Het noodlot

Eline Vere

Het noodlot

Couperus’ visie op het noodlot is niet erg duidelijk. In het boek “Eline Vere” vinden wij verschillende visies, zoals wanneer St. Clare zegt dat noodlot niks minder is dan een woord en dat wij zelf ons noodlot bepalen. De neef van Eline Vere, Vincent, is dan weer van mening dat noodlot juist een dwingende kracht van toevalligheden is. Hierdoor is het moeilijk om uit te maken of Louis Couperus zich bij het noodlot neerlegt of dat hij zijn eigen noodlot bepaalt. Gezien de periode waarin Couperus schrijft, lijkt het toch dat hij zelf fatalistisch is. Tijdens het naturalisme, waarin Couperus schreef, geloofde men dat het noodlot werd bepaald door de erfelijke aanleg die men heeft, het milieu waarin men is opgegroeid en de tijd waarin men leeft. Deze drie kenmerken zien wij dan ook terug in de psychologische roman “Eline Vere”. Maar dan is de vraag: hoe bepaalt het naturalistisch noodlot het leven van de hoofdpersoon?

Het naturalistische gehalte

Het noodlot, bepaald door erfelijke aanleg, het milieu waarin men leeft en de tijd waarin men leeft. Zo komen deze elementen ook in het boek te staan.

De hoofdpersoon, Eline Vere, laat het noodlot bepalen hoe zij leeft. Zo zegt zij zo vaak hoe wreed het noodlot is. Dit wijst alleen maar aan dat zij zich bewust is van het noodlot en zich er dan ook bij neerlegt. Zij laat vooral haar erfelijke aanleg en het milieu waarin zij leeft haar leven bepalen.

Eline is rijk, en leeft dan ook in een rijk milieu in Den Haag. In het begin van het boek, leest men veel over soirees en dat Eline vaak uitgaat om naar een opera te kijken of met rijke vrienden te eten. Dit soort activiteiten zouden dan alleen maar mogelijk zijn als men veel geld had in die tijd.

Uiteindelijk wordt Eline dan ziek. Het lijkt er dan op dat dit een deel van haar “erfelijke aanleg” is. “Maar verder zag hij in Eline iets wat hij het noodlot van haar familie kan noemen. Eline’s vader had het gehad, Vincent had dat.” Hieruit blijkt dat zij dus een erfelijke ziekte heeft gekregen. De “erfelijke aanleg” slaat dan toe als een deel van het noodlot.

Eline is dan ook overtuigd dat het noodlot zichzelf bepaalt, waardoor zij later krankzinnig wordt. Voordat zij krankzinnig wordt ontmoet zij dan Lawrence St. Clare, die haar vertelt dat het noodlot maar een woord met weinig kracht is. Maar dit heeft Eline niet in zich opgenomen.

“Maar wat was dan het leven? Wat was dan een mensch? Een willoze speelbal, die door het noodlot her- en derwaarts geslingerd werd? Zij had gewild; zij wist het zeker, zij had zich willen dwingen, maar zij was zwakker dan het noodlot…” hieruit blijkt dat Eline zich bij het noodlot neerlegt op het moment dat zij haar brief aan Otto schrijft, en vanaf hier wordt het erger, ziekte, vluchten van haar familie, krankzinnigheid en dan tot slot de dood.

Alhoewel, komt de tijd waarin zij leeft niet voort als iets bepalend, in tegenstelling tot het milieu en erfelijke aanleg. Maar toch, doordat Eline het noodlot haar leven laat bepalen wordt zij ziek, krankzinnig (zo beschrijft zij het), en neemt uiteindelijk onwetend een overdosis met iets wat op morfine lijkt, en sterft. Allemaal door het “noodlot” bepaald.

Mijn opinie

Na dit boek grondig te hebben gelezen ben ik tot de conclusie gekomen dat dit boek niet iets voor mij is. Het boek is in mijn opinie te moeilijk opgesteld. De grammatica is verwarrend, zo staat er bijvoorbeeld dat het “een weinig regent”, de woordkeuze is mij vreemd. Ook raak ik verward door de spelling van woorden, “tussen” wordt “tusschen” en woorden krijgen dubbele klinkers waar er anders nooit dubbele klinkers te vinden zijn. Dit is dan ook het Nederlands van vroeger, wat ik helaas moeilijk te lezen en verstaan vind. Er zitten ook Franse zinnen en frasen in het verhaal, die ik niet kan lezen en dus ook niet kan begrijpen. Verder is het verhaal niet interessant vanuit mijn perspectief, er zijn te veel kronkels in het verhaal waarvan ik vind dat men die had kunnen weglaten. Als literair kunstwerk is het wel goed geschreven en weerspiegelt het de tijd zeer goed, maar zo heb ik het nooit kunnen beleven. Ik zou dus, vanuit mijn ervaring met dit boek, het boek niet aan andere jongeren aanbevelen.