De uitvreter, Titaantjes, Dichtertje door Nescio

1. Heb je wel eens eerder werk gelezen dat je deed denken aan deze drie novellen? a) Zo ja, welk werk was dat en wat waren de overeenkomsten. b) Zo nee, wat onderscheid Nescio’s werk van wat je eerder las?

Ik moest op wonderbaarlijke wijze denken aan het boek van Jan Wolkers: Turks Fruit. Ik denk dat ik deze link leg omdat dit ook gaat over iemand die woont in amsterdam en het leven leeft. Het verschil tussen de boeken is, dat in Nescio’s verhalen de hoofdpersoon continu vrij doelloos is, terwijl in Turks Fruit deze doelloosheid pas na verloop van het verhaal verschijnt. In beide boeken wordt de omgeving van de persoon beschreven als iets prachtigs. De schrijfstijl is natuurlijk compleet anders, maar evenals Wolkers heeft Nescio bepaalde kwinkslagen in zijn verhalen en manier van vertellen. Toch is Nescio’s werk voor mij speciaal, want hij schrijft in de kern trieste boeken, die hij voor mij toch op een mooie en toegankelijke manier kan brengen. Ik vind de filosofische ondertoon heel mooi en natuurlijk is het taalgebruik voor mij wel iets dat dit boek totaal van de andere onderscheidt.

1. Velen merken op dat Nescio's novellen in stijl en inhoud hun tijd vooruit waren. Kun jij vanuit het tweede decennium van de eenentwintigste eeuw nog bepalen waarin dat zou kunnen zijn? Probeer in ieder geval één stilistisch en één inhoudelijk element te noemen.

Qua stijl zal dit zeker liggen aan het gebruik van de letter ‘i’ tussen bepaalde woorden, zodat het als een soort spreektaal is voor de lezer.  (“Bavink kwam met hem aanzetten toen-i uit Veere terug kwam” - De Uitvreter). Hij gebruikte wel vaker van dat soort tussenletters om spreektaal uit te drukken.
Qua inhoud had hij het vooral over het socialisme en bracht hij eigenlijk een politieke boodschap op. Hij schreef over armoede onder de Amsterdamse bevolking en leverde kritiek op de kapitalistische wereld van toen. Opmerkelijk is ook dat zijn karakters niet perse een doel in het verhaal hebben, ze ondergaan het gewoon en wat er gebeurt, gebeurt er.

1. Beschrijf nu, met gebruikmaking van het schema, waarin Nescio een typische vertegenwoordiger is van de neo-romantiek.

1. Noem een inhoudelijk en een stilistisch kenmerk waarin zijn werk afwijkt van ander neo-romantisch werk. Gebruik niet de elementen die je noemde bij 3.

Als ik het boek vergelijk met Julia van Rhijnvis Feith, dan merk ik dat ook deze karakters zich terugtrekken naar de natuur, bijna iedere dag. Stilistisch zie je veel afwisselingen tussen dialoog en verhaal. Het is natuurlijk geen briefroman zoals Julia, maar het is een speelse stijl, waarbij je je goed kan inleven zodat de subjectieve gevoelens goed worden overgedragen naar de objectieve lezer.

Schema

Verhaal

Motieven

Stijlkenmerken

Verhaalvoorbeelden

'De uitvreter'

 Een echt motief is er niet, Japi en Bavink zwerven een beetje door Nederland heen en bekijken van alles.

Natuur is de ideale vorm van leven.

 Japi pleegt aan het einde zelfmoord door in de rivier te springen en een te worden met de natuur.

'Titaantjes'

 Ook hier zijn de motieven vaag, de hoofdpersoon weet niet zo goed wat hij wil. Hij voelt zich onderdrukt door de ‘hooge heeren’, maar doet er niks aan.

 Het naturalistische van het boek is opvallend. Hij laat echte mensen zien, met echte gevoelens die tevens een grote rol spelen.

 De schrijver verhaalt nostalgisch de lange uren aan de oever bij de Ringdijk en hoe de hoge heren op het kantoor deze gevoelens en gedachten niet kennen en ook nooit zullen gaan kennen, omdat ze te welgesteld, te netjes en te dynamisch zijn.

'Dichtertje'

 Hier is er wel een motief, namelijk de hoofdpersoon die een groot dichter wil worden, maar het niet kan.          

 Opnieuw de beschrijving van het normale leven en gevoelens spelen hier een hoofdrol.

 De hoofdpersoon pleegt zelfmoord doordat hij te diep in zijn fantasie is verwikkeld. Hij ziet dit ook op een dichterlijke manier om zich met de natuur te voegen.

5.  Wat drukt Nescio uit over zijn eigen tijd? Drukt hij wellicht ook iets uit over                                                                             onze tijd? Wat zou dat kunnen zijn?

Hij geeft kritiek op de samenleving. Hij vindt dat de mensen vergeten te leven en alleen maar bezig zijn met werk en niet meer naar elkaar omkijken, mede door het kapitalisme. Dat de domme mensen nu de dienst uitmaken en dat er geen diepgang meer in de ondernemingen zit. Dit kan men zeker ook op deze tijd betrekken, aangezien opnieuw het kapitalisme de overhand heeft, en mensen mede door social media oppervlakkiger zijn geworden. Echte armoede ontstaat weer en de ‘hoge heren’ die Nescio beschrijft zijn opnieuw aan de macht.