Mode

Inleiding: Tijdelijk, voorbijgaand gebruik in kleding, manieren, uiterlijk voorkomen is mode volgens het woordenboek. Dat klopt: mode verandert steeds. De mode interpreteert net als de schilderkunst en de literatuur de wereld op een heel eigen manier. Maar mode betekent meer dan dat. Tot in de 19de eeuw gelden er kledingvoorschriften om aan te geven wie welke kleding mocht dragen. Zo werden sociale verschillen zichtbaar gemaakt en bevestigd. Op het overtreden van deze voorschriften stonden zware straffen. Dit was om de ijdelheid van de mens in toom te houden. De ontwikkeling van de mode begon toen mensen het leuk begonnen te vinden om zichzelf mooi te maken. Mensen gingen met kleding hun uniekheid en tegelijk ook hun verbondenheid met de groep laten zien. In de 20e eeuw vindt een zeer snelle ontwikkeling plaats op bijna alle denkbare gebieden: natuurwetenschap, techniek, politiek, handel, mode, etc. De 20e eeuw is voor de mode een eeuw van ‘revoluties’. De vormen en lijnen van de kleding uit de vorige eeuwen verschillen enorm met die in de 20e eeuw. Eén van de kenmerken van de mode is, zoals we al zeiden, de vele veranderingen, maar in deze eeuw volgen ze elkaar in een wel heel snel tempo op. Daarom hebben we er voor gekozen om ons te beperken tot de mode in de twintigste eeuw. De ontwikkeling van de mode voor vrouwen is revolutionairder als die van mannen. Daarom, en om te zorgen dat ons verslag niet al te lang wordt, gaan we alleen de mode voor vrouwen bespreken. Om de mode beter te begrijpen in de twintigste eeuw vertellen we eerst iets over de (korte) geschiedenis ervoor. La fin de siècle: De laatste jaren voor de twintigste eeuw noemen we “La fin de siècle”. Men zoekt dan naar nieuwe ideeën. De kostuums van vrouwen zijn overdadig versierd. Het silhouet van de vrouw is onnatuurlijk. De wespentaille krijgt men door een korset gemaakt van baleinen. De rokken zijn zeer wijd en door een kussentje (crinolette) op de billen wordt de rok achter “omhoog” gebracht. In het haar worden veel valse haarstukken gebruikt en het valt als een waterval over de nek en rug.
De twintigste eeuw tot de WO I: Dit is een periode met veel vernieuwingen voor de kleding van de vrouw. Het Russisch ballet: Vooral de dans is van grote invloed op de mode in de eerste twintig jaar van de 20e eeuw. Bijvoorbeeld het Russische ballet in 1909. zij voeren sprookjes op als 1001 nacht en Russische volksverhalen. De kostuums in deze balletten zijn exotisch en oosters. De woeste kleuren en felle contrasten worden ook opgenomen in de dagelijkse kleding. Het modebeeld aan het begin van de 20e eeuw: Aan het begin van de twintigste eeuw is de ideale vrouw de ‘matrone’. Volwassen en groot van postuur en met grote borsten. Om de ideale vormen te krijgen is ze gehuld in een S-vormig korset.Dit korset duwde de borsten vooruit en de heupen achteruit. Ze komt koel en zelfverzekerd over. Overdag zijn de jurken en blouses gesloten met hoge kragen, ’s avonds draagt ze avondjurken met zeer diepe decolletés. Bij de avondjurken dragen vrouwen altijd lange handschoenen en veren boa’s. Het haar wordt opgestoken in een hoge rol, die een beetje naar voren hangt. De hoeden zijn groot en overdadig versierd. Er is in deze tijd nog een duidelijk verschil tussen arm en rijk. Voor de vrouwen uit de hogere standen zijn er satijnen japonnen. Deze zijn met de hand beschilderd of worden geborduurd. Omdat dit met de hand gebeurd zijn ze erg duur. Een aantal vrouwen uit de middenklasse gaat werken om geld te verdienen. Hun kleren moeten functioneler zijn. Hiervoor is het mantelpak erg geschikt. De S-vorm verdwijnt rond 1908 en hierdoor verandert het silhouet van de vrouw. Het silhouet wordt smal, dankzij de japonvorm en de steeds groter wordende hoeden. Een echte grote wijziging zal het silhouet pas rond 1910 krijgen, mede door de ontwerpen van Paul Poiret. Reformkleding: De meeste vrouwen willen, na jarenlang een onnatuurlijk en vooral benauwend korset te hebben moeten dragen, kleding die prettiger zit. Zo ontstaat de reformkleding. De rechthoekige, zakachtige reformjurk is onelegant en onvrouwelijk, maar gemakkelijk draagbaar. Toch werd het geen groot succes. Het zorgde er echter wel voor dat de openbare discussie over de combinatie van schoonheid en nut in de mode begon. Paul Poiret. Dit is de meest revolutionaire franse couturier in de eerste twintig jaar van de 20e eeuw. Hij staat open voor nieuwe ontwikkelingen, in tegenstelling tot zijn ‘collega’s’. Hij werd beïnvloed door de ‘anti-korset-houding’ van de vrouwenbewegingen en wijzigt het silhouet van een onnatuurlijke, naar een natuurlijke vorm. Zijn japonnen zijn lang, sluikvallend en hebben een verhoogde taille. Griekse en Romeinse kapsels zijn zijn inspiratiebron net als het middenoosten van de sprookjes uit 1001 nacht. Zijn modellen lijken op haremdames. Inclusief tulbanden, draperieën en harembroeken. Hij veroorzaakt de rage in glitterende stoffen, lange parelkettingen en tulbanden. Zijn ontwerpen worden steeds exotischer en buitensporiger maar niet vernieuwender. In tegenstelling tot de kleding van zijn concurrente Chanel. Haar kleding is simpel. Poiret stierf arm en vergeten. Na 1910 worden de rokken steeds smaller. Uiteindelijk krijg je daardoor ook de strompelrok. Blouses krijgen steeds vaker een V-hals met platte kraag. Het hoge boordje verdwijnt dus.
De eerste wereldoorlog: De eerste wereldoorlog onderbrak de ontwikkelingen in de mode. Net als schrijvers en schilders werden veel ontwerpers voor het leger op geroepen of melden zij zich vrijwillig aan. Voor de ontwerpers die wel doorgingen was vaak het tekort aan materialen een groot probleem. Dit was dan ook te zien aan de dagelijkse kleding. Alleen in de Haute Couture(‘hoge kleermakerskunst’, was erg prijzig) hielden de couturiers nauwelijks rekening met de oorlog. De dameskleding werd strenger en praktischer: smalle silhouetten en wat kortere rokken. Aan de mantels en jasjes waren duidelijk de militaire invloeden te zien. Hoeden werden steeds kleiner en eenvoudiger, net als de kapsels. Vrouwenbewegingen wilden gelijke rechten voor vrouwen en mannen. Het maatschappelijk rollenpatroon werd verbroken in de eerste wereldoorlog. Dit kwam doordat de vrouw meer verantwoordelijkheden kreeg. De man hield zich bezig met de oorlog. Veel vrouwen moesten de werkzaamheden van hun mannen over nemen: ze gingen werken in de landbouw, de bouw en de fabrieken. Ze werden chauffeur of bijvoorbeeld leiding in een onderneming. Ze werden hierdoor zelfbewuster en zelfverzekerder. Door deze werkzaamheden moesten zij zich vrij kunnen bewegen. De oorlogscrinoline werd erg populair: een wijde rok die tot aan de kuiten kwam, met meerdere, verstevigde onderrokken. Deze kwam in de jaren ’40 in de New Look terug. Tegen het eind van de oorlog werd de kleding weer wat rechter en ‘zak-achtiger’. Na de eerste wereldoorlog: Na de WO I zijn de mensen niet meer zo optimistisch en hebben maar weinig vertrouwen meer in de toekomst. De Europese geallieerde banken zijn bijna failliet. Vooroorlogse gebruiken en gewoonten verdwijnen. Er ontstaat het consumptiekapitalisme doordat een arbeider steeds meer als consument wordt gezien. De lonen worden verdubbeld om te zorgen dat arbeiders meer geld gaan uitgeven. De arbeider begint steeds meer op een kleinburger te lijken. Daarom wil de arbeider zich ook als een ‘heer’ gaan kleden. Dit geldt ook voor de vrouwen. Roaring twenties/jazz age: Zo worden de jaren twintig genoemd.Tot nu toe waren de jongeren een tamelijk onbelangrijke groep maar daar komt nu verandering in. De jongeren gaan zoveel mogelijk feesten om de oorlog te vergeten. Ze willen alles uit het leven hebben wat er in zit. Voor jongeren zijn reizen, feesten, gekostumeerde bals en cocktailparty’s, seksuele uitspattingen en ‘wild’ gedrag kenmerkend. De jongeren zijn tegen de meeste vooroorlogse waarden en normen. Gelijke rechten voor man en vrouw en vrije liefde, zijn dingen waar ze zich erg mee bezig houden. Van grote invloed in de jaren twintig zijn: - Sport. Vroeger deed alleen de adel en rijke burgerij aan sport. Door de hogere lonen en meer vrije tijd werd het nu voor iedereen mogelijk belangstelling te hebben in sport. (Zowel passief als actief.) Door de sport ontstaat comfortabele, sportieve kleding. - Dans en muziek. Dansen is erg populair in de jaren 20. Vooral de charleston is erg in. Voor de charleston droegen de vrouwen een vrij korte, eenvoudige jurk met een lange,smalle, zijden sjaal en opvallende sieraden. Het is erg modern om zwarte jazzmusici op feestjes te laten spelen. Door de interesse in jazz raakt men ook geïnteresseerd in de Afrikaanse cultuur. - Film. De filmindustrie breidt zich uit en de sterren worden bewonderd en geïmiteerd. De vrouwelijke sterren zijn allemaal ‘femme fatale’. (Een mysterieuze, fatale vrouw) Alles wat uit Hollywood komt is van enorme invloed op de mode. Het modebeeld: De jurken worden korter, lichter en eleganter. Armen en rug waren vaak zichtbaar. Vaak werden er beige kousen onder gedragen om de indruk van blote benen te wekken. Het beeld van de vrouw wordt ‘mannelijker’. Veel mannen zien dat vrouwen op de arbeidsmarkt steeds meer invloed hebben. De zelfverzekerde houding en het lichamelijk bewustzijn van de vrouw komen niet meer overeen met het beeld van de vrouw in de vorige decennia. De vrouw leek onfatsoenlijker, schaamtelozer. Vrouwen wilden nu niet meer stevig zijn met een grote boezem, ze wilden slank zijn. Smalle heupen, een kleine boezem, een klein hoofd en lange benen waren het helemaal. De kleding is vaak hoekig van vorm. De garçonne leed een onafhankelijk leven. Typisch waren voor haar een smokingjasje, vlinderdas, rok op knielengte, sigarettenpijpje en met een Eton-kapsel. Een cloche-hoed was ook erg ‘in’ in de jaren ’20.
Mode in tijden van nood, 1930 – 1945: Alle grote ontwerpers zijn het er over eens dat de vrouw weer vrouwelijk moet zijn. Begrippen als ‘garçonne’ moeten snel vergeten worden. Het jongensachtige, sportieve uiterlijk van de jaren ’20 wordt vervangen door een elegantere, traditionelere mode. Vloeiende lijnen, lange, golvende krullen, en fantasierijke hoeden. De nadruk werd niet langer op de benen maar weer op de taille, heupen, billen en borsten gelegd. Dit kwam voornamelijk door de wereldwijde economische crisis. In 1932 waren er ruim 30 miljoen werklozen. Veel Europeanen waren niet meer tegen nationalistische en fascistische bewegingen, doordat deze een uitweg voor alle problemen boden. De vrouw moest weer op de ouderwetse manier vrouwelijk zijn; veel kinderen krijgen, huishoudelijk werk doen, het haar man naar de zin maken en vooral op geen enkele manier met hem concurreren. Dit was een grote stap terug voor de geëmancipeerde vrouwen. De vrouw die zo zelfstandig was in de jaren ’20, is ineens weer vrouwelijk, verleidelijk en afhankelijk van haar man die haar moet beschermen tegen de ‘boze’ wereld. Romantische films als “gone with the wind” zorgen ervoor dat er een trend voor stroken ontstaat. Deze stroken zitten overal: aan mouwen, rokken, decolletés… Vanaf 1933 gaat het economisch weer iets beter in de wereld. Hierdoor keren er weer mannelijke elementen terug in de kleding. Het nieuwe silhouet bestaat uit verbrede schouders en een zeer smalle taille. Toch betekent deze verandering niet dat de mode weer zo mannelijk wordt als in de jaren ’20. Ook een rage voor goud ontstaat door de economische ‘opleving’. Gouden kettingen en armbanden worden overvloedig gedragen. Japonnen worden met gouden pailletten bewerkt en zelfs door stoffen als wol wordt gouddraad geweven. Ook bont is ontzettend ‘in’. Veel verschillende bontsoorten in de meest vreemde kleuren. Latex wordt uitgevonden. In het begin wordt het alleen gebruikt voor korsetten, later wordt het ook door stoffen geweven om verschillende lichaamsdelen te accentueren. ‘Utility clothes’ zijn kleren die ontworpen werden in Engeland, vanwege de oorlog. De oorlog zorgde voor een groot tekort aan materialen. Deze kleding had gladde rokken, kleine kraagjes, weinig knopen, zo min mogelijk versieringen en zakken, geen mouwomslagen en geen manchetten. Om snel naar de schuilkelder te kunnen gaan werd het ‘sirenepak’ bedacht. Dit was een wijde overall met een ritssluiting over de hele voorkant, met veel zakken om de meest noodzakelijke dingen in te kunnen stoppen. Er werd ook veel geïmproviseerd: veel vrouwen ontwierpen hun eigen hoeden uit oude kledingstukken. Ook pasten ze herencolbertjes aan tot een damesjasje. In sommige (Engelse) schoenenwinkels werd ter vervanging van de kousen gekleurde beencrème op de benen gesmeerd en met een oogpotlood een naad getekend. De New Look: Na de oorlog verandert er eerst niet veel in de mode. Vanwege het tekort aan materiaal bleef de mode beperkt en streng. Maar daar komt langzaam aan verandering in. En hoe: nog nooit was in zo’n korte tijd zo’n grote verandering in de mode geweest. De Haute Couture, het straatbeeld, filmidolen en popzangers waren inspiratiebronnen voor de mode en confectie. De jeugd wil niet meer voorgeschreven krijgen wat ze aan moet. Ze wil jong, klasseloos en nonchalant lijken. Vanaf 1955 is de prêt-à-porter in opkomst. Italië wordt DE grote concurrent van Parijs. In 1947 zorgde Christian Dior een revolutie op het gebied van mode. Hij toonde zijn eerste haute couturecollectie. De ontwerpen in deze collectie werden door de Amerikaanse perk meteen de ‘New Look’ genoemd. Deze collectie was niet streng, zoals alle andere collecties van voor, tijdens en na de oorlog. Het was een beeld dat van ‘kop tot teen’ bij elkaar paste. Een strak kapsel, grote oorbellen, grote hoeden, slanke schoenen met hoge hakken, handschoenen, wijde rokken tot op de kuiten, wespentailles, nauwe bovenstukken, opgevulde heupen, opgevulde bh’s en smalle, afhangende schouders. Deze vrouwelijkheid deed duidelijk aan de negentiende eeuw denken. Halverwege de jaren vijftig verschenen ook de Ligne Muguet (1954), de Y-lijn (1954), de A-lijn (1955) en de Ligne Flèche. De alledaagse kleding van de vrouw bestond vaak nog steeds uit een mantelpakje. De rokken en jurken waren meestal nauw en werden tot op de kuiten gedragen. De jasjes waren getailleerd en hadden soms een asymmetrische sluiting. Er waren ook pakjes met een klokvormige, wijde rug en kleine kraag. Het werd ‘in’ om een rok en blouse of rok en twinset met een pull-over en een gebreid jasje te dragen. Heel modern waren de mouwloze, hooggesloten jurken. De pumps werden door jongere vrouwen, die ‘twennies’ genoemd werden, vaak vervangen door platte schoenen. Aan het eind van de jaren vijftig werd de petticoat erg populair: gemaakt van stijf materiaal zorgde hij ervoor dat de rokken van de meisjes haast horizontaal stonden. De jeugd verzette zich steeds meer tegen de ouderen. De rock & roll en Elvis Presley waren erg belangrijk. Elvis danste (voor die tijd) erg uitdagend en erotisch en hij droeg glitterkostuums. Rock & roll werd gezien als een opstand tegen alles wat traditioneel was: deze muzieksoort stond voor alles wat verboden en crimineel was. De jeugd wou niet volwassen worden. Ze wilden niet hetzelfde eentonige leven las hun ouders leidden. Ook Marilyn Monroe, Sophia Loren en Brigitte Bardot werden jeugdidolen. Zij maakten een levendige indruk, hadden een erg erotische uitstraling en waren seksueel erg aantrekkelijk. Hun kleding legde de nadruk op de lichaamsvormen van de vrouw. Krappe jurkjes, strakke pull-overs en Bh’s met zeer puntige cups werden het helemaal. Ook strapless jurken voor ’s avonds en op cocktailparty’s worden een (kleine) rage. De Swinging Sixties: In de jaren zestig werden veel taboes doorbroken door de jeugd. De seksuele revolutie wil vrije liefde en seksuele voorlichting op zeer jonge leeftijd. Dankzij de pil wordt sex buiten het huwelijk makkelijker. Ook dit vergroot het gevoel van vrijheid. De jeugd wordt ook politiek bewust. Cuba, de Berlijnse muur, de oorlog in Vietnam en nog vele andere gebeurtenissen zetten de jonge mensen aan het denken. En de groeiende informatiestroom (kranten, radio, tv) draagt ook bij aan de bewustwording. De zogenaamde ‘straatmode’ komt uit Engeland. Mary Quant is de belangrijkste ontwerpster. De ideale vrouw is nu een broodmager meisje, zonder een enkele ronding. De sterk verkorte rok is het meest opvallende in de jaren ’60. De minirok, die Mary Quant in 1965 ontwierp, kwam tot halverwege de dij. In 1967 zelfs even tot net onder de billen. Door de minirok worden kousen en jarretels afgeschaft en daarvoor in de plaats komt de panty. Het modebeeld is vrij strak van vorm: gestileerde overgooiers, gatenjurken, korte hemd jurken zonder taille, helle kleuren en alle mogelijke accessoires tonen een nieuwe lijn: de Total Look. Maar in geen geval mag de mode chique zijn. De jongeren willen laten zien dat ze jong zijn, geld verdienen, leven zoals zij dat willen, en zij alleen dat willen. De jaren zeventig: DÉ mode van de jaren zeventig bestaat niet. Er vindt een gigantische ontwikkeling plaats en er lopen veel stijlen door elkaar heen. Behalve Parijs is ook Milaan, maar vooral Londen een belangrijke mode-stad. Er was veel keuze op het gebied van mode. Hierdoor kon de vrouw zelf uitmaken hoe ze zich wou kleden. De couturiers hadden nog maar weinig invloed sinds ± 1965. Nu deze groep jongeren volwassen geworden is, ontstaat er een vraag naar kleding volgens bepaalde trends. De jeugd uit de jaren zestig is nu opgegroeid, ze hebben andere interesses en behoeftes. Hun opstandigheid neemt af. Omdat de wijze van kleden hun denken en handelen weerspiegelt, verandert ook hun manier van kleden. De ontwerpers gaan hoe langer hoe meer werken vanuit thema’s, waarin gemeenschappelijke kleuren, stoffen en dessins worden aangegeven. De thema’s of inspiratiebronnen zijn vooral uit de antimodes gehaald. Het silhouet verandert vaak. De mode wordt onlogisch en wil verschillende dingen tegelijkertijd zeggen. Creativiteit en verbeeldingskracht waren erg belangrijk. De meeste mensen kozen voor korte kleding, in de kleur van de liefde. Dit kwam door de seksuele revolutie die overal al had plaatsgevonden. De confectie hield hier echter totaal geen rekening mee. Omdat Parijse en Milaanse couturiers in 1970 het nog aan gedurfd hadden om een silhouet met lange rokken aan te prijzen. Daarom produceerde de confectie ook ‘verhullende’ kleding. En dat was een grote fout, zoals op straat ook wel te zien was aan de vooruitstrevende, jonge vrouwen. Zij droegen geen lange mode, maar hele korte rokken of hotpants en strakke T-shirtjes. Toch waren er ook modebewuste vrouwen die wel meededen aan de maxi-mode. Oudere vrouwen droegen vaak een broekpak. Of kleding duur of goedkoop was maakte niets uit. Het silhouet van de vrouw in 1971 heeft vierkante, opgevulde schouders, een rok met een lengte onder en boven de knie en een aangegeven taille. Ook de combinatiemode doet het goed. Strakke truitjes en t-shirts worden boven of onder een hemd of blouse gedragen. Men kan combineren wat normaal niet gecombineerd wordt: verschillende lengtes, kleuren of prints. Het silhouet moet lang en slank blijven. In het modebeeld van 1972 vinden we kledingstukken die de terugkeer naar een klassiekere kleedstijl benadrukken. De strakke T-shirtjes en truitjes worden vervangen voor ruimere, wijdere, en lekkerder zittende kleding. Maar na een tijdje is er in plaats van te strakke mode nu een veel te wijde en veel te grote mode ontstaan. 1972 is het jaar van de ‘grannymode’: de ouderwetse omajurken en omslagdoeken. Ook is er een ondeugende-jongetjesmode: grote pet, pofbroek en een trui met strikje. Langzaam aan wordt de mode wordt weer wat chiquer, klassiek wordt weer ‘in’. Dit betekent de terugkeer van het mantelpak, de raglanmantel, de plooirok, de twinset, de overhemdjurk, stoffen als tweed, flanel, suède, parelkettingen en pumps. 1974, de spijkerkleding is al helemaal ingeburgerd. De antimodes hebben veel stand- en sekseverschillen laten verdwijnen, maar ook de jeansdracht heeft daartoe bijgedragen. Het verschil in kleedstijl tussen man en vrouw is nu vrij klein. Er ontstaat nu ook de unisex mode. Het heeft niets te maken met vrouwen die man willen zijn of omgekeerd. Deze mode laat zien dat de vrouw gelijk is aan de man. Jaren lang was de vrouw de mindere van de man, maar dat moet nu afgelopen zijn. De grote rage is het versieren en borduren van de spijkerbroek. In 1975 zien we veel militaire elementen in de kleding. Dit gaat samen met de opkomst van fascistische ideeën. Het silhouet is wijd, soepel,met veel volume en met een rok tot halverwege het scheenbeen. In een romantische of sportieve stijl. De folklore uit China, Japan,Tibet, Schotland en oostenrijk had veel invloed en er ontstond een soort van ‘folkloremode’. Borduursels, donkere schortstof, patchwork (lappendekens), kant, gehaakte mutsen en vestjes en kleurrijke stoffen waren hier kenmerkend voor. De jaren 80 Er ontstaat weer een grote chaos en verwarring. Je kan worden wat je wil worden is de gedachte. De trend waarin alles wijd, breed en over elkaar gedragen werd, die in de jaren zeventig begon, gaat door. Maar ook slank en mini is weer ‘in’. De vrouw wordt weer wat verleidelijker. De vrouw verschijnt als ‘vamp’. Vrouwelijkheid en macht. Dat is waar alles omdraait in de jaren tachtig. Het vrouwenlichaam wordt geïdealiseerd. Vrouwen worden bewust van hun eigen lichaam. Extreem hoge plateauzolen, stilettohakken, smalle taille, brede heupen, bolle kont en grote boezem. Westwood doorbreekt vele taboes door kleding te ontwerpen met SM-attributen. Vivienne Westwood bedenkt ook de ondergoed-is-bovengoed-mode. Aan deze rage doet ook Madonna mee. Vrouwen gaan strak zittender kleding dragen, vaak met een split van achteren of opzij, die soms tot halverwege de dij komt. Vooral de stof Lycra wordt veel gebruikt in ondergoed, maar ook om nauw aansluitende kleding te maken. In 1977 brengt Parijs zoveel trends dat het op den duur verwarrend werkt. In 1979 zien we in de kleding een combinatie van de jaren ’40 en ’50. De mouwen zijn bol, de taille is smal, de rokken recht en vaak erg strak. De broeken zijn iets te kort en hierbij worden dan vaak schoenen met hoge hakken gedragen. Het silhouet doet sterk denken aan de jaren ’40. Door de invloed van de vijftiger jaren zijn er kuitbroeken, straplessjurken met ingesnoerde taille, geaccentueerd door brede ceintuurs. De discostijl wordt een rage na de film ‘Saturday Night Fever’. Opvallende, glinsterende of transparante rokken en jurken in felle kleuren, veel bloot en wit is dé kleur in discoland.
Yuppen. (Young Urban Professional.) Zij nemen vóór alles het materiële bestaan ernstig. De ‘yupvrouw’ kleed zich volgens de ‘powerdressing’. Deze vrouw lijkt druk bezig te zijn met haar carrière en wil zo snel mogelijk een topfunctie bereiken. De krijtstreep, schoudervullingen, verborgen heupen en taille en soms een chique overhemd. De meest gewilde kleur is zwart. Punkers. De invloed van de punkers begint merkbaar te worden in de mode. De hippies, zijn verdwenen maar er zijn nieuwe jeugdgroepen ontstaan. Net als de hippies in de jaren ’60 walgen de punkers van de maatschappij, maar ze houden ook niet van ‘love and peace’. Punkers is anarchistisch, agressief en laat woede en teleurstelling zien. Ze hebben opvallende, gekleurde kapsels. Sommigen hebben een ‘hanenkam’ en/of de zijkanten van hun hoofd kaalgeschoren. Ze dragen vaak zwarte kleding met felle kleuraccenten en op hun kleding staan slordig geschilderde, agressieve teksten. Hun sieraden bestaan uit hondenhalsbanden, veiligheidsspelden door de neus en oren en scheermesjes aan een kettinkje of een oor. Punk slaat aan en wordt voor veel ontwerpers een grote inspiratie bron. Jaren negentig: Er is geen enkele stijl die overheerst. Individualisme is erg belangrijk. De nadruk ligt op een eenvoudige, lekker zittende stijl. Nieuwe idolen als Madonna hebben veel invloed. Zij combineerde de meest uiteenlopende stijlen tot een eigenzinnig geheel. Zij speelde met alle clichés en taboes en liet haar lichaam extreem seksueel maar ook heel behoudend. Dit lichaam was niet op een natuurlijke manier vrouwelijk maar was dat geworden door aerobic, bodybuilding en diëten. En al die activiteiten die ze er voor deed werden niet verborgen maar juist getoond. Dit zorgde ervoor dat het credo (dat je kon worden wat je wou worden) van de jaren tachtig bevestigd werd. De powerdressing is afgelopen, het is ‘uit’. De schoudervullingen worden kleiner of ontbreken. Zwarte kleding is ook niet meer zo gewild. In 1995 leggen bijna alle ontwerpers weer de nadruk op de vrouwelijke vormen. Ondergoed krijgt veel aandacht. Men krijgt het ook te zien door een openvallende blouse of colbert. De bh mag weggelaten worden want men heeft eigenlijk geen schaamte meer over.