Cleopatra

CLEOPATRA, KONINGIN DER KONINGEN Cleopatra had een prachtige stem, maar was niet bijzonder mooi. Wel was ze intens aan het leven, onvermoeibaar en angstloos. Misschien was het deze spontaniteit dat ze als mooi werd herinnerd. Immers, vrouwen met een mooie uitstraling zijn meer gewild dan vrouwen met een mooi lichaam. Nu dacht ik dat in die tijd alleen mannen opgeleid werden. De vrouwen achter aanrecht, of iets dergelijks uit die tijd. Maar het schijnt dat Cleopatra hoog opgeleid was. Ze kon vele talen en was geïnteresseerd in literaire studies. Naast het feit dat ze goed kon leren, kon ze ook goed dingen organiseren. Ze was een prima zakenvrouw, wat later ook zal blijken. In de eerste eeuw na Christus ging het verhaal rond, dat Cleopatra erg goed in scheikunde was. Het vak chemie bestond toen natuurlijk nog lang niet, maar iets dergelijks wel. Men geloofde namelijk dat een monnik eens had ontdekt hoe je van een steen goud kon maken. Het recept voor deze 'steen der wijzen' was helaas (uiteraard) verloren gegaan. Maar Cleopatra zou hem in haar bezit hebben! Zij kon goud maken! Hoe was ze anders zo rijk geworden? De waarheid is echter dat Cleopatra een enorme erfenis bezat, namelijk de schatten van de Ptolemeus-familie. Over dit geld had ze verscheidene keren ruzie gemaakt met haar vader. Die wilde het namelijk gebruiken voor een vast muntenstelsel, Cleopatra wilde dat absoluut niet. Zo schonk Cleopatra ook geen aandacht aan haar Egyptische volk, dat onder Ptolemeus III grote honger had geleden. Ze gaf daarentegen wel geld en steun aan Antonius' leger en vloot en het gerucht dat ze voor zijn graanvoorraden in Griekenland zorgde is zeer waarschijnlijk. We zien haar prioriteiten: een handig muntenstelsel en een gezonde bevolking kunnen haar niets schelen, een goede relatie met een hoge piet uit een machtig land wel. Ze was de maîtraisse van Antonius, omdat hij machtig was. Ze hield vrijwel zeker niet van hem. Het ging haar om ambitie, niet om de liefde of sex. Ze hield waarschijnlijk meer van macht dan van mannen, en met haar meesterlijke charme en haar goede hersens, wist ze als een zakenvrouw haar connecties te leggen en haar doel te bereiken. Hoewel, volgens mij bereikt een vrouw als Cleopatra nooit haar doel. Iemand die kickt op macht, wil altijd meer. De hele wereld met het heelal erbij is voor haar nog niet genoeg. De manier waarop Cleopatra Antonius' hart won, is een aardig verhaal. Antonius voelde zich al tot haar aangetrokken, toen zij nog maar 14 jaar oud was. Na een hele poos besloot zij er werk van te maken. Antonius was namelijk een machtig figuur en dus erg aantrekkelijk, zijn persoonlijkheid of karakter deden haar niets. Als Antonius een heel ander karakter gehad zou hebben, zou Cleopatra hem net zo lief hebben en haarzelf aanpassen. Ze liet zich naar Antonius brengen in een prachtig schip, met hier en daar goud en nog meer mooi spul. Ook Shakespeare schrijft hier een halve act over, hij laat Enobarbus vertellen over hoe mooi het in Egypte was (act 2, scène 2). Cleopatra probeerde Antonius' hart te winnen zoals sommige vrouwen nu nog steeds doen. Zij deed dan weer lief tegen hem, dan weer afstandelijk. Wanneer hij haar bijvoorbeeld voor het eten uitnodigde, wees zij het af en liet ze hem naar haar toekomen. Later, toen de relatie tussen de twee al wat vaster was, liet ze hem in Alexandrië komen om haar zus te vermoorden. Hij deed nu inmiddels al alles wat zij maar vroeg om haar niet teleur te stellen. En Cleopatra maakte daar natuurlijk dankbaar misbruik van. Zij wilde onmisbaar voor hem zijn en wel bij alles; bij het studeren, bij het eten en last but not least bij de politiek. Waarschijnlijk wilde ze met hem trouwen, maar Antonius dacht nog helemaal niet aan. Hij had het goed zo! Hierin faalde Cleopatra dus. Het lukte haar niet om voor hem onmisbaar te worden. Het schijnt dat Antonius niet eens verliefd was op haar! Na haar dood bleek eigenlijk pas wat het volk voor haar voelde. Ze werd een legende. Nog afgezien van haar chemische tovenarij werden haar vele werken toegeschreven: het paleis, de vuurtoren, Alexander's Heptastadion, het kanaal dat water in Alexandrië bracht, en ga zo maar door. Een Coptische bisschop met de naam Jan van Nikiu noemde haar "de meest roemrijke en wijste onder de vrouwen" en "groot in haarzelf en in haar volbrengingen in moed en kracht." Voor een generatie bleef zij 'de koningin'. Hé, waar doet ons dat aan denken? Lady Diana, Princess of Wales Vergelijk Cleopatra nu eens met Diana. Deze wordt als een sexy koningin beschouwd, terwijl ze nou niet echt supermooi is. Diana genoot van haar rijkdom (en titel!), reed in dure wagens, en had na Charles een louche vriend, Dodi. Beide mannen waren machtig, Charles in het Engelse koningshuis, Dodi waarschijnlijk in het criminele circuit. Haar bruiloft met prins Charles was ongeveer de grootste sinds tijden. Duur, chic, alles erop en eraan. Om de vergelijking te kunnen voltooien, moeten we natuurlijk over beide vrouwen iets weten. Over Cleopatra weten we nu al het één en ander; of Diana nog niet. Daar gaan we verandering in brengen. Prinses Diana werd in 1961 geboren. Haar vader was een graaf en haar moeder een huisvrouw. Zij werd kleuterleidster en zette zich altijd al in voor goede doelen. Zij besteedde bijvoorbeeld veel tijd aan het AIDSfonds. Ze kon (nog) niet zoveel invloed uitoefenen, omdat zij nog geen bekendheid had. Maar dat deed haar niets en zij streed door voor goede doelen. Toen zij op jonge leeftijd met de veel oudere prins Charles trouwde leek alles rozengeur en manenschijn. Zij kregen twee kinderen, William en Henry. De pret was slechts van korte duur. Na vele jaren vol van overspelige relaties van beide kanten besloten zij te scheiden. Toen ontstond er twijfel bij het Engelse volk of Charles wel een goede troonopvolger was. Hij was tenslotte gescheiden en had het Britse koningshuis op negatieve wijze in de publiciteit laten komen. Ook de broer en de zus van Charles waren gescheiden. Prinses Anne was gescheiden van haar man en Prins Andrew was door een overspelige relatie van zijn vrouw Sara Ferguson gescheiden. Charles gaat nu en gedurende het grootste deel van zijn huwelijk met Camilla Parker Bowles. Dat dit tijdens het huwelijk ook al gaande was verklaarde een butler van Charles. Deze moest altijd, nadat Charles stiekem door het raam was gekropen om Camilla te ontmoeten en zich dan vermaakte in de bosjes, de modder en blaadjes uit zijn nachtgoed wassen. Diana was altijd erg populair bij de burgers, het 'gewone volk'. Diana was een prinses die zich niet, zoals de rest van het Britse koningshuis, ver boven het gewone volk verhief. Zij stelde zichzelf eigenlijk meer gelijk aan de burgers. Zij was tenslotte ook slechts door het toeval prinses geworden. Zij zorgde ervoor dat de mensen haar aardig vonden, dit deed ze door allerlei liefdadige instanties haar naam te laten gebruiken. Haar kleren liet ze ontwerpen door Engelse modeontwerpers om zo de populariteit van Engeland een beetje op te schroeven. Hierdoor kreeg zij van het Engelse volk de bijnaam 'Princess of the people'. Prinses Diana werd vanaf het begin van haar relatie met kroonprins Charles gevolgd door vele papparazzi-fotografen. Dit was enerzijds een probleem voor Diana, omdat het niet prettig is om vierentwintig uur per dag bekeken te worden, anderzijds was het ook heel gunstig voor haar populariteit. Ze kreeg op deze manier ook meer aandacht voor alle goede doelen waar ze voor streed. Ze gebruikte de paparazzi dus eigenlijk ook wel een beetje. Diana werd ook altijd op een hele bijzondere manier gefotografeerd; een beetje van onderaf, om ervoor te zorgen dat ze toch iets boven de gewone stand werd verheven. Ook gebruikt ze op bijna iedere foto ongeveer hetzelfde lachje. Dit lijkt ontzettend op een raar neplachje. Op het bijvoegsel is dit lachje heel duidelijk zichtbaar. Ondanks het feit dat het nog nooit eerder gebeurd was, heeft de koningin van Engeland er enige jaren geleden in toegestemd om het huwelijk tussen Charles en Diana te laten ontbinden omdat de situatie onhoudbaar werd. Diana kreeg toen een relatie met Dodi, de zoon van een Egyptische multimiljonair die de eigenaar is van onder ander het grote warenhuis Harrods in Londen. Tijdens Diana's leven sprak de Engelse roddelpers, en eigenlijk niet alleen de Engelse, niets dan schande over haar uit: van te sexy ondergoed tot geen ondergoed - ik citeer: 'Princess bra-less!' met een grote foto erbij. Afgezien van het feit dat deze opgeklopte lucht veel geld voor de media opbracht, vonden veel mensen het werkelijk maar zozo. Het 'paparazzi-probleem' escaleerde eind augustus vorig jaar nadat Diana en haar aanstaande nieuwe man, Dodi, in Parijs met hun auto op hardhandige wijze tot stilstand kwamen tegen een viaduct. Zij waren door de gehele stad achtervolgd door paparazzi-fotografen. De chauffeur, die in dienst was van het hotel dat als eigenaar de vader van Diana's aanstaande man had, bleek onder invloed van grote hoeveelheden drank te zijn. Rondom dit ongeluk zijn intussen allerlei mystificaties gaande, zo zouden de buisjes met bloed die in het ziekenhuis van de chauffeur zijn afgenomen verwisseld zijn met die van iemand die gedronken had. Een ander raadsel is waarom de zoons van Diana een rechtszaak aan het voeren zijn tegen de eigenaar van het hotel, omdat hij dronken mensen in dienst had. Dit wordt door het overgrote deel van het Engelse volk als belachelijk beschouwd omdat de eigenaar zijn eigen zoon in dit ongeluk heeft verloren. Er wordt een schadeclaim geëist van zesentwintig miljoen gulden. Het zou ons niet verbazen als de lezer nu door de bomen het bos niet meer ziet. Een werkstuk over Cleopatra dat over Diana gaat. De voorgaande informatie is niet bedoeld als belangrijke stof die van buiten gekend dient te worden, maar als een soort voorbeeld. Al die problemen rond niets, al die enorme geldbedragen, al die 'belangrijke' persoonlijkheden. We proberen hier de lezer duidelijk te maken in wat voor een milieu Diana leefde. Zoals we ook straks zullen zien, heeft dit milieu namelijk veel

weg van dat van Cleopatra. Nu is het einde zoekt, denkt u. Als we een prachtige figuur uit de oudheid gaan vergelijken met een mediagevoelige prinses, kunnen we straks het gymnasium vervangen door Endemol-scholen. Mispoes. Leest u verder en u zal begrijpen. Ook na haar dood wordt Diana nog geëerd door over de gehele wereld. Je zou haast kunnen spreken van Dianamania. Sommige mensen vinden zelfs dat hun leven weinig zin meer heeft nu Diana dood is, omdat hun enige bezigheid om de dag mee door te komen informatie en allerlei andere dingen over haar verzamelen was. Kortom Diana was zeer populair. Net zoals Cleopatra. Ook zij werd na haar dood meer geëerd dan daarvoor. Ook zij deed moeilijk met machtige rijke mannen. Ook zij ging te vroeg dood. In hoeverre lijkt Diana op Cleopatra? Evenals Cleopatra hield Diana van dure dingen en rijke mannen. Cleopatra had tenslotte eerst een relatie met Julius Caesar, een rijke man en vervolgens met Marcus Antonius, eveneens een rijke man. Plutarchus schrijft zelfs dat Antonius en Cleopatra een zilveren estrade met daarop twee gouden stoelen lieten maken. Zij deden duur en chic, vanuit de hoogte, patserig. Antonius, omdat deze poeha hem wel aansprak; Cleopatra, om Antonius voor haar te winnen. Zo ook trouwde Diana eerst met Charles en vervolgens was zij dus van plan om met die rijke oliesjeik Dodi te trouwen. En ook zij deden duur en chic. Hun bruiloft bijvoorbeeld was niet de eerste de beste! Diana wordt na haar dood nog meer gerespecteerd dan voor haar dood. Voor haar dood werd zij door vele Engelsen toch nog als playgirl beschouwd. Er waren uiteraard ook veel mensen die haar voor haar dood al fantastisch vonden, maar na haar dood vond vrijwel iedereen haar goed. Dit heeft uiteraard ook te maken met het feit dat het taboe is om slechte dingen over de doden te zeggen. Ook Cleopatra werd na haar dood meer bewonderd dan voor haar dood. Zij werd zelfs nog een generatie lang 'de koningin' genoemd. Net zoals Diana, die werd ook na haar scheiding nog prinses genoemd. En nu ze dood is, krijgt ze er zelfs een epitheton ornans bij: 'Lady Diana, princess of Wales'. Wat door deze beide geschiedenissen een feit lijkt te worden is dat mensen altijd een soort van houvast willen hebben en die zoeken ze dan in een persoon. Het gaat nu bijvoorbeeld economisch heel slecht in Engeland. De mensen zoeken houvast en nemen daarvoor Diana. Haar eigen persoonlijkheid heeft dan helemaal niets meer met de hele zaak te maken. De mensen zien haar zoals ze haar willen zien. En dat is misschien helemaal niet zoals ze werkelijk is. In Egypte was in de tijd dat Cleopatra leefde ook een crisis. Onder andere een economische crisis (denk aan de hongersnood onder Ptolemeus III), maar vooral: het Egyptische rijk stond op het punt om te vallen. De mensen in Egypte zochten dus houvast. Die houvast vonden ze in de persoonlijkheid van Cleopatra. Dit ondanks het feit dat Cleopatra misschien wel helemaal niet de zelfstandige, sterke en feministische vrouw was die iedereen in haar zag. Een legende? Nu we iets meer weten over Cleopatra, kunnen we ook over haar oordelen. Cleopatra was niet mooi of gevoelig, zij was niet 'de koningin der liefde'. Zij was een nuchtere, slimme zakenvrouw. Eén die gemakkelijk mannen kon overhalen, omdat ze beschikte over een onweerstaanbare charme. Het lijkt wel alsof ze naast haar literaire studies ook een liefdesstudie heeft voltooid! Het beeld dat wij van haar hebben, komt grotendeels van de Romeinen. Zij schreven geschiedenis, maar zij waren ook van de tegenpartij! De meeste schrijvers schreven over Cleopatra dus niet veel goeds. Zij beschouwden haar meer als een vrouw die de hele dag met Antonius lag te vunzen dan een roemrijke koningin die haar connecties aan het smeden was! En haar daden verschillen nauwelijks met die van vrouwen uit onze tijd. Ze gebruikte haar liefdes gewoon en daar zijn al zoveel liedjes over geschreven, dat is het dagelijkse leven