Mishandelde mannen

De vermisten van het huiselijk geweld:
mishandelde mannen

De eerste keer dat zijn ex-vrouw naar hem uitviel, goot ze lampenolie over hem heen met de bedoeling hem in brand te steken. De aanleiding weet hij al niet meer, ze kon flippen om niks. Na de geboorte van zijn kinderen werd ze agressiever. Ze viel hem aan met een schaar of mes, bekogelde hem met alles wat binnen handbereik was en hij werd door haar ‘vriendjes’ de weg af gereden. Cyril is niet het prototype watje. Voordat hij overspannen werd, was hij stratenmaker, deed hij aan gevechtssporten. Natuurlijk had hij terug kunnen slaan, maar hij wist dat hij dan ‘zou hangen’. Hij had de politie vaak over de vloer als de boel thuis weer was geëscaleerd. Dan stonden ze in de puinhoop die zijn ex had aangericht en vertelde hij wat er gebeurd was. Na een poosje kwam zij er bij staan en zei dat Cyril háár had geslagen. “Meneer, u kunt beter vertrekken, u bent de veroorzaker van al het geweld,” was alles wat de agent dan zei.

Deze raad volgde Cyril op nadat hij ‘ stiekem’ zijn kinderen in veiligheid had gebracht. Tevergeefs, inmiddels heeft de raad van de kinderbescherming na verschillende processen besloten dat de kinderen terug moeten naar de moeder en dat de vader voorlopig geen omgangsregeling krijgt, in verband met de kans op ontvoering. Ter observatie waren de kinderen in een tehuis geplaatst en daar hebben zij verklaard mishandeld te worden dor hun moeder. De school heeft uit de mond van zijn dochtertje gehoord dat mamma haar slaat en de familie is getuige van de dingen die zich thuis hebben afgespeeld, maar geen van die verklaringen vormde voldoende bewijs. Nu is Cyril van Krugten een terughoudende man die op zijn hoede is en zijn ogen neerslaat als je met hem praat. Sinds kort is hij getrouwd met de oprichtster van het eerste blijf-van-mijn-lijfhuis voor mannen, Carina Smeets.

In Nederland sterven elk jaar veertig vrouwen en dertig mannen door de hand van hun geliefde. Veel vaker dan we denken zijn vrouwen de dader. Uit meer dan honderd internationale onderzoeken blijkt dat zijn achter de voordeur even vaak mept als hij. Mannen vluchten met de kinderen weg om aan de dagelijkse terreur van hun moeder te ontkomen. In Amerika zijn er al twaalf blijf-van-mijn-lijfhuizen voor mannen. In Nederland is er nu één, dat nu al overbevolkt is. Geloofd worden door de politie is bijna onmogelijk voor deze mannen. Je laat je toch niet slaan door je vrouw. De mishandelde mannen lopen op hun tenen, als hij één keer terugslaat, is hij zijn kinderen kwijt.

De maatschappij gaat er altijd vanuit dat er in sprake van huiselijk geweld, de man de oorzaak is en niet de vrouw. Weinig mensen weten dat het omgekeerde even vaak voorkomt. Als het bij de politie gaat om aangiftes van huiselijk geweld, domineren de vrouwenzaken. Mishandelde mannen worden bij de politie meestal niet serieus genomen. Een agent geloofd een gezonde kerel nooit.

John werd jarenlang systematisch door zijn vrouw verkracht. Als slaan niet meer genoeg was, stopte ze stokken in zijn anus, brandde zijn tepels en bewerkte zijn geslachtsdeel met gebroken bierflesjes. Toen hij het uiteindelijk niet meer uithield en aangifte deed bij de politie, lachten zij hem in het gezicht uit. Sterker nog, ze zeiden dat hij niet moest zeuren. Tenslotte kreeg hij seks zonder daar om te hoeven vragen. Wie wilde dat nou niet? “Hij was een man,” zeiden zij, en als hij geslagen werd moest hij maar terugslaan. Maar als hij één keer terugslaat, is hij zijn kinderen voorgoed kwijt. Veel mannen klagen over de rechtsongelijkheid. Bij echtscheiding staat de vrouw in een positief licht en vooral als het gaat om de kinderen delft de man het onderspit.

In Nederland zijn er op de dag van vandaag honderden blijf-van-mijn-lijfhuizen voor vrouwen die er onderdak, veiligheid en rechtshulp kunnen vinden als zij mishandeld worden door hun man. Voor mannen is er nu één, in Rotterdam en opgericht door Carina Smeets. In oktober 2003 gingen de deuren van stichting Humanity open en inmiddels hebben veertien mannen een tijdelijk onderkomen gekregen. “Klerenkasten, iele poppetjes, hoogopgeleid en laaggeschoold, alles heeft hier gezeten.” Het tijdelijke blijf-van-mijn-lijfhuis is een uit de hand gelopen privé-initiatief, maar eind december 2003 is er een contract getekend voor een officiële plek. In naam, want in de praktijk is het een slooppand met lage huur en meubels van de kringloopwinkel. De mannen moeten zelf een kleine bijdrage leveren, maar kleding komt van de kerk en eten moet via winkeliers bij elkaar gebedeld worden.

Het doel is een netwerk van blijf-van-mijn-lijfhuizen voor mannen, door heel Nederland en heel Europa. Er begint schot in te komen, er komen steeds meer verwijzingen van politiebureaus en ziekenhuizen die blij zijn dat ze de mannen niet meer naar huis hoeven te sturen. De Tweede Kamer is nog niet zo ver, merkte Geurt van Doorn, een ‘mishandelde man’ en medeoprichter van stichting Humanity. Toen hij laatst een brief stuurde naar VVD-kamerlid Ayaan Hirsi Ali, schreef zij terug: “Een goed initiatief, maar vrouwen gaan voor.”
Dat is vervelend, want zonder geld houd het op een gegeven moment op.

Waarom hangt het probleem van mishandelde mannen zo in de taboesfeer? Mannen zijn stoer en sterk: Je laat je niet slaan door je vrouw. Daarom is het voor mannen moeilijk om naar buiten te komen als ze thuis mishandeld worden. Als zij dat lef toch hebben en naar buiten treden, worden ze niet geloofd. Na dertig jaar feminisme is vrouwenmishandeling geen taboe meer. Niemand kijkt verbaasd op als een vrouw vertelt dat zij wordt mishandeld door haar man. Het zit er helemaal ingebrand: sommige mannen mishandelen hun vrouw, zij is machteloos en vlucht naar een blijf-van-mijn-lijfhuis. Andersom, dát is moeilijk om te accepteren. Een man laat zich toch niet slaan? Mannen zijn toch sterker? Voor mannen is het sowieso al ongebruikelijker om hun emoties te tonen, en vooral hun zwaktes moeten verstopt blijven.

Als de regering dit probleem niet serieus neemt en de oprichters van het blijf-van-mijn-lijfhuis voor mannen niet wil subsidiëren, zullen zij niet verder kunnen komen. Het is een groot probleem, een probleem dat even groot is als mishandelde vrouwen. Het zal zonder geld een taboe blijven. Mannen zullen nog steeds niet naar buiten durven te treden en hun kinderen in veiligheid kunnen brengen. Gelukkig hebben wij voorbeelden: in andere landen zijn er al tientallen tehuizen voor mishandelde mannen. De regering zal moeten inzien dat het ook hier in Nederland een probleem is. De omvang en tol van huiselijk geweld moet verminderen. Mensen die zich hiervoor willen inzetten zijn er steeds meer. Wat zij verder nodig hebben is geld, geld dat alleen de staat hen kan geven.