Steenkind door Robert Haasnoot

Bijpersonen:

Stijn Sandhof. Stijn is bijna 21 jaar. Hij is de broer van Wouter en heeft verkering met Lisa. Stijn wil zijn moeder doodverklaren, omdat hij dan het familiekapitaal kan opeisen. Stijn is een nuchtere jongen, die niet snel z’n emoties laat zien. Maar in zijn omgang met Wouter kom je zijn gevoelige kanttegen. Stijn lijkt alles op een rijtje te hebben.

Tante Dien. Zij is de zus van de moeder van Stijn en Wouter. Vroeger werkte ze samen met haar zus voor dezelfde meneer. Tante Dien is het enige familielid dat met Stijn en Wouter meeleeft. Ze komt vaak voor hun koken. Omdat Wouter niet kan lezen en schrijven heeft ze stukken uit de bijbel voorgelezen en op een bandje gezet.

Lisa. Lisa is de vriendin van Wouter. Wouter heeft haar leren kennen in een café. Ze is een mooie meid, en wordt door Tante Dien “straatmeid” genoemd. Lisa werkt in een kapperszaak en woonde vroeger niet in Zeewijk. Ze vindt dat de mensen in Zeewijk heel erg achter lopen op de mode. Lisa gaat in de helft van het boek bij Stijn en Wouter wonen. Wouter is hier niet blij mee.

3.6

Het verhaal is verteld in een ik-perspectief. Je kijkt het hele verhaal door de ogen van Wouter. Je maakt ook zijn fantasieën mee, dat is wel irritant, omdat je niet weet of hij de werkelijkheid verteld, of het een fantasie van hem is.

3.7

Het verhaal speelt zich af in vissersdorpje Zeewijk. In het huis van Wouter en Stijn, vooral in Wouters eigen kamer en op zolder, in de winkel van de ouders van Wouter en Stijn, maar ook in de duinen en bij de zee.

3.8

Het boek begint met een zwoele zomernacht, hierin verdwijnen Wouters ouders. Ongeveer een half jaar later is het boek uit, want er wordt in het eind van het boek verteld dat het nat weer is, en dat er paddestoelen groeien. Dit is de Herfst.

Het verhaal is verteld in een chronologische volgorde, maar er komen vaak flashbacks terug. Dan denkt hij aan zijn moeder, en wat er die avond precies is gebeurt.

3.9

et is een erg zielig boek omdat de vader van Wouter dood word teruggevonden, en de moeder is spoorloos. Hij leeft dus in onzekerheid. Het boek is erg mooi geschreven, het sleept je als het ware mee in de wereld van Wouter.

Wat mij wel opviel is dat Wouter heel veel liefde voor zijn moeder heeft, het is erg lief, maar ook op een andere manier een beetje ziek. Het lijkt alsof hij Oedipus complex heeft, dat hij verliefd is op zijn moeder. Dat komt hierdoor “Wat ruikt ze lekker. Haar huid voelt klam aan onder mijn kruipende vingers en zomaar, voordat ik er erg in heb, druk ik een kus op haar rug. Giechelend heft ze haar hoofd op en zoekt ze me in de spiegel. Maar haar gezicht betrekt en vlug maak ik de laatste knopen vast. Ook ik ben geschrokken van wat ze in de spiegel zag” pagina 97/98.

Het was ook een mooi boek omdat Robert Haasnoot hele mooie zinnen en woorden gebruikt. Door zijn taalgebruik zie je het hele verhaal voor je ogen afspelen. Dat is echt leuk. Je ziet het kleine dorpje Zeewijk en de duinen als Wouter weer eens voor de realiteit wegloopt. Je ziet het berkenbos in de duinen waar Wouter’s moeder zich volgens Wouter verstopt. Het is eigenlijk geen boek, maar een film.

Alles bij elkaar genomen heb ik erg van het boek genoten, het zou leuk zijn als ze het zouden verfilmen.

Recentie

In zijn boeiende roman 'Waanzee' (1999) vertelt Robert Haasnoot het gruwelijke verhaal van de gekkenlogger van Katwijk (in het boek Zeewijk). 'Waanzee' heeft een documentaire inslag, en eenzelfde objectieve vertelstijl als Haasnoots goede, maar nog niet zo sterke debuutroman 'De kracht van het woud' (1997). In zijn nieuwe roman 'Steenkind' heeft Haasnoot voor een heel andere manier van vertellen gekozen. Nu vertelt een kind, Wouter Sandhof, over de gebeurtenissen rondom de verdwijning van zijn vader en moeder. Daarbij blijkt de ondergang van de joodse Jakob Bender, die vergast is in de Tweede Wereldoorlog, verstrekkende gevolgen te hebben. Na een strandwandeling keren de vader en moeder van Wouter en zijn oudere broer Stijn niet terug. Later spoelt het lijk van vader aan, maar moeder Sandhof blijft spoorloos. Het raadsel van hun dood (waarom zijn zij "ondergedoken" in zee?) beheerst het hele boek. Hier en daar neigt Wouters verhaal zelfs naar horror, als de volksverhalen over rondzwervende doden voor hem bijna tastbaar worden.

De religieuze wereld van Katwijk/Zeewijk is prominent aanwezig in 'Steenkind'. Na de verdwijning van hun ouders komen Wouter en Stijn onder de hoede van een tante die het bevindelijke geloof op allerlei manieren uitdraagt. Vanwege Wouters leesproblemen spreekt die tante zelfs hele stukken uit de Bijbel in op een bandrecorder. Met name het boek Job maakt grote indruk op Wouter. "Niet alles wat zij voorleest is even goed te begrijpen, maar de taal van de bijbel is zo mooi dat je je altijd wel iets kunt voorstellen bij wat je niet snapt," denkt Wouter op pagina 65/66. Hoewel de gebeurtenissen in de Tweede Wereldoorlog en de naweeën daarvan de plot van de roman bepalen, laat Haasnoot de bevindelijk-gereformeerde context nadrukkelijk meespelen. Op dit punt toont het boek verwantschap met de romans 'Het woeden der gehele wereld' en 'De nakomer' van Maarten 't Hart.

Uiteindelijk past het bevindelijke geloof in Gods ondoorgrondelijke Plan met de mens (p. 93) naadloos in Wouters magische beleving van de natuur. Bidden tot God staat voor Wouter op één lijn met geloven in de kracht van een gelukskiezel, offeren op een altaar in het bos of het extatische gevoel dat je krijgt als je een pad over zijn rug likt. Eens heeft zijn moeder hem verteld, dat zij gelooft dat Wouter dezelfde is als haar tweede, doodgeboren kindje, het "steenkind" (pp. 106-108). Voor Wouter sluit dat aan bij het idee van de eeuwige wederkeer: "Ik denk na over IJsbrand en zijn duizend levens. Dat alles zich herhaalt. Als bij een steenkind, alleen iets anders." (p. 102) Wouter heeft sterk het gevoel dat zijn moeder nog niet naar het andere leven is overgegaan. Waarna er in het derde deel van de roman een drietal verschijningen plaatsvinden, in het bos, in de kerk en tenslotte aan het strand.

Uiteindelijk past het bevindelijke geloof in Gods ondoorgrondelijke Plan met de mens (p. 93) naadloos in Wouters magische beleving van de natuur. Bidden tot God staat voor Wouter op één lijn met geloven in de kracht van een gelukskiezel, offeren op een altaar in het bos of het extatische gevoel dat je krijgt als je een pad over zijn rug likt. Eens heeft zijn moeder hem verteld, dat zij gelooft dat Wouter dezelfde is als haar tweede, doodgeboren kindje, het "steenkind" (pp. 106-108). Voor Wouter sluit dat aan bij het idee van de eeuwige wederkeer: "Ik denk na over IJsbrand en zijn duizend levens. Dat alles zich herhaalt. Als bij een steenkind, alleen iets anders." (p. 102) Wouter heeft sterk het gevoel dat zijn moeder nog niet naar het andere leven is overgegaan. Waarna er in het derde deel van de roman een drietal verschijningen plaatsvinden, in het bos, in de kerk en tenslotte aan het strand.

'Steenkind' is een mysterieus verhaal, waarin de oergeschiedenis van Katwijk en omgeving een belangrijke rol speelt. Hollandse folklore bij zee en duin. Een toornige God ook, Wiens aanwezigheid blijkt uit de verwoestende kracht van de zee. 'Steenkind' combineert de knappe compositie van 'De kracht van het woud' met de religieus gekleurde emotie van 'Waanzee'. Maar Haasnoots derde roman imponeert vooral door de glasheldere taal (zie bijvoorbeeld het citaat over de Stille Oceaan bovenaan deze recensie) en de uitmuntende dialogen waarin geen woord te veel staat. 'Waanzee' was al een goed boek en zeker meer dan "een belofte". Met 'Steenkind' verdient Robert Haasnoot een plekje naast Maarten 't Hart ('De kroongetuige') en Jan Siebelink.

Bron: http://www.chroom.net/haasnoot/rh02.htm