Prinsjesdag

De geschiedenis van Prinsjesdag Oorspronkelijk was Prinsjesdag de benaming voor de verjaardag van stadhouder Prins Willem V (8 maart) Destijds was dit één van de populairste volksfeesten van ons land. In de patriottische tijd (het laatste kwart van de 18e eeuw) werd Prinsjesdag aangegrepen om demonstraties van Oranjegezindheid te houden. Waarschijnlijk heeft men op grond hiervan in de negentiende eeuw de dag van de plechtige opening van de Staten-Generaal ook Prinsjesdag genoemd. Waarom de derde dinsdag in september? Al vanaf het begin van ons Koninkrijk, in 1815, wordt jaarlijks het werkjaar van de Staten-Generaal geopend. Eerst was dat op de eerste maandag in november. Later werd het de derde maandag in oktober. Weer later, in 1848, werd dat vervroegd naar de derde maandag in september. Reden van het naar voren halen van de opening was dat de Kamerleden, de leden van de Staten-Generaal, zo meer tijd hadden om de rijksbegroting voor het einde van het jaar te behandelen. De Rijksbegroting bestaat namelijk uit wetsvoorstellen die door de Eerste en Tweede Kamer behandeld en goedgekeurd moet worden, voordat vanaf 1 januari het geld uitgegeven mag worden en de belasting geïnd. De maandag bleek achteraf gezien niet zo’n geschikte dag. Kameraden die ver van Den Haag woonden, moesten al op zondag hun reis beginnen, om op tijd te kunnen komen. De vervoersmiddelen in de tijd waren namelijk niet zo snel. Vooral leden van christelijke partijen hadden daar nogal moeite mee. Daarom is in 1887 besloten de opening van de Staten-Generaal, met het uitspreken van de Troonrede, voortaan op de derde dinsdag van september te laten gebeuren.
Het allereerste koffertje De traditie van het koffertje is in 1947 begonnen, toen minister Lieftinck van Financiën de eerste rijksbegroting na de Tweede Wereldoorlog in stijl wilde aanbieden aan de Tweede Kamer. Minister Lieftinck heeft het presenteren van de begroting in het koffertje overgenomen van de Engelsen waar de koffertraditie al veel langer bestond. Tijdens de Tweede Wereldoorlog verbleef hij met de Nederlandse regering en de Koningin in Londen. Hij moet gedacht hebben: Dat kan ook in Nederland!! En vervolgens heeft hij één van zijn ambtenaren op pad gestuurd om het koffertje te kopen. Wat zit er in het koffertje? Het koffertje waarmee de minister van financiën op prinsjesdag naar de Tweede Kamer gaat. Erop staat in gouden letters geschreven: ‘DERDE DINSDAG IN SEPTEMBER’ In het koffertje zit niet de hele rijksbegroting! De rijksbegroting bestaat immers uit de begrotingen van alle veertien ministeries en deze passen niet in het koffertje. Een deel wordt daarom apart bezorgd. In het koffertje zitten in ieder geval de begrotingen van een aantal ministeries én de Miljoenennota met daaromheen een oranje lint. Wat gebeurt er op prinsjesdag? Elke derde dinsdag van september is het Prinsjesdag. Dan komt de koningin in de gouden koets naar het Binnenhof in Den Haag om de Troonrede voor te lezen. Met het uitspreken van de troonrede opent zij het nieuwe werkjaar van de Staten-Generaal. Alle ministers, staatssecretarissen, leden van de Eerste en Tweede kamer en andere genodigden zijn in de Ridderzaal aanwezig als de koningin de Troonrede voorleest. In de Troonrede geeft de koningin een overzicht van de belangrijkste plannen van de regering voor het komende jaar. Later op die dag gaat de minister van Financiën met het koffertje na de Tweede Kamer. Namens de regering biedt hij daar tijdens de eerste vergadering in het nieuwe werkjaar de rijksbegroting en de Miljoenennota aan. De minister opent het koffertje op de regeringstafel en geeft de inhoud van het koffertje aan de Kamerbewaarder. Deze overhandigt de rijksbegroting en de Miljoenennota aan de voorzitter van de Tweede Kamer. Wat gebeurt er na Prinsjesdag? Al op de dag na Prinsjesdag beginnen de eerste vergaderingen over de rijksbegroting en de Miljoenennota in de Tweede Kamer. Er wordt dan over de grote lijnen gepraat. De kamerleden, in ieder geval de voorzitters van de fracties, geven hun mening en stellen vragen over de rijksbegroting. De minister-president antwoordt en verdedigt de plannen namens de regering. De Tweede Kamer kan wijzigingen aanbrengen in de begrotingsvoorstellen, de Eerste Kamer niet. Over de voorstellen (en de eventuele wijzigingen) wordt vóór het einde van het jaar gestemd, eerst in de Tweede Kamer en daarna in de Eerste Kamer. Als begrotingen zijn goedgekeurd kunnen de ministers de voorstellen in het komende jaar gaan uitvoeren en het geld van 1 januari uitgeven en de belastingen worden geïnd.