Geschiedenis van het toilet

De Griekse en Romeinse sanitaire voorzieningen De Grieken waren hun tijd ver vooruit wat betreft de sanitaire voorzieningen. Koning Minos, die zeer bedreven was op het gebied van techniek en architectuur, had ook oog voor de sanitaire voorzieningen. In zijn paleis waren deze dan ook zeer goed ontwikkeld. De toiletpotten bestonden uit een houten bril met daaronder een aardewerken pot. De spoeling werd verzorgt door een buizenstelsel van klei. De Romeinse dorpen werden erg groot en groeide uit naar steden, er gingen dan ook vele mensen wonen. Al die mensen samen producerden heel wat afval en ontlasting. Daarom besloot het stadsbestuur van Rome openbare toiletten te bouwen, ook legde de Romeinen uitgebreide systemen aan die voor de watervoorziening en watertoevoer moesten zorgen. Deze systemen zorgden voor dat vers water uit de verafgelegen bronnen naar de stad kwam. Dit water werd vervoerd door de speciaal aangelegde kanalen, die aquaducten werden genoemd. Rome had in totaal 11 van deze aquaducten. Ook legers en zelfs restaurants kregen gemeenschappelijke wc’s. De zittingen van deze wc’s waren naast elkaar geplaatst boven een trog waar stromend water door heen liep. In die tijd kende ze ook nog niet zoiets als toiletpapier, maar in de plaats daarvan gebruikten de mensen een spons op een stok. Deze werd na gebruik schoongespoeld in een geul met stromend water die door de toiletruimte liep. De toiletten in de steden waren voornamelijk op de hoeken van de straat gebouwd. Deze toiletten stonken heel erg en er hingen dan ook veel vliegen, vooral zomers als het heet was. De steden hadden natuurlijk wel een riolering voor regenwater en afvalwater maar de stank en het vuil op straat verdwenen daar niet mee. Maar toch waren deze toiletten op de hoek van de staat een stuk hygiënischer en plezieriger dan het alternatief: emmers met uitwerpselen en urine in elke bewoonde kamer. De Romeinen op het platteland hadden geen aquaducten, dus moesten de eigenaren van villa’s hun eigen waterbronnen aanboren. Ze maakte gebruik van regenwater, putten of rivieren. Omdat niet elke villa stromend water had, moesten slaven en ander personeel het water naar het huis toe dragen en sloegen het daarna op. De meeste Romeinen gebruikte veel water in hun badhuizen, die in de meeste villa’s een belangrijke plek innam. De luxere villa’s hadden 3 hoofdvertrekken voor: een kleedkamer, een voor een koud bad en nog een voor een warm bad. De vloeren van de vertrekken waren verwarmd, zodat de baders zo min mogelijk koud leden. Soms was er een waterafvoer en werd het overtollige water gebruikt om de afvoerbuizen van de latrites door te spoelen. De Romeinen combineerden hun streven naar hygiëne met het sociale leven. Het badhuis en de latrine waren plekken om uit te rusten en te praten, vandaar dat bij de Romeinse wc’s vaak gaten naast elkaar waren geplaatst. Het verbod tegen naaktheid die tijdens de republiek was steng was, was minder streng geworden en de mensen genoten van de gemeenschappelijke faciliteiten. Sanitaire voorzieningen in de Middeleeuwen In de middeleeuwen kon hygiëne een zaak van leven of dood zijn. Als een kasteel of een stad belegerd werd eiste de epidemieën meer levens dan de oorlog zelf. Daarom werden in de kastelen veel toiletten gebouwd en diepe bronnen voor zuiver water. In de middeleeuwen werden de steden zonder riolering gebouwd en er waren weinig toiletten. s’ Nachts gebruikte de mensen een po, die op straat werd geleegd. Ze moesten dan ook speciaal schoeisel dragen om de schoenen te beschermen. Als de mensen de po dan op straat leeg gooiden riep men “gardy loo!”, Wat zoiets betekende als “pas op!’ Pas tegen het eind van middeleeuwen werden er aparte toiletten gebouwd, in de hoop om van kastelen schone en prettigere ruikende woningen te maken. In kastelen werden vaak de slotgrachten gebruikt om de uitwerpselen in de lozen. Kastelen die geen slotgracht hadden maakte gebruik van grote beerputten. De kloosters hadden veel toiletten nodig, omdat er soms meer dan 100 mensen waren. Sommige beerputten die in de kloosters werden gebruikt bestaan nog steeds. Daardoor konden onderzoekers weer meer te weten komen over het voedsel en de ziektes in de middeleeuwen. De monniken gebruikten een urinaal om hun urine op te vangen, deze urine werd in vaten opgeslagen. De vaten met urine die werden verkocht aan kleermakers en leerlooiers, die ammoniaoplossingen gebruikte om kwaliteitsproducten te fabriceren. Lerenvezels voor de stoffen werden zachter gemaakt m.b.v ammoniaoplossingen. Ook werden deze oplossingen gebruikt voor chemische reacties met kruiden en mineralen waardoor er duurzame verfstoffen ontstonden

Later in de 16e eeuw maakte de mensen zich niet echt druk om hoe ze van hun ontlasting afkwamen, maar koningin Elizabeth van Engeland wel, ze was dan ook een van de eerste die het spoeltoilet, de Ajax genaamd, gebruikte. Deze was uitgevonden door haar hoveling Sir John Haringston. Koningin Elizabeth was volgens de verhalen zeer tevreden over het spoeltoilet. Daarin tegen leegde de gewone mens vaak s’ morgens de pot in de open haard. De mannen plasten ook vaak in de open haard. Dat klink misschien raar, maar het was zeker wel hygiënisch omdat door de hitte van het vuur de bacteriën gedood werden. Dus dit was al een vooruitgang, men gooide hun urine en uitwerpsel niet meer op straat. Het sanitair van de 18e eeuw tot heden. 18e eeuw: In de 18e eeuw werden vele lange zeereizen gemaakt. Hygiëne was dan ook erg belangrijk, omdat er anders ziektes uitbraken aan boord van de schepen. De uitwerpselen en urine van de bemanning en passagiers werden gelijk in zee gedumpt. De toiletten voor de bemannings leden zaten in de boeg van het schip. De belangrijke passagiers en de kapitein van het schip hadden aparte toiletten en benedendeks hadden de onderofficieren ook nog gezamenlijke wc’s. Aan land werden de eerste spoel-wc’s geïntroduceerd. In 1778 ontwierp Joseph Bramah een klep die een krachtige waterstroom produceerde, ook voegde hij een “stankval’ aan zijn toilet toe. Dat was een klep die de wc afsloot van de uitwerpselen, het leek op de zwanenhals die we tegenwoordig kennen bij onze wc’s. Ook daarom was dit het eerste toilet dat op het hedendaagse toilet lijkt. 19e eeuw: De rijken in de 19e eeuw gingen naar kuuroorden en bestelden wastafels en toiletten, terwijl de armen leden onder dodelijke ziektes die voornamelijk veroorzaakt werden door de slechte hygiëne van die tijd. Rond 1830 kwam uit Azië een dodelijke ziekte: de cholera. Deze ziekte werd verspreid via riolen en vuil water. Ook de Tyfus was een ziekte die veroorzaakt werd door slechte hygiëne. Deze ziekte eiste veel slachtoffers. Nadat er vele mensen doodgegaan zijn aan deze en andere ziektes, begon het eindelijk tot regeringen door te dringen dat de ziektes alleen gestopt konden worden als er in elke grote stad rioolsystemen, openbare toiletten en drinkwaterpompen werden aangelegd. En dat gingen ze dan ook doen, waarvan de vooruitstrevende fabrikanten als Thomas Crapper en John Doulton profijt van hadden, en deze werkten ondertussen aan verbeterde afvoersystemen en spoeltoiletten. 20e eeuw tot heden: In de 20e eeuw is de welvaart toegenomen en zijn het niet alleen de rijken die moderne badkamers en toiletten kunnen bezitten. Er is niet alleen oog voor hygiëne maar ook voor design. Er zijn tegenwoordig hele luxe winkels waar de mensen kunnen shoppen voor hun sanitair, maar ook elke doe-het-zelf winkel heeft een afdeling sanitair. Wanneer er nieuwe huizen worden gebouwd zijn er ook strenge bouwbesluiten. Deze besluiten bepalen ook hoe groot en welke ventilatie de toiletruimte minimaal moeten hebben. Ook zijn er speciale voorschriften waaraan openbare- en horeca gelegenheden moeten voldoen met betrekking tot de toiletruimte. De overheid heeft besloten dat ieder huis vanaf 2002 moet zijn aan gesloten op het centrale rioleringssysteem. Er mag dus niet meer geloosd worden in septic tanks, die in de sloot uit komen. Er is echter een uitzondering gemaakt voor enkele huizen in het buitengebied. Dit alles draagt mee aan minder vervuiling voor de natuur en nog betere hygiëne. De ontwikkeling van schoonmaak producten heeft natuurlijk ook meegedragen aan de verbeterding van de hygiëne, maar niet aan die van een beter milieu. Toen de mensen de ruimte in gingen, ontstond ook de vraag: “Wat doen we met onze ontlasting in de ruimte? “ Voor de opvang daarvan zijn ook allerlei technieken ontwikkeld. De toiletten in de ruimte worden daar 'afvalbeheersingscompartimenten' genoemd. Voor het urineren wordt echter vaak wat anders gebruikt: mannen en vrouwen gebruiken een trechter die bevestigd is aan een afvoer. De urine wordt in de ruimte gedumpt waar het bevriest en een ring van kristallen vormt rond het ruimteschip. Als de astronauten een ruimtewandeling maken dan dragen ze ‘faecaliënhouders” (zeer absorberend ondergoed) binnen in hun ruimtepak. Wat zijn de nieuwere toiletontwikkelingen? De ontwikkelingen rond het toilet zijn niet stil komen te liggen. Nog steeds worden er nieuwe soorten en verbeterde toiletten uitgevonden en gemaakt. De toiletten worden vaak ook beter op de wensen van de gebruikers afgestemd, zo zijn er bijv. speciale vrouwentoiletten en ‘‘sport-plaszakjes’’.
Vrouwentoilet De Lady P. is een toilet voor vrouwen en is een project van Sphinx en is bedoeld voor openbare gelegenheden. Veel vrouwen vinden het daar vaak onhygiënisch om op een wc te gaan zitten. Daarom is de Lady P. zo ontworpen dat de vrouw er in hurkhouding boven kan hangen. Omdat vaak de anonimiteit op de wc tot onzorgvuldige handelingen leidt, is de lady P. zo ontworpen dat je toch privacy hebt en toch niet afgesloten zit. Ze hebben dat bereikt door tussen de wc's transparante wanden te plaatsen. Het deurtje is ook niet helemaal van het plafond tot de vloer waardoor meer sociale controle mogelijk is. Op Schiphol is onlangs een proef begonnen met de Lady P. Hieronder een artikel uit het Algemeen Dagblad hier over: Even wennen aan damesurinoir
Door Bob van 't Klooster
Amsterdam - Twee KLM-stewardessen komen enthousiast van het damestoilet. Ze hebben voor het eerst het urinoir voor vrouwen gebruikt, een experiment van luchthaven Schiphol. “Ja, prima", zegt de een. "Hartstikke makkelijk." Niet lastig om boven de pot te hangen? “Joh, dat deed ik sowieso al." De meeste vrouwen gaan bij een openbaar toilet niet op de bril zitten", stelt de ander. Op drie plaatsen in het passagiersgebied voorbij de douane is de gewone wc-pot met bril vervangen door een urinoir waar vrouwen staande hun behoefte kunnen doen. De hygiëne wordt genoemd als het sterkste punt ervan. "Wij geloven dat vrouwen het schoner zullen vinden op deze wijze naar de wc te gaan", zegt P. Tesselaar van de facilitaire dienst van Schiphol. Hij hoopt dat dankzij het urinoir de rijen voor het damestoilet korter worden en dat er minder water wordt gebruikt voor het doorspoelen. "Wij zijn daar nu nog wat huiverig voor. Wij denken dat vrouwen veel toiletpapier gebruiken. Dan is er ook meer water nodig voor het doorspoelen.” Op de deur van het nieuwe toilet is het onderlichaam van een vrouw getekend die staande haar behoefte doet. Boven het urinoir hangt een pictogram met de gebruiksaanwijzing. Toch weten sommige vrouwen nog niet wat ermee aan te vangen. Het vrouwenurinoir tussen terminal E en F van de luchthaven was gisteren buiten gebruik. "Daar heeft een mevrouw kennelijk een grote bood­schap gedaan", zegt Tesselaar. “In het begin is het nog even wennen." Deze week zullen gebruikers van de damestoiletten een enquêtrice treffen met vragen over het toilet. De KLM-stewardessen weten al twee grote pluspunten op te noemen van het urinoir. "De pot is hoger tegen de muur bevestigd, zodat je niet zo diep hoeft te bukken. Daardoor is het minder zwaar." Het succes van het urinoir kan tot op het kleinste gebruik nauwkeurig worden bijgehouden. "Wij hebben tellers in het spoelmechanisme geplaatst", zegt Tesselaar. "Als het inderdaad een succes blijkt te zijn, dan gaan wij natuurlijk uitbreiden." Urilift Wildplassen is vandaag de dag een storende bezigheid. Vooral in het weekend wordt er door de uitgaande jeugd maar een eind raak geplast. Zinskort beschikt Apeldoorn als eerste over een beweegbare Urilift. Dat is een plaskruis die in het weekend naar boven komt dankzij een op afstand bestuurbaar hydraulisch systeem. Als het weekend voorbij is zakt de wc weer in een put en is er niks meer van te zien. De Urilift kost tussen de 50.000 en 100.000 gulden. Plastuitje Simonie Zijp, een Rietveld-studente, ontwierp een plasgoot voor vrouwen waardoor vrouwen ook "gewoon" rechtop kunnen plassen. De plastuitjes zijn gemaakt van papier of van plastic. De prijs van de plastuit varieert van f 2.50 voor een papieren broekzakmodel tot f 12.50 voor een doorzichtig plastic Plastuitje. Het is vooral handig om het te gebruiken bij gelegenheden waar geen hygiënische toiletten of geen toiletten zijn, bijvoorbeeld op popconcerten of na het uitgaan. Simone heeft bij het televisieprogramma "Laat de Leeuw" haar ontwerp gedemonstreerd en haalde er de landelijke pers mee. Uribag De Uribag is een soort zak waar zowel mannen als vrouwen hun urine in kunnen opvangen. Volgens de producenten van Uribag is het vooral handig tijdens popfestivals, bergbeklimmen, zweefvliegen, watersporten, rolstoelen en jagen. De versie voor mannen kost f 36.- en die voor vrouwen kost f 44. -
Minipotty De "minipotty" is een mondje met een zakje dat gevuld is met kristallen. Als je er in plast worden de kristallen één reukloze geleimassa. Ook deze ‘minipotty’ kan gebruikt worden bij popfestivals. Composttoilet Een traditioneel toilet gebruikt per spoeling zo'n 8 liter kostbaar drinkwater. Dat is erg veel en daarom is de Compact Composteur (CC) ontworpen. Het is een composttoilet dat onze uitwerpselen verwerkt totdat het als compost gebruikt kan worden. De CC is in 2 versies te verkrijgen; Het Kampeer Composttoilet en de Compact Composteur die gemaakt is voor huiselijk gebruik. - Het Kampeer Composttoilet Het Kampeer Composttoilet of ook wel mini-CC genoemd is uitermate geschikt voor op de boot of in de caravan. In de mini-CC wordt een laag met hennepsnippers gestrooid. Het urinevocht wordt continu afgetapt zodat er geen overschot aan vloeistof ontstaat. De hennepsnippers maken van urinevocht een vrijwel reukloze, donkerbruine "thee". De "thee" kan worden gebruikt om bv. bloembedden of de siertuin mee te besproeien. Als het vat vol is haal je het vat van de mini-CC af en zet deze in een hoek weg zodat de inhoud daar rustig kan composteren. De mini-CC kost 295 gulden. - De Compact Composteur De Compact Composteur (CC) werkt volgens hetzelfde concepts als de mini-CC. De CC bevat geen verwisselbaar vat maar heeft gewoon een soort reservoir waar de ontlasting in wordt opgevangen. Het reservoir bestaat uit 2 delen. In het eerste deel wordt de ontlasting opgevangen, in het 2e deel word de ontlasting verder verteerd. Na ongeveer 4 maanden is het 1e compartiment vol en moet de wc worden "gekeerd". Dan wordt de wc verticaal gezet m.b.v een katrol. De ontlasting in het 1e compartiment schuift zo door naar het 2e compartiment. De compost in het 2e compartiment schuift naar een luik waar deze uitgeschept kan worden. De compost zal ongeveer een kruiwagen vullen en kan gewoon in de tuin worden uitgereden. Plassticker Elke man heeft tijdens het plassen wel eens op een vlieg gemikt die in de pot zat gebakken. Handig voor de café-eigenaar, want dan plassen die mannen d'r eindelijk eens in en niet ernaast. Onlangs is er een variant gekomen op de welbekende vlieg: de plassticker. In de plassticker is speciale inkt verwerkt die van kleur verandert als erop geplast wordt. De sticker werkt gelijk want mannen hebben dan een doel om op de urineren.