zin gekregen. Deze inval van Grieken, die nauwelijks aan de Eerste Wereldoorlog had deelgenomen, nam in brede lagen de Turkse bevolking in verzet. Mustafa Kemal was een Turkse generaal met zeer veel prestige in het leger.
Mustafa Kemal werd met zijn 19e divisie belast met de verdediging van toegangswegen tot Istanbul.
Mustafa Kemal vormde een regering waarvan hij zelf premier werd en hij vormde een eigen leger voor de onafhankelijkheidsstrijd. Hij verzamelde vertrouwelingen om zich heen in zijn latere hoofdstad Ankara.
Terwijl in Istanbul de Sultan als marionet onder de geallieerden doorregeerde, begon Atatürk aan een nieuw plan. Een plan dat hij wist te presenteren als geloofwaardig alternatief en aansloeg bij de bevolking van Anatolië. Mensen in het hele land begonnen zich te verzetten en schaarden zich achter de eenheidsgedachte van Kemal. De Engelsen en de regering van de sultan beseften heel goed wat er in Anatolie gebeurde en namen stappen om de bewegingen te onderdrukken. Zij beseften dat dat ook militair ingrijpen in Anatolie nodig was, maar de soldaten waren te moe van de Eerste Wereldoorlog die vier jaar duurde. Op deze situatie speelden de Grieken slim, ze biedden de Engelsen aan om met hun gewapende leger in Anatolie op te treden. De Engelse regering zag dit als een oplossing en gaf de Grieken de poging. De Grieken gingen in het offensief en werden in een gigantsche slag die drie weken duurde op zeventig kilometer van Ankara door het het Turkse leger teruggeslagen. Dit was het keerpunt in de onafhankelijksstrijd. Het was duidelijk dat de Turken vroeger of later zouden aanvallen en na bijna een jaar van voorbereiding was het zo ver: het Turkse offensief begon op 26 augustus 1922 en binnen een week was er van het Griekse leger in Anatolie niets meer over. Na de bevrijding van West-Anatolie marcheerden de Turkse legers naar het noorden, in de richting van Europees Turkije, dat nog steeds door de Grieken bezet was. Om daar te komen zouden de Turken de zeestraten van de Dardenellen of de Bosborus oversteken, die beide nog dor de Engelsen bezet waren. Door het koelbloedige optreden van de Britse Commandant konden ze het zonder gewapend conflict regelen. Er werden onderhandelingen geopend en op 11 oktober 1922 werd in Mudanya een wapenstilstand gesloten. Met de Wapenstilstand in Mudanya kwam er een einde aan de Turkse onafhankelijkheidsstrijd en werd de weg naar vredesonderhandelingen geopend.
De vredesonderhandelingen, die op 21 november 1922 begonggen, verliepen bijzonder moeizaam. Op 24 juli 1923 werden de Turken onafhankelijk.
Op 29 oktober 1923 riepen Kemal en zijn volgelingen in Ankara de Turkse Republiek uit. Eindelijk kon Atatürk beginnen aan de hervormingen waar hij al die tijd van gedroomd had.
Welke veranderingen heeft Atatürk doorgevoerd in Turkije?
Mustafa Kemal wou een nieuwe staat richten maar de mensen van het Ottomaanse rijk waren toen erg onzeker omdat ze geen sultan meer hadden. Om een staat te stichten mochten de mensen niet onzeker zijn. En Mustafa Kemal wou dat de mensen het idee kregen dat ze aan iets nieuws begonnen. Daarom werd op 13 oktober 1923 Ankara als nieuwe hoofdstad gekozen. Daarna pas moest de echte stichting van de nieuwe staat komen. Op 29 oktober 1923 werd de nieuwe republiek Turkije uitgeroepen. Mustafa Kemal werd de eerste president van Turkije.
In 1924 werd het kalifaat (hoofd van de Islam, dus net zoiets als een paus voor de katholieken) afgeschaft.
De Asar-belasting (1/10 van het verdiende geld) werd ook afgeschaft omdat de mensen vonden dat ze te veel moesten betalen.
De tijd, de kalender en het maatstelsel werden aangepast aan de internationaal geldende normen.
De godsdienstige scholen werden in 1924 gesloten. In plaats daarvan kwamen de openbare scholen. In elk Turks klaslokaal hangt een portret van Atatürk omdat hij voor het openbaar onderwijs heeft gezorgd. Op 17 februari 1926 werd het burgerlijke-recht (stemmen voor de partijen in de tweede kamer) aangenomen.
Atatürk wilde de positie van vrouwen verbeteren en ze als gelijken geaccepteerd zien. Hij moedigde het achterwege laten van het dragen van de sluier aan. In 1934 gaf hij de vrouwen stemrecht en toegang tot het parlement. Atatürk verbood traditionele kleding.
Mannen mochten de Turkse fez, een rood rond petje, niet meer dragen en islamitische gewaden zoals de hoofddoek werden in openbare gebouwen verboden. Mustafa Kemal droeg op 24 augustus een hoed in plaats van de oude Ottomaanse hoofdbedekking. Op 25 november werd de hoedenwet aangenomen. De bevolking mocht alleen nog de oude Ottomaanse hoofdbedekking op godsdienstige plaatsen dragen zoals de moskee. Atatürk was geen tegenstander van religie en erkende ieders recht in zijn privé leven een islamiet te zijn, maar hij was ervan overtuigd dat religieuze zaken geen enkele invloed mocht hebben op het openbare leven en de politiek.
Het Arabische alfabet werd naar het Latijnse veranderd in 1928. Maar de meeste mensen kenden alleen het Arabische alfabet. Daarom werden er speciale cursussen gegeven voor het Latijnse alfabet.
En, iets wat ook hemzelf aanging, Kemal introduceerde de wet dat iedereen een achternaam moest hebben. Het parlement koos een naam voor de president: Atatürk, vader der Turken. Omdat hij zoveel voor Turkije had gedaan.
Tot zijn dood ging Atatürk door met zijn hervormingsdrift. In zijn laatste jaren als president werkte hij vooral aan het versterken van de banden met de buurlanden en het westen. Maar in 1937 kwamen de eerste tekens van vermoeidheid en ouderdom: neusbloedingen, zwaktes en heel erge jeuk. In september trok hij zich terug in het paleis en ging niet veel meer weg omdat hij te zwak was. Op 10 november 1938 om 9.05 uur stierf Atatürk in dolmabahce. Toen hij stierf gaf hij al zijn erfenissen aan de Turkse republiek. Er is een Atatürk museum in Ankara. Maar hij bereikte onsterfelijkheid in de ogen van zijn mensen. Sinds het moment van zijn dood is op de harten van zijn mensen zijn geliefde naam en herinnering gegraveerd. Een commandant die de overwinnaar van vele strijden was geweest, een leider die het massaal had beïnvloed, een staatsman die een succesrijk bestuur had geleid en een revolutionair dat gestreefd had om de sociale, culturele, economische, politieke en wettelijke structure van maatschappij te veranderen.
Hij was een van de uitstekendste persoonlijkheden in de geschiedenis van de wereld. De geschiedenis zal hem onder de luisterrijkste zonen van de Turkse natie en een van de geweldige leiders van mensheid tellen
Atatürk streefde ernaar om de inwoners van de nieuwe republiek samen tot één natie te maken. Voor de opbouw van één natie, was de mobilisatie van de hele bevolking nodig. In deze opzet is Atatürk nooit helemaal geslaagd. In Turkije bestonden nu eenmaal tegenstellingen die de vorming van één natie niet mogelijk maakten.
In de eerste plaats nationale tegenstellingen.
Atatürk kon nu wel zeggen 'we zijn allemaal Turken', maar de meeste Koerden waren het daar niet mee eens. De Koerden, zijn zo'n kleine 20% van de bevolking, een apart volk met een eigen cultuur; hun taal is niet aan het Turks verwant. De Koerden voelden zich achtergesteld. Onder hen kwamen bewegingen op die naar onafhankelijkheid, dus afscheiding van Turkije, streefden. Tussen 1925 en 1937 vonden drie grote, en een aantal kleinere, nationalistische Koerdische opstanden plaats. Deze opstanden werden zeer bloedig onderdrukt. De regering volgde daarna een beleid van gedwongen gelijkmaking (d.w.z. verturksing). Grote aantallen Koerden werden gedeporteerd naar Turkstalige streken en in Koerdische gebieden werden Turkse boeren gevestigd om het proces van verturksing te versnellen. Alles wat aan een eigen Koerdische cultuur herinnerde, werd verboden: taal, literatuur, liederen, kleding, namen, enz. Koerdische kinderen leerden voortaan op school dat ze van oorsprong Turken waren. Wie dat tegensprak, was in feite een landverrader.
Een andere tegenstelling, was de religieuze.
De meerderheid van de plattelandsbevolking en de stedelijke middenstand was en is zeer godsdienstig. Atatürks hervormingen werden door velen ervaren als een directe aanval op de islam. Atatürk was geen tegenstander van religie en erkende ieders recht in zijn privé leven een devote islamiet te zijn, maar hij was ervan overtuigd dat religieuze zaken geen enkele invloed mocht hebben op het openbare leven en de politiek. De hervormingen konden in feite alleen maar doorgevoerd worden doordat de politieke macht vrijwel uitsluitend in handen was van legerofficieren en hogere ambtenaren, de meest verwesterste sector van de samenleving. Zodra, via verkiezingen, andere groeperingen een deel van de macht kregen, werden de sterke tegenstellingen tussen de streng gelovige islamitische massa van de bevolking en de weinig godsdienstige ambtenarenkaste duidelijk.
Voor een minderheid van de moslims betekenden deze hervormingen echter een bevrijding. Dat waren de Alevieten, een 'sekte' die een groot vrijzinniger opvatting van de islam aanhangt dan de Soennieten. Wegens hun niet sterke gelovige opvattingen waren deze Alevieten altijd aan zware vervolgingen blootgesteld. Pas als gevolg van Atatürks hervormingen verkregen ze volledige burgerrechten.
Tenslotte bestonden er natuurlijk klassetegenstellingen.
Pas in de jaren zestig zouden de werkelijke wedstrijd van arbeiders met werkgevers plaatsvinden. In de jaren twintig en dertig waren zowel de arbeidersklasse als de ondernemersklasse daarvoor te weinig omvangrijk. Toch zag Atatürk al spoedig in de arbeidersbeweging een gevaar voor de eenheid van Turkije.
De communistische partij werd verboden, en in het strafwetboek werden artikelen opgenomen die het organiseren en propageren van de klassenstrijd strafbaar stelden.
'Verdeeldheid zaaiende' ideologieën als Koerdisch nationalisme, extreme islamitische opvattingen, socialisme en communisme, vormden elk op hun eigen manier gevaar op de weg naar de eenheid die Atatürk streefde.
1 Republikanisme
2 Secularisme
3 Revolutie
4 Etatisme
5 Nationalisme
6 Populisme
1. Republikanisme:
Turkije werd ingesteld als een republiek, een regeringsvorm die nooit meer mag veranderen (Artikel 1 van de Turkse Grondwet: Turkije is een Republiek). Het sultanaat en andere vormen van monarchiën zijn uitgesloten.
2. Secularisme:
Religie is strikt privé-zaak, en heeft geen invloed meer op het openbare leven. Onder secularisme werd niet de scheiding van geloof en politiek verstaan, maar de vermindering van de invloed van religie en zijn vertegenwoordigers op het maatschappelijke leven. Dit kreeg zijn uitwerking in de feitelijke onderschikking van de religie aan de staat. Religie werd niet zozeer uit het maatschappelijke leven verwijderd, maar onder staatscontrole gesteld.
3. Revolutie:
4. Etatisme:
Oorspronkelijk is het etatisme door inonu, de opvolger van Atatürk, geformuleerd als een staatsalternatief voor het vrije-marktkapitalisme. Anderen werkten het etatisme uit naar een een door de staat gereguleerd maatschappelijk leven. Een kemalistische elite moest het sociale, culturele en economische lever reguleren. Net als het Italiaanse fascisme zag het sichzelf als een derde weg tussen kapitalisme en communisme.
5. Nationalime:
De Turkse staat is de natiestaat van de Turken. Het Verdrag van Sèvres werd aldus niet aanvaard, omdat dit het grondgebied van Turkije aantastte door het erkennen van de Koerden. Aldus is het Turkse nationalisme staatsnationalisme, de Koerden werden beschouwd als Bergturken. De staat erkent dus dat er een Turks volk is, met een gemeenschappelijke geschiedenis en culturele achtergrond. dat betekent dat iedereen die in Turkije leeft Turk is op eerste plaats (het maakt niet uit wat zijn etnische afkomst is).
6. Populisme:
Volksbeweging: steunen op de volksmassa's: ontkennen van klassen- en andere tegenstellingen. Het populisme had kenmerken van de fascistische ideologie van Mussolini. Het volk was een eenheid. Klassen- en andere tegenstellingen bestonden niet.
Wat was de economische veranderingen van Atatürk in de Turkse Republiek?
“Om onze nieuwe Republiek naar het niveau te verhogen waar zij waardig van is, moeten wij zich bevestigen naar de nationale economie”. Zei Atatürk.
Toen de Turkse Republiek in 1923 ontstond, ontbrak het hoofdstad en industrie. Opeenvolgende oorlogen hadden de mankracht in grote getallen gedood. De landbouwproductie stond aan een laag niveau en de reusachtige buitenlandse schulden van de verdwene Osmaanse staat verergerde de nieuwe Republiek.
President Atatürk begon vlug met een dynamisch programma van economische ontwikkeling. " Onze natie," verklaarde hij, " heeft de vijand machten verpletterd. Maar onafhankelijkheid die wij bereiken moeten de volgende regels bevatten: de Nationale soevereiniteit zou door financiële onafhankelijkheid gesteund worden. De enige macht die ons naar dit doel zal aandrijven, is de economie.
De economische ontwikkeling van het republiek tijdens het Presidentschap van Atatürk was indrukwekkend in absolute cijfers en in vergelijking naar andere landen. Staatsondernemingen en privacy recht die actief zijn in zowel industriële als landbouwgroei diende als de basis van de economische structuur niet alleen voor Republiek maar ook bij het twaalftal landen.
Leven de ideeën van Atatürk nog in de Turkse samenleving?
In 1938 overleed Atatürk. Zijn opvolger Inönü gaf na de Tweede Wereldoorlog toe aan binnen- en buitenlandse druk om het éénpartijstelsel (waarbij de partij en de staat nagenoeg samenvielen) te vervangen door een meerpartijenstelsel naar westers model.
In Turkije heerste echter nog altijd het eenpartijenstelsel (de Republikeinse Volkspartij, CHP) en werd elke vorm van tegenstand onderdrukt. De Westerse liberalere landen begonnen druk uit te oefenen om dit te veranderen. Ook intern groeide de onvrede. De grootgrondbezitters, die tijdens de oorlog rijk waren geworden door het drijven van handel met het oorlogvoerende Europa en die investeringen in de industrie wilden doen, waren niet akkoord met het beperkende kemalistische regime. Daarnaast was ook de gewone Turkse bevolking niet te spreken over de economische en maatschappelijke overheidspolitiek. De combinatie van deze binnenlandse onlustgevoelens en de verschuivingen in de internationale machtsverhoudingen leidde ertoe dat de regering aan de democratisering van het politieke bestel toegaf. In 1946 werd het meerpartijenstelsel ingevoerd en werden er vrije verkiezingen gehouden. Deze verandering zou het einde betekenen van veel van Atatürks hervormingen
Terwijl de partij van de kemalisten, de Republikeinse Volkspartij (CHP), haar strenge secularisering afzwakte, werden er tussen 1945 en 1950 vierentwintig partijen opgericht, waaronder een aantal socialistische en een islamitische. Bij de verkiezingen van 1950 werd de door Atatürk opgerichte Republikeinse Volkspartij (CHP) verpletterd verslagen door de Democratische Partij, die ruim tachtig procent van de parlementszetels kreeg.
Het uitgangspunt van het kemalisme was Turks nationalisme, waaraan zelfs de Islam ondergeschikt werd gemaakt. Volgens de kemalistische ideologie bestaan er alleen maar Turken en een Turkse cultuur binnen Turkije. Het bestaan van andere bevolkingsgroepen of culturen binnen Turkije wordt ontkend of feitelijk onmogelijk gemaakt.
In de jaren dertig werd het kemalistische regime trendvolger van het Europese fascisme. Het nationalisme werd versterkt. Regeringsleden verklaarden openlijk Mussolini-aanhanger te zijn en organiseerden `wetenschappelijke' congressen waarin het voortreffelijke van het Turkse ras centraal stond. Tevens werd het wetboek van Strafrecht van Mussolini grotendeels overgenomen. Hierdoor werden zaken als "het creëren van minderheden", "het afzwakken van nationalistische gevoelens" en het beledigen van Atatürk of het Turk zijn strafbaar gesteld.
De Turkse grondwet is in de loop van deze eeuw een aantal malen ingrijpend gewijzigd of herschreven. In 1980, toen militairen voor de derde keer deze eeuw de macht grepen, werd de huidige grondwet geschreven. De Turkse staat en wetten zijn gefundeerd op de ideeën van de Turkse militaire machthebber Mustafa Kemal Atatürk.
De Turken willen al decennialang op EU-lidmaatschap behoren, maar slagen er maar niet in de andere lidstaten te overtuigen. In Europa bestaat er heel wat tegenstand, zodat de kwestie telkens opnieuw op de lange baan wordt geschoven. De beloftes en dreigementen van enkele razende Turkse ministers hebben hier nog niets aan kunnen veranderen. Toch geven ze de moed niet op, want de Turkse ambitie heeft diepe wortels. Mustafa Kemal Atatürk droomde er al in 1923 van om tot het rijke Westen te behoren. De Turkse politici zijn deze ambitie steeds blijven nastreven en zijn hier ook gedeeltelijk in geslaagd.
Mustafa Kemal Atatürk, stichter van het kemalisme en zelf een militair, baseerde zijn republiek zoals we het weten op zes principes. Het leger draagt de waarden nationalisme, secularisme, republicanisme, populisme, revolutionisme en etatisme sindsdien hoog in het vaandel.
Voor waarden als democratie en liberalisme is er in het kemalistisch staatsmodel nog steeds geen plaats.
Atatürk was er vast van overtuigd dat de toekomst van Turkije in Europa lag. De nieuwe staatsstructuur moest zijn land helpen om aansluiting te zoeken bij het Westen. De Franse Jacobijnse eenheidsstaat diende als voorbeeld. Ironisch genoeg vormt dit kemalistisch staatsmodel nu de voornaamste hinderpaal voor het EU-lidmaatschap. De Europese Unie is inmiddels verder geëvolueerd en hamert steeds vuriger op het belang van democratische beginselen en instellingen. Het leger moet dus een keuze maken. Als de militairen trouw blijven aan het uiteindelijke doel, moeten ze ook bereid zijn daarvoor de nodige offers te brengen. Als de legerleiding de kemalistische principes anderzijds als leerstuk blijft benaderen, kan er van hervormingen geen sprake zijn. Een toetreding tot het Europese Experiment is dan overste uitgesloten.
Het toespraak van Atatürk naar de Turkse Jeugd
De turkse jeugd! Uw eerste plicht moet de Turkse onafhankelijkheid en de Turkse Republiek voorgoed richten en bewaren. Dit is de heel stichting van uw bestaan en uw toekomst. Deze stichting is uw kostbaarste schat. In de toekomst, ook zou er malovelent mensen zijn die thuis en in het buitenland kunnen zijn, die u van deze schat te beroven wenst. Indien sommige dagen dat u gedwongen wordt uw onafhankelijkheid en uw republiek te verdedigen, moet u niet om de mogelijkheden en omstandigheden van de toestand voor het hervatten van uw plicht wegen. Deze mogelijkheden en omstandigheden zouden kunnen draaien om uit bijzonder ongunstig te zijn. De vijanden die tegen uw onafhankelijkheid samenzweren en uw Republiek zou achter hen een overwinning kunnen hebben die ongekend zijn in de annalen van de wereld. Door geweld en list zullen misschien alle forten van uw geliefd vaderland gevangen genomen, alle zijn scheepswerven bezetten, verspreidden alle zijn legers en ieder deel van de land invaved.
En droeviger en ergere dan alle deze omstandigheden, degenen die macht houden binnen het land kunnen fout zijn, ondoordacht vast en zou zelfs verraders kunnen zijn.
Verder zouden zij hun persoonlijke rentes met de politieke ontwerpen van de indringers kunnen identificeren. Het land zal misschien verarmd worden, verwoest en uitgeput.
U, de jeugd van de toekomst van de Turkse Republiek, zelfs in zo'n omstandigheden, is het uw plicht om het Turkse onafhankelijkheids en Republiek te redden. De kracht van u is de edel bloed binnen uw aders. De Turkse bloed.
Ataturk hield dit uitspraak omdat de toekomst in de handen ligt van de jongeren. Hij wou hiermee jongeren aanspreken zodat de jongeren beter zouden begrijpen hoe ze hun vaderland moeten beschermen. Want de jongeren zullen later het land regeren. Hoe goeie jongeren je hebt opgevoed hoe beter de toekomst van het land der uitziet.
Ik hoor de heel veel verhalen over Atatürk zowel positieve als negatieve. Op tv zag ik bijna overal hem foto ook toen ik naar Turkije was gegaan zag ik heel vaak hem foto. Ik wist dat hij een hele belangrijke persoon was voor Turkije, maar wist niet precies waarom hij zo belangrijk was. Ik zelf had positieve gedachten over hem. Van mijn ouders hoorde ik ook dat hij een hele grote man was voor Turkije. Dankzij dit praktische opdracht heb ik meer dingen geleerd over Ataturk. Na mijn onderzoek bleek dat mijn gedachten juist waren. Het was heel erg leuk om dit praktische opdracht te maken ik heb het met een plezier gemaakt, want het onderwerp intereseerde me heel erg. Ik was er ook naar benieuwd het was dus heel boeiend voor mij. Tot slot ben ik heel erg blij dat ik nu meer weet over Mustafa Kemal Ataturk.
Bronvermelding
Boeken:
Atatürk, grondlegger van het moderne Turkije
Paul Morren, Willy Schuermans
Isbn nummer: 90-441-1039-X
De moderne geschiedenis van Turkije
Dr. Erik Jan Zurcher
Isbn nummer: 86-475-1152
Turkije, fascisme en verzet
Dogan Ozguden
Isbn nummer: 90-6012-217-8
Memo Geschiedenis handboek
Ataturk, geboorte van een natie
M. Gulduz
Isbn nummer: 975-8212-68-0
Geschiedenis van Turkije
Bulaaq Van Halewyck
Isbn nummer: 90-5460-021-7
Internet:
www.voorbeginners.info/turkije/politiek-1.htm
www.nos.nl/nieuws/achtergronden/europeseunie/ataturk.html
www.financielevragen.com/nieuws/nl/Wikipedia.org/2005/04/14/Kemalisme.html
http://www.atlcom.nl/fsturkije.htm
http://www.let.leidenuniv.nl/tcimo/tulp/Research/ejz15.htm
http://www.xs4all.nl/~afa/comite/lakaf/h1.html
http://www.ethesis.net/turkse_moslims/turkse_moslims.html
http://www.uitpers.be/boek_view.php?id=503
REACTIES
:name
:name
:comment
1 seconde geleden
E.
E.
ik heb zelf al en werkstuk gedaan er kon wel wat meer in vind in zelf
13 jaar geleden
AntwoordenI.
I.
Perfect!
9 jaar geleden
Antwoorden