Frankrijk

Frankrijk Ligging en situatie Frankrijk (La France; officieel: République française) is een republiek in West-Europa. De totale oppervlakte van Frankrijk is 543.965 km2 en is daarmee naar oppervlakte het op een na grootste land van West-Europa en het 37e van de wereld. Frankrijk is dertien maal zo groot als Nederland en ongeveer even groot als Spanje en Portugal samen. In geheel Europa is Frankrijk, na Rusland en de Oekraïne, het grootste land. De grootste afstand van noord naar zuid bedraagt 975 kilometer, ongeveer evenveel als van oost naar west. De meeste grenzen van Frankrijk zijn natuurlijk. In het westen ligt de Atlantische Oceaan, in het noordwesten het Nauw van Calais en Het Kanaal, in het oosten de Rijn, het Jura-gebergte en de Alpen, in het zuiden de Middellandse Zee en de Pyreneeën. Verder grenst Frankrijk in het noorden aan België (620 km) en Luxemburg (73 km), in het oosten aan Duitsland (451 km), Zwitserland (573 km), Italië (488 km) en Monaco (4,4 km) en in het zuiden aan Spanje (623 km) en Andorra (57 km). Economie Tot de tweede Wereldoorlog was de landbouw veruit de belangrijkste economische activiteit in Frankrijk. Pas daarna kwam de industriële ontwikkeling pas goed op gang door het instellen van een planbureau, waardoor de overheid meer grip kreeg op de economische ontwikkeling van Frankrijk. De plannen van het planbureau moesten door het parlement goedgekeurd worden. Ook werden in 1945 grote bankinstellingen en verzekeringsorganisaties, de energiesector, het openbaar vervoer en de autofabriek van Renault genationaliseerd. Door de Marshallhulp en het feit dat Frankrijk weinig schade had opgelopen tijdens de Tweede Wereldoorlog hielp enorm een sterke groei van de industrie te realiseren. Ook de toenemende integratie van Europa, o.a. EGKS in 1951 en EEG in 1957, en de goede samenwerking tussen overheid, vakbonden en bedrijfsleven zorgden voor groei in o.a. de metaalverwerking, de mijnbouw en de petrochemische industrie. Door al deze maatregel steeg de industriële productie na de oorlog snel en tussen 1970 en 1980 werd er een productiestijging van 33% gerealiseerd. In de jaren tachtig had Frankrijk te kampen met een hoge inflatie, massale werkloosheid en een dalende binnenlandse vraag naar producten. In 1986 werd er een vijfjarenplan opgesteld en 65 staatsbedrijven geprivatiseerd waarmee men de staatsschuld probeerde te verminderen. Eind jaren tachtig trok de economie weer aan o.a door dalende olieprijzen, belastingverlichting en een goede financieringspolitiek. Per 1 januari 2002 werden de munten en biljetten van de franc vervangen door euro-munten en -biljetten. De economische groei bedroeg van 1990 tot 1994 0,8%. In 1998 was deze gestegen tot 3%, terwijl de inflatie tot onder de 1% daalde. De inflatie liep in 2000 en 2001 weer op naar respectievelijk 1,7 en 1,6. In 2000 nam het bnp toe met 3,2%. De werkloosheid nam in dat jaar af van 10,6% in 1999 tot 9,7% in 2000. Het bruto binnenlands product in Frankrijk in 2001 bedroeg 1.460 miljard euro. De totale groei voor 2001 kwam uit op 2%. De Franse economie was daarmee een van de snelst groeiende uit de groep van zeven grootste economieën ter wereld. Frankrijk telde in 1999 een beroepsbevolking van 26,5 miljoen mensen, waarvan een groeiend aantal vrouwen. De arbeidsparticipatie onder vrouwen is trouwens hoog, meer dan 60% heeft een betaalde werkkring. De verdeling van de beroepsbevolking over de verschillende economische sectoren (2001) is: landbouw: 4%; industrie: 25% en dienstensector: 71%. Vrouwen maken bijna de helft van de beroepsbevolking uit, buitenlandse werknemers ruim 6%. De regio Ile-de-France is veruit de rijkste regio van Frankrijk; 22% van het nationaal inkomen wordt verdiend in deze regio. Over het algemeen is het noorden van Frankrijk dichter bevolkt en met name gericht op industrie, terwijl het zuiden meer gericht is op toerisme en landbouw. Een tweede scheidslijn is die tussen oost en west, waarbij het oosten welvarender is dan het westen.
Cultuur
Godsdienst De Franse bevolking is voor ca. 80% rooms-katholiek (ca. 48 miljoen), voor 4,5% overwegend soennitisch islamitisch (ca. 4 miljoen) en verder zijn er kleine minderheden van protestanten (ca. 950.000), joden (ca. 700.000; de grootste Joodse gemeenschap in Europa) en Armeens-christelijken. Sinds de herroeping van het Edict van Nantes in 1685 door Lodewijk XIV was het katholicisme staatsgodsdienst. Sinds de scheiding van kerk en staat in 1905 heeft de staat geen enkele bemoeienis meer met de Kerk. De rooms-katholieke kerk heeft in Frankrijk achttien kerkprovincies en in totaal 95 bisdommen. Aan het hoofd van de kerkprovincies staat de aartsbisschop van Lyon. Na de Bartholomeusnacht (1572) was de kracht van het protestantisme in Frankrijk gebroken. Pas door de wet van 1802 werden de protestantse kerken erkend. De voornaamste protestantse kerkgenootschappen zijn: de Église Réformée de France, de Église de la Confession d'Augsburg d'Alsace et de Lorraine, de Église évangélique luthérienne en de Église réformée d'Alsace et de Lorraine. Sinds 1905 is er een federatie van protestantse kerken die bestaat uit gereformeerden, lutheranen, baptisten, methodisten en vrije kerken: de Fédération protestante de France. Protestantse theologische faculteiten voor de opleiding van predikanten zijn gevestigd te Aix-en-Provence, Montpellier, Parijs en Straatsburg; de laatste twee zijn interconfessionele faculteiten. Ondanks het relatief kleine aantal is de invloed van de protestanten in Frankrijk vrij groot. Taal Officiële taal is het Frans, daarnaast wordt door minderheden Bretons (Bretagne) gesproken, Occitaans (het zuiden), Baskisch (in de westelijke Pyreneeën), Duits (Elzas-Lotharingen), Nederlands (Frans Vlaanderen), Catalaans (Roussillon), Italiaans (rond Nice), Corsicaans (op Corsica). De Franse taal is een Romaanse taal die door ca. 100 miljoen mensen als moedertaal wordt gesproken, waarvan ca. 60 miljoen in Frankrijk. Frans wordt verder nog gesproken in België beneden de lijn Wezet-Moeskroen en Brussel, in Zwitserland (Suisse romande), Italië (Valle d'Aosta), Haïti en Canada (Quebec), en die, naast de moedertaal, in vele voormalige Franse koloniën als taal van bestuur en administratie wordt gehanteerd. Het Frans is de voortzetting van het vulgair Latijn, dat door de Romeinse veroveraars in Gallia Transalpina werd ingevoerd (58–50 v.C.) en zich daar ontwikkelde. De geschiedenis van het Frans begint op het moment waarop men zich door de Karolingische renaissance, die de studie van het klassieke Latijn deed herleven, bewust werd van een kloof tussen het Latijn, taal van bestuur, rechtspraak en godsdienst, en de omgangstaal. Hiervan getuigt onder meer een besluit van het concilie van Tours (813), dat voortaan in de volkstaal ("lingua romana rustica") gepreekt moest worden. In de geschiedenis van het Frans zijn globaal drie perioden te onderscheiden: het Oud-Frans (begin 9de – begin 14de eeuw), het Middel-Frans (begin 14de – begin 17de eeuw) en het moderne Frans (begin 17de eeuw – heden). De Franse taal bestond oorspronkelijk uit door de Romeinen ingevoerde Latijnse woorden, aangevuld met woorden van Keltische en Frankische afkomst. Bij deze "volkswoorden" zijn vanaf de 12e eeuw de ontleningen aan het Latijn, de "geleerde" woorden, gekomen. In de 16e eeuw werden er ook veel woorden aan het Italiaans ontleend. Ook aan het Nederlands zijn vele woorden ontleend en sinds de 18e eeuw ook aan het Engels. Vooral de afgelopen decennia is veel ontleend aan het Engels op het gebied van techniek, sport, mode, en dergelijke, waardoor de spottende term Franglais is ontstaan. Franse puristen verzetten zich tegen deze "invasie" van vreemde woorden. Demografie Het vasteland van Frankrijk telde per 1 januari 2001 ca. 59 miljoen inwoners. Wanneer de overzeese departementen daarbij worden opgeteld, komt men uit op 61,1 miljoen inwoners en daarmee komt Frankrijk, na Duitsland dat ruim 82 miljoen inwoners heeft, op de tweede plaats in de Europese Unie. De bevolking van Frankrijk nam na 1945 sterk toe door o.a. de vooruitgang in de gezondheidszorg en de uitbreiding van de sociale voorzieningen. Tot begin 20e eeuw was de bevolkingsaanwas maar gering en tussen de twee wereldoorlogen nam het inwoneraantal zelfs af. Vanaf het midden van de jaren zestig nam de bevolkingsgroei sterk af maar sinds 1977 is er sprake van een lichte toename. In 1992 was het geboortecijfer 13‰ en het sterftecijfer 9‰. De levensverwachting bij geboorte was in 2000 voor vrouwen 81 jaar en voor mannen ruim 73 jaar. Naast de natuurlijke bevolkingstoename is een aanzienlijk deel van de toename toe te schrijven aan de immigratie van buitenlanders (m.n. Algerijnen, Portugezen, Italianen, Spanjaarden, vluchtelingen uit Frans-Afrika en Marokkanen). Hun aantal maakte in 1990 6,3%/// van de totale bevolking uit; de meeste allochtonen (85%) wonen in Parijs en omstreken, in de regio Rhône-Alpes en op Corsica. De groei van de bevolking bedroeg in 2001 meer dan 300.000 personen; het migratiesaldo droeg daaraan bij met 60.000 personen. Het migratiesaldo van Frankrijk is over het algemeen het laagste van de Europese Unie. Waar voor de gehele Europese Unie de totale bevolkingsgroei voor tweederde wordt bepaald door het migratiesaldo, is dat in Frankrijk maar voor 20%. Zowel in 2000 als in 2001 werden ongeveer 775.000 baby's geboren, waardoor men in Frankrijk sprak van een "mini-babyboom". De groei van de bevolking verschilt sterk per regio. Zo groeit de bevolking in Noord-Frankrijk traditioneel veel sterker dan in Zuid-Frankrijk. De bevolkingsopbouw per 2002 in procenten is als volgt: 0-19 jaar 25,3% 20-64 jaar 58,5% 65+ 16,2% Bronvermelding www.landenweb.com
Encarta Encyclopidie
Bosatlas