Leugendetector

De mensheid is al een heel aantal jaren bezig met het ontwikkelen van de leugendetector. Vroeger waren er al verschillende volken met methodes om leugenaars te ontdekken. In China bijvoorbeeld, daar hadden ze aan het begin van de jaartelling al een methode. Je moest dan ongekookte rijstkorrels kauwen, die je na een tijd weer moest uitspuwen. Waren deze korrels nat, dan was je onschuldig, maar als de korrels droog waren was je schuldig en werd je berecht. In de Arabische landen hadden ze een andere methode. Daar moest je aan een gloeiende ijzeren staaf likken. Wie zijn tong verbrandde was dan schuldig, iedereen dus.

De moderne leugendetector werkt ongeveer op dezelfde manier als toen. Nu letten ze ook op veranderingen in het lichaam. Voor zover ze nu weten is in 1881 het eerste wetenschappelijk onderzoek ernaar verricht door de Italiaan Cesare Lombroso. Door de doorbloeding van de onderarm te meten tijdens een verhoor kon men bepalen of de verdachte loog. Nu vindt men die opvattingen niet echt betrouwbaar. Dit kwam door de gebrekkige apparatuur die de man tot zijn beschikking had. Hierdoor gingen de twee Duitsers Wertheimer en Klein verder met onderzoeken. Zij richtten zich voornamelijk op de veranderingen in het patroon van het in- en uitademen tijdens het verhoor. Enige jaren later kwam de Oostenrijker Benussie met het onderzoek naar het verschil in ademhaling tijdens het onderzoek. Zo werd het systeem steeds betrouwbaarder. Door de ontwikkeling van fysiologische apparatuur werd het rond 1920 moegelijk om verschillende dingen tegelijk te registreren. De eerste Amerikaanse politieagent die tijdens het ondervragen de verdachte zijn hartslag, ademhaling en bloeddruk tegelijk registreerde was John Larson. De psycholoog Keeler verbeterde de apparatuur en voegde er de meting van de zweetafscheiding in de vingertoppen aan toe. Deze apparatuur is de laatste zestig jaar nog maar weinig gewijzigd. De verhoortechniek is wel erg veranderd. De oudste methode is de relevante-irrelevante-vragentechniek. Hierbij worden vragen die betrekking hebben tot de moord afgewisseld door neutrale vragen. Hierbij komen vragen naar voren als: “heeft u de moord gepleegd op meneer X?” of “ Heeft u meneer X gisteren bezocht?”. Daar tussen stellen ze dan vragen als “welke dag is het vandaag?”. Als dan de bloeddruk stijgt of daalt, snellere hartslag, meer zweetafscheiding of veranderd de ademhaling, dan wordt dat gezien als een teken van opwinding of stress, wat weer lijdt tot een teken van liegen. Een andere techniek is de relevante controlevragen. Hierbij worden ook veranderingen in het lichaam gemeten, maar dan zijn er wel andere vragen, zogenaamde controlevragen. Controlevragen zijn vragen die stress oproepen, Zoals: “ Heeft u ooit in uw leven gelogen om uit de problemen te komen”? of “ Heeft u afgezien van dit misdrijfwaar u van wordt verdacht, ooit in uw leven wel eens iets van een ander gestolen?”. De verdachte is geneigd deze vragen ontkennend te beantwoorden, om te zorgen dat hij niet als een oneerlijk persoon naar voren komt, en denkt dat hij zo eerder verdacht wordt. Maar deze vragen kan niemand ontkennen, want iedereen heeft dit wel eens gedaan. De schuldige heeft dan het meeste stress bij de relevante vragen terwijl de onschuldige het meeste stress heeft bij de controlevragen om de indruk te wekken dat hij geen leugenachtig of slecht persoon is. Met deze methode worden veel minder onschuldige als schuldigen aangewezen.

De leugendetector is niet helemaal waterdicht. De Amerikaan Floyd Fay werd in 1978 in Toledo gearresteerd voor een roofmoord op Fred Ery, die vlak voor zijn dood beweerde dat hij de gemaskerde Fay herkent had. Omdat er verder geen bewijs was kreeg hij twee keer een leugentest, en werd twee keer als vermoedelijke dief aangewezen. Dit was voor de rechter genoeg om hem levenslang te geven. Fay zat al ruim twee jaar vast toen de politie bij toeval de echte dader ontmaskerde. Tijdens zijn verblijf in de gevangenis Begon Fay zich uit begrijpelijke motieven te verdiepen in de werking van de leugendetector. Hij kwam erachter dat zowel schuldigen als onschuldige de machine kunnen verslaan door de juiste tegenmaatregelen te nemen. Zo kan de ondervraagde bijvoorbeeld hard op zijn tong bijten als hem een controlevraag wordt gesteld. Op die manier zorgt hij ervoor dat de relevante vragen niet echt veel meer stress opleveren. De gevangenis leek een ideaal werkterrein om deze methode uit te proberen, want de leugendetector werd daar regelmatig uit de kast gehaald om te onderzoeken of gevangenen de regels hadden overtreden. De betrapten, die meestal drugs hadden gebruikt, werden naar een strengere afdeling overgeplaatst. Fay leerde zevenentwintig schuldigen hoe ze de leugendetector om de tuin konde leiden, en drieëntwintig van hen slaagden daar met glans in.

Door de ontwikkelingen in de loop der jaren komen er steeds nieuwe apparaten op de markt. Nu is er ook een leugendetector voor aan de telefoon. Met dat apparaat kun je degene met wie je aan de telefoon aan het praten bent controleren of hij de waarheid spreekt. Het is ontwikkeld door Amir Liberman, die het had gemaakt voor de Israëlische veiligheidsdienst die het zou gebruiken bij grenscontroles. Het werkt als volgt: je plugt de leugendetector in de telefoon. Je belt dan iemand op en laat hem ontspannen praten door vragen te stellen als,”hoe gaat het met je kinderen?” zo ontstaat er een genoeglijk gesprek en neemt de leugendetector een analyse op van de gewone manier van spreken van degene aan de telefoon. Als hij daarmee klaar is stel je de gevoelige vraag. Uit de manier waarop de persoon antwoordt kan de leugendetector zijn conclusie geven.

Het nieuwste is de “Truster”. De Truster is een klein handig apparaat waarmee je een bepaald gedrag van de stem kunt herkennen. Hij is zo klein en handig dat je hem overal mee naar toe kunt nemen. De Truster heeft een ingebouwde microfoon en is eenvoudig aan te sluiten op de GSM, radio of televisie.

[plaatje0]

Dit is de Truster. Als het appeltje op het scherm helemaal vol is dan vertelt degene die aan het vertellen de waarheid. Is er steeds een deel van het appeltje weg of een groot deel dan verteld hij niet alleen de waarheid meer. Maar dan zitten er ook leugens tussen. Zo kun je iedereen controleren. Deze ontwikkelingen zullen in de toekomst nog wel verder gaan en ik hoop dat het goed gebruikt wordt.

BRONVERMELDING: www.truster.nl www.skepsis.nl www.omroep.nl/kro/persberichten/970627.hmtl