Tekst 278 (Rue du bac)

Tekst 278: Zijn wij zonder geloof noch wet? Men spreekt vaak over het verval van waarden. Het westen en met name ons oud-Europa, zou bezig zijn om haar ziel te verliezen. De verboden en de morele verplichtingen, die respect afdwongen bij de ouders, die zouden vervagen aan de horizon, het individu achterlatend, stuurloos en zonder herkenningspunten. Is dat waar? Leven wij in een wereld zonder geloof noch wet? Om antwoord te geven op deze vraag hoef je alleen maar de tijdgenoten onder de loep te nemen. In wat geloven ze? De eerste constatering is die je kunt maken is dat godsdienst niet meer in ons hart woont. Behalve in sommige landen zoals Ierland en Italië, zijn de overtuigde gelovigen in de minderheid, de kerken lopen leeg. En het belang dat erkend wordt aan het geloof of de tijd die gewijd wordt aan het gebed, die nemen allebei af. In het Frankrijk van nu zijn er meer jongeren die geloven in astrologie dan in de opstanding van Christus. Onze tijdgenoten stelden hun eigen geloof samen: ze houden vast aan het idee van een onsterfelijke ziel, maar niet aan dat van een hel, ze geven graag toe aan het bestaan van bovennatuurlijke krachten, maar het beeld van een God die rechtspreekt en bij wie je rekenschap moet afleggen, dat idee leeft niet meer. Moet je hopen dat een geloof geen angst meer inboezemt voor straf die nog de moraal kan ondersteunen? Waarschijnlijk niet. Echter men merkt dat de moraal de religie kan overleven! Overal neemt de tolerantie toe, maar de Europeanen hebben niet vergeten grote regels die hun misdaad, diefstal en leugen en verraad verbieden. Vaak accepteren ze bij anderen gedrag dat ze zelf niet in de praktijk brengen. En al zijn ze jaloers op hun onafhankelijkheid, al beweren ze dat ze aan niemand de zorg overlaten om over henzelf te oordelen, het is duidelijk dat ze nog het verschil weten te maken tussen goed en kwaad. De vaderlandsliefde neemt af. Men is minder trots op zijn land dan 20 jaar geleden en minder bereid om z’n bloed te vergieten om het te verdedigen. Maar is dat door egoïsme? Niets is minder waar. Europeanen die minder haast maken om de vlag te dienen zijn wel bereid om belangrijke offers te brengen voor de vrede, de rechten van de mens, de strijd tegen de ellende of de bescherming van het milieu. Als zij zich al een beetje afwenden van het idee van de natie, is dat niet omdat ze zich bewust worden dat de natie op zich niet meer een voldoende horizon heeft? (beperkt perspectief) Hun gedrag veranderd zonder dat je kunt zeggen dat je burgerzin (= rechten en plichten als burger weten) minder wordt. Ze kijken kritischer dan ooit naar hun leiders en stellen minder hoop en vertrouwen in de politiek. Maar ze houden zich geïnformeerd, ze ondersteunen humanitaire organisaties, ze interesseren zich in Europa of voor hun regio of streek, meer dan 10 jaar geleden. Meer nog dan hun buren mopperen de Fransen op de vakbonden en wantrouwen ze de politieke partijen, maar ze zijn nog nooit zo talrijk geweest die horen bij andere verenigingen dan vakbonden en politieke partijen. Ze stemmen minder graag dan vroeger maar ze zijn betrokken in hun wijk, ze zijn aanwezig op het demonstratieveld en ze zijn beschikbaar in grote aantallen om aan vrijwillige acties mee te doen. Deze tijd van ogenschijnlijk verval correspondeert vooral met een tijd van herstructureren. Als we de lijn volgen van die veranderingen dan blijkt wel dat wij andere Europeanen niet alle waarden die onze cultuur hebben gemaakt verloochend hebben.