Schindler's List (1993)

1. Inleiding

Dit verslag gaat over de Tweede Wereldoorlog, in deze tijd (1939-1945) had Hitler de grootste partij van Duitsland. Dit was de NSDAP. Hij veroverde Duitsland met zijn ideeën over dat er onder de mensen rassen bestaan, en joden waren toen wel het onderste ras. Tijdens de Tweede Wereldoorlog is er dan ook een sterke Jodenhaat. Alle joden worden vervolgd, en als ze opgepakt worden dan worden ze vervoerd naar concentratiekampen(zoals Auschwitz). Hier werden ze vergast of moesten ze heel erg hard werken, de meeste joden zijn ook op deze manier omgekomen. Het is belangrijk dat je er veel van af weet, want je ziet in de wereld van nu nog erg veel gevolgen van de tweede wereldoorlog. De kaart is bijvoorbeeld veranderd, Duitsland is kleiner geworden omdat dat land de oorlog verloren heeft en hierdoor land moest afstaan, zo is ook het huidige Polen ontstaan zoals dat nu is. Het is wel belangrijk om er veel vanaf te weten want zo weet je ook waardoor de oorlogen in Israël vandaan komen want dit is een gevolg van de Tweede Wereldoorlog. Na de Tweede Wereldoorlog kregen de joden ‘een veilige heilstaat’. Maar hier waren de Arabieren het niet mee eens, en tot op de dag van vandaag is daar nog steeds oorlog om.

De hoofdvraag bij dit verslag is:

-Waarom heeft Schindler(de hoofdpersoon in de film) zijn mening veranderd, en heeft zijn werk echt zin gehad?

Deze vraag hebben wij gekozen omdat wij in de klas de film ‘Schindlers Liste’ gekeken hebben en dit is wel iets om over na te denken. Ook om te bedenken hoeveel joden er uiteindelijk wel zijn omgekomen.

De deelvraag bij dit verslag is:

-Zijn er veel joden in Assen geweest, en zijn er ook veel omgekomen?

Deze vragen zijn eigenlijk een beetje ter aanleiding van het onderzoekje van Hoofdstuk 4. Het is wel belangrijk om wat geschiedenis van je eigen woonplaats/regio te kennen. Ook loop je erg vaak langs een monument maar weet je eigenlijk niet eens waarvoor die daar staat.

-Hoe had je de grootste kans om de oorlog te overleven?

 Het is ook wel interessant om te weten hoe je de grootste overleef kans had in de oorlog. Moest je je juist nergens mee bemoeien of moest je een baan vinden bij de vernietigingskampen of moest je je aansluiten bij de Duitsers? Dat proberen wij te onderzoeken in dit verslag.

1. De uitgewerkte antwoorden op de vragen

1a. Schindlers List is voor 99% in zwart-wit gemaakt, terwijl de meeste films tegenwoordig in kleurzijn. Waarom zou Spielberg dan toch hebben gekozen voor het ouderwetse zwart-wit?

In de 2e wereldoorlog waren er nog geen kleuren camera’s, wij denken dat Spielberg heeft gekozen voor zwart/wit omdat je zo meer meeleeft met de film. Omdat er vroeger geen kleuren camera’s waren zou het wel raar zijn als de film in kleur was geweest.  Spielberg wou een realistisch beeld creëren van  hoe het was in de 2e Wereldoorlog en zo is het meer realistisch en lijkt het of je naar echte beelden uit de 2e Wereldoorlog kijkt.

b. Toch komt er op sommige momenten wel kleur voor in de film. Noem drie van die momenten. Leg ook uit waarom Spielberg dan juist wel kleur gebruikt.

1. Toen de joden uit de getto buurt werden gehaald liep er en meisje met een rode jas die zich achter een pilaar verstopte.  Spielberg gebruikte opdat moment wel kleur om zo de aandacht op het meisje met de rode jas te vestigen.

2. Toen de begraven joden werden opgegraven om ze te verbranden zag je het meisje met de rode jas er ook tussen liggen. Zo merk je hoe snel dingen kunnen gaan, het ene moment liep het meisje nog vrolijk rond en het andere moment ligt ze op de brandstapel.

3. Aan het begin en aan het einde van de film werden kaarsen aangestoken waarschijnlijk om het begin en het einde van de film aan te geven.

4. Aan het einde van de film gingen de Joden die voor Schindler hebben gewerkt naar zijn graf om zo hun nagedachtenis te tonen. Het is in kleur omdat het zich afspeelt rond de tijd waarin we nu leven.

2a. ‘’Als je één mensenleven redt, red je de hele wereld!’’, is de ondertitel van de film. Het staat ook in de ring die Schindler aan het einde van de film krijgt. Leg in je eigen woorden uit wat men met die ondertitel bedoeld.

In de 2e wereldoorlog was het heel moeilijk om de Joden te helpen. De Duitsers vermoorde iedereen die de Joden hielpen. De meeste mensen waren te bang om de Joden te helpen. Het was dus heel knap en moedig als je in die tijd het leven van één Jood kon redden. Ook al is het maar één leven je hebt er wel één gered.

b. Eigenlijk is het werk van Schindler maar een druppel op de gloeiende plaat. Van ongeveer 1100 Joden is het leven gered, terwijl er naar schatting miljoen Joden vermoord zijn. Ben jij het een met de opmerking dat Schindlers werk maar een druppel op de gloeiende plaat is? leg je antwoord uit.

Nee, Schindler heeft ongeveer 1100 Joden gered maar er zijn ongeveer 6 miljoen gedood.  1100 mensen is eigenlijk best wel veel omdat het heel moeilijk was om joden te helpen in die tijd. Maar als er meer mensen zoals Schindler waren geweest hadden er veel meer Joden gered kunnen worden.

3a. Wie zijn de mensen die helemaal aan het einde van de film een steen leggen op het graf van Schindler?

Dat waren de mensen die Schindler heeft gered in de 2e wereldoorlog samen met de acteurs van de film.

b. Wat word er met het ‘steenleggen’ bedoeld?

Iedereen die bij Schindler’s graf komt heeft een steen bij zich, één steen staat voor één Jood.  Zo word duidelijk dat Schindler veel levens heeft gered. Er worden veel stenen op zijn graf gelegd en al die mensen hebben hun leven te danken aan Schindler.

4a. Noem vijf zaken uit de film die absoluut waar waren, feiten dus.

• Dat de joden werden neergeschoten zonder reden
• De speciale joden wijken
• Het deporteren van joden naar concentratiekampen
• Het vergassen van joden
• Dat de lijken van de joden werden opgegraven en verbrand

      b. Noem zoveel mogelijk zaken, waarvan je denkt dat Spielberg het min of meer bedacht heeft.

• Dat Schindler een jood heeft gekust
• Dat Schindler erg moest huilen toen hij moest vluchten
• Dat de kampcommandant joden neerschoot vanaf zijn balkon
• Dat een bewaker een arbeider van de Schindlers fabriek wilde doodschieten, maar het pistool het niet deed en daardoor mocht de arbeider gewoon weer aan het werk in de fabriek van Schindler.

      c. Noem een paar ‘filmtrucs’ die Spielberg gebruikt om je meer met deze film mee te laten leven

• Er was spannende muziek op spannende momenten en treurige muziek op treurige momenten
• Het verhaal van de mishandelde huishoudster van Goeth
• Het afscheid van Schindler met de geredde joden
• De film is in zwart/wit gemaakt zodat je meer het gevoel hebt dat je erbij bent.
• De film is zo gemaakt zodat het lijkt dat je erbij bent, je bent een ‘’onzichtbaar’’ persoon .

d.  Hoe zal Spielberg op de kritiek dat zijn film een ‘Hollywood-film’ is gereageerd hebben?   Probeer in je antwoord ook te zeggen hoe waarheidsgetrouw deze film is.

Natuurlijk wilde schindler er geld mee verdienen, dat wil elke filmmaker. Maar de film is wel op waarheid gebaseerd alleen heeft hij er zelf wat dingen bij verzonnen. Dat zal hij er zelf wel bij gezegd hebben en natuurlijk is het voor de mensen die willen weten hoe het daar ging met Schinlers joden wel een mooie film om naar te kijken.

e. Zijn jullie het eens met de kritiek op Spielberg? Leg jullie meningen duidelijk uit.           

   Nee, daar zijn wij het niet mee eens. Spielberg heeft een hele mooie film gemaakt waarin de belangrijkste feiten mooi naar voren kwamen. En natuurlijk zijn er dingen bij bedacht maar het is ook een film en geen documentaire.

f. Als je nou een film moest maken die de waarheid zo dicht mogelijk benadert, hoe zou je dat doen?

Ik zou zo veel mogelijk mijn film op feiten baseren. En er geen dingen bij gaan verzinnen. Ook zou ik mensen die daar toen geleefd hebben gaan vragen hoe het daar toen was.

5a. Noem zoveel mogelijk feiten uit de film die aantonen dat de revisionisten ongelijk hebben en dat wat er in de geschiedenisboeken staat wel klopt.

• de vele graven die er nu nog zijn, waar allemaal mensen liggen die zijn vermoord in de tweede wereldoorlog. 
• de (concentratie)kamp die er nog staan.
• Het aantal joden dat vermoord is.
• Hoe slecht de joden werden behandeld

b.Welke scene uit de film zullen de revisionisten genoemd hebben als ze zeiden:’’ zie je wel, het viel allemaal heel erg mee in Auschwitz’’

Dat er mensen in de gaskamers waren en er water uit de douches kwam in plaats van gas.

c.Waarom zal Spielberg deze scene in zijn film gestopt hebben?

Om het spannend te maken want je verwacht natuurlijk dat die joden worden vergast , en niet dat er water uit komt.

6. Na de oorlog wel al snel de spreuk: ‘’ NOOIT MEER AUSCHWITZ’’ bekend. Leg duidelijk uit wat daarmee wordt bedoeld.

In de 2e Wereldoorlog zijn er veel joden in één keer vernietigd door kampen zoals Auschwitz. Ze wouden dat zoiets nooit meer zou gebeuren, ze wouden dat er nooit meer zulke massa moorden zouden komen.

1. Onderzoek naar joden in Assen e.o. tijdens WOII

Inleiding.

Op internet lazen wij het verhaal van Sam Stern die bijna drie jaar lang in kamp Westerbork als ziekenbroeder in het ziekenhuis werkte. Sam was lid van een Joodse familie uit Assen, en heeft de oorlog overleefd. In dit verslag gaan we onderzoeken hoe Sam heeft weten te overleven en hoe het zijn familie is vergaan.

Het verhaal speelt zich af tijdens de tweede wereldoorlog, het ging slecht met Duitsland. Hitler (de NSDAP) kwam aan de macht in Duitsland. Nederland werd bezet door Duitsland en de Joden kregen de schuld van alles (Jodenvervolging).

Sam is in Kamp Westerbork terecht gekomen tijdens de tweede wereld oorlog, vanuit dit kamp werden de Joden getransporteerd naar de kampen Auswitch en Sobiborn in Duitsland waar zij in de gaskamers werden vermoord.

Sam heeft door connecties, door zijn ogen en oren goed open te houden (zelfstudie) en door niet deel  te nemen aan activiteiten binnen het kamp, hij noemde dit zelf “onderduiken in het kamp Westerbork” weten te ontsnappen aan een transport naar één van de kampen in Duitsland.

Assen in de 2e wereldoorlog

In de Tweede Wereldoorlog werden mannen uit Assen opgeroepen om werken in Duitse fabrieken. De zigeuners en joden werden opgeroepen om naar kamp Westerbork te gaan. Ze zeiden dat ze naar werkkampen werden gebracht maar ze werden eigenlijk naar vernietigingskampen gestuurd. Het verhaal van de Oranjestraat in Assen is goed bekend. Daar woonden vooral joden. In de oorlog kwamen die allemaal om in Auschwitz, op één bewoner na. De rest is van honger en dorst gestorven of van ziekte of ze werden vergast in de gaskamers. Bij Kamp Westerbork staat een monument voor iedereen die is gestorven. Het zijn allemaal kleine beeldjes voor ieder slachtoffer van de Tweede Wereldoorlog die in de kampen is omgekomen. Een sterretje voor elk joodse slachtoffer en een vlammetje voor elke gestorven zigeuner. En een kruisje voor elke Christen die werden gedood omdat ze onderduikers in huis hadden.

Sam Stern

Sam Stern groeide op in een joods gezin in Assen. Zijn vader had een dubbele baan en was naast vertegenwoordiger ook dansleraar met zijn eigen dansstudio.
Sam begon zelf ook al jong met het geven van dansles en speelde daarnaast ook in een orkest. Sam ging zich intensiever bezig houden met muziek en de danslessen, want zijn vader wilde dat hij de zaak later ging overnemen.
Na de bezetting door Nazi Duitsland, moest de dansstudio dicht, noodgedwongen heeft hij toen de dansstudio veranderd in een Joodse lunchroom.
Omdat de lunchroom alleen voor Joden was, kwamen er zowel Joden uit Assen, als Joden uit het vluchtelingen kamp, “wat toen nog in Nederlandse handen was”, een hapje eten.
Een van de vaste bezoekers was mevrouw Spanier, de echtgenote van de Duits Joodse kamparts Fritz Spanier. Dit contact zou later heel belangrijk blijken bij Sam’s eigen aankomst in kamp Westerbork.

Vrij snel daarop kregen alle Joodse jonge mannen een oproep om zich te melden voor arbeid in een werkkamp. Omdat Sam regelmatig met mevrouw Spanier had gesproken in de lunchroom, wist hij een beetje hoe het in het kamp er aan toeging.
Mevrouw Spanier beloofde met haar man te gaan praten zodat Sam in het kamp kon blijven.
Het is tweemaal voor gekomen dat Sam toch op de transportlijst belanden naar Auschwitz, maar iedere keer haalde dokter Spanier hem weer van deze lijst af omdat Sam onmisbaar was voor het ziekenhuis. Dokter Spanier heeft Sam zo steeds in bescherming genomen.
 

Broeder Stern ondergedoken in kamp Westerbork

Sam was natuurlijk geen echte ziekenbroeder van beroep, maar door steeds zijn ogen en oren open te houden, te lezen en dingen in een klein notitieboekje op te schrijven werd hij een soort ziekenbroeder en kwamen collega’s steeds meer aan hem vragen.
Door niet aan activiteiten deel te nemen, heeft Sam zichzelf een beetje onzichtbaar gemaakt in het kamp. Hijzelf omschreef het als een soort onderduiken in kamp Westerbork.
Uiteindelijk zijn Sam zijn grootouders, ouders, zijn zus en zwager en oom en tante met vijf kinderen ook in kamp Westerbork beland. Op Maandagavond in februari 1943 werden ook hun namen genoemd: Ze moesten op transport. Omdat Sam ziekenbroeder was, heeft Sam in een witte jas met een band om, nog afscheid kunnen van zijn ouders bij de trein.
Het was de laatste keer dat hij zijn ouders en grootouders heeft gezien.
Op 19 februari 1943, zijn ze allemaal in Auschwitz vergast.

De laatste trein

In september 1944 vertrok de laatste trein uit kamp Westerbork.

Sam bleef samen met vier andere jongens over in het ziekenhuis, terwijl hij geen echte verpleger was.
De laatste maanden in het kamp wist hij dat de invasie had plaats gevonden en men aan het wachten was op de bevrijding. Toen de bevrijding daar uiteindelijk was, klom Sam op het dak van de garage om alles beter te kunnen zien en stond te janken als een klein kind.

Na de oorlog

Na de oorlog wou Sam de dansstudio van zijn vader herstellen. Maar er woonde inmiddels andere mensen in de woning van zijn ouders en de dansstudio stond vol met meubels, om zijn dansstudio terug te krijgen moest hij een flinke lening afsluiten omdat hij niets meer bezat.

Na de oorlog wilde de mensen weer graag gaan dansen en liepen de zaken goed.
Sam Stern werd weer dansleraar.
Van zijn familie hebben alleen en neef en nicht de kampen overleefd.
Vijfentwintig familieleden zijn nooit meer terug gekomen.
In 1970 is Sam gestopt met zijn danslessen vanwege zijn gezondheid.
De afgelopen jaren heeft Sam Stern als gastspreker regelmatig zijn levensverhaal verteld op verschillende scholen in Drenthe.

Stichting struikelstenen

De Stichting Struikelstenen Assen heeft als doel speciale stenen te laten maken voor alle slachtoffers in de Tweede Wereldoorlog vanuit Assen naar de concentratiekampen zijn gedeporteerd en zijn omgekomen. De slachtoffers zijn Joods, verzetsstrijders, homoseksuelen, religieuze mensen zoals Jehova’s Getuigen en Roma & Sint. De stenen worden in de straat geplaatst voor of vlakbij het laatst bewoonde huis van het slachtoffer.

Conclusie

-Waarom heeft Schindler(de hoofdpersoon in de film) zijn mening veranderd, en heeft zijn werk echt zin gehad?

In de 2e wereldoorlog was het heel moeilijk om de Joden te helpen. De Duitsers vermoorde iedereen die de Joden hielpen. De meeste mensen waren te bang om de Joden te helpen. Het was dus heel knap en moedig als je in die tijd het leven van één Jood kon redden. Ook al is het maar één leven je hebt er wel één gered. Het heeft dus wel levens gered maar niet heel veel er zijn namelijk ongeveer 6 miljoen joden omgekomen en hij heeft er 1100 gered. Eigenlijk heeft hij er niet veel gered, en zoals in het einde werd duidelijk gemaakt kon hij er veel meer redden.  Maar de boodschap van de film is wel Who ever saves one life saves the entire world. Hij heeft zijn best gedaan en heeft wel levens gered en dat was in de 2e wereldoorlog heel moedig.

-Zijn er veel joden in Assen geweest, en zijn er ook veel omgekomen?

In Assen zijn er in de 2e wereldoorlog ongeveer 450 mensen omgekomen, deze mensen waren zigeuners, homoseksueel of joods.

-Hoe had je de grootste kans om de oorlog te overleven?

Sam heeft de oorlog weten te overleven omdat hij een baantje wist te krijgen binnen het kamp Westerbork. Zijn contacten en wil om mensen te helpen hebben uiteindelijk ook Sam geholpen de oorlog te overleven.  Je kon ook onderduiken maar dat was wel heel gevaarlijk, als je werd ontdekt werd je vermoord samen met de mensen die je hebben geholpen met onderduiken. Je kon haast niemand vertrouwen in de oorlog. Sommige mensen kregen geld voor elke jood die ze aan de Duitser uitleverde. Wij denken dat het het beste was om als Jood aan een baan te komen in een vernietigingskamp. Zo ben je nuttig en zo zullen ze je minder snel uit de weg ruimen. Sam had heel veel geluk dat hij aan een baan wist te komen en zo de oorlog wist te overleven.