Inleiding
Wij hebben een onderzoek gedaan voor een praktische opdracht voor geschiedenis. We moesten ons onderzoek houden over een historisch voorwerp uit een museum. We hebben de eerste microscoop van Antoni van Leeuwenhoek gekozen. De reden dat we dit voorwerp hebben gekozen is omdat er veel informatie over te vinden is. We gingen naar museum Boerhaave om het voorwerp te bekijken. Het leuke was dat we daar al eens geweest waren, het museum is in het bezit van een hele grote en zeldzame collectie..!! Maar omdat we al wisten welk voorwerp we zouden nemen hoefde we gelukkig niet te twijfelen !!
Het verslag gaat niet alleen iets over de eerste microscoop van Antoni van Leeuwenhoek het is veel uitgebreider. We vertellen eerst iets over het museum, het gebouw, de zaal waar ons voorwerp staat en de stalling er van . Daarna vertellen we over het voorwerp zelf en over de maker ervan. Ook vertellen we wat over de tijd waarin het voorwerp is gemaakt hierbij hebben we de politieke, economische culturele en sociale aspecten behandeld. Daarna vertellen we onze mening over het museum, het voorwerp, het onderzoek zelf en over hoe de samenwerking ging.En als laatst hebben we literatuurvermelding –en bespreking , twee logboeken..!! Zo ziet ons verslag er dus uit…
Het museum
Het gebouw
Het museum Boerhaave ligt in het centrum van Leiden. Het is heel makkelijk te vinden. Je neemt het zijstraatje bij de H&M en je bent er!
Het zit op de St. Agnietenstraat 10. De buitenkant van het gebouw is best saai en niet mooi om te zien. Want het ziet er grauw uit. Dan kom je binnen in de hal waar de balie zit die is ook saai en kleurloos en oud. Maar als je dan het museum in loopt waar de spullen zijn uitgestald ziet het er veel aangenamer uit. Het is modern ingericht er waren hoge pilaren en mooie glazen deuren. Voor elk onderwerp of tijdperk is een aparte zaal ingericht. Het gebouw heeft verschillende functies gehad. Het was eigenlijk een Sint Caeciliaklooster die in 1596 werd omgebouwd tot dol –en pesthuis: het Caeciliagasthuis. Hier gaf Herman Boerhaave rond 1720 zijn lessen aan het ziekenbed. Hiervoor kwamen studenten uit de hele wereld naar Leiden. Na een restauratie is het gebouw sinds 1991 in gebruik als museum. In de Boerhaave zalen kun je tijdelijke tentoonstellingen bekijken.Ook heeft het museum een eigen bibliotheek.
De collectie en de geschiedenis
De collectie van museum Boerhaave bestaat uit de geschiedenis van natuurwetenschappen en de geneeskunde.Het museum heette eerst Nederlands Historisch Natuurwetenschappelijk Museum.Het is het belangrijkste museum ter wereld als het om de geneeskunde en natuurwetenschappen gaat. De voorwerpen komen uit heel Nederland en de rest van de wereld. De voorwerpen zijn ontworpen door personen die later erg belangrijk voor de geschiedenis zijn geworden.
Afdelingen en tijdelijke exposities
Het gebouw is ingedeeld in verschillende afdelingen en elke afdeling gaat over een apart onderwerp. Het museum bestaat uit twee verdiepingen. Op de begane grond zijn zalen een tot en met dertien. De tijdelijke expositie die nu te zien is heet “het theater van leven en dood.” Het gaat over gezondheid en ziekte in de gouden eeuw. In de tentoonstelling worden zowel de werkplekken als de behandelmethoden van de gezondheidswerkers belicht.
Afdeling van het voorwerp
De microscoop staat in zaal 3, Hier bevinden zich spullen uit 17e eeuw. Bijvoorbeeld de eerste microscopen die in Engeland, Frankrijk en Duitsland zijn gemaakt. Maar natuurlijk ook die uit Nederland..!!
De eerste elektronenmicroscopen zijn ook aanwezig op deze verdieping. Als laatst staat er meetapparatuur uit die tijd.
Uitstalling van het voorwerp
De uitstalling van de microscopen van Antoni van Leeuwenhoek ziet er als volgt uit; Er staat een ‘tafel’ met daarin Bijbel der Nature van Swammerdam uit 1737 en de Empheri vita uit 1675 (een boek over de met aspecten van levende wezens van kikkervisjes tot mens).
En aan de muur hangt ook een glazen ‘kast’ . Daar zit een schilderij van van Leeuwen hoek in die door J. Verkolje is gemaakt. Daarnaast hangen er drie enkelvoudige microscopen, dat zijn de eerste microscopen die van Leeuwen hoek heeft gemaakt!!.(Daar hangt ons voorwerp dus!!) Voor de rest hangt er ook een aalkijker, een enkelvoudige microscoop van Nicolaas Hartsoeker, een enkelvoudige microscoop van Musschenbroek en als laatst nog een enkelvoudige microscoop met een bijbehorend doosje.
Het voorwerp
Ons voorwerp: de eerste microscoop, is uitgevonden door Antoni van Leeuwenhoek. Hij was geboren op 24 oktober 1632 in Delft. Hij overleed 26 augustus 1723. Hij was vertrouwd met lenzen omdat hij lakenhandelaar was. Hij bekeek en keurde de stoffen met zijn lenzen. Dit heeft hem ertoe gezet om kleine lenzen met sterke vergroting te slijpen en daarmee enkelvoudige microscopen te ‘bouwen’. Hij bereikte een begroting van 500 maal. Zijn achternaam heeft Antoni te danken aan de straat en plaats waar zijn huis stond. De straat waar hij woonde heette leeuwenpoort. En zijn huis stond op de hoek van die straat.. vandaar Leeuwenhoek.
Met zijn eerste microscoop ontdekte hij rode bloedlichaampjes, de bloedsomloop en de kern in spermacellen. Hij was ook de eerste persoon die bacteriën door een microscoop heeft
gezien. Al zijn ontdekkingen schreef hij in brieven naar Royal Society in Londen
een gezelschap dat in 1662 was opgericht door een aantal geleerde om de ‘kennis der natuur’
te bevorderen. Vanaf 1680 was hij ook lid van Royal Society en werden zijn ontdekkingen in een tijdschrift:The Philosophical Transactions vermeld. Hierdoor werd hij bekend over de hele wereld in de wetenschappelijke kringen.
De eerste microscoop waarmee hij zijn ontdekkingen heeft gemaakt zag er heel anders uit dan de microscoop die we tegenwoordig kennen. Het is een enkelvoudige microscoop. Dat wil zeggen dat de microscoop uit één lens bestaat. Het is een veel simpeler instrument dan dat we nu kennen. Het bestaat uit twee goudkleurige metalen platen, waarin op gelijke hoogte een gaatje is aangebracht. Tussen de metalen plaatjes zit ter hoogte van de gaatjes een lensje geklemd. En er zijn drie in elkaar grijpende schroeven die ervoor zorgen dat het instrument niet uit elkaar valt. De lensjes sleep Antoni van Leeuwen hoek zelf. Maar de manier waarop hij dat deed hield hij geheim. De meeste lenzen die hij sleep vergrootten 25 tot 100 maal.
Later kwamen de meeste van zijn microscopen in de handen van Dirk Haaxman een nakomeling van Leeuwenhoeks zus: Margaretha. Hij had een collectie microscopen. Deze microscopen zijn in het bezit gebleven van de familie Haaxman. Totdat museum boerhaave (destijds nog het Nederlands Historisch Natuurwetenschappelijk Museum) ze heeft aangekocht
De tijd van het voorwerp
De politieke situatie
Nederland werd in de periode 1585 tot 1795 “Republiek der Zeven Verenigde Nederlanden” genoemd. Een republiek houdt in dat het een staat was met een bestuur dat uit meerdere mensen bestond. Nederland was in die tijd niet in handen van een vorst. Het was een staat waarvan het hoofd niet door erfelijke opvolging werd aangewezen. Stedelijke vroedschappen en plattelandsbesturen, zonden afgevaardigden naar elk van de zeven colleges van gewestelijke staten. Die waren eigenlijk “ eigen baas”. Deze colleges zonden weer afgevaardigden naar de gezamenlijke vergadering van de Staten-Generaal in Den Haag. Dit hoogste bestuursorgaan van de republiek, dat de zorg had voorbuitenlandse zaken en voor leger en vloot, kon pas belangrijke besluiten nemen als alles zeven gewesten het eens waren. De Staten Generaal bezaten nog een speciale bevoegdheid: bestuur over de Generaliteitslanden.
Een aparte positie werd in de republiek bekleed door de stadhouder. Oorspronkelijk had die functie betekend: plaatsvervanger van de vorst in een gewest. In de praktijk was de stadhouder verantwoordelijk voor de strijdkrachten. Daarnaast had hij invloed op de benoeming van stadsbestuurders en kon hij het recht van gratie uitoefenen.
Het stadhouderschap werd in vijf van de zeven gewesten tot 1702 bekleed door de rechtstreekse afstammelingen van Willem van Oranje: achtereenvolgens Maurits, Frederik Hendrik, Willem ll en Willem lll. Alleen in Friesland en Groningen regeerden de Nassaus., afstammelingen van de oudste broer van Willem van Oranje. Na een tweede stadhouderloze tijdperk ging de titel over op de Nassaus en sprak men van het huis Oranje-Nassau. Het stadhouderschap werd toen erfelijk verklaard voor alle gewesten. Hierna traden nog twee stadhouders op: Willen lV en Willem V. Tussen de prins en de raadspensionaris heerst vaak rivaliteit. De prins legde als opperbevelhebber nadruk op de noodzaak van een sterke verdediging. De raadspensionaris wilde als spreekbuis van de rijke bestuurders en kooplieden juist het liefst oorlog vermijden. De prins wilde eenheid en een vorstelijke status.
De economische omstandigheden
Er werd in die periode gebruik gemaakt van de Nederlandse stapelmarkt. Uitvoer producten uit alle Europese landen en uit de gebieden overzee werden naar Amsterdam en andere Hollandse havens verscheept. Daar werden ze in pakhuizen opgeslagen en na verloop van tijd naar de consumenten vervoerd. De Republiek der Verenigde Nederlanden vervulde nu een sleutelrol in de Europese handel. Zij lag aan een goed bevaarbare zee, met uitstekende havens en een netwerk van rivieren en kanalen. De concurrentie was in die tijd niet erg groot en zo kon de jonge republiek uitgroeien tot handelscentrum van de wereld. Amsterdam dankte zijn positie mede aan de traditionele handel op de oostzee, de zogenaamde moedernegotie. Daar kwam onder meer graan vandaan. Dit product werd voor een deel in Spanje en Italie afgezet, n ruil voor wijn en zuidvruchten. Het inkomen was in die tijd lang niet voor iedereen gelijk. In de Gouden eeuw waren er rijke kooplieden en bankiers die zich tot de ‘ hogere inkomensgroep’ mochten rekenen. Onder hun bevond zich de middenstand van winkeliers en kleine zelfstandigen. Er waren ook wel veel welvarende boeren. Hierna had je een laag van geschoolde en ongeschoolde werklieden. Als laatste kwam er de groep van invaliden weduwen en wezen. Dit waren de echte behoeftigen en zij kregen gewoonlijk wel steun van de kerk. De overheid wilde gene bedelaars, landlopers en melaatsen in hun land. Zij kregen dan ook geen steun van de kerk of de overheid, er werd juist veel aan gedaan om zo min mogelijk van dit soort mensen in het land te hebben. In de gouden eeuw waren er nog geen uitkeringen of verzekeringen.
De sociale omstandigheden
In de zeventiende eeuw was er geen sprake van de ‘ driestandenmaatschappij’, zoals in de Middeleeuwen. Het was dus niet meer zo dat men sprak van de geestelijkheid als eerste stand en de werkende mensen( in de late Middeleeuwen de burgers in de steden) als derde stand. Dit kwam o.a. doordat men ook op andere manieren geld kon verdienen en er geen allesoverheersende staatskerk was. Het was nog wel zo dat als je als boer werd geboren je meestal wel voor je hele leven boer zou blijven. Toch waren er sommigen die naar de stad verhuisden en later zelfs handelaar, kooplied werden. ( zie economische kenmerken voor de groepen die er waren -> alleen zijn ze daar genoemd om de inkomensverschillen aan te geven.) Antoni van Leeuwenhoek stampt uit een redelijk welvarende koopmansfamilie. Hij werd opgeleid voor de handel (en begon een winkel in garen en band)
Culturele omstandigheden
Er was nog wel een eigen karakter van de Hollandse cultuur. De welvarende kooplieden en regenten wensten, net als hun collega’s in Frankrijk en Italie, te pronken met hun rijkdom. Zij gaven opdrachten aan schilders, meubelmakers en architecten. Ook legden zij vaak kunstverzamelingen aan. De zeventiende eeuw was daardoor ook een Gouden Eeuw voor de kunst. De cultuur kreeg een uitgesproken burgerlijke stempel; de repulbliek kende immers gene machtige adel, noch een allesoverheersende staatskerk. Weliswaar was de gereformeerde godsdienst bevoorrecht maar dara bleef het bij.
De culturele bloei kwam misschien het duidelijkst tot uiting in de schilderkunst van de zeventiende eeuw. Er waren beroemde schilders zoals: Rembrandt, Jan Vermeer en Frans Hals.
Later verdween langzaam het karakter van deHollandse cultuur en maakte die plaats voor de pruikentijd. Sjieke kringen gingen steeds meer het franse voorbeeld navolgen. De kleding bestond meestal uit jurken bij de vrouwen en broeken met ‘lange gewaden’ bij de mannen. De stoffen waren niet zo gevarieerd als tegenwoordig. Ze bestonden vooral uit stoffen die met behulp van natuurlijke grondstoffen waren gemaakt. De kleuren waren ook wat saaier en niet zo fel als tegenwoordig. Lang haar met krullen was het kapsel dat in was en bij de sjieke kringen waren dit meestal pruiken. Vooral in de achttiende eeuw werden deze veel gedragen. Het was zo dat hoe hoger de pruik was die je droeg, hoe hoger de status was.
Eigen Mening
Mening voorwerp
We hebben dit onderwerp na wat twijfelen gekozen. We wilden eerst iets uit Egypte .. een mumie of zoiets. Maar dat is niet doorgegaan omdat we niet zeker wisten of we er genoeg informatie over zouden vinden. We hadden het met de ANW over Antoni van Leeuwenhoek en toen hebben we besloten om naar het Boerhaave museum te gaan. Het was ook wel handig omdat we er allebei al eens geweest waren, en we wisten dat daar de eerste microscoop van Antoni van Leeuwenhoek stond. Nog een rede dat we dit voorwerp hebben gekozen is: dat er heel veel over te vinden is. Het was ook wel handig dat onze leraar meneer Groeneboer het onderwerp goedkeurde. Het onderwerp zelf vinden we niet speciaal. Het is zo gekozen omdat het heel handig was.
Mening museum
Het museum zelf vonden we wel leuk. Er stonden van die aparte dingen.. zoals bijvoorbeeld embryo’s op sterk water. Zeynep vond ze echt vies en Karolien onwijs grappig. Veel voorwerpen die in het museum staan zijn belangrijke unieke voorwerpen. Ze hebben een grote betekenis voor de wetenschap gehad. Ook was het allemaal heel overzichtelijk en makkelijk te vinden. De mensen die in het museum werkte waren ook heel vriendelijk en behulpzaam. Ze hebben ons veel informatie en tips gegeven.
Mening onderzoek
Het onderzoek vonden we wel leuk om te doen. Het is weer eens wat anders dan wat we in de voorafgaande jaren moesten doen. Je moet er echt de deur voor uit. En je hebt veel vrijheid om een onderwerp te kiezen en dat is wel beter. Alleen was het erg veel werk en dat koste tijd..! Ze hebben ons ook heel goed geholpen in het museum. Wij waren ons niet bewust dat we ook informatie in de bibliotheek van het museum konden vinden, maar we kregen een boek van hun mee waar we veel aan hebben gehad. De mensen waren echt heel behulpzaam.
Samenwerking
De samenwerking verliep lekker. We kennen elkaar al langer, en we zijn gewend om met elkaar praktische opdrachten te maken want dat doen we al jaren samen. Er waren geen problemen..tenminste in de samenwerking. We hebben wel een ander probleempje gehad: Zeyneps toetsenbord typte wilde niet meer typen !!! Wat bleek nou de batterijen waren op want het is een draadloos toetsenbord en het was al 23:00 .. aangezien wij wel lekker aan het werk wouden gingen we maar naar een benzine pomp fietsen en batterijen halen. Maar toen deed hij het nog niet.. we hebben een half uur naar het ‘verbindingsknopje’ gezocht.. waar je op moest klikken voordat hij weer werkte … !
Literatuurvermelding
Internetsites
http://www.museumboerhaave.nl/frame_nl_pers1.html
http://www.museumboerhaave.nl/anw/pdf/leeuwenhoek.pdf
www.google.nl
http://nl.wikipedia.org/wiki/Antoni_van_Leeuwenhoek
www.lycos.nl
http://www.geschiedenis.com/hoofdlijn/biografie/leeuwenhoek.html
http://huiswerk.scholieren.com/werkstukken/view.php3?id=2912
http://huiswerk.scholieren.com/werkstukken/view.php3?id=7653
Literatuur
Via Delta anw-boek ( eerste druk, 4e oplage 2000)
Antoni van Leeuwenhoek, Science museum. (druk 1982)
Geschiedenis Historisch Overzicht
Geschiedenis Benaderingswijzer
Enceclopedie druk: plaats schrijver: jaar van uitgave:
Literatuurbespreking
Internetsites
http://www.museumboerhaave.nl/frame_nl_pers1.html
http://www.museumboerhaave.nl/anw/pdf/leeuwenhoek.pdf
We hebben op deze site de veel gevonden over het museum zelf. Zoals bijvoorbeeld de openingstijden en de geschiedenis van het museum. Ook vonden we wat over Antoni van Leeuwenhoek. Ook veel plaatsjes hebben we van deze site. Verder stond er nog informatie over de expositie die er op het moment was dat wij het museum bezochten. Het heette Theater van leven en dood,Gezondheid en ziekte in de Gouden Eeuw.
www.google.nl
Hier hebben we gezocht met de trefwoorden; microscoop,Antoni van leeuwenhoek. We vonden o.a. deze site -> http://nl.wikipedia.org/wiki/Antoni_van_Leeuwenhoek. Er stond informatie over wat een microscoop eigenlijk precies is en dingen over Antoni van Leeuwenhoek. Over zijn leven, geboortestad, werk. Ook stonden zijn uitvindingen erbij en wat hij heeft betekend in de wereld van de wetenschap en uitvindingen daarvan. We hebben ook een plaatje van deze site gebruikt.
www.lycos.nl
Via deze site typten we de woorden microscoop en Antoni van Leeuwenhoek in, maar we kwamen vooral op onnuttige microscopensites en ziekenhuissites die blijkbaar hun ziekenhuis naar Antoni van leeuwenhoek hebben vernoemd. Wel stond er een site tussen met de autobiografie van Antoni er op dus die was wel goed bruikbaar. -> http://www.geschiedenis.com/hoofdlijn/biografie/leeuwenhoek.html
http://huiswerk.scholieren.com/werkstukken/view.php3?id=2912
http://huiswerk.scholieren.com/werkstukken/view.php3?id=7653
Op deze sites stonden 2 verslagen maar we vonden ze niet zo heel erg bruikbaar omdat ze of heel kort waren of vol met meningen stonden en we ze ook niet zo betrouwbaar vonden.
Boeken
Via Delta anw-boek (eerste druk, 4e oplage 2000)
-> Op bladzijde 166 stond er een stukje over Antoni van Leeuwenhoek. Via dit boek zijn we op het idee gekomen om de microscoop van Antoni van Leeuwenhoek als onderwerp voor onze practische opdracht te nemen. Het was niet veel informatie dat er stond, alleen dat hij als eerste de bacterien beschreef en n zelf een microscoop ontwikkelde.
Antoni van Leeuwenhoek, Science museum. ( druk 1982)
Uit dit boekje hebben we veel informatie gehaald. Het komt uit de bibliotheek van Boerhaave en is ons gegeven door een medewerker daar. Vanaf de 1e bladzijde stond er veel informatie die we bij de economische, sociale en culturele kenmerken hebben gebruikt. Er stond vanaf bladzijde 30 veel informatie over de microscopen.
Geschiedenis Historisch Overzicht
Vanaf bladzijde 35 stond er heel wat informatie over de economische, politieke en culturele elementen over de tijd dat Antoni leefde. Er stonden bijna alleen maar feiten.
Geschiedenis Benaderingswijzer
Op bladzijde ….. vonden we wat informatie over wat sociale aspecten inhouden.
Enceclopedie …………
Hier in stond heel wat informatie over Antoni van Leeuwenhoek. Vooral feiten. Het was alleen informatie die we al eerder gelezen hadden op sites of in boeken.
Zijn microscoop werd gebruikt en verbeterd door Christiaan Huygens voor zijn eigen onderzoeken in de microscopie
Wij hebben een onderzoek gedaan voor een praktische opdracht voor geschiedenis. We moesten ons onderzoek houden over een historisch voorwerp uit een museum. We hebben de eerste microscoop van Antoni van Leeuwenhoek gekozen. De reden dat we dit voorwerp hebben gekozen is omdat er veel informatie over te vinden is. We gingen naar museum Boerhaave om het voorwerp te bekijken. Het leuke was dat we daar al eens geweest waren, het museum is in het bezit van een hele grote en zeldzame collectie..!! Maar omdat we al wisten welk voorwerp we zouden nemen hoefde we gelukkig niet te twijfelen !!
Het verslag gaat niet alleen iets over de eerste microscoop van Antoni van Leeuwenhoek het is veel uitgebreider. We vertellen eerst iets over het museum, het gebouw, de zaal waar ons voorwerp staat en de stalling er van . Daarna vertellen we over het voorwerp zelf en over de maker ervan. Ook vertellen we wat over de tijd waarin het voorwerp is gemaakt hierbij hebben we de politieke, economische culturele en sociale aspecten behandeld. Daarna vertellen we onze mening over het museum, het voorwerp, het onderzoek zelf en over hoe de samenwerking ging.En als laatst hebben we literatuurvermelding –en bespreking , twee logboeken..!! Zo ziet ons verslag er dus uit…
Het museum
Het gebouw
Het museum Boerhaave ligt in het centrum van Leiden. Het is heel makkelijk te vinden. Je neemt het zijstraatje bij de H&M en je bent er!
Het zit op de St. Agnietenstraat 10. De buitenkant van het gebouw is best saai en niet mooi om te zien. Want het ziet er grauw uit. Dan kom je binnen in de hal waar de balie zit die is ook saai en kleurloos en oud. Maar als je dan het museum in loopt waar de spullen zijn uitgestald ziet het er veel aangenamer uit. Het is modern ingericht er waren hoge pilaren en mooie glazen deuren. Voor elk onderwerp of tijdperk is een aparte zaal ingericht. Het gebouw heeft verschillende functies gehad. Het was eigenlijk een Sint Caeciliaklooster die in 1596 werd omgebouwd tot dol –en pesthuis: het Caeciliagasthuis. Hier gaf Herman Boerhaave rond 1720 zijn lessen aan het ziekenbed. Hiervoor kwamen studenten uit de hele wereld naar Leiden. Na een restauratie is het gebouw sinds 1991 in gebruik als museum. In de Boerhaave zalen kun je tijdelijke tentoonstellingen bekijken.Ook heeft het museum een eigen bibliotheek.
De collectie en de geschiedenis
De collectie van museum Boerhaave bestaat uit de geschiedenis van natuurwetenschappen en de geneeskunde.Het museum heette eerst Nederlands Historisch Natuurwetenschappelijk Museum.Het is het belangrijkste museum ter wereld als het om de geneeskunde en natuurwetenschappen gaat. De voorwerpen komen uit heel Nederland en de rest van de wereld. De voorwerpen zijn ontworpen door personen die later erg belangrijk voor de geschiedenis zijn geworden.
Afdelingen en tijdelijke exposities
Het gebouw is ingedeeld in verschillende afdelingen en elke afdeling gaat over een apart onderwerp. Het museum bestaat uit twee verdiepingen. Op de begane grond zijn zalen een tot en met dertien. De tijdelijke expositie die nu te zien is heet “het theater van leven en dood.” Het gaat over gezondheid en ziekte in de gouden eeuw. In de tentoonstelling worden zowel de werkplekken als de behandelmethoden van de gezondheidswerkers belicht.
Afdeling van het voorwerp
De microscoop staat in zaal 3, Hier bevinden zich spullen uit 17e eeuw. Bijvoorbeeld de eerste microscopen die in Engeland, Frankrijk en Duitsland zijn gemaakt. Maar natuurlijk ook die uit Nederland..!!
Uitstalling van het voorwerp
De uitstalling van de microscopen van Antoni van Leeuwenhoek ziet er als volgt uit; Er staat een ‘tafel’ met daarin Bijbel der Nature van Swammerdam uit 1737 en de Empheri vita uit 1675 (een boek over de met aspecten van levende wezens van kikkervisjes tot mens).
En aan de muur hangt ook een glazen ‘kast’ . Daar zit een schilderij van van Leeuwen hoek in die door J. Verkolje is gemaakt. Daarnaast hangen er drie enkelvoudige microscopen, dat zijn de eerste microscopen die van Leeuwen hoek heeft gemaakt!!.(Daar hangt ons voorwerp dus!!) Voor de rest hangt er ook een aalkijker, een enkelvoudige microscoop van Nicolaas Hartsoeker, een enkelvoudige microscoop van Musschenbroek en als laatst nog een enkelvoudige microscoop met een bijbehorend doosje.
Het voorwerp
Ons voorwerp: de eerste microscoop, is uitgevonden door Antoni van Leeuwenhoek. Hij was geboren op 24 oktober 1632 in Delft. Hij overleed 26 augustus 1723. Hij was vertrouwd met lenzen omdat hij lakenhandelaar was. Hij bekeek en keurde de stoffen met zijn lenzen. Dit heeft hem ertoe gezet om kleine lenzen met sterke vergroting te slijpen en daarmee enkelvoudige microscopen te ‘bouwen’. Hij bereikte een begroting van 500 maal. Zijn achternaam heeft Antoni te danken aan de straat en plaats waar zijn huis stond. De straat waar hij woonde heette leeuwenpoort. En zijn huis stond op de hoek van die straat.. vandaar Leeuwenhoek.
Met zijn eerste microscoop ontdekte hij rode bloedlichaampjes, de bloedsomloop en de kern in spermacellen. Hij was ook de eerste persoon die bacteriën door een microscoop heeft
gezien. Al zijn ontdekkingen schreef hij in brieven naar Royal Society in Londen
een gezelschap dat in 1662 was opgericht door een aantal geleerde om de ‘kennis der natuur’
te bevorderen. Vanaf 1680 was hij ook lid van Royal Society en werden zijn ontdekkingen in een tijdschrift:The Philosophical Transactions vermeld. Hierdoor werd hij bekend over de hele wereld in de wetenschappelijke kringen.
De eerste microscoop waarmee hij zijn ontdekkingen heeft gemaakt zag er heel anders uit dan de microscoop die we tegenwoordig kennen. Het is een enkelvoudige microscoop. Dat wil zeggen dat de microscoop uit één lens bestaat. Het is een veel simpeler instrument dan dat we nu kennen. Het bestaat uit twee goudkleurige metalen platen, waarin op gelijke hoogte een gaatje is aangebracht. Tussen de metalen plaatjes zit ter hoogte van de gaatjes een lensje geklemd. En er zijn drie in elkaar grijpende schroeven die ervoor zorgen dat het instrument niet uit elkaar valt. De lensjes sleep Antoni van Leeuwen hoek zelf. Maar de manier waarop hij dat deed hield hij geheim. De meeste lenzen die hij sleep vergrootten 25 tot 100 maal.
De tijd van het voorwerp
De politieke situatie
Nederland werd in de periode 1585 tot 1795 “Republiek der Zeven Verenigde Nederlanden” genoemd. Een republiek houdt in dat het een staat was met een bestuur dat uit meerdere mensen bestond. Nederland was in die tijd niet in handen van een vorst. Het was een staat waarvan het hoofd niet door erfelijke opvolging werd aangewezen. Stedelijke vroedschappen en plattelandsbesturen, zonden afgevaardigden naar elk van de zeven colleges van gewestelijke staten. Die waren eigenlijk “ eigen baas”. Deze colleges zonden weer afgevaardigden naar de gezamenlijke vergadering van de Staten-Generaal in Den Haag. Dit hoogste bestuursorgaan van de republiek, dat de zorg had voorbuitenlandse zaken en voor leger en vloot, kon pas belangrijke besluiten nemen als alles zeven gewesten het eens waren. De Staten Generaal bezaten nog een speciale bevoegdheid: bestuur over de Generaliteitslanden.
Een aparte positie werd in de republiek bekleed door de stadhouder. Oorspronkelijk had die functie betekend: plaatsvervanger van de vorst in een gewest. In de praktijk was de stadhouder verantwoordelijk voor de strijdkrachten. Daarnaast had hij invloed op de benoeming van stadsbestuurders en kon hij het recht van gratie uitoefenen.
Het stadhouderschap werd in vijf van de zeven gewesten tot 1702 bekleed door de rechtstreekse afstammelingen van Willem van Oranje: achtereenvolgens Maurits, Frederik Hendrik, Willem ll en Willem lll. Alleen in Friesland en Groningen regeerden de Nassaus., afstammelingen van de oudste broer van Willem van Oranje. Na een tweede stadhouderloze tijdperk ging de titel over op de Nassaus en sprak men van het huis Oranje-Nassau. Het stadhouderschap werd toen erfelijk verklaard voor alle gewesten. Hierna traden nog twee stadhouders op: Willen lV en Willem V. Tussen de prins en de raadspensionaris heerst vaak rivaliteit. De prins legde als opperbevelhebber nadruk op de noodzaak van een sterke verdediging. De raadspensionaris wilde als spreekbuis van de rijke bestuurders en kooplieden juist het liefst oorlog vermijden. De prins wilde eenheid en een vorstelijke status.
De economische omstandigheden
Er werd in die periode gebruik gemaakt van de Nederlandse stapelmarkt. Uitvoer producten uit alle Europese landen en uit de gebieden overzee werden naar Amsterdam en andere Hollandse havens verscheept. Daar werden ze in pakhuizen opgeslagen en na verloop van tijd naar de consumenten vervoerd. De Republiek der Verenigde Nederlanden vervulde nu een sleutelrol in de Europese handel. Zij lag aan een goed bevaarbare zee, met uitstekende havens en een netwerk van rivieren en kanalen. De concurrentie was in die tijd niet erg groot en zo kon de jonge republiek uitgroeien tot handelscentrum van de wereld. Amsterdam dankte zijn positie mede aan de traditionele handel op de oostzee, de zogenaamde moedernegotie. Daar kwam onder meer graan vandaan. Dit product werd voor een deel in Spanje en Italie afgezet, n ruil voor wijn en zuidvruchten. Het inkomen was in die tijd lang niet voor iedereen gelijk. In de Gouden eeuw waren er rijke kooplieden en bankiers die zich tot de ‘ hogere inkomensgroep’ mochten rekenen. Onder hun bevond zich de middenstand van winkeliers en kleine zelfstandigen. Er waren ook wel veel welvarende boeren. Hierna had je een laag van geschoolde en ongeschoolde werklieden. Als laatste kwam er de groep van invaliden weduwen en wezen. Dit waren de echte behoeftigen en zij kregen gewoonlijk wel steun van de kerk. De overheid wilde gene bedelaars, landlopers en melaatsen in hun land. Zij kregen dan ook geen steun van de kerk of de overheid, er werd juist veel aan gedaan om zo min mogelijk van dit soort mensen in het land te hebben. In de gouden eeuw waren er nog geen uitkeringen of verzekeringen.
De sociale omstandigheden
In de zeventiende eeuw was er geen sprake van de ‘ driestandenmaatschappij’, zoals in de Middeleeuwen. Het was dus niet meer zo dat men sprak van de geestelijkheid als eerste stand en de werkende mensen( in de late Middeleeuwen de burgers in de steden) als derde stand. Dit kwam o.a. doordat men ook op andere manieren geld kon verdienen en er geen allesoverheersende staatskerk was. Het was nog wel zo dat als je als boer werd geboren je meestal wel voor je hele leven boer zou blijven. Toch waren er sommigen die naar de stad verhuisden en later zelfs handelaar, kooplied werden. ( zie economische kenmerken voor de groepen die er waren -> alleen zijn ze daar genoemd om de inkomensverschillen aan te geven.) Antoni van Leeuwenhoek stampt uit een redelijk welvarende koopmansfamilie. Hij werd opgeleid voor de handel (en begon een winkel in garen en band)
Culturele omstandigheden
Er was nog wel een eigen karakter van de Hollandse cultuur. De welvarende kooplieden en regenten wensten, net als hun collega’s in Frankrijk en Italie, te pronken met hun rijkdom. Zij gaven opdrachten aan schilders, meubelmakers en architecten. Ook legden zij vaak kunstverzamelingen aan. De zeventiende eeuw was daardoor ook een Gouden Eeuw voor de kunst. De cultuur kreeg een uitgesproken burgerlijke stempel; de repulbliek kende immers gene machtige adel, noch een allesoverheersende staatskerk. Weliswaar was de gereformeerde godsdienst bevoorrecht maar dara bleef het bij.
De culturele bloei kwam misschien het duidelijkst tot uiting in de schilderkunst van de zeventiende eeuw. Er waren beroemde schilders zoals: Rembrandt, Jan Vermeer en Frans Hals.
Later verdween langzaam het karakter van deHollandse cultuur en maakte die plaats voor de pruikentijd. Sjieke kringen gingen steeds meer het franse voorbeeld navolgen. De kleding bestond meestal uit jurken bij de vrouwen en broeken met ‘lange gewaden’ bij de mannen. De stoffen waren niet zo gevarieerd als tegenwoordig. Ze bestonden vooral uit stoffen die met behulp van natuurlijke grondstoffen waren gemaakt. De kleuren waren ook wat saaier en niet zo fel als tegenwoordig. Lang haar met krullen was het kapsel dat in was en bij de sjieke kringen waren dit meestal pruiken. Vooral in de achttiende eeuw werden deze veel gedragen. Het was zo dat hoe hoger de pruik was die je droeg, hoe hoger de status was.
Eigen Mening
Mening voorwerp
We hebben dit onderwerp na wat twijfelen gekozen. We wilden eerst iets uit Egypte .. een mumie of zoiets. Maar dat is niet doorgegaan omdat we niet zeker wisten of we er genoeg informatie over zouden vinden. We hadden het met de ANW over Antoni van Leeuwenhoek en toen hebben we besloten om naar het Boerhaave museum te gaan. Het was ook wel handig omdat we er allebei al eens geweest waren, en we wisten dat daar de eerste microscoop van Antoni van Leeuwenhoek stond. Nog een rede dat we dit voorwerp hebben gekozen is: dat er heel veel over te vinden is. Het was ook wel handig dat onze leraar meneer Groeneboer het onderwerp goedkeurde. Het onderwerp zelf vinden we niet speciaal. Het is zo gekozen omdat het heel handig was.
Mening museum
Het museum zelf vonden we wel leuk. Er stonden van die aparte dingen.. zoals bijvoorbeeld embryo’s op sterk water. Zeynep vond ze echt vies en Karolien onwijs grappig. Veel voorwerpen die in het museum staan zijn belangrijke unieke voorwerpen. Ze hebben een grote betekenis voor de wetenschap gehad. Ook was het allemaal heel overzichtelijk en makkelijk te vinden. De mensen die in het museum werkte waren ook heel vriendelijk en behulpzaam. Ze hebben ons veel informatie en tips gegeven.
Mening onderzoek
Het onderzoek vonden we wel leuk om te doen. Het is weer eens wat anders dan wat we in de voorafgaande jaren moesten doen. Je moet er echt de deur voor uit. En je hebt veel vrijheid om een onderwerp te kiezen en dat is wel beter. Alleen was het erg veel werk en dat koste tijd..! Ze hebben ons ook heel goed geholpen in het museum. Wij waren ons niet bewust dat we ook informatie in de bibliotheek van het museum konden vinden, maar we kregen een boek van hun mee waar we veel aan hebben gehad. De mensen waren echt heel behulpzaam.
Samenwerking
De samenwerking verliep lekker. We kennen elkaar al langer, en we zijn gewend om met elkaar praktische opdrachten te maken want dat doen we al jaren samen. Er waren geen problemen..tenminste in de samenwerking. We hebben wel een ander probleempje gehad: Zeyneps toetsenbord typte wilde niet meer typen !!! Wat bleek nou de batterijen waren op want het is een draadloos toetsenbord en het was al 23:00 .. aangezien wij wel lekker aan het werk wouden gingen we maar naar een benzine pomp fietsen en batterijen halen. Maar toen deed hij het nog niet.. we hebben een half uur naar het ‘verbindingsknopje’ gezocht.. waar je op moest klikken voordat hij weer werkte … !
Literatuurvermelding
Internetsites
http://www.museumboerhaave.nl/frame_nl_pers1.html
http://www.museumboerhaave.nl/anw/pdf/leeuwenhoek.pdf
www.google.nl
http://nl.wikipedia.org/wiki/Antoni_van_Leeuwenhoek
www.lycos.nl
http://www.geschiedenis.com/hoofdlijn/biografie/leeuwenhoek.html
http://huiswerk.scholieren.com/werkstukken/view.php3?id=2912
http://huiswerk.scholieren.com/werkstukken/view.php3?id=7653
Literatuur
Via Delta anw-boek ( eerste druk, 4e oplage 2000)
Antoni van Leeuwenhoek, Science museum. (druk 1982)
Geschiedenis Historisch Overzicht
Geschiedenis Benaderingswijzer
Enceclopedie druk: plaats schrijver: jaar van uitgave:
Literatuurbespreking
Internetsites
http://www.museumboerhaave.nl/frame_nl_pers1.html
http://www.museumboerhaave.nl/anw/pdf/leeuwenhoek.pdf
We hebben op deze site de veel gevonden over het museum zelf. Zoals bijvoorbeeld de openingstijden en de geschiedenis van het museum. Ook vonden we wat over Antoni van Leeuwenhoek. Ook veel plaatsjes hebben we van deze site. Verder stond er nog informatie over de expositie die er op het moment was dat wij het museum bezochten. Het heette Theater van leven en dood,Gezondheid en ziekte in de Gouden Eeuw.
www.google.nl
Hier hebben we gezocht met de trefwoorden; microscoop,Antoni van leeuwenhoek. We vonden o.a. deze site -> http://nl.wikipedia.org/wiki/Antoni_van_Leeuwenhoek. Er stond informatie over wat een microscoop eigenlijk precies is en dingen over Antoni van Leeuwenhoek. Over zijn leven, geboortestad, werk. Ook stonden zijn uitvindingen erbij en wat hij heeft betekend in de wereld van de wetenschap en uitvindingen daarvan. We hebben ook een plaatje van deze site gebruikt.
www.lycos.nl
Via deze site typten we de woorden microscoop en Antoni van Leeuwenhoek in, maar we kwamen vooral op onnuttige microscopensites en ziekenhuissites die blijkbaar hun ziekenhuis naar Antoni van leeuwenhoek hebben vernoemd. Wel stond er een site tussen met de autobiografie van Antoni er op dus die was wel goed bruikbaar. -> http://www.geschiedenis.com/hoofdlijn/biografie/leeuwenhoek.html
http://huiswerk.scholieren.com/werkstukken/view.php3?id=2912
http://huiswerk.scholieren.com/werkstukken/view.php3?id=7653
Op deze sites stonden 2 verslagen maar we vonden ze niet zo heel erg bruikbaar omdat ze of heel kort waren of vol met meningen stonden en we ze ook niet zo betrouwbaar vonden.
Via Delta anw-boek (eerste druk, 4e oplage 2000)
-> Op bladzijde 166 stond er een stukje over Antoni van Leeuwenhoek. Via dit boek zijn we op het idee gekomen om de microscoop van Antoni van Leeuwenhoek als onderwerp voor onze practische opdracht te nemen. Het was niet veel informatie dat er stond, alleen dat hij als eerste de bacterien beschreef en n zelf een microscoop ontwikkelde.
Antoni van Leeuwenhoek, Science museum. ( druk 1982)
Uit dit boekje hebben we veel informatie gehaald. Het komt uit de bibliotheek van Boerhaave en is ons gegeven door een medewerker daar. Vanaf de 1e bladzijde stond er veel informatie die we bij de economische, sociale en culturele kenmerken hebben gebruikt. Er stond vanaf bladzijde 30 veel informatie over de microscopen.
Geschiedenis Historisch Overzicht
Vanaf bladzijde 35 stond er heel wat informatie over de economische, politieke en culturele elementen over de tijd dat Antoni leefde. Er stonden bijna alleen maar feiten.
Geschiedenis Benaderingswijzer
Op bladzijde ….. vonden we wat informatie over wat sociale aspecten inhouden.
Enceclopedie …………
Hier in stond heel wat informatie over Antoni van Leeuwenhoek. Vooral feiten. Het was alleen informatie die we al eerder gelezen hadden op sites of in boeken.
Zijn microscoop werd gebruikt en verbeterd door Christiaan Huygens voor zijn eigen onderzoeken in de microscopie
REACTIES
:name
:name
:comment
1 seconde geleden