Voorwoord
Wij hebben dit onderwerp gekozen omdat het ons heel erg leuk leek om te kijken wat nou de gevolgen zijn van de zwakte van de dollar. Wij denken dat bijna iedereen er wel van op de hoogte is dat het niet goed gaat met de economie, de dollar is ten slotte de belangrijkste munt van deze hele aardbol.
Inhoudsopgave
Bladzijde 1 voorwoord
Bladzijde 2 inhoudsopgave
Bladzijde 3 inleiding
Bladzijde 4 deelvraag 1
Bladzijde 6 deelvraag 2
Bladzijde 9 deelvraag 3
Bladzijde 10 hoofdvraag
Bladzijde 14 logboek
Bladzijde 15 bronvermelding
Bladzijde 16 nawoord
Bladzijde 17 bijlagen Inleiding Wij behandelen in deze praktische opdracht het volgende onderwerp: DE DOLLAR
Wij hebben aan de hand van dit onderwerp de bijbehorende hoofdvraag en deelvragen gemaakt. Onze hoofdvraag luidt: Wat zijn de gevolgen als de dollar heel sterk verzwakt? Onze deelvragen luiden: 1. Hoe ziet de economie van de VS er nu op dit moment uit? 2. Wat is de dollar, wat is de belangrijkste concurrerende munt en waar wordt de dollar gebruikt? 3. Welke maatregelen heeft de overheid van de VS moeten nemen om te verkomen dat de dollar heel erg sterk verzwakt? De hoofdvraag en de deelvragen proberen wij zo goed mogelijk te verwoorden in de volgende pagina’s. Deelvraag 1
Hoe ziet de economie van de VS er nu op dit moment uit? De economie van de VS heeft heel erg lang gebloeid omdat er altijd wel werknemers waren die werk wouden doen in de VS, de meeste werknemers waren immigranten die uit alle landen kwamen om in de VS hun American Dream waar te maken. De immigranten kwamen tot de Eerste Wereldoorlog naar de VS. Al deze werknemers zorgde ervoor dat de VS zich in zijn eigen behoeften kon voorzien, ze waren dus onafhankelijk van de rest van de wereld, zo een economie noemen we een autarkie ook wel een gesloten economie. Allen is deze autarkie niet volledig omdat ze een heel belangrijke grondstof niet bezitten, deze grondstof is namelijk olie en dat heb je bijna overal voor nodig denk maar aan benzine. De binnenlandse markt is nog steeds de belangrijkste markt omdat de Amerikaanse burgers enorm veel kopen en zo is dat dus de motor van de Amerikaanse economie. Er zijn twee systemen dat is het vrije markt systeem zonder dat de overheid invloed heeft en een door een overheid geplande economie in dit systeem heeft de overheid wel invloed. Het economische systeem is het systeem van vraag en aanbod de consument kiest wat ze koopt en de producent speelt hierop in de overheid heeft hier bijna geen invloed op een goed voorbeeld hiervan is, Microsoft. De inwoners van de VS vinden dat Microsoft teveel macht heeft en dat er hierdoor geen eerlijke concurrentie kan ontstaan. De overheid van de VS kan door middel van een aantal maatregelen voorkomen dat er een vrije markt systeem komt. Dit kan zij doen door middel van: 1. het controleren en regelen zo kan de overheid bepaalde eisen stellen aan bepaalde diensten zoals het treinverkeer en aan andere diensten ook kan de overheid eisen stellen aan het voedsel. Een voorbeeld hiervan is dat Amerika geen ingeënt voedsel wil tegen bepaalde ziektes die dieren kunnen hebben. 2. door de economie te bestuderen en van daar uit bepaalde maatregelen te nemen bijvoorbeeld door het verhogen of het verlagen van de belastingen, het veranderen van de overheidsuitgaven. Het Federal Reserve System speelt bij het bestuderen van de economie een belangrijke rol. 3. de overheid kan ook op bepaalde producten de BTW verlagen, ook kunnen ze op bepaalde producten de invoerrechten verhogen. Na de aanslagen in Washington en in New York zijn de koersen van de aandelen heel erg sterk gedaald dat tot gevolg had dat de beurzen bijna in een recessie raakten. Gelukkig zijn we nu weer een beetje op de goede weg en winnen de beursen weer eens wat. Dit was niet het enige gevolg van de aanslagen, er waren ook sterke verkoopdalingen van luxe goederen zoals auto’s en computers. Tot de Eerste Wereldoorlog had de VS nog weinig invloed op de internationale handel het waren vooral de West-Europese grootmachten die voor de internationale handel zorgde. Dit veranderde snel want de VS raakte betrokken bij de WOI men kwam erachter dat er buiten de VS er ook nog een enorme markt lag. De WOII brak aan en Amerika zag voordelen om ook op de internationale handel toe te treden. Dit deden ze door middel van het Marshallplan het gevolg was dat de internationale markt bijna alleen maar bestond uit Amerikaanse producten. De VS handelt heel erg veel met de EU en met Azië bestaande uit Japan en Korea en met het buurland Canada. De VS neemt zo een centrale positie aan in de wereld. In Amerika is een tekort aan geld omdat de VS meer importeert dan exporteert, zo ontstaat er een tekort aan geld. In 2000 werd er voor 1.024,7 miljard dollar geïmporteerd en er werd voor 692,8 miljard dollar geëxporteerd, dit betekend een tekort van 331,1 miljard dollar. Het tekort wordt door middel van handel van belleggers uit vooral Japan en de EU opgevuld. Een zwakke kant van de economie van de VS is: dat een toerist bezoekt een souvenirwinkeltje en koopt daar een souvenir en is daar blij mee. Terug in zijn appartement blijkt dat dezelfde souvenir in zijn appartement staat voor de helft van de prijs, doordat de toerist te weinig is geïnformeerd heeft hij dus teveel geld uitgegeven. Nog een oorzaak die bij de onwetendheid hoort zijn de geruchten. De consumenten gaan teveel op geruchten af, deze hoeven niet te kloppen maar ze hebben wel hun invloed op de vraag en het aanbod van een bepaald product, dit is een heel zwak punt in de Amerikaanse economie. Dit kan je bestrijden door de consument beter te informeren over de producten. Een ander zwak punt in de economie is dat de Amerikaanse bevolking heel snel vergrijst. De sterke kanten van de economie van de VS zijn: er zijn in de VS altijd genoeg arbeiders geweest. In de internationale handel neemt de VS een hele belangrijke positie in, in Amerika is een evenwicht tussen de marktwerking en overheidsingrijpen doordat Amerika een ideaal en goedwerkend economisch systeem heeft. De VS is door de jaren heen, langzaam van een producerende economie naar een dienstverlenende economie gegroeid. De meeste, onder de Amerikaanse merknamen verkochten elektronische apparaten bijvoorbeeld, komen allemaal uit Azië. De componenten hiervan worden ook voornamelijk buiten de VS geproduceerd. Dit resulteert in, voor de Amerikanen duurder wordende luxe producten, zonder dat de export van diensten in belangrijke mate zal toenemen. De VS zal niet kunnen profiteren van de ‘val’ van de dollar, zoals voornamelijk producerende landen wel zouden kunnen.
Deelvraag 2
Wat is de dollar, wat is de belangrijkste concurrerende munt en waar wordt de dollar gebruikt? Geschiedenis van de dollar: De Amerikaanse dollar werd na de 2de WO de belangrijkste valuta in de internationale transacties en nam toen een groot deel van de rol van de Engelse pond sterling over. Vele landen houden een belangrijk deel van hun deviezenvoorraad in US dollars aan; vandaar de betiteling sleutelvaluta of reservevaluta. Aanvankelijk bestond er tussen goed en US dollar een vaste prijsverhouding. Van 1934 tot het begin van de jaren ’70 was de officiële goudprijs $35 per ounce goud (een ounce goud is ongeveer 31 gram). De positie van de dollar werd daarna geleidelijk zwakker. Op 15 augustus 1971 werd de convertibiliteit van de dollar in goud “opgeschort”. Devaluaties van de dollar ten opzichte van het goud deden de officiële goudprijs (voordat deze in 1976 werd afgeschaft) achtereenvolgens stijgen tot $38 (in 1971) en $42,2(in 1973) per ounce. In maart 1973 kwam een eind aan de vaste wisselkoersen tussen de US dollar en de belangrijkste andere valuta´s en begon een periode van meer flexibele wisselkoersen. Koersfluctuaties worden onder meer veroorzaakt door inflatie- en renteverschillen tussen landen, overschotten of tekorten op de lopende rekening van de betalingsbalans en door politieke factoren. Van tijd tot tijd hebben centrale banken met een gecoördineerd interventiebeleid de dollarkoers via aan- en verkopen voor een korte periode trachten te beïnvloeden. De dollar is een munt waarmee heel veel wordt betaald en mee wordt vergeleken. Het vergelijken gebeurt met een andere munt bijvoorbeeld hoe staat de euro ten opzichten van de dollar. De dollar is op dit ogenblik een zwakkere munt dan de euro dat wil zeggen dat de euro meer waard is dan de dollar. Dit is een goed teken voor de euro maar een slecht teken voor de wereldeconomie, omdat er heel veel wordt gehandeld in dollars. Je koopt bijvoorbeeld een vat ruwe olie als ondernemer in dollars. De dollar wordt gebruikt als betaalmiddel in heel veel verschillende landen zo heb je de Amerikaanse dollar als belangrijkste munt. Het teken voor de dollar is : $. Als uitdaging voor de, sinds de 2de WO, onbetwiste dominantie van de dollar op de wereldmarkt is op 1 januari 2002 de euro (het teken is :€) verschenen als concurrerende munteenheid. Als er in 2004 nog 10 landen bijkomen dan wordt de euro nog een grotere concurrentie voor de dollar, alleen moeten deze landen dan wel toe zijn aan de euro in economisch opzicht. Dit is een veelbetekende wijziging in de ogenschijnlijke eenheid van het wereldkapitalisme. De Europese Monetaire Unie (EMU), waar twaalf landen bij aangesloten zijn, heeft een bijna even sterke economische kracht, weerspiegeld in een gezamenlijke munteenheid. Dat Japan ondanks protesten van de VS haar valuta, de jen, heeft laten devalueren is een volgende aantasting van de dominantie van het dollarimperialisme. Drie jaar geleden besloten de bourgeoisleiders van de Europese landen aangesloten bij de EU om hun nationale munteenheden om te vormen tot een gemeenschappelijke valuta: de Euro. De economische macht van de eurozone is sterk concurrerend met de VS. In 2000 was het bruto binnenlands product van de VS 92 biljoen dollar. In vergelijking daarmee was het gezamenlijke BBP van de eurozonen 97 biljoen dollar. Maar er was een belangrijk verschil. Het aandeel van de VS in de wereldhandel was 17%; het aandeel van de eurozone was hoger, namelijk 19%. De overduidelijke dominantie van de dollar is niet in overeenstemming met de daadwerkelijke prestatie van de Amerikaanse buitenlandse handel op de wereldmarkt. Via de media is bekend geworden dat volgens de ´Bank of International Settlement` de dominantie wordt veroorzaakt doordat 87% van de internationale transacties in verband met handel en 45% van de buitenlandse leningen worden gesloten in termen van dollars. Daarom is het hebben van een reserve aan dollars voor landen zo belangrijk. Volgens de genoemde bank bestaat naar schatting 50% van de reserves aan buitenlandse deviezen van de Centrale Bank in verschillende landen uit dollars. Het verschijnen van de euro als concurrerende munteenheid bevrijdt deze landen van de bestaande noodzaak om de dollarreserve op te bouwen. Dit niet alleen, het stabiliseren van de nationale valuta op basis van de dollar (vastleggen van de nationale koersen in dollarwaarde) heeft verschillende landen veel schade toegebracht, een duidelijk voorbeeld daarvan is Argentinië en de Indiase roepie verliest door dit mechanisme ook aan waarde in monetaire buitenlandse handel. Dergelijke landen, waarvan sommige, waaronder India, drie jaar geleden zijn begonnen met het opbouwen van euroreserves, zouden er wel eens voor kunnen kiezen om ofwel volledig over te stappen op de euro, ofwel de euro te gebruiken als 2de belangrijke reserve aan buitenlandse deviezen. Het onvermijdelijke resultaat daarvan zal, volgens inschatting van analisten, een devaluatie van de dollar zijn van 40%. Voor de derdewereldlanden, die hun buitenlandse schulden moeten afbetalen inclusief rente, zal de schuldenlast 40% lager worden, ten gevolgen van deze devaluatie van de dollar met 40%, als de euro eenmaal is gestabiliseerd en een alternatieve valuta is geworden. Het verdwijnen van de heerschappij van de dollar zal de VS in vele opzichten hard treffen. Het zal inmiddels duidelijk zijn dat als de euro een stabiele valuta is geworden dit het belang van de dollar grotendeels zal ondermijden en de opperheerschappij van de VS in de internationale economie rake klappen zal krijgen. Het is dus vooral de zwakte van de dollar die een rol speelt bij de opleving van de euro. Economen verwachten dat de Amerikaanse munt nog niet zijn laagste waarde heeft bereikt. Zo houdt men er rekening mee dat de koers van de euro kan oplopen tot 1,15 dollar. Consument uit Europa en Azië profiteren van een almaar dalende dollar. De prijs van de Amerikaanse producten gaan omlaag dus dat is gunstig voor de consumenten. Het is minder gunstig voor de producenten, met name voor industriële producenten, want zij leveren hun goede concurrentiepositie deels in. Voorheen was de dollar te duur, maar dat verschil is nu gladgestreken. Ook de prijs van een vat ruwe olie op de wereldmarkt gaat omlaag en dat zou betekenen dat tal van producten waarin olie is verwerkt goedkoper worden. Dit is ook gunstig voor de inflatie. De stijging van de euro mag dan vooral een dollarverhaal zijn, ook Europa speelt een rol. Zo is het belangrijk dat de Europese integratie soepel blijft verlopen. De euro kan alleen een sterke munt blijven als de huidig 12 eurolanden eensgezind naar hun doel toewerken. Een Nederlandse econoom waarschuwde onlangs dat het herstel van de euro van korte duur is als de economieën van het eurogebied uit elkaar groeien. Hij ziet een tweedeling ontstaan tussen landen die economisch gezien goed presteren en zij die veel hinder ondervinden van de economische tegenwind. Vooral Duitsland, Frankrijk, Portugal en Italië hebben hier last van. Als de economische groei in de lidstaten te ver uiteen gaat lopen, zou dat wel eens ten koste kunnen gaan van het herstel van de euro. Internationale economen zien de euro nog als een experimentele stap, maar zij zijn het er unaniem over eens dat door de komst van de euro de concurrentie tussen de belangrijkste imperialistische landen zal verhevigen. Daarvoor is wel stabiliteit nodig en een bepaalde mate van succes van de euro kapitaalmarkten in het binnenhalen van surpluskapitaal vanuit zowel Europa als vanuit andere landen buiten de regio, die nu verankerd zijn in de kapitaalmarkten van de VS. De versterking van het grote Europese kapitaal kan versterking in politiek en militair opzicht tot gevolg hebben. De verontrusting over de aanwezigheid van militaire troepen van de VS in Europa en de behoeften van de NAVO onafhankelijk te zijn van het voogdijschap van de VS zijn reeds waar te nemen. Tijdens de recente bijeenkomsten van ministers in Doha, te Katar, was het verzet tegen het protectionisme van de VS met betrekking tot zaken van de westerse landen, Japan en de ontwikkelingslanden duidelijk sterker. Kortom, gezien de algemene crisis in de wereld verhardt de kapitalistische markt zich steeds meer. In het bijzonder door de tegen de werkende bevolking gerichte politiek van globalisering en de daaruit voortvloeiende toenemende druk om meer invloed te verkrijgen, waardoor weer een tekort aan markten ontstaat. De concurrentie tussen de belangrijkste imperialistische landen en ook tussen de ontwikkelde kapitalistische landen en de kapitalistische groeistaten wordt scherper en scherper. Een kleine greep uit de landen waar met de dollar wordt betaald: - Amerika - Australië - Canada - Hong Kong - Nieuw-Zeeland - Singapore Deelvraag 3
Welke maatregelen heeft de overheid van de VS moeten nemen om te verkomen dat de dollar heel erg sterk verzwakt? Een van de meest genomen maatregelen tegen het verzwakken van de economie is dat het ministerie van economie de rente verlaagd. Als de rente in de VS wordt verlaagd heeft dit vaak als gevolg dat de koersen van de beurzen omhoog gaan dit is alleen niet altijd het gevolg. Je kan aan de beurs zien wanneer men een rente verlaging verwacht dit is namelijk altijd te zien aan het feit dat dan de koersen licht stijgen. Op dit moment zou een renteverlaging niet nodig zijn omdat de koersen nu een beetje stabiel zijn en zelfs een beetje stijgen. Het ministerie van economie zou een tijdje geleden de rente hebben moeten verlagen omdat toen de beurzen in koers heel sterk daalden, gelukkig voor de economie is dit eindelijk gestopt en krabbelen ze nu weer iets omhoog. Analisten verwachten dat het einde van de koersdalingen nog niet in zicht is dus wij denken dat de minister van economie van de VS de rente nog wel een keer zal verlagen om tegen te gaan dat de koersen weer heel sterk dalen. Hoofdvraag
Wat zijn de gevolgen als de dollar heel sterk verzwakt? Het blijkt dat de VS een tekort heeft. Het grote tekort is te verklaren doordat de VS meer importeert dan het exporteert. Om dit tekort op te vullen is het voor beleggers aantrekkelijk om in de Amerika markt te gaan beleggen. Zo wordt het tekort op het uitvoersaldo via een kapitaalstroom richting de VS weer in balans gebracht. Als de koers van de munteenheid van de VS daalt betekent dit voor dat het goedkoper wordt om producten te kopen van de VS op korte termijn zullen deze landen dezelfde hoeveelheid bij de VS kopen en dus goedkoper uit zijn. Voor Amerika levert het exporteren op korte termijn dus minder op en de VS zal ook meer voor haar import moeten betalen. Dit houdt in dat het tekort op de betalingsbalans op korte termijn groter wordt. Op lange termijn zullen sommige van de landen die goederen uit de VS importeren nog meer in de VS gaan kopen en zal de export van de VS dus stijgen. De import zal waarschijnlijk dalen omdat de prijzen van de importproducten duurder worden. De consument in de VS zal meer voor de geïmporteerde producten moeten betalen de vraag naar deze producten zal dus dalen, omdat de prijs stijgt. Op lange termijn kan het tekort zowel dalen als stijgen dat hangt af hoeveel de VS meer exporteert en hoeveel de import van de VS afneemt. Dit zal in de praktijk wel anders gaan omdat de dollarkoers weinig invloed heeft op het importeren en exporteren van de VS, dit komt omdat de VS een belangrijke plaats inneemt in de internationale handel. Een koersverandering van de munteenheid kan invloed hebben op de inflatie van het land, alleen als er sprake is van een koersdaling. Dan kost het importeren meer en komt er dus een importinflatie. Bij de VS is er sprake van een koersdaling en de importwaarde komt dus hoger te liggen, dit zal ongunstig zijn voor de consument omdat de consument dan meer moet betalen voor het product. Op korte termijn zal de consument er weinig van merken maar op lange termijn zal de consument er nadelen van ondervinden. Doordat de rente wordt verlaagd hoeft het niet zozeer een gevolg te zijn voor de koersstijging of koersdaling van de dollar.het gevolg van een renteverlaging is wel dat de koers van de dollar lager zal worden. De consument gaat door de renteverlaging handelen in aandelen omdat het meer winsten bied dan het handelen in valuta’s, ook heeft een rentedaling tot gevolg dat mensen minder gaan sparen en meer gaan uitgeven. Dan wordt de vraag groter en komt de economie weer een beetje op gang. Het nationaal inkomen is een eenvoudig model en luidt: Y=C+I+O+E- M als gevolg van een koersstijging zal op korte termijn E- M lager uitvallen. Dus doordat er minder voor de export wordt gevangen er meer voor de import moet worden betaald. Dit zorgt ervoor dat het nationaal inkomen verlaagd wordt. Doordat er op lange termijn E- M zowel lager als hoger kan uitvallen zou het nationaal inkomen op lange termijn zowel lager als hoger uit kunnen komen. Zoals we weten wordt volgens het model van Y=C+I+O+E- M de waarde van C wordt bepaald door Y hoe hoger het nationaal inkomen hoe hoger de consumptie. Als het nationaal inkomen daalt door een waardedaling van E- M zal de consumptie in de VS dalen. Op korte termijn zal dit niet zo zijn op lange termijn echter wel. De Amerikaanse bevolking heeft op te ruime voet geleefd en dat vertaalt zich nu in een groeiend op de lopende rekening. Dit tekort speelde de VS al langere tijd parten, maar de schuld wordt alsmaar groter. Bovendien is de grootste economie van de wereld niet zo krachtig uit de recessie gekomen als eerder verwacht. Volgens sommige economen zijn de aanslagen van 11 september daar debet aan. De Amerikaanse consument bleef destijds (deels uit vaderlandslievende bewegingen) doorkopen om de economie overeind te houden. Hiermee liepen de schulden op en kreeg de economie niet de tijd om uit te zieken. Want een recessie kan gezien worden als een reactie op het feit dat een economie oververhit is geraakt. De dollar heeft op het moment ook zwaar te verduren omdat beleggers de Amerikaanse aandelenmarkt links laten liggen. Het klimaat op de effectenbeurzen is op zijn zachtst gezegd onbestendig en zodoende gaat er veel minder geld richting de effectenbeurzen in New York dan voorheen. Amerikaanse aandelen zijn ondanks de malaise nog steeds veel duurder dan Europese aandelen als we naar de koers-winstverhouding kijken. Bovendien maakt de lage rente in de VS (de rente is een keer of tien naar beneden bijgesteld) de dollar ook minder interessant. Want een bellegging op een veilig depositorekening brengt dan bijna niets op. De investeringen kunnen afnemen omdat de economie in een onzekere situatie verkeerd. De investeerders zullen hierdoor wat afwachten zijn, want de winstverwachtingen en het ondernemersklimaat zien er minder gunstig uit. De rente is wel een hele belangrijke factor die zeker invloed zal hebben op het investeringspatroon, doordat van de veranderende dollarkoers binnenlands weinig te merken is. De dollarkoers kan wel invloed hebben op de buitenlandse investeringen in de VS. De stijgende dollar koers heeft geen invloed op de binnenlandse investeringen. De buitenlandse investeringen in de VS zijn in 2001 in vergelijking met het jaar ervoor met 60% afgenomen. In de laatste 10 jaar is het nog nooit zo’n grote terugval gemeten. Uit cijfers van het Amerikaanse ministerie van Handel blijkt dat het totaal bedrag aan buitenlandse investeringen in de VS in 2001 132,9 miljard dollar bedroeg. Het jaar daarvoor becijferde het ministerie de investeringen door bedrijven van buiten de VS op 335,6 miljard dollar. Het ministerie constateert dat de krimp de zwakte van zowel de Amerikaanse als de wereldeconomie bevestigt. Naar landen uitgesplitst springen vooral Groot-Brittannië en Japan eruit. De investeringen door bedrijven uit die landen liepen met 85% terug. De neergang is volgens deskundigen ook een gevolg van de terreuraanslagen van 11 september. Die hebben buitenlanders angstig gemaakt. Het is bovenal slecht nieuws voor de dollar. De Amerikaanse munteenheid is in waarde aan het dalen. De oorlog in Irak had tot gevolg kunnen hebben dat er een spiraal in gang had kunnen worden gezet waarbij de dollar verder zakt ten opzichte van andere harde valuta als de euro en de yen waardoor een grote uittocht van belleggers in Amerikaanse financiële markten kan ontstaan. De oorlog heeft plaats gevonden in een tijd dat financiële markten over de hele wereld al twee jaar aan waarde verliezen. Er wordt openlijk getwijfeld of alle pensioenfondsen, verzekeraars, banken en andere financiële instellingen het einde van deze neergaande rit zullen overleven. Op de achtergrond is het handelstekort van de VS blijven stijgen, dus de VS importeert meer dan het exporteert. Hierdoor blijft de schuld die de VS heeft aan de rest van de wereld toenemen. Dit handelstekort van de VS is niets nieuws, wel haar huidige niveau dat meer dan 40 miljard per maand bedraagt. Volgens de economie boekjes zou de dollar moeten dalen als de VS meer dollars aanbied (importeert) dan er dollars gevraagd worden (exporteert). Het is tenslotte vraag en aanbod wat de prijs bepaald. Maar de handel in goederen en diensten valt in het niet bij de volumes van vraag en aanbod van financiële markten. De Amerikaanse beurzen en financiële markten in het algemeen blijven populair omdat deze verder ontwikkeld zijn waardoor meer verschillende financiële “producten” te koop zijn en omdat de grotere waarden die verhandeld worden als veilig gezien worden. Het laatste jaar is in de financiële pers en studies van instituten als het IMF steeds vaker het onheilspellende scenario naar voren gekomen dat een vicieuze cirkel kan ontstaan (los van de oorlog). De vicieuze cirkel zou als volgt gaan: Buitenlandse beleggers en financiële instellingen die in de VS aandelen hebben, zijn voor hun rendement van grofweg 2 dingen afhankelijk. Ten eerste de dagelijkse beslommeringen van de beurs en als tweede de stand van de dollar. Een Nederlander die een aandeel in Wall Street heeft meet zijn winst in euro’s. Als dit aandeel gelijk blijft maar de stand van de dollar zakt ten opzichte van de euro maakt deze Nederlander verlies. Een dalende dollar kan dus leiden tot een verplaatsing van het wereldwijde vermogen naar plaatsen waar rendementen veiliger, hoger of stabieler zijn. Deze verplaatsing leidt op zijn beurt weer tot een daling van de dollar (verplaatsen betekent dollars aanbieden). Deze daling leidt weer tot een verdere verschuiving van het vermogen wat weer de dollar doet dalen. Dit allemaal hoeft niet heel snel te gebeuren maar gebeurt meer sluipend waardoor de structurele economische problemen van de VS langzaam in zicht komen (reusachtig handelstekort). Zolang de dollar stabiel en hoog blijft en de financiële markten uit de VS buitenlands kapitaal blijven aantrekken is er niets aan de hand. Maar zodra het circus zich verplaatst moeten de voorspellingen over de wereldeconomie grondig gewijzigd worden. Als gevolg van een daling van de dollar zakt de koers van de dollar niet alleen. De dollar neemt in zijn neergang ook de koersen van de beursen met zich mee. Op het moment dat de koers van het aandeel Corus 15,2 % keldert, de visserijhervorming het werk van ruim 100000 mensen in Europa bedreigt, ondernemers massaal toegeven dat er in 2003 geen economisch (winst) herstel zal plaatsvinden, de kans groot is dat zakenbanken op Wall Street de komende maanden weer vele duizenden mensen zullen ontslaan en de Nederlandse coalitie partners de bezuinigingsplannen van 10 miljard euro met nog een paar miljard euro extra verhogen. Wij zullen een aantal bedrijven noemen die mensen hebben ontslagen. Dit zijn een aantal van die bedrijven: Bedrijf Aantal ontslagen
Hewlett- Packard 15000
Microsoft 80
IBM Chip 1500
KPN Qwest (België) 270
Worldcom 16000
Bundesbank 1800
Britse Post 17000
Philips 47
TPG post 5000
KPN Qwest (Nederland) 600
Universiteit Twente 160
Een ander bekend geval na de devaluatie van de dollar is dat bedrijven mega verliezen leiden omdat ze heel veel investeren in de VS of omdat ze gewoon bedrijven hebben in de VS. De meest recente gevallen zijn Philips en AKZO Nobel. Deze bedrijven hebben mega verliezen geleden door de dollar. Sinds het aantreden van Clintons opvolger Bush is er echter het nodige veranderd. De krachtige vertraging van de economische groei, het inzakken van de bedrijfsinvesteringen, de val van de aandelenkoersen op Wall Street en een winstval voor de beursgenoteerde bedrijven met gemiddeld 16%, hebben de VS het aura ontnomen van het Mekka voor de belegger. Wat met de komst van Bush ook veranderde, is de grotere ontvankelijkheid van de Amerikaanse regering voor industriële belangen. De staal- en automobielindustrie, maar ook de landbouwlobby begint de pijn te voelen van de door de hoge dollar weggevreten concurrentiepositie, en pleit voor een waardevermindering van de dollar. Logboek Samen hebben wij eerst informatie gezocht op 20 maart dat 2 uur lang
Samen hebben wij nog meer informatie gezocht op 25 maart ook 2 uur lang
Samen hebben wij nog meer informatie gezocht op 27 maart 1 uur lang
Samen hebben wij de informatie uitgezocht (die van belang waren voor de deelvragen en hoofdvraag) op 3 april dat duurde 2 uur
Samen hebben wij de informatie uitgewerkt op 14 april dat duurde 3 uur
Samen hebben wij dit uitgetypt op de computer dit was verspreid over vier dagen namelijk
20 april 25 april 27 april en 28 april dit nam in totaal 12 uur in beslag. Totaal is dit 24 uur lang Bronvermelding Als kranten: De telegraaf
Het Noord-Hollands dagblad
Als internet: www. ncpn.nl
www. vonk.org
www. aphillion.com
Encyclopedieën: Encarta
Britannica Nawoord Wij vonden dit een hele leuke praktische opdracht om uit te voeren. Wij hebben er heel veel van geleerd want wij wisten bijvoorbeeld niet hoe de economie van de VS er nou precies uit zag. Na het maken van deze opdracht hebben wij dit aan onze kennis toegevoegd. Wij hebben hier meer tijd in moeten steken dan dat wij hadden gedacht. Dit leverde echter geen problemen op. Wij hopen dat u dit interessant vind en met veel plezier leest.
Bladzijde 2 inhoudsopgave
Bladzijde 3 inleiding
Bladzijde 4 deelvraag 1
Bladzijde 6 deelvraag 2
Bladzijde 10 hoofdvraag
Bladzijde 14 logboek
Bladzijde 15 bronvermelding
Bladzijde 16 nawoord
Bladzijde 17 bijlagen Inleiding Wij behandelen in deze praktische opdracht het volgende onderwerp: DE DOLLAR
Wij hebben aan de hand van dit onderwerp de bijbehorende hoofdvraag en deelvragen gemaakt. Onze hoofdvraag luidt: Wat zijn de gevolgen als de dollar heel sterk verzwakt? Onze deelvragen luiden: 1. Hoe ziet de economie van de VS er nu op dit moment uit? 2. Wat is de dollar, wat is de belangrijkste concurrerende munt en waar wordt de dollar gebruikt? 3. Welke maatregelen heeft de overheid van de VS moeten nemen om te verkomen dat de dollar heel erg sterk verzwakt? De hoofdvraag en de deelvragen proberen wij zo goed mogelijk te verwoorden in de volgende pagina’s. Deelvraag 1
Hoe ziet de economie van de VS er nu op dit moment uit? De economie van de VS heeft heel erg lang gebloeid omdat er altijd wel werknemers waren die werk wouden doen in de VS, de meeste werknemers waren immigranten die uit alle landen kwamen om in de VS hun American Dream waar te maken. De immigranten kwamen tot de Eerste Wereldoorlog naar de VS. Al deze werknemers zorgde ervoor dat de VS zich in zijn eigen behoeften kon voorzien, ze waren dus onafhankelijk van de rest van de wereld, zo een economie noemen we een autarkie ook wel een gesloten economie. Allen is deze autarkie niet volledig omdat ze een heel belangrijke grondstof niet bezitten, deze grondstof is namelijk olie en dat heb je bijna overal voor nodig denk maar aan benzine. De binnenlandse markt is nog steeds de belangrijkste markt omdat de Amerikaanse burgers enorm veel kopen en zo is dat dus de motor van de Amerikaanse economie. Er zijn twee systemen dat is het vrije markt systeem zonder dat de overheid invloed heeft en een door een overheid geplande economie in dit systeem heeft de overheid wel invloed. Het economische systeem is het systeem van vraag en aanbod de consument kiest wat ze koopt en de producent speelt hierop in de overheid heeft hier bijna geen invloed op een goed voorbeeld hiervan is, Microsoft. De inwoners van de VS vinden dat Microsoft teveel macht heeft en dat er hierdoor geen eerlijke concurrentie kan ontstaan. De overheid van de VS kan door middel van een aantal maatregelen voorkomen dat er een vrije markt systeem komt. Dit kan zij doen door middel van: 1. het controleren en regelen zo kan de overheid bepaalde eisen stellen aan bepaalde diensten zoals het treinverkeer en aan andere diensten ook kan de overheid eisen stellen aan het voedsel. Een voorbeeld hiervan is dat Amerika geen ingeënt voedsel wil tegen bepaalde ziektes die dieren kunnen hebben. 2. door de economie te bestuderen en van daar uit bepaalde maatregelen te nemen bijvoorbeeld door het verhogen of het verlagen van de belastingen, het veranderen van de overheidsuitgaven. Het Federal Reserve System speelt bij het bestuderen van de economie een belangrijke rol. 3. de overheid kan ook op bepaalde producten de BTW verlagen, ook kunnen ze op bepaalde producten de invoerrechten verhogen. Na de aanslagen in Washington en in New York zijn de koersen van de aandelen heel erg sterk gedaald dat tot gevolg had dat de beurzen bijna in een recessie raakten. Gelukkig zijn we nu weer een beetje op de goede weg en winnen de beursen weer eens wat. Dit was niet het enige gevolg van de aanslagen, er waren ook sterke verkoopdalingen van luxe goederen zoals auto’s en computers. Tot de Eerste Wereldoorlog had de VS nog weinig invloed op de internationale handel het waren vooral de West-Europese grootmachten die voor de internationale handel zorgde. Dit veranderde snel want de VS raakte betrokken bij de WOI men kwam erachter dat er buiten de VS er ook nog een enorme markt lag. De WOII brak aan en Amerika zag voordelen om ook op de internationale handel toe te treden. Dit deden ze door middel van het Marshallplan het gevolg was dat de internationale markt bijna alleen maar bestond uit Amerikaanse producten. De VS handelt heel erg veel met de EU en met Azië bestaande uit Japan en Korea en met het buurland Canada. De VS neemt zo een centrale positie aan in de wereld. In Amerika is een tekort aan geld omdat de VS meer importeert dan exporteert, zo ontstaat er een tekort aan geld. In 2000 werd er voor 1.024,7 miljard dollar geïmporteerd en er werd voor 692,8 miljard dollar geëxporteerd, dit betekend een tekort van 331,1 miljard dollar. Het tekort wordt door middel van handel van belleggers uit vooral Japan en de EU opgevuld. Een zwakke kant van de economie van de VS is: dat een toerist bezoekt een souvenirwinkeltje en koopt daar een souvenir en is daar blij mee. Terug in zijn appartement blijkt dat dezelfde souvenir in zijn appartement staat voor de helft van de prijs, doordat de toerist te weinig is geïnformeerd heeft hij dus teveel geld uitgegeven. Nog een oorzaak die bij de onwetendheid hoort zijn de geruchten. De consumenten gaan teveel op geruchten af, deze hoeven niet te kloppen maar ze hebben wel hun invloed op de vraag en het aanbod van een bepaald product, dit is een heel zwak punt in de Amerikaanse economie. Dit kan je bestrijden door de consument beter te informeren over de producten. Een ander zwak punt in de economie is dat de Amerikaanse bevolking heel snel vergrijst. De sterke kanten van de economie van de VS zijn: er zijn in de VS altijd genoeg arbeiders geweest. In de internationale handel neemt de VS een hele belangrijke positie in, in Amerika is een evenwicht tussen de marktwerking en overheidsingrijpen doordat Amerika een ideaal en goedwerkend economisch systeem heeft. De VS is door de jaren heen, langzaam van een producerende economie naar een dienstverlenende economie gegroeid. De meeste, onder de Amerikaanse merknamen verkochten elektronische apparaten bijvoorbeeld, komen allemaal uit Azië. De componenten hiervan worden ook voornamelijk buiten de VS geproduceerd. Dit resulteert in, voor de Amerikanen duurder wordende luxe producten, zonder dat de export van diensten in belangrijke mate zal toenemen. De VS zal niet kunnen profiteren van de ‘val’ van de dollar, zoals voornamelijk producerende landen wel zouden kunnen.
Wat is de dollar, wat is de belangrijkste concurrerende munt en waar wordt de dollar gebruikt? Geschiedenis van de dollar: De Amerikaanse dollar werd na de 2de WO de belangrijkste valuta in de internationale transacties en nam toen een groot deel van de rol van de Engelse pond sterling over. Vele landen houden een belangrijk deel van hun deviezenvoorraad in US dollars aan; vandaar de betiteling sleutelvaluta of reservevaluta. Aanvankelijk bestond er tussen goed en US dollar een vaste prijsverhouding. Van 1934 tot het begin van de jaren ’70 was de officiële goudprijs $35 per ounce goud (een ounce goud is ongeveer 31 gram). De positie van de dollar werd daarna geleidelijk zwakker. Op 15 augustus 1971 werd de convertibiliteit van de dollar in goud “opgeschort”. Devaluaties van de dollar ten opzichte van het goud deden de officiële goudprijs (voordat deze in 1976 werd afgeschaft) achtereenvolgens stijgen tot $38 (in 1971) en $42,2(in 1973) per ounce. In maart 1973 kwam een eind aan de vaste wisselkoersen tussen de US dollar en de belangrijkste andere valuta´s en begon een periode van meer flexibele wisselkoersen. Koersfluctuaties worden onder meer veroorzaakt door inflatie- en renteverschillen tussen landen, overschotten of tekorten op de lopende rekening van de betalingsbalans en door politieke factoren. Van tijd tot tijd hebben centrale banken met een gecoördineerd interventiebeleid de dollarkoers via aan- en verkopen voor een korte periode trachten te beïnvloeden. De dollar is een munt waarmee heel veel wordt betaald en mee wordt vergeleken. Het vergelijken gebeurt met een andere munt bijvoorbeeld hoe staat de euro ten opzichten van de dollar. De dollar is op dit ogenblik een zwakkere munt dan de euro dat wil zeggen dat de euro meer waard is dan de dollar. Dit is een goed teken voor de euro maar een slecht teken voor de wereldeconomie, omdat er heel veel wordt gehandeld in dollars. Je koopt bijvoorbeeld een vat ruwe olie als ondernemer in dollars. De dollar wordt gebruikt als betaalmiddel in heel veel verschillende landen zo heb je de Amerikaanse dollar als belangrijkste munt. Het teken voor de dollar is : $. Als uitdaging voor de, sinds de 2de WO, onbetwiste dominantie van de dollar op de wereldmarkt is op 1 januari 2002 de euro (het teken is :€) verschenen als concurrerende munteenheid. Als er in 2004 nog 10 landen bijkomen dan wordt de euro nog een grotere concurrentie voor de dollar, alleen moeten deze landen dan wel toe zijn aan de euro in economisch opzicht. Dit is een veelbetekende wijziging in de ogenschijnlijke eenheid van het wereldkapitalisme. De Europese Monetaire Unie (EMU), waar twaalf landen bij aangesloten zijn, heeft een bijna even sterke economische kracht, weerspiegeld in een gezamenlijke munteenheid. Dat Japan ondanks protesten van de VS haar valuta, de jen, heeft laten devalueren is een volgende aantasting van de dominantie van het dollarimperialisme. Drie jaar geleden besloten de bourgeoisleiders van de Europese landen aangesloten bij de EU om hun nationale munteenheden om te vormen tot een gemeenschappelijke valuta: de Euro. De economische macht van de eurozone is sterk concurrerend met de VS. In 2000 was het bruto binnenlands product van de VS 92 biljoen dollar. In vergelijking daarmee was het gezamenlijke BBP van de eurozonen 97 biljoen dollar. Maar er was een belangrijk verschil. Het aandeel van de VS in de wereldhandel was 17%; het aandeel van de eurozone was hoger, namelijk 19%. De overduidelijke dominantie van de dollar is niet in overeenstemming met de daadwerkelijke prestatie van de Amerikaanse buitenlandse handel op de wereldmarkt. Via de media is bekend geworden dat volgens de ´Bank of International Settlement` de dominantie wordt veroorzaakt doordat 87% van de internationale transacties in verband met handel en 45% van de buitenlandse leningen worden gesloten in termen van dollars. Daarom is het hebben van een reserve aan dollars voor landen zo belangrijk. Volgens de genoemde bank bestaat naar schatting 50% van de reserves aan buitenlandse deviezen van de Centrale Bank in verschillende landen uit dollars. Het verschijnen van de euro als concurrerende munteenheid bevrijdt deze landen van de bestaande noodzaak om de dollarreserve op te bouwen. Dit niet alleen, het stabiliseren van de nationale valuta op basis van de dollar (vastleggen van de nationale koersen in dollarwaarde) heeft verschillende landen veel schade toegebracht, een duidelijk voorbeeld daarvan is Argentinië en de Indiase roepie verliest door dit mechanisme ook aan waarde in monetaire buitenlandse handel. Dergelijke landen, waarvan sommige, waaronder India, drie jaar geleden zijn begonnen met het opbouwen van euroreserves, zouden er wel eens voor kunnen kiezen om ofwel volledig over te stappen op de euro, ofwel de euro te gebruiken als 2de belangrijke reserve aan buitenlandse deviezen. Het onvermijdelijke resultaat daarvan zal, volgens inschatting van analisten, een devaluatie van de dollar zijn van 40%. Voor de derdewereldlanden, die hun buitenlandse schulden moeten afbetalen inclusief rente, zal de schuldenlast 40% lager worden, ten gevolgen van deze devaluatie van de dollar met 40%, als de euro eenmaal is gestabiliseerd en een alternatieve valuta is geworden. Het verdwijnen van de heerschappij van de dollar zal de VS in vele opzichten hard treffen. Het zal inmiddels duidelijk zijn dat als de euro een stabiele valuta is geworden dit het belang van de dollar grotendeels zal ondermijden en de opperheerschappij van de VS in de internationale economie rake klappen zal krijgen. Het is dus vooral de zwakte van de dollar die een rol speelt bij de opleving van de euro. Economen verwachten dat de Amerikaanse munt nog niet zijn laagste waarde heeft bereikt. Zo houdt men er rekening mee dat de koers van de euro kan oplopen tot 1,15 dollar. Consument uit Europa en Azië profiteren van een almaar dalende dollar. De prijs van de Amerikaanse producten gaan omlaag dus dat is gunstig voor de consumenten. Het is minder gunstig voor de producenten, met name voor industriële producenten, want zij leveren hun goede concurrentiepositie deels in. Voorheen was de dollar te duur, maar dat verschil is nu gladgestreken. Ook de prijs van een vat ruwe olie op de wereldmarkt gaat omlaag en dat zou betekenen dat tal van producten waarin olie is verwerkt goedkoper worden. Dit is ook gunstig voor de inflatie. De stijging van de euro mag dan vooral een dollarverhaal zijn, ook Europa speelt een rol. Zo is het belangrijk dat de Europese integratie soepel blijft verlopen. De euro kan alleen een sterke munt blijven als de huidig 12 eurolanden eensgezind naar hun doel toewerken. Een Nederlandse econoom waarschuwde onlangs dat het herstel van de euro van korte duur is als de economieën van het eurogebied uit elkaar groeien. Hij ziet een tweedeling ontstaan tussen landen die economisch gezien goed presteren en zij die veel hinder ondervinden van de economische tegenwind. Vooral Duitsland, Frankrijk, Portugal en Italië hebben hier last van. Als de economische groei in de lidstaten te ver uiteen gaat lopen, zou dat wel eens ten koste kunnen gaan van het herstel van de euro. Internationale economen zien de euro nog als een experimentele stap, maar zij zijn het er unaniem over eens dat door de komst van de euro de concurrentie tussen de belangrijkste imperialistische landen zal verhevigen. Daarvoor is wel stabiliteit nodig en een bepaalde mate van succes van de euro kapitaalmarkten in het binnenhalen van surpluskapitaal vanuit zowel Europa als vanuit andere landen buiten de regio, die nu verankerd zijn in de kapitaalmarkten van de VS. De versterking van het grote Europese kapitaal kan versterking in politiek en militair opzicht tot gevolg hebben. De verontrusting over de aanwezigheid van militaire troepen van de VS in Europa en de behoeften van de NAVO onafhankelijk te zijn van het voogdijschap van de VS zijn reeds waar te nemen. Tijdens de recente bijeenkomsten van ministers in Doha, te Katar, was het verzet tegen het protectionisme van de VS met betrekking tot zaken van de westerse landen, Japan en de ontwikkelingslanden duidelijk sterker. Kortom, gezien de algemene crisis in de wereld verhardt de kapitalistische markt zich steeds meer. In het bijzonder door de tegen de werkende bevolking gerichte politiek van globalisering en de daaruit voortvloeiende toenemende druk om meer invloed te verkrijgen, waardoor weer een tekort aan markten ontstaat. De concurrentie tussen de belangrijkste imperialistische landen en ook tussen de ontwikkelde kapitalistische landen en de kapitalistische groeistaten wordt scherper en scherper. Een kleine greep uit de landen waar met de dollar wordt betaald: - Amerika - Australië - Canada - Hong Kong - Nieuw-Zeeland - Singapore Deelvraag 3
Welke maatregelen heeft de overheid van de VS moeten nemen om te verkomen dat de dollar heel erg sterk verzwakt? Een van de meest genomen maatregelen tegen het verzwakken van de economie is dat het ministerie van economie de rente verlaagd. Als de rente in de VS wordt verlaagd heeft dit vaak als gevolg dat de koersen van de beurzen omhoog gaan dit is alleen niet altijd het gevolg. Je kan aan de beurs zien wanneer men een rente verlaging verwacht dit is namelijk altijd te zien aan het feit dat dan de koersen licht stijgen. Op dit moment zou een renteverlaging niet nodig zijn omdat de koersen nu een beetje stabiel zijn en zelfs een beetje stijgen. Het ministerie van economie zou een tijdje geleden de rente hebben moeten verlagen omdat toen de beurzen in koers heel sterk daalden, gelukkig voor de economie is dit eindelijk gestopt en krabbelen ze nu weer iets omhoog. Analisten verwachten dat het einde van de koersdalingen nog niet in zicht is dus wij denken dat de minister van economie van de VS de rente nog wel een keer zal verlagen om tegen te gaan dat de koersen weer heel sterk dalen. Hoofdvraag
Wat zijn de gevolgen als de dollar heel sterk verzwakt? Het blijkt dat de VS een tekort heeft. Het grote tekort is te verklaren doordat de VS meer importeert dan het exporteert. Om dit tekort op te vullen is het voor beleggers aantrekkelijk om in de Amerika markt te gaan beleggen. Zo wordt het tekort op het uitvoersaldo via een kapitaalstroom richting de VS weer in balans gebracht. Als de koers van de munteenheid van de VS daalt betekent dit voor dat het goedkoper wordt om producten te kopen van de VS op korte termijn zullen deze landen dezelfde hoeveelheid bij de VS kopen en dus goedkoper uit zijn. Voor Amerika levert het exporteren op korte termijn dus minder op en de VS zal ook meer voor haar import moeten betalen. Dit houdt in dat het tekort op de betalingsbalans op korte termijn groter wordt. Op lange termijn zullen sommige van de landen die goederen uit de VS importeren nog meer in de VS gaan kopen en zal de export van de VS dus stijgen. De import zal waarschijnlijk dalen omdat de prijzen van de importproducten duurder worden. De consument in de VS zal meer voor de geïmporteerde producten moeten betalen de vraag naar deze producten zal dus dalen, omdat de prijs stijgt. Op lange termijn kan het tekort zowel dalen als stijgen dat hangt af hoeveel de VS meer exporteert en hoeveel de import van de VS afneemt. Dit zal in de praktijk wel anders gaan omdat de dollarkoers weinig invloed heeft op het importeren en exporteren van de VS, dit komt omdat de VS een belangrijke plaats inneemt in de internationale handel. Een koersverandering van de munteenheid kan invloed hebben op de inflatie van het land, alleen als er sprake is van een koersdaling. Dan kost het importeren meer en komt er dus een importinflatie. Bij de VS is er sprake van een koersdaling en de importwaarde komt dus hoger te liggen, dit zal ongunstig zijn voor de consument omdat de consument dan meer moet betalen voor het product. Op korte termijn zal de consument er weinig van merken maar op lange termijn zal de consument er nadelen van ondervinden. Doordat de rente wordt verlaagd hoeft het niet zozeer een gevolg te zijn voor de koersstijging of koersdaling van de dollar.het gevolg van een renteverlaging is wel dat de koers van de dollar lager zal worden. De consument gaat door de renteverlaging handelen in aandelen omdat het meer winsten bied dan het handelen in valuta’s, ook heeft een rentedaling tot gevolg dat mensen minder gaan sparen en meer gaan uitgeven. Dan wordt de vraag groter en komt de economie weer een beetje op gang. Het nationaal inkomen is een eenvoudig model en luidt: Y=C+I+O+E- M als gevolg van een koersstijging zal op korte termijn E- M lager uitvallen. Dus doordat er minder voor de export wordt gevangen er meer voor de import moet worden betaald. Dit zorgt ervoor dat het nationaal inkomen verlaagd wordt. Doordat er op lange termijn E- M zowel lager als hoger kan uitvallen zou het nationaal inkomen op lange termijn zowel lager als hoger uit kunnen komen. Zoals we weten wordt volgens het model van Y=C+I+O+E- M de waarde van C wordt bepaald door Y hoe hoger het nationaal inkomen hoe hoger de consumptie. Als het nationaal inkomen daalt door een waardedaling van E- M zal de consumptie in de VS dalen. Op korte termijn zal dit niet zo zijn op lange termijn echter wel. De Amerikaanse bevolking heeft op te ruime voet geleefd en dat vertaalt zich nu in een groeiend op de lopende rekening. Dit tekort speelde de VS al langere tijd parten, maar de schuld wordt alsmaar groter. Bovendien is de grootste economie van de wereld niet zo krachtig uit de recessie gekomen als eerder verwacht. Volgens sommige economen zijn de aanslagen van 11 september daar debet aan. De Amerikaanse consument bleef destijds (deels uit vaderlandslievende bewegingen) doorkopen om de economie overeind te houden. Hiermee liepen de schulden op en kreeg de economie niet de tijd om uit te zieken. Want een recessie kan gezien worden als een reactie op het feit dat een economie oververhit is geraakt. De dollar heeft op het moment ook zwaar te verduren omdat beleggers de Amerikaanse aandelenmarkt links laten liggen. Het klimaat op de effectenbeurzen is op zijn zachtst gezegd onbestendig en zodoende gaat er veel minder geld richting de effectenbeurzen in New York dan voorheen. Amerikaanse aandelen zijn ondanks de malaise nog steeds veel duurder dan Europese aandelen als we naar de koers-winstverhouding kijken. Bovendien maakt de lage rente in de VS (de rente is een keer of tien naar beneden bijgesteld) de dollar ook minder interessant. Want een bellegging op een veilig depositorekening brengt dan bijna niets op. De investeringen kunnen afnemen omdat de economie in een onzekere situatie verkeerd. De investeerders zullen hierdoor wat afwachten zijn, want de winstverwachtingen en het ondernemersklimaat zien er minder gunstig uit. De rente is wel een hele belangrijke factor die zeker invloed zal hebben op het investeringspatroon, doordat van de veranderende dollarkoers binnenlands weinig te merken is. De dollarkoers kan wel invloed hebben op de buitenlandse investeringen in de VS. De stijgende dollar koers heeft geen invloed op de binnenlandse investeringen. De buitenlandse investeringen in de VS zijn in 2001 in vergelijking met het jaar ervoor met 60% afgenomen. In de laatste 10 jaar is het nog nooit zo’n grote terugval gemeten. Uit cijfers van het Amerikaanse ministerie van Handel blijkt dat het totaal bedrag aan buitenlandse investeringen in de VS in 2001 132,9 miljard dollar bedroeg. Het jaar daarvoor becijferde het ministerie de investeringen door bedrijven van buiten de VS op 335,6 miljard dollar. Het ministerie constateert dat de krimp de zwakte van zowel de Amerikaanse als de wereldeconomie bevestigt. Naar landen uitgesplitst springen vooral Groot-Brittannië en Japan eruit. De investeringen door bedrijven uit die landen liepen met 85% terug. De neergang is volgens deskundigen ook een gevolg van de terreuraanslagen van 11 september. Die hebben buitenlanders angstig gemaakt. Het is bovenal slecht nieuws voor de dollar. De Amerikaanse munteenheid is in waarde aan het dalen. De oorlog in Irak had tot gevolg kunnen hebben dat er een spiraal in gang had kunnen worden gezet waarbij de dollar verder zakt ten opzichte van andere harde valuta als de euro en de yen waardoor een grote uittocht van belleggers in Amerikaanse financiële markten kan ontstaan. De oorlog heeft plaats gevonden in een tijd dat financiële markten over de hele wereld al twee jaar aan waarde verliezen. Er wordt openlijk getwijfeld of alle pensioenfondsen, verzekeraars, banken en andere financiële instellingen het einde van deze neergaande rit zullen overleven. Op de achtergrond is het handelstekort van de VS blijven stijgen, dus de VS importeert meer dan het exporteert. Hierdoor blijft de schuld die de VS heeft aan de rest van de wereld toenemen. Dit handelstekort van de VS is niets nieuws, wel haar huidige niveau dat meer dan 40 miljard per maand bedraagt. Volgens de economie boekjes zou de dollar moeten dalen als de VS meer dollars aanbied (importeert) dan er dollars gevraagd worden (exporteert). Het is tenslotte vraag en aanbod wat de prijs bepaald. Maar de handel in goederen en diensten valt in het niet bij de volumes van vraag en aanbod van financiële markten. De Amerikaanse beurzen en financiële markten in het algemeen blijven populair omdat deze verder ontwikkeld zijn waardoor meer verschillende financiële “producten” te koop zijn en omdat de grotere waarden die verhandeld worden als veilig gezien worden. Het laatste jaar is in de financiële pers en studies van instituten als het IMF steeds vaker het onheilspellende scenario naar voren gekomen dat een vicieuze cirkel kan ontstaan (los van de oorlog). De vicieuze cirkel zou als volgt gaan: Buitenlandse beleggers en financiële instellingen die in de VS aandelen hebben, zijn voor hun rendement van grofweg 2 dingen afhankelijk. Ten eerste de dagelijkse beslommeringen van de beurs en als tweede de stand van de dollar. Een Nederlander die een aandeel in Wall Street heeft meet zijn winst in euro’s. Als dit aandeel gelijk blijft maar de stand van de dollar zakt ten opzichte van de euro maakt deze Nederlander verlies. Een dalende dollar kan dus leiden tot een verplaatsing van het wereldwijde vermogen naar plaatsen waar rendementen veiliger, hoger of stabieler zijn. Deze verplaatsing leidt op zijn beurt weer tot een daling van de dollar (verplaatsen betekent dollars aanbieden). Deze daling leidt weer tot een verdere verschuiving van het vermogen wat weer de dollar doet dalen. Dit allemaal hoeft niet heel snel te gebeuren maar gebeurt meer sluipend waardoor de structurele economische problemen van de VS langzaam in zicht komen (reusachtig handelstekort). Zolang de dollar stabiel en hoog blijft en de financiële markten uit de VS buitenlands kapitaal blijven aantrekken is er niets aan de hand. Maar zodra het circus zich verplaatst moeten de voorspellingen over de wereldeconomie grondig gewijzigd worden. Als gevolg van een daling van de dollar zakt de koers van de dollar niet alleen. De dollar neemt in zijn neergang ook de koersen van de beursen met zich mee. Op het moment dat de koers van het aandeel Corus 15,2 % keldert, de visserijhervorming het werk van ruim 100000 mensen in Europa bedreigt, ondernemers massaal toegeven dat er in 2003 geen economisch (winst) herstel zal plaatsvinden, de kans groot is dat zakenbanken op Wall Street de komende maanden weer vele duizenden mensen zullen ontslaan en de Nederlandse coalitie partners de bezuinigingsplannen van 10 miljard euro met nog een paar miljard euro extra verhogen. Wij zullen een aantal bedrijven noemen die mensen hebben ontslagen. Dit zijn een aantal van die bedrijven: Bedrijf Aantal ontslagen
Hewlett- Packard 15000
Microsoft 80
IBM Chip 1500
KPN Qwest (België) 270
Worldcom 16000
Bundesbank 1800
Britse Post 17000
Philips 47
TPG post 5000
KPN Qwest (Nederland) 600
Universiteit Twente 160
Een ander bekend geval na de devaluatie van de dollar is dat bedrijven mega verliezen leiden omdat ze heel veel investeren in de VS of omdat ze gewoon bedrijven hebben in de VS. De meest recente gevallen zijn Philips en AKZO Nobel. Deze bedrijven hebben mega verliezen geleden door de dollar. Sinds het aantreden van Clintons opvolger Bush is er echter het nodige veranderd. De krachtige vertraging van de economische groei, het inzakken van de bedrijfsinvesteringen, de val van de aandelenkoersen op Wall Street en een winstval voor de beursgenoteerde bedrijven met gemiddeld 16%, hebben de VS het aura ontnomen van het Mekka voor de belegger. Wat met de komst van Bush ook veranderde, is de grotere ontvankelijkheid van de Amerikaanse regering voor industriële belangen. De staal- en automobielindustrie, maar ook de landbouwlobby begint de pijn te voelen van de door de hoge dollar weggevreten concurrentiepositie, en pleit voor een waardevermindering van de dollar. Logboek Samen hebben wij eerst informatie gezocht op 20 maart dat 2 uur lang
Samen hebben wij nog meer informatie gezocht op 27 maart 1 uur lang
Samen hebben wij de informatie uitgezocht (die van belang waren voor de deelvragen en hoofdvraag) op 3 april dat duurde 2 uur
Samen hebben wij de informatie uitgewerkt op 14 april dat duurde 3 uur
Samen hebben wij dit uitgetypt op de computer dit was verspreid over vier dagen namelijk
20 april 25 april 27 april en 28 april dit nam in totaal 12 uur in beslag. Totaal is dit 24 uur lang Bronvermelding Als kranten: De telegraaf
Het Noord-Hollands dagblad
Als internet: www. ncpn.nl
www. vonk.org
www. aphillion.com
Encyclopedieën: Encarta
Britannica Nawoord Wij vonden dit een hele leuke praktische opdracht om uit te voeren. Wij hebben er heel veel van geleerd want wij wisten bijvoorbeeld niet hoe de economie van de VS er nou precies uit zag. Na het maken van deze opdracht hebben wij dit aan onze kennis toegevoegd. Wij hebben hier meer tijd in moeten steken dan dat wij hadden gedacht. Dit leverde echter geen problemen op. Wij hopen dat u dit interessant vind en met veel plezier leest.
REACTIES
:name
:name
:comment
1 seconde geleden