Soldaat van Oranje (1977)

Filmverslag De film begint met het einde: Wilhelmina komt na de oorlog weer thuis in Nederland. Er komt een intocht. Leiden 1938, er is een ontgroening die 3 weken duurt. Op het moment dat de eerstejaars dingen moeten doen kruipt Guus onder een tafel weg. Als het etenstijd is komt Guus weer te voorschijn, alleen de praeses, dat is een voorzitter, ziet Guus onder de tafel vandaan komen. Hij moet, samen met nog een paar die onder de tafel zaten, naar de praeses komen. Erik moest een liedje zingen. Dat was de hele tijd vals (vond de praeses) Hij werd daardoor op zijn hoofd geslagen en er was bloed. Als hij dan thuis in een tuin zit, met verband om zijn hoofd, komt Guus hem opzoeken. Hij krijgt een kamer aangeboden van Guus. Dit is het begin van hun vriendschap. Als ze aan het tennissen zijn in 1939 horen ze dat Engeland en Duitsland in oorlog zijn. De Duitsers gaan naar Engeland, daarna volgen er bombardementen. De volgende dag gaat het luchtalarm af: Den Haag wordt gebombardeerd. Guus en Erik melden zich voor het leger. Alex zoekt zijn moeder op. Hij zat toen nog in het Nederlandse leger. Zijn moeder vertelt dan dat de koningin en de regering naar Engeland gevlucht is. De ouders van Alex zaten bij de NSB. Rotterdam wordt platgegooid, er zijn duizenden doden. Nederland is verraden. Na vier dagen geeft Nederland zich ook over. Twee soldaten gooien de spullen van een Joodse man in de gracht. Jan ziet dat en gaat er naar toe. Eén soldaat wordt de gracht in gegooid, de andere soldaat wordt bijna gekild. Het gebeurt voor het huis van Erik en Erik ziet dat. Hij gaat naar Jan toe en die probeert Jan van de soldaat af te trekken. Als Jan dan mee naar binnen gaat in het huis van Erik, vertelt Erik dat hij naar Engeland gaat. Jan gaat ook. Hij gaat alleen eerder dan Erik, want Jan is Joods en loopt meer gevaar. Jan gaat met een bootje naar het watervliegtuig dat geland is. Robbie, die zich gaat verloven met Esther, vergezelt hem. Een Duitse boot komt eraan en die probeert ze tegen te houden. Er komt een schietpartij. Robbie wordt geraakt en valt in het water. Erik die op de kant staat gaat hem redden. Het koffertje dat hij in zijn hand had, waar een zendertje in zat een belangrijke papieren, gooit hij in het water. Jan (die als achternaam Wijnberg heeft) wordt meegenomen naar een kantoor van de Duitsers. Er wordt hem gevraagd of hij Van de Zanden kent. Hij zegt dat hij die niet kent. Als degene die dat vraagt wegloopt slaat Breitner Jan. Breitner is een Nederlander, die voor de Duitsers werkt. Daarna wordt hij gemarteld om te vertellen wat hij allemaal weet. Erik gaat onderduiken bij Guus. Als Guus aan het fietsen is zegt een man dat het daar krioelt van de vogels. Hij gaat kijken en ziet een militair kamp van de Duitsers aan de kust. Guus maakt daar foto’s van. Op de tennisbaan geeft Guus aan Erik het fotorolletje die hij moet ontwikkelen. Dan bestormen de Duitsers de tennisbaan. Erik wordt geslagen en hij wordt opgepakt. Net zoals Guus. Erik ziet Jan in de gevangenis, het oranjehotel (gevangenis voor verzetstrijders tegen Duitsland) Jan tikt ergens op zodat Erik kan op schrijven wat hij zegt. Op de muur staat dan dat Van der Zanden, ook wel van ’t Sant genoemd, de verrader is. Jan wordt meegenomen. Hij wordt voor een graf neergezet. Hij wordt doodgeschoten en valt het graf in. Daar wordt hij ook begraven. In de gevangenis houdt Erik de negatieven tegen het licht, zodat je die foto’s niet meer kunt afdrukken. Als Erik naar de directeur wordt geroepen, laten ze hem gaan, maar de NSB gaat hem schaduwen. Robbie is in Den Haag en wilt Erik spreken. Hij ziet Alex dan in het leger van Duitsland. Hij is inmiddels bij de SS gegaan. Erik zegt tegen Robbie dat Van ´t Sant de zaak verraden heeft. Als een vrouw aan Robbie vraagt waar de Victoria straat is word Robbie opgepakt door een Duitse officier. Hij wordt opgepakt omdat hij seinde. De Duitsers hebben een apparaat waarmee je kan opsporen waar geseind word. Ze dreigen dat Esther naar een concentratiekamp moet als Robbie niet voor de Duitsers zou gaan werken. Hij doet dat dan. Als Erik geslaagd is, in 1941, gaan Erik, Esther en een studievriend ergens iets drinken. Als Erik dan naar de wc gaat krijgt hij van Nico een vals paspoort met de naam Jan de Kuiper. Hij gaat daarmee met de boot naar Engeland. Het schip waarmee Erik gaat wordt gecontroleerd door de Duitsers, maar het loopt goed af. Erik moet naar de stookplaats. Daar is Guus ook. ’s Nachts worden ze wakker door een oorlogsvloot., het zijn Engelsen. Ze stappen over op dat schip, omdat die rechtstreeks naar Engeland gaat. Erik, Guus en nog iemand die op die boot zat komen dan aan in Engeland. Ze worden eerst gecontroleerd of ze geen Duitsers zijn. Erik denkt dat Van ’t Sant een verrader is. Hij wil op Van ‘t Sant schieten. Dat lukt hem niet. Van ’t Sant neemt hem mee naar de plaats waar Wilhelmina is. Hij drinkt thee met Guus, degene die samen met Guus en Erik in Engeland is gekomen, van ’t Sant en Wilhelmina. Erik gaat samen met assistente Susanne, Guus halen (als ze nog wel in Engeland zijn), omdat hij naar Nederland moet om een paar mensen te halen. Daarom gaan Guus en Erik samen met de boot naar Holland. Als Guus en Erik zijn aangekomen in Nederland, wordt Guus gekleed als Nederlander, zodat hij niet te veel zou opvallen. Guus seint met zijn seinapparaat, maar omdat zijn toestel kapot is gaat hij seinen met die van Robbie. Erik gaat terug naar Engeland, zonder Guus. Als hij dan weer terug gaat naar Nederland om Guus om te halen, krijgt hij een pak van het Engels leger aan, dat veel op het Duitse lijkt. Ook krijgt hij zilveren dubbeltjes mee om te bellen. Dat lukt alleen niet meer omdat die niet meer passen in de telefoon. Robbie schiet SD’ers dood in een drukkerij, daarom wilt hij mee naar Engeland. Wat Guus alleen niet weet is dat Robbie voor de Duitsers werkt en Robbie verraden heeft. Als Erik Guus weer gaat ophalen ziet hij Robbie. Hij schiet op hem. Er komt een heel schietpartij op het strand, ook door ander mensen. Erik zoekt Guus. Hij gaat richting zee en wordt opgepikt door een Engels schip. Guus overleeft het ook. Als ze weer in Nederland zijn komt Guus, Robbie tegen en schiet hem dood. Duitse soldaten zien dat en pakken hem. Hij krijgt na gemarteld te zijn een spuit in zijn tong en daarna wordt hij onder de guillotine gelegd. Erik wil vliegen voor de RAF, de Engelse luchtmacht. Hij wil bombarderen. Hij wordt getest voor zijn ogen. Omdat hij helemaal niet goed kan zien, houdt hij een stukje glas van zijn bril voor z’n ogen zodat hij het kan zien. Hij slaagt voor de test. Als een jongen om brood vraagt bij Alex, die brood heeft, gooit Alex het brood in de modder. Als Alex naar de wc gaat in het wc-huisje, gooit de jongen een explosief in het huisje. Het wc-huisje ontploft daar door en ook Alex is dood. Omdat Erik steden in Duitsland gebombardeerd heeft,krijgt hij een telgram van de koningin. Daarin staat dat de koningin een baantje voor heeft als ze terug zijn in Nederland. Als Wilhelmina landt vanuit een vliegtuig in Holland staan er allemaal mensen. Ze wordt dan gereden in een auto, die bestuurd wordt door Erik. Als Erik dan naar huis gaat, zoekt hij Jaques den Brink op, een oude studievriend. Bij Jaques ziet hij een oude foto van de studiemaatjes, alleen Jaques en hij zijn door de oorlog gekomen. De voorkomende personen en instellingen Voorkomende belangrijke personen zijn Wilhelmina, Generaal Van ’t Sant, heel eventjes Gerbrandy, Erik, Guus, Robbie, Esther, Jan, Alex en Breitner. Verder moesten we nog opzoeken over Bernhard en Juliana. Voorkomende instellingen zijn NSB, SD, SS, RAF, de regering en de studentenvereniging. Wat we verder nog op moesten zoeken zijn: GESTAPO de geheime staats politie, Abwehr contra spionage, Feldgendarmerie en Ordnungspolizei militaire politie.
Ik beschrijf eerst de personen. Wilhelmina
Wilhelmina heet voluit Wilhelmina Helena Pauline Maria, koningin der Nederland. Ze is geboren in Den Haag op 31 augustus 1880 en is overleden in huize Het Loo op 28 november 1962. Ze is het enig kind van Willem III en Emma Waldeck-Pyrmont. Ze werd door het overlijden van haar halfbroer Alexander op 21 juni 1884 troonopvolgster en door de dood van haar vader op 23 november 1890 werd ze koningin. Doordat ze minderjarig was, oefende haar moeder als regentes haar functie uit. Op 6 september 1898 werd zij ingehuldigd in de Nieuwe Kerk in Amsterdam. Ze is 50 jaar koningin geweest. In de film zit ze in Engeland zat omdat ze gevlucht is uit Nederland, bang dat ze in handen valt van de Duitsers. Ze blijft wel functioneren als koningin, ze houdt toespraken voor het volk in Nederland om ze te steunen. Ze heet de Engelandvaarders welkom in Londen, ze staat het verzet bij in hun strijd. Generaal Van ’t Sant
Van ’t Sant heeft als voornaam François, hij is geboren in februari 1883 in den Helder. Zijn vader was daar predikant. Van ’t Sant is bij de politie geweest, eerst in Rotterdam bij de rivierpolitie, later hoofdcommissaris in Utrecht en in Den Haag. Tijdens zijn werk in Rotterdam komt hij in contact met de Engelse geheime dienst. Later wordt hij de rechterhand van Wilhelmina. Voor het verzet was het al in 1941 duidelijk dat hij een verrader was. De grote vraag is altijd gebleven dat hij in verzetskringen beschouwd werd als een verrader, terwijl hij in Londen het vertrouwen genoot van Wilhelmina. Hij overleed in 1966. Gerbrandy
Gerbrandy heeft als voornaam Pieter Sjoerds. Hij is geboren in Goënga, Friesland op 13 april 1885. Hij is overleden in Den Haag op 7 september 1961. Hij is een Nederlands politicus en heeft rechten gestudeerd in Amsterdam. Hij was advocaat in Leiden en in Sneek. Hij was lid van Gedeputeerde Staten van Friesland voor de Antirevolutionaire Partij (mensen die het toezicht hebben op gemeentebesturen, op het waterbestuur en het beslissen in administratief beroep). Hij werd hoogleraar aan de Vrije Universiteit. Later werd hij minister van Justitie in het kabinet De Geer. Met zijn medeministers ging hij op 13 mei 1940 naar Engeland. De minister-president De Geer gaf min of meer de strijd op. Hij moest september 1940 aftreden, Gerbrandy werd minister-president. Tot 1942 bleef hij ook minister van Justitie en van 1941 tot 1942 was hij ook minister van Koloniën. Hij had contact in Londen met de geallieerden. Na de bevrijding van de zuidelijke provincies vormde Gerbrandy in februari 1945 een nieuw kabinet. Na de bevrijding van heel Nederland trad hij af. In de film was hij heel even te zien in een drukkerij in Nederland. Erik
Erik heeft in de film als achternaam Lanshoff. In het echt heet hij Erik Hazelhoff Roelfzema. Hij is in de film de hoofdpersoon, want hij is de soldaat van Oranje. Als student is hij in het verzet gegaan, als Engelandvaarder is hij overgezet naar Londen. Daar heeft hij opdrachten gekregen om voor Wilhelmina verzetsmensen mee te nemen van Nederland naar Engeland. Later gaat hij het Engelse leger in en helpt bij de bombardementen van Duitsland. Wilhelmina vraagt hem om na de oorlog haar adjudant te worden. Hij heeft veel vrienden verloren in de oorlog. Guus
Guus is ook één van de hoofdpersonen. Hij is de praeses (de voorzitter) van de studentenvereniging. Nadat hij Erik op zijn hoofd had geslagen, zijn Erik en Guus hele goede maatjes geworden. Ze zijn samen naar Engeland gegaan en hebben veel meegemaakt. Dat deden ze allemaal voor Wilhelmina en de bevrijding van Nederland. Hij vindt de dood nadat hij Robbie om het leven heeft gebracht door de guillotine. Robbie
Robbie is in de film best zielig. Hij wordt gechanteerd. Er wordt gedreigd met Ester, zijn aanstaande verloofde, dat zij naar een concentratiekamp wordt afgevoerd, als hij niet voor de Duitsers gaat werken. Hij seinde ook voor Erik , maar heeft hij dat verteld aan de Duitsers. Hij wordt uiteindelijk door Guus op straat dood geschoten, omdat hij voor de Duitsers werkte. Esther
Esther is de verloofde van Robbie. Ze duikt met Erik het bed in als Robbie weg is. Zij is Joods. Omdat ze met een verrader had meegewerkt (ze wist dat Robbie voor de Duitsers werkte) werden haar haren afgeschoren en werd met pek pluimveren op haar hoofd geplakt.. Jan
Jan is iemand die goed voor iemand op komt. Toen er van een koopman een karretje in het water werd gegooid ging hij er naar toe, hij was bokser. Ook Jan is Joods. Hij wordt door de Duitsers doodgeschoten, nadat hij gemarteld is om namen van zijn vrienden te vertellen. Hij doet dat niet. Alex

Alex is bij de SS gegaan, de Duitsers. Hij wordt gedood door een jongetje die een granaat het wc-huisje ingooit toen hij zijn brood in de modder gooide. Hij heeft nog mer Erik gedanst op een feest van de SS-ers: 2 oude vrienden, die in de oorlog tegenover elkaar stonden. Breitner
Breitner is een Nederlander, die samen werkte met de Duitsers. Hij was degene die Jan martelde in een kantoor en Robbie chanteerde. Bernhard
Voluit heet hij Bernhard Leopold Frederik Everhard Julius Coert Karel Godfried Pieter. Hij is geboren in Jena op 29 juni 1911. Hij is een prins der Nederlanden, prins van Lippe-Biesterfeld. Hij werd op het landgoed van zijn ouders opgevoed. Hij zat op het gymnasium in Züllichau en Berlijn. Van 1929 tot 1935 studeerde hij rechten in Lausanne, Munchen en Berlijn. In 1935 trad hij in dienst bij de I.G. Farben (kantoor in Parijs). In het begin van de film zie je hem als adjudant van Wilhelmina. Hij is de vader van Koningin Beatrix. Juliana
Juliana heet voluit: Juliana Louise Emma Marie Wilhelmina. Ze is geboren in 1909 op 30 april in Den Haag. Ze is prinses van Oranje-Nassau, hertogin van Mecklenburg. Ze is een dochter van Wilhelmina en prins Hendrik. Tijdens de oorlog was zij met haar kinderen in Ottawa, Canada. Dit zijn de instellingen: NSB
NSB staat voor nationaal-socialistische Beweging. Dat is een politieke partij die is opgericht op 14 december in 1931. Het was bijna hetzelfde als die van Hitler´s partij de NSDAP (Nationaal-Socialistisch Duitse ArbeidersPartij) alleen rassenleer en antisemitisme kwam er niet in voor. Ook Joden konden lid ervan worden. Tijdens de oorlog wilden ze Nederland en heel Europa nationaal-socialistisch maken. De NSB kwam, als hulp aan de Duitsers, het meeste voor in de film. SD
SD staat voor Sicherheitsdienst. Dat is een nationaal-socialistische Duitse inlichtingen- en spionageorganisatie, opgericht en uitgebouwd in 1931-1932 door Heinrich Himmler als inlichtingendienst van de SS. Een paar mensen van de Sd werden dood geschoten door Robbie, toen hij nog niet overgelopen was. SS
SS staat voor SchutzStaffeln. Dat betekent beschermingsgroepen. Het is een organisatie van de Nationaal-Socialistisch Duitse ArbeidersPartij. Het is in december 1924 als keurgroep uit de SA, met als oorspronkelijke taak de bescherming van de leiders van de partij, in het bijzonder van Hitler. Het was in de oorlog de meest gevreesde groep Duitsers, omdat ze het meeste doodden. RAF
RAF staat voor Royal Air Force. De RAF is een in 1912 opgerichte Britse luchtmacht. Erik gaat in de film met de RAF vliegen om te bombardeerden. De regering

De regering is ook een instelling. De regering die zat in Engeland, Londen. Ook zij waren gevlucht naar Engeland na het uitbreken van de oorlog. De studentenverenging Minerva
Dat is de studentenvereniging waar Erik bij ging en waar Guus de praeses van was. Minerva bestaat nog steeds. Studentenverenigingen waren erg actief in het verzet. GESTAPO
GESTAPO is een afkorting van Geheimes Staatspolizeiamt. Het is opgericht door Wilhelm Göring op 26 april 1933. Het is een ingestelde geheime politie met als taak de vervolging en onschadelijk maken van vijanden van het nationaal-socialistische regime. Abwehr contra spionage
Abwehr contra spionage is een Duitse militaire inlichtingendienst tot aan het einde van de Tweede Wereldoorlog. De dienst was belast met het verzamelen van gegevens van militaire aard in het buitenland betreffende spionage, sabotage en ondermijnende beïnvloeding. Feldgendarmerie en Ordnungspolizei
Feldgendarmerie en Ordnungspolizei is de Duitse militaire politie, voorzien van een op de borst gedragen schildje, zoals in Nederland later de officier van Piket. Er bestond ook nog een geheime afdeling: de Geheime-Feldpolizei. De vragen 1) Vier voorbeelden van actief verzet zijn: vluchten naar Engeland, aanslag plegen op Hitler, overvallen op distributiekantoren om aan voedselbonnen te komen voor de gezinnen die onderduikers hadden (knokploegen) en gezochte mensen laten onderduiken, zoals Joden. 2) Twee voorbeelden van passief verzet zijn verboden kranten lezen en illegale radio luisteren. 3) Van deze twee verzetsvormen zal passief verzet het meest zijn voorgekomen in Nederland. De meeste Nederlanders durfden niet tegen de Duitsers in te gaan, want ze waren bang dat ze dood zouden worden geschoten. 4) De Nederlandse politiekpartij de NSB was Duits vriendelijk. De leider van die partij heet Anton Adriaan Mussert. 5) Bijltjesdag is een uitdrukking als aanduiding van de dag waarop het volk, met bijlen, wraak zou nemen op NSB’ers en collaborateurs. Dat zijn mensen die in een bezet land met de vijand samenwerkt. 6) De Nederlanders die je tegen komt in film, die samenwerken met de Duitsers was een klein aantal vergeleken met het aantal verzetsstrijders. Dat komt omdat het niet zo leuk is om die foute Nederlanders te laten zien. De film gaat over het verzet en de helden die naar Engeland gingen om te vechten voor de bevrijding. Inlichtingen over het verzet In de bezette gebieden in Nederland door Duitsland is op verschillende manieren verzet geboden. Onder anderen het belemmeren van Duitse bestuursmaatregelen, spionage, sabotage, het uitgeven van illegale publicaties en onderduikers helpen. Actief verzet Er werden gewapend verzet en ongewapend verzet gepleegd. Het verspreiden van illegale bladen en onderduikers helpen zijn twee voorbeelden van ongewapend verzet. In alle bezette gebieden van West-Europa kwam een omvangrijke illegale pers tot stand. Het Parool bestaat in Nederland nog steeds. Daarmee werd de bevolking ingelicht over de feitelijke toestand. Voorbeelden van gewapend verzet is het doodschieten van de SD’ers in de drukkerij en het vermoorden van foute Nederlanders zoals Robbie. Passief verzet Onder passief verzet valt het lezen van de illegale pers, het luisteren naar verboden radio-uitzendingen en het niet leveren van koper, waar de Duitsers omgevraagd hadden. In de beginperiode van de bezetting was het mogelijk openlijk blijk te geven van afkeer van het nationaal-socialistische regime. Op 29 juni 1940, Anjerdag, ontstond een spontane actie onder de bevolking, die op de verjaardag van prins Bernhard bloemen neerlegde bij monumenten voor de leden van het Huis van Oranje. De uitsluiting van Joodse hoogleraren en docenten bracht een Leidse hoogleraar ertoe een protestrede te houden, waarna een studentenstaking plaats vond. Sociale onrust en verontwaardiging over de behandeling van de Joodse medeburgers hadden de Februaristaking op 26 februari 1941 tot gevolg. Als teken van afkeer van de NSB in het bijzonder en van bevestiging van de nationale identiteit, sloten velen zich aan bij de Nederlandse Unie. Naarmate de onderdrukking harder werd, nam het openlijk verzet af, maar groeide het illegale verzet. Een van de eerste verzetsgroepen was de Geuzenactie van Bernard Ijzerdraat. Hij riep aan de ene kant op tot verzet en ondernam aan de andere kant pogingen te komen tot de vorming van een geheim leger, wat gepaard ging met het verzamelen van militaire inlichtingen en het plegen van sabotage. Toen in de loop van 1942 de groep vervolgden toenam en veel jonge mannen zich probeerde te onttrekken aan de verplichte arbeidsdienst in Duitsland, steeg de behoefte aan onderduikadressen. De belangrijkste groep die hiervoor ging zorgen, was de Landelijke Organisatie waarin mevrouw Kuiper-Rietberg en meneer Slomp een grote bijdrage aan deden.
De vragen van paragraaf 4 uit het werkboek De Duitsers vielen grote delen van Europa in 1940 aan. Ze wilde Nederland snel tot overgave dwingen. Daarom besloot het Duitse commando Rotterdam en andere grote steden te bombarderen. Eigenlijk waren de bombardementen overbodig doordat er al werd onderhandeld over overgave, omdat het Nederlandse leger niet sterk was. Voorbeelden van verzet van de bevolking is sabotage. Daardoor schoten de Duitsers de mensen die saboteerden doods. Met dat soort maatregelen hoopten de Duitsers dat het verzet af zou zien van dergelijke acties. Hitler wilde ook Rusland hebben omdat hij wilde dat Duitsers in Rusland gingen wonen. Er moesten dus Duitse steden ontstaan. Ook zou Rusland het westen van graan, kolen en staal kunnen voorzien. De Verenigde Staten sloten zich aan bij de geallieerden, Churcill was daar erg blij mee omdat Amerika een sterk land was. Tot 1942 was het Duitse leger erg succesvol want West-Europa was al bezet en het Duitse leger was in Rusland door gedrongen. Maar in september 1942 begon de slag om Stalingrad. Stalingrad was een ommekeer in de oorlog tegen Duitsland omdat de Russen de Duitsers omsingelden. Deze slag betekende voor de Duitse soldaten dat ze wanhopig waren, want ze hadden geen eten en er waren veel gewonden die niet verzorgd konden worden. Het beslissende keerpunt in de oorlog was de invasie vanuit Groot-Brittannië op de kust van Frankrijk. De winter van 1944-1945 was een hongerwinter zodat de mensen suikerbieten moesten eten en er werd veel houtwerk gesloopt en gebruikt als brandhout. In het noorden was er wel hongerwinter en in het zuiden niet. Dat komt doordat in 1944 alleen het zuiden van Nederland werd bevrijd. Het noorden werd pas bevrijd in 1945. Het duurde lang voordat Duitsland capituleerde en de bevrijding van heel Nederland een feit was, want pas een jaar na de invasie in Normandië, in mei 1945, capituleerde Duitsland. De Duitsers traden steeds harder op in de bezette gebieden in 1942, want vanaf 1942 waren de Duitsers niet meer succesvol in de oorlog. Ze konden verzet in de bezette gebieden niet gebruiken. De aanhang van de NSB nam na 1936 behoorlijk af, maar in 1937 wist de NSB toch vier kamerzetels te bemachtigen. Maar na 1940 nam het ledental van de NSB toch weer toe want mensen hoopten daarvan te kunnen profiteren. De Duitsers zouden leden wellicht voor trekken. De invasie op de kust van Normandië in juni 1944 is door de bevrijdingslegers uitgevoerd. Er deden meer dan 4000 schepen vermeerderd met enkele duizenden kleinere vaartuigen mee en staken het kanaal over. Achter de vijandelijke linies werden grootscheepse luchtlandingsoperaties uitgevoerd. Churchills informatie vind ik betrouwbare informatie. Het zijn feietn die jaren na de oorlog opgeschreven zijn. Wel is het gezegd door de leider van één van de bevrijders en wellicht heeft hij het mooier voorgesteld dan het in werkelijkheid is. De dag waarop die aanval was, wordt ook wel D-day genoemd. De D staat voor Decision. Die dag wordt zo genoemd omdat de slag beslissend was, wanner D-day gewonnen werd, kon Hitler verslagen worden. De Nederlandse bevolking heeft zich te weinig verzet tegen Duitse bezetting is iets waar ik het mee eens ben. Ik begrijp wel dat de mensen in die tijd zich niet durfden te verzetten, anders waren ze zelf ook het slachtoffer geworden. Wel vind ik, dat er best veel passief verzet is geweest. Een Duitse soldaat die op 10 mei 1945 naar Praag vertrok, kwam drie groepen mensen tegen. Dat waren krijgsgevangenen, Duitsers en mensen uit concentratiekampen. Die Duitse mensen kwamen uit het Sudetenland, want die zijn uitgewezen omdat de Tsjechen een hekel aan Duitsers kregen. Het land dat in de oorlog gezien het aantal doden het zwaarst geleden heeft, is de Sovjetunie. Het verschil alleen tussen de Eerste Wereldoorlog en de Tweede Wereldoorlog is dat er meer soldaten in de Tweede Wereldoorlog gedood zijn dan burgers. De gevolgen van de oorlog voor Europa is dat er vijf jaar lang een aantal landen bezet waren door de Duitsers. Er was in die landen geen democratie en de Duitsers traden hard op. De reactie van de Duitsers op de aanslagen die werden gepleegd zijn voorbeelden van terreur. Dat is een voorbeeld van terreur, omdat niet de daders maar willekeurige mensen zwaar gestraft werden voor de aanslagen.