JSF-kwestie

Inleiding Voor deze praktische opdracht voor economie heb ik het onderwerp JSF gekozen. Het is de laatste tijd nogal in het nieuws, want de VS wil graag weten of Nederland wel of niet mee doet aan dit project. Het Nederlandse kabinet zal binnenkort beslissen of ze wel of niet zullen meewerken. Dit zal moeten gebeuren voor 12 juni, want zo lang geeft de VS Nederland nog de tijd. Ik heb de punten A en B van het stencil uitgewerkt, ook het logboek. Samenvatting van de 3 artikelen In het kabinet wordt druk gediscussieerd en plannen gemaakt over het wel- of niet aantrekken van de JSF straaljagers. Dit is interessant voor de economie, met name voor de vliegtuigindustrie. Als het kabinet instemt, mag Nederland mee ontwikkelen aan het JSF-project. De kosten voor deze ontwikkeling wordt geraamd op $800 miljoen, wel moet de ‘business case’, het rekenmodel van de kabinetsplannen gesloten worden. Binnen de begroting zit waarschijnlijk een gat van €12 miljoen, volgens minister Zalm is dat niet belangrijk, omdat de begroting ruim is opgezet. Met het project is inmiddels €6 miljoen gemoeid, een deel van de ontwikkelingskosten, namelijk €50 miljoen wordt terug verdiend door de ontwikkeling zelf. Het kabinet wil tenminste €6 miljard uittrekken voor de aanschaf van de nieuwe straaljagers, volgens hen is het goed voor de economie, werkgelegenheid en voor de luchtmacht. Grote voorstander voor dit plan zijn vooral de VVD, minder enthousiast zijn de PvdA en de D’66. Vooral partijwoordvoerder Timmermans van de PvdA heeft zich hierin verdiept en begint er nu ook in te geloven dat het goed is voor de economie. Fractievoorzitter Melkert van de PvdA en tegenwoordig voorzitter van Vluchtelingenwerk Nederland Van den Bergh werden al steeds positiever over dit onderwerp. Al met al zitten de problemen nog het meest binnen de PvdA-fractie en het partijbestuur. Nederland krijgt van de VS nog tot uiterlijk 12 juni de tijd om te beslissen over de wel- of niet deelname aan dit project.
De feiten - VVD is unaniem voor de deelname aan het JSF-project. - D’66 en de SP zijn tegen deelname en PvdA hikt op 2 gedachten. - De Amerikaanse regering geeft het Nederlandse kabinet tot uiterlijk 12 juni de tijd voor het tekenen van het JSF-programma. - De LPF wordt hoogstwaarschijnlijk regeringspartij, daarom wil de Amerikaanse regering (dol)graag met de LPF praten, om hun ook als voorstander te krijgen. - De kosten voor de ontwikkeling worden geraamd op $800 miljoen, wel moet de ‘businesscase’ gesloten worden. - Binnen de begroting zit een gat van €12 miljoen. - Met het project is inmiddels €6 miljoen gemoeid, wel wordt er +/- €50 miljoen terugverdiend aan ontwikkelingskosten. - Het kabinet wil tenminste €6 miljard uittrekken voor de aanschaf van de straaljagers. De meningen - ‘Die straaljagers komen er niet.’, uitspraak van fractievoorzitter Melkert van de PvdA. - ‘Want zie hoe de VVD weer eens als een staartkwispelend hondje achter de Dikke Deuren van het grootkapitaal aan scharrelt.’, uitspraak van Ed Croonenberg, columnist van tijdschrift HP/De TIJD, 29 maart 2002. - ‘Ik hecht aan een goede relatie met de VS, ook al omdat Nederland daar de 2e investeerder is. We zullen de JSF uiteindelijk ook wel nodig hebben.’, uitspraak van ex-lijsttrekker van de LPF, Pim Fortuyn, in zijn boek: ‘De puinhopen van acht jaar paars’. - ‘Het is niet de moeite waard daarover ruzie te maken met de industrie.’, uitspraak van Gerrit Zalm, huidig fractievoorzitter van de VVD. - ‘Wellicht dat Frans Timmermans voor de zekerheid alvast een fles champagne in de - koelkast heeft gelegd.’, eveneens een uitspraak van Ed Croonenberg, columnist van tijdschrift HP/De TIJD, 29 maart 2002. - ‘Misschien doet ook Cotté er goed aan alvast een flesje koel te leggen. Sauterness, in zijn geval, want wraak is zoet.’, ook een uitspraak van Ed Croonenberg, columnist van tijdschrift HP/De TIJD, 29 maart 2002. - ‘Er zit een gat van €12 miljoen euro in de plannen, maar dat is kleiner dan peanuts.’, eveneens een uitspraak van Gerrit Zalm, huidig fractievoorzitter van de VVD. Verbanden - Doordat Van den Bergh en Timmermans het niet met elkaar eens zijn over de aanschaf van de JSF’s, is de PvdA niet unaniem voor het project. - Fortuyn wilde de landmacht wel enigszins versterken, maar niet de luchtmacht (zelfs afschaffen), maar door de uitleg van de ambassadeur van de Amerikaanse regering (Clifford Sobel) en een aantal hoge functionarissen van de luchtmacht zag Fortuyn toch wel in dat het belangrijk was. - Vice-fractievoorzitter van de PvdA, Adri Druivesteijn is tegen het JSF-project, dus kan Ad Melkert niet voor zijn. - Het geld voor de aanschaf is er wel, alleen wordt niet duidelijk gemaakt waar het vandaan moet komen. Het gevolg is dat je dan niet duidelijk bent tegenover de bevolking. Economische begrippen - ‘Business case’: het rekenmodel rond de kabinetsplannen. - ‘Begroting’: een plan opgesteld voor de inkomsten en uitgaven voor een instelling. - ‘Staatskas’: het geld of de tegoeden die de regering ter beschikking heeft. - ‘Investeerder’: iemand die met zijn geld of bezittingen geld wil verdienen/winst wil maken. - ‘Centraal planbureau’: een bureau/commissie die plannen maakt en advies geeft over bepaalde zaken. - ‘Grootkapitaal’: kapitaal in geld, aandelen en bezittingen die de regering ter beschikking heeft. - ‘Ontwikkelingskosten’: kosten die gemaakt worden om plannen/ideeën waar te maken of uit te laten werken. - ‘Omzet’: de waarde van de verkochte hoeveelheid (prijs x afzet) - ‘Belastinggeld’: geld dat geïnd wordt uit belastingen. - ‘Sluitpost’: de laatste post op de begroting van inkomsten en/of uitgaven. - ‘Financiële risico’s’: risico’s die genomen moeten worden, of gemaakt zijn op financieel gebied. Conclusie Ik vond dat ik wel een interessant onderwerp had uitgekozen. Er was wel behoorlijk veel over te vinden, op het internet en in het nieuws. Eerst twijfelde ik of het eigenlijk geen puur politiek onderwerp was, maar je ziet behoorlijk veel economische begrippen terug in de artikelen. Ook werden er nog al wat bedragen genoemd en die kon ik mooi gebruiken. Nu maar hopen dat het kabinet voor 12 juni een wijs besluit maakt over het JSF-project.
Logboek - 29 april t/m 12 mei (dus tijdens de meivakantie): gezocht naar krantenartikelen over dit onderwerp. - Na 12 mei: 1 krantenartikel gevonden, + artikel uit HP/DE TIJD van 29 maart 2002. - Tijdens week 20 en 21: gezocht naar meerdere artikelen op internet, uiteindelijk de (3) meest bruikbare uitgezocht: 1 krantenartikel, 1 uit HP/DE TIJD, 1 internetartikel (zie bijlage). - Week 21: de 3 artikelen doorgenomen en samenvatting gemaakt + naar feiten, meningen, verbanden en economische begrippen gekeken en onderstreept. - Weekeend 24+25 mei: praktische opdracht uitgewerkt en afgemaakt.