Dialecten

DIALECTEN
Dialecten hebben altijd al bestaan. Lang voordat het Standaardnederlands zich ontwikkelde spraken de mensen verschillende streektalen. Vroeger, toen er nog bijna helemaal niet gereisd werd en de mensen niet zo veel naar school gingen of met mensen uit andere delen van het land omgingen, sprak iedereen zijn eigen versie van het Nederlands.
Het Standaardnederlands is eigenlijk pas in de 17e en 18e eeuw tot stand gekomen. Men had een gezamenlijke taal nodig, voor de bijbel, om de wetten in te schrijven, etc. Omdat Holland in die tijd de machtigste provincie was, zijn er vooral elementen uit het Hollandse dialect gebruikt, maar er zijn ook woorden en uitdrukkingen van andere dialecten in opgenomen.
Deze nieuwe gemeenschappelijke taal (Het Algemeen Beschaafd Nederlands) werd op school onderwezen, en voor kranten en boeken gebruikt, maar iedereen bleef zijn eigen dialect spreken. Mensen lazen niet veel en gingen ook nooit op reis, waardoor ze dus geen anderen ontmoetten met wie ze het zouden kunnen spreken.


TEGENWOORDIG
Tegenwoordig lijkt het erop dat dialecten beginnen te verdwijnen. Daar zijn de meesten het mee eens. Dat komt doordat je elkaar anders niet kunt verstaan. Maar dat is niet alleen iets van deze tijd. Dat is al langer aan de gang. Door de industrialisatie, toen er veel fabrieken kwamen, verhuisden natuurlijk veel mensen uit kleine dorpen naar de steden, waar ze wel Standaardnederlands moesten spreken om elkaar te kunnen verstaan. Daarna brachten natuurlijk radio en tv dagelijks het Standaardnederlands in huis.

Volgens veel mensen is tegenwoordig de belangrijkste reden dat dialecten verdwijnen dat de ouders hun kinderen minder in hun dialect opvoeden. Ze denken dat dat nadelig is voor school, of ze zijn bang dat het dialect en het Standaardnederlands door elkaar zullen gaan lopen. ”Je hebt er niets aan” zeggen veel mensen. “We wonen hier wel in die streek, maar niemand spreekt het haast nog. De meesten hier komen uit een ander deel van het land, dus het is een beetje verspilling van tijd.” De ouders en grootouders van de meeste mensen spraken het nog thuis en met vrienden. Sommige mensen tegenwoordig ook nog wel soms met goede bekenden uit dezelfde streek. Maar zeker niet op school of in winkels. In de tijd van onze grootouders en overgrootouders ook al niet meer op school. Hoe dat komt? Het werd als een boerentaal beschouwd. Als je het sprak, was je een onopgeleid persoon. De meesten zijn het er allemaal over eens; dialecten verdwijnen.
Hoe komt het nog meer dat dialecten verdwijnen? Mensen verhuizen vaker, bijvoorbeeld voor hun werk. Ze komen niet veel in de streek waar ze hebben leren praten. De ouders vinden het onzin om hun kinderen op te voeden in een taal die ze toch (bijna) nooit zullen gebruiken. De ouders spreken het zelf vaak ook slecht. Ze zijn van huis weggegaan, hebben ergens anders gestudeerd, zijn veel verhuisd, enz. Ze zijn het zelf dus vaak ook verleerd.

Op deze manier leert elke generatie dus steeds slechter het dialect dat hun grootouders vaak nog wel goed spraken. Volgens Simon Reker, een taaldeskundige, verdwijnen de dialecten langzaam maar zeker. Misschien dat ze over honderd jaar helemaal verdwenen zijn.