De Zuidas

Aanleiding: De Zuidas was oorspronkelijk het onderwerp voor mijn profielwerkstuk, maar om twee vliegen in een klap te vangen, heb ik besloten om het ook te gebruiken als onderwerp voor de praktische opdracht voor het vak aardrijkskunde. De Zuidas heeft net als andere projecten, waar de gemeente Amsterdam veel mee te maken heeft, invloed op de ruimtelijk inrichting waar veel Nederlanders in de toekomst mee te maken zullen krijgen. Persoonlijk wist ik niet van het bestaan van de Zuidas, daarom was ik nieuwsgierig en besloot dit onderwerp te kiezen. INLEIDING: Deze praktische zal ik beschouwen als deel 1 van mijn profielwerkstuk, hier zal ik vooral aandacht schenken aan het theoretische gedeelte van de Zuidas, hierbij komen aspecten als Voordelen/Nadelen, Externe/Interne invloeden en het doel van de Zuidas bij kijken. In deel 2 zal ik meer het praktische gedeelte van de Zuidas uitwerken, de nadruk zal vooral worden gelegd op de ruimtelijke veranderingen die zullen plaatsvinden dankzij de Zuidas, daarbij zal ik de huidige situatie en de toekomstige situatie beschrijven en aan de hand van een maquette bespreken. Deel 1 is in drie hoofd stukken verdeeld, elk bespreekt een deel van de Zuidas aan de hand van de deel vragen.
Hoofdstuk1: -Wat is de Zuidas? -Welke partijen zijn er bij betrokken? -Wat zijn de argumenten voor de ontwikkeling Zuidas? -Wat zijn de uitgangspunten voor de Zuidas? Hoofdstuk2: -Wat betekent de Zuidas internationaal gezien? -Wat betekent de Zuidas nationaal gezien? -Wat zijn de eisen aan de toplocatie Zuidas? Hoofdstuk3: -Hoe wordt het infrastructuur geregeld? -Wat zal er gebeuren met het station Zuid / WTC? Mijn uiteindelijke doel is met behulp van de bovenstaande deelvragen een concluderend antwoord te krijgen op mijn hoofvraag voor deel 1: Wat betekent de zuidas voor Amsterdam? HOOFDSTUK 1: WAT IS DE ZUIDAS? De zuidas is het gebied tussen de schinkel, Zuid, de Amstel en Buitenveldert. (zie bijlage1) De zuidas was en is nog steeds een overgangszone in de stad. In het algemeen uitbreidingsplan 1934 werd het gebied bestemd voor infrastructuur en groen. Tegenwoordig loopt hier de brede dijk met daarop de A10, de metro en de spoorwegen. De aanleiding van de Zuidas was de grote vraag en behoefte aan een strategische locatie voor onder anderen het bouwen van kantoren. De gemeente Amsterdam werd steeds positief geadviseerd om de Zuidas project te steunen, omdat anders kansen voor de stad verloren dreigden te gaan. Het accent ligt op het realiseren van een gemengd woon-werkgebied, hierbij word gedacht aan de vestiging van instellingen, bedrijven, voorzieningen voor: wetenschap, toerisme, handel, cultuur en media. WELKE PARTIJEN ZIJN HIER BIJ BETROKKEN? Om een programma akkoord te realiseren is gekozen voor overheden en overige direct belanghebbende in de publieke en in de private sector. De zuidascoalitie is gevormd door: - De wethouders voor Ruimtelijke Ordening en Economische zaken

van de gemeente Amsterdam. - De portefeuillehouders wonen /werken van de stadsdelen Rivierenbuurt, Zuid en Buitenveldert. Overige coalitiepartners: - Rijkswaterstaat, NS, RAI, WTC, VU en het ABN AMRO BANK WAT ZIJN DE ARGUMENTEN VOOR DE ONTWIKELLING ZUIDAS? De Amsterdamse bevolking groeit structureel in aantal. Ook de participatie aan het arbeidsproces groeit sterk. Daarom moeten er steeds meer nieuwe banen in Amsterdam bijkomen. Daarnaast moeten werklozen aan een baan worden geholpen. De gemeente Amsterdam heeft op veel niveaus in verschillende sectoren geïnvesteerd om deze doelstelling te bereiken, een voorbeeld daarvan is de deelname aan Masterplan schiphol, Masterplan zeehaven en de toeristische sector. Het enige wat nog ontbreekt is de kantoorhoudende sector, en omdat de dienst verlening zich vooral concentreert in Randstad, heeft Amsterdam daarmee een voordeel en speelt daarom een dominante rol. Een van de belangrijkste kantoorhoudende plaatsen: Zuid / WTC
Deelname aan Masterplan Zuidas betekent voor Amsterdam: - Een betere internationale positie wat betreft de dienstverlenende sector. - Het vergroten van marktpositie op de Europese kantorenmarkt. - Directe arbeidsplaatsen op het gebied van dienstverlenende en ondersteunende functies: bewaking, schoonmaak, catering en grafische industrie. - De infrastructurele voorzieningen: lokaal (metro), nationaal (NS), internationaal (schiphol) beter en intensiever benutten. - Stedenbouwkundige structuur van het gebied verbeteren. De voordelen van Amsterdam hierbij zijn: - Het bedrijfsleven een volledig pakket van economische voorzieningen kunnen bieden in een relatief klein gebied, profiteren van de nabijheid luchthaven schiphol en zeehaven. - Amsterdam is het centrum voor internationale financiën voor: zaken, distributie, media opleidingen cultuur en toerisme. - Amsterdam heeft rijk geschakeerde beroepsbevolking. WAT ZIJN DE UITGANGSPUNTEN VOOR DE ZUIDAS? De zuidas wordt algemeen beschouwd als een gebied met een zeer hoog ontwikkelingspotentieel voor kantoren, woningen en voorzieningen. De ontwikkelingen wordeen opgevat als een totaalproject van algemeen maatschappelijk belang, voor publieke en private sector. Overigens moet de Zuidas niet ten koste gaan van de binnen stad van Amsterdam. Bij de ontwikkelingen van de Zuidas gelden een aantal uitgangspunten zoals: - Het slechten van de barrierewerking van de ring - Het voorkomen van motofunctionaliteit - Het helen van het verstoorde stedelijk weefsel tussen de stadsdelen Zuid, rivierenbuurt en Buitenveldert - Het creëren van een samenhangende openbare ruimte
Het zuidas project ondervindt op deze manier een enorme kwaliteitsverbetering, dit laatste komt vooral ook door het principe van het dokmodel, dat betekent al het infrastructuur ondergronds. De economische uitgangspunten luiden als volgt: Dit geldt voor een periode van 20 jaar. - Een realisatie van circa 650.000m2 kantoorvloer. - Een realisatie van ten minste 6.500 m2 - Een realisatie van circa 1.500 woningen waarvan: 30% sociale woningbouw en 70% vrije sector
Tenslotte passen de Zuidas ontwinkelingen uitstekend in de gedachte van de compacte stad en van zuinig en meervoudig grondgebruik. HOOFDSTUK 2: WAT BETEKENT DE ZUIDAS INTERNATIONAAL GEZIEN? Het belang van nationale grenzen vervaagt steeds meer, dat komt door de voortgaande Europese intergratie. De internationale concurrentiekracht van regio’s speelt daarom een hele grote rol. De komst van de Zuidas, de versterking van ruimtelijke, economische en maatschappelijke positie is dus zeer noodzakelijk. Grootstedelijke regio’s bijvoorbeeld Amsterdam, zijn door investeringen belangrijke bronnen voor het maatschappelijke rendement geworden. Nationale en Internationale bedrijven vinden daarom ook dat de locaties een grote uitstraling moeten hebben en goed bereikbaar moeten zijn. In het geval van de zuidas zal op het station van WTC/ ZUID in 2003, de hogesnelheidslijn uit het zuiden (Brussel, Parijs) het station aandoen ook zal hier de hogesnelheidslijn uit Duitsland stoppen. Door deze ontwikkelingen zal het station, samen met het regionale en locale vervoer uitgroeien tot een van de belangrijkste knooppunten. Naast de goede uitstraling en de goede bereikbaarheid speelt de aanwezigheid van de volgende aspecten ook een belangrijk rol: Sociale en culturele voorzieningen zoals commerciële voorzieningen, het groen in de directe omgeving, goede kwaliteit woonmilieu. Deze zullen verderop uitvoerig besproken worden. Als er aan deze voorwaarde wordt gehouden, dan zal de Zuidas uitgroeien tot de Internationale toplocatie van Nederland. WAT BETEKENT DE ZUIDAS REGIONAAL GEZIEN? De Zuidas maakt deel uit van de binnenring van de randstad. (figuur1) Op dit niveau zijn de verstedelijkingsrichtingen en de relatie tussen de verstedelijking en de infrastructuur van belang. De ontwikkeling van het Amsterdamse stadsgewest zullen zich na 2005 vooral op het niveau van de stedelijke regio’s Almere-Amsterdam – Haarlemermeer concentreren, het voordeel is namelijk zo dat op deze as zowel de bereikbaarheid als de landschappelijke uitgangssituatie, hier tot een verdere integrale ontwikkeling van de openbaarvervoer en van de groene structuur kan leiden. De aandacht wordt hier vooral gelegd op de bereikbaarheid van te ontwikkelen gebieden, het gaat in zo een geval bijvoorbeeld om vervoerrelaties tussen Flevoland als woon gebied en de werkgebieden in Amsterdam en de Haarlemermeer. Binnen de Noordvleugel van de randstad ( zie figuur2) is de bedoeling de werkgelegenheid te laten groeien op de plekken die goed bereikbaar zijn per openbaar vervoer en waar veel mensen wonen. Op die manier is het mogelijk de vervoer bewegingen klein en schoon te houden. De zuidas gebied vormt uiteindelijk een verbindingsschakel. ( zie figuur 3)
ZIJN DE EISEN AAN DE TOPLOCATIE ZUIDAS? Uitstekende bereikbaarheid: De Zuidas is een knooppunt van weg en railinfrastructuur. Het gebied is vanuit alle richtingen goed bereikbaar. Voor de weg infrastructuur is nu al de grens bereikt, daarom is vergroting van de capaciteit noodzakelijk. Wat betreft railinfrastructuur, bijvoorbeeld de hogesnelheidslijnen, verdubbeling van spoorlijnen en aanleg van een stedelijke raillijnen zullen alleen maar tot een verbetering van de bereikbaarheid per openbaarvervoer leiden. Functie menging: Omdat een van de uitgangspunten van de Zuidas het creëren van een stedelijk milieu is, moeten zowel kantoor bestemmingen en voorzienegen als het groen en wonen een even belangrijke plaats krijgen. In de afgelopen decennia zijn arbeiders steeds meer verder af van hun werk gaan wonen, zij gingen richting voorsteden en buitenwijken, tot tegenstelling met de grote steden die steeds meer te maken kregen met sociaal-economische zwakkere en structurele werklozen. Dat heeft weer tot zijn nadeel een toenemende pendel over grote afstanden en verlies van draagkracht voor de grote steden. De komst van de Zuidas zal er voor zorgen dat midden en hogere inkomensgroepen aan de buurt van de markt sector worden gehouden. Dat heeft tot zijn gevolgen de groei van de woon -werk -verkeer te beperken. Hoogwaardige inrichting: De openbare ruimte is een middel om de stadsdelen met elkaar te verbinden. Om tot een goede inrichting van de openbare ruimte te komen, moeten de kwaliteitsniveaus worden beschreven. In het plan voor de openbare ruimte is dit opgenomen. Het kwaliteitsniveau in het hart van het gebied Zuid/WTC is hoogwaardig. Hoge dichtheden: De ontwikkelingen van stedelijke milieus met hoge dichtheden leveren een bijdrage aan: - De kwaliteiten van het woonmilieu - Het behoud van voorzieningen niveau - Het beperken van het autogebruik - Het beter benutten van bestaande investeringen bijvoorbeeld: culturele voorzieningen en vervoer en groen
Concentratie economische activiteiten: Bij de concentraties van voorzieningen, gaat het vooral om de omvang en de locatie, bijvoorbeeld winkels, restaurants en verblijf mogelijkheden. Deze moeten mede het hart van het gebied Zuid/WTC versterken. HOOFDSTUK 3: HOE WORDT HET INFRASTRUCTUUR GEREGELD? Voor het ontwerp van de intergratie ring Zuidas zijn er drie modellen voorgesteld: het dijk-, dek- en dokmodel, hierbij gelden dezelfde uitgangspunten als eerder genoemd. De drie modellen geven alleen een basis principe, daarom zijn er ook mengvormen mogelijk. Wanneer alle infrastructuur ondergronds is gebracht, komen eerder vastgestelde uitgangspunten het meest tot hun recht. Om alle infrastructuur in bedrijf te houden en tegelijk ondergronds te brengen is het zogeheten haasjes over
principe bedacht. WAT ZAL ER GEBEUREN MET HET STATION ZUID / WTC? Station zuid /WTC als overstap machine. Het station zal in het openbaar vervoer netwerk een belangrijke rol gaan vervullen. Het station wordt opgewaardeerd tot intercitystation, waardoor snelle verbindingen met alle delen van het land ontstaan. Daarnaast zullen zoals eerder genoemd de HSL-zuid (Uit Brussel, parijs), HST (uit Duitsland) station zuid / WTC halteren. De huidige vervoersomvang bedraagt circa 18.000 in-uitstappers, in de toekomst wordt er een vorser groei verwacht, namelijk van 55.000 tot 100.000 reizigers per dag. Bij het station Zuid / WTC onstaat een combinatie van stadsvervoer, regionale vervoer en internationale vervoer, het station is dan ook op recht een openbaar vervoersknoop, waarbij het maken van goede overstap relaties van het alle grootste belang is. Daarnaast moet ook nog ruimte gereserveerd worden voor taxi standplaatsen, een regionale busstation en een fietsstalling. Conclusie: De Zuidas betekent in veel opzichten veel voor Amsterdam. Het is een grote kans om nog belangrijker en sterker te worden, zowel op internationaal als nationaal niveau. De zuidas is een project die veel aan de wensen van Amsterdam voldoet, vandaar de volle aandacht van de gemeente. Amsterdam zal in de eerste jaren op koopkracht achteruitgaan vanwege de hoge kosten van de Zuidas, maar die zullen snel weer gedekt worden door de opbrengsten op lang termijn, bovendien zijn er veel belangstellende die graag investeren in een project als de Zuidas. De komst van de Zuidas betekent voor Amsterdam betere relaties met het buitenland, waardoor het politieke gebied sterker wordt. De zuidas is niet alleen op economische en politiek gebied gunstig, maar ook op milieu gebied. De 1,2km ondergronds infrastructuur, zal voor minder geluid en stank overlast zorgen, waardoor het vrijgekomen gebied woonvriendelijk zal worden, bovendien komen er minder giftige stoffen in de lucht wat weer gunstig is voor de omliggende natuur landschapen. Persoonlijk vind ik de Zuidas een stap in de richting van modernisering Amsterdam, de gebruikers van de Zuidas zullen daarbij vele voordelen hebben, mede door de vele voorzieningen en mogelijkheden. De komst van de Zuidas is naar mijn menig volkomen positief.
NAWOORD: Ik hoop dat alles duidelijk geformuleerd is, ik heb veel kunnen leren dankzij deze praktische opdracht, de totale studielast uren waren ongeveer 15 uren inclusief bezoek aan Zuidas project bureau. Hiermee wil ik deel1 afsluiten en alweer snel beginnen aan deel 2.