Het mysterie van de Tollundman

Hoe Tollundman aan zijn eind is gekomen

De​ Tollundman: een van​ de ​best​ bewaarde​ veenlijken​ die ooit gevonden is. Het eeuwenoude lichaam is gevonden door ​de ​gebroeders Højgaard in het​ Deense plaatsje Tollund, vandaar​ de​ naam ‘Tollundman’. Er bestaan weinig geschreven bronnen uit de tijd waarin deze​ man​ leefde, 400​ jaar voor Christus om precies te zijn,​ maar​ door op verschillende manieren het ​veenlijk ​te ​analyseren,​ kun​ je een heel eind komen.​ Hoe ​is deze mysterieuze man aan zijn eind gekomen? En hoe is hij in het veen beland? Daar ga je nu achterkomen.

Als ​er in de ijzertijd iemand overleed, werden ze meestal gecremeerd. De lichamen die in het veen zijn gevonden, zijn echter nog heel. ​Althans, toen ze in het veen belandden, waren ze nog heel. Het komt zelden voor dat een lichaam zo goed bewaard blijft als bij de Tollundman. Soms breken er botten door de druk van het veen, of raken ze beschadigd bij het opgraven. Het is heel bijzonder dat dit veenlijk zo goed bewaard is gebleven; je kunt zelfs de baardharen op zijn kin onderscheiden!

De ​Tollundman ligt in foetushouding, knieën opgetrokken. Hij draagt een leren muts en een soort riem om zijn middel. Om zijn nek zit een touw van gedraaid leer. Kort nadat hij ​ontdekt was, werd het lichaam onderzocht. Het​ leek er sterk op dat de man is​ opgehangen. Zijn ​nek- ​en halswervels waren nog ​in goede staat. Soms worden​ die beschadigd ​als​ iemand opgehangen wordt. Toch​ zijn de onderzoekers er nog steeds van​ overtuigd ​dat door ophanging aan zijn einde is gekomen; zijn tong was ​opgezwollen, dit verschijnsel komt vaak voor bij opgehangen mensen. We kunnen er dus vrijwel zeker van zijn dat de Tollundman hierdoor is overleden.

Er zijn veel verschijnselen die mensen in de ijzertijd ​niet begrepen. Waarom stormt ​ het soms zo hard? Waarom mislukt de oogst soms? Om onder andere dit soort verschijnselen te begrijpen, werden er goden bedacht.​ Cornelius Tacitus, een Romeinse historicus, schreef ​het volgende over de toenmalige inwoners van Denenmarken"

"Er is niets bijzonders op te merken over deze stammen, behalve hun verering van Moeder Aarde, de Godin van het Voorjaar. Zij geloven dat ​zij ​elk voorjaar langs de stammen trekt. Een beeld van de godin​ wordt ​op een ​wagen in een processie rondgedragen. Daarna worden de wagen en haar kleren ... gewassen in een verborgen meer. Deze taak wordt verricht door slaven die​ daarna​ worden gedood."

Hieruit blijkt dat de stammen omstreeks Tollund de Godin van het Voorjaar vereerden. Er ​zijn ook diverse beeldjes van de aardgodin gevonden in moerassen. Volgens Tacitus offerden de stammen ook wel eens mensen aan de goden. Mensen begroeven hun doden soms met ​een nekring als offer aan Moeder Aarde. Het is mogelijk dat de Tollundman een ​menselijk offer was aan goden. De mogelijkheid dat Tollundman als straf ​voor een misdaad is vermoord en daarna in het​ moeras is ​ ​ gegooid, bestaat ook. Toch is de eerste mogelijkheid waarschijnlijker. Dit komt door het feit dat het lichaam van de Tollundman met respect is behandeld. ​Zijn ​ogen zijn ​na zijn dood door iemand gesloten, en hij ​is in foetushouding gelegd. Dit zou niet gedaan zijn als de man een crimineel ​was geweest.​

De ​Tollundman is dus waarschijnlijk een menselijk offer geweest, maar aan welke god of godin? ​Ik​ vermoed dat hij is geofferd aan de Godin van het Voorjaar. Dit vermoeden wordt flink versterkt door het feit dat er een beeldje van deze godin is gevonden in hetzelfde moeras. ​
De Tollundman werd dus als offer aan de aardgodin opgehangen. Toen werd het touw met een mes doorgesneden, en zijn zijn ​ogen gesloten. De man werd​ in foetushouding gelegd en naar het veen getild. Daar werd hij neergelegd. Na een tijdje steeg het water en verdween het offer onder ​het veen, om ​duizenden jaren later gevonden te worden door​ turfstekers. De Tollundman wordt opgehangen als offer aan Moeder Aarde.

Bronvermelding

• http://histoforum.net/lesmateriaal/tollundman.htm;
• http://www.tollundman.dk/tollundmandens-tid.asp;
• http://www.tollundman.dk/haengning.asp;
• Cornelius ​ ​ Tacitus, ​ ​ 97-98 ​ ​ na ​ ​ Christus ​ ​ in ​ ​ een ​ ​ boek ​ ​ over ​ ​ Germaanse ​ ​ stammen.